9.04.21

Foundry Section- Poznan Techic
al University 

1

ODLEWNICTWO - 1

ODLEWANIE SKORUPOWE

9.04.21

Foundry Section- Poznan Techic
al University 

2

SPECJALNE METODY ODLEWANIA

 

- FORMA JEDNORAZOWA

9.04.21

Foundry Section- Poznan Techic
al University 

3

FORMOWANIE 
SKORUPOWE



 WYNALEZIONE W 1947 ROKU – 
USA



 WYNALAZCA – Cronnig



 NAZWA PROCESU - PROCES „C”

9.04.21

Foundry Section- Poznan Techic
al University 

4

FORMOWANIE 

SKORUPOWE



 Wykonywanie form odlewniczych , które 
składają się z dwóch lub więcej cienkich 
form skorupowych odlewanej części



 Do wykonywania tych form stosuje się 
masy ze spoiwem z żywic  
termoutwardzalnych 



 Formy skorupowe są formami 
jednorazowymi

9.04.21

Foundry Section- Poznan Techic
al University 

5

Formowanie skorupowe (1)

9.04.21

Foundry Section- Poznan Techic
al University 

6

Formowanie skorupowe (2)

9.04.21

Foundry Section- Poznan Techic
al University 

7

Formowanie skorupowe



 

Formy skorupowe zwykle posiadają grubość od 3 do 6 

mm,  odpowiednią twardość i są wygodne w składowaniu i 
transporcie 



Skorupy po złożeniu, przy wykorzystaniu odwzorowanych 
elementów ustalających, odtwarzają  kształt odlewu,



Łączone są poprzez klejenie lub specjalnymi zaciskami,



Zalewne są metalem po połączeniu w pozycji poziomej lub 
pionowej,



Formy skorupowe mogą być składane w przyrządach lub w 
celu zwiększenia wytrzymałości formy umieszczone w 
pojemniku i zasypane piaskiem kwarcowym lub śrutem 
metalowym

 

9.04.21

Foundry Section- Poznan Techic
al University 

8

Płyty modelowe do 

formowania skorupowego



 

Wykonane są z żeliwa lub stali,



 Płyty ze stopów aluminium mogą być 
stosowane do wytwarzania form dla małych 
odlewów,



 Nagrzewane są w czasie procesu do 
temperatury dochodzącej do 450

o

C



 W płycie modelowej jest zamontowany system 
wypychaczy służący do oddzielenia skorupy od 
płyty modelowej po procesie utwardzenia 
formy.

9.04.21

Foundry Section- Poznan Techic
al University 

9

Masy do wykonywania form 

skorupowych



 Piasek kwarcowy 



 Żywica fenolowo-formaldehydowa – 4-8%



Utwardzacz     - 10-12%



Środek zwilżający             - 0.1%
lub

   Piasek kwarcowy powlekany żywicą 

gotowy do wykonywania form bez 

konieczności przygotowania masy

9.04.21

Foundry Section- Poznan Techic
al University 

10

Proces technologiczny 

wykonywania form 

skorupowych 



 

Masa formierska narzucana jest na podgrzaną 

płytę modelową lub rdzennicę ,



 Temperatura podgrzania płyty modelowej waha się 

od  220 do 300

o

C,



 Wymagany czas kontaktu masy z podgrzaną płytą 

modelową ,niezbędny do przebiegu procesu 

wiązania, wynosi od 5 do 20 sekund 



 Płyta modelowa wraz ze skorupą umieszczana jest 

w piecu nagrzanym do temperatury  od 300 do 

400

o

C w celu ostatecznego utwardzenia skorupy



 Oddzielenie skorupy od płyty jest ułatwione przez 

zainstalowanie systemy wypychaczy.

9.04.21

Foundry Section- Poznan Techic
al University 

11

Formowanie skorupowe - 

proces „D” – Proces Dieterta



 Masa formierska jest 
wdmuchiwana do formy przy 
użyciu nadmuchiwarki poprzez 
system otworów w głowicy 
nadmuchiwarki,



 Uzyskujemy cienkie ścianki formy 
o stałej grubości ,

9.04.21

Foundry Section- Poznan Techic
al University 

12

Formowanie skorupowe  

-PROCES „D”- Proces Dieterta

9.04.21

Foundry Section- Poznan Techic
al University 

13

Metale  i stopy odlewane 

do form skorupowych

Większość metali i stopów 
technicznych za wyjątkiem 
następujących metali i stopów:



 ołów i jego stopy,



 stopy magnezu i tytanu,



 stopy berylu,



 stopy żaroodporne i stopy cyrkonu.

9.04.21

Foundry Section- Poznan Techic
al University 

14

Ekonomiczność procesu



Wydajność 500-1000szt./ godz.



Czas przygotowania produkcji od kilku dni do 
kilku tygodni w zależności od stopnia 
skomplikowania i wagi,



Stopień utylizacji wybitych form – wysoki, 
uzysk – stosunkowo wysoki.



Proces łatwy do automatyzacji,



Możliwość stosowania form wielo wnękowych,



Koszt spoiwa /  ilości masy-  niewiele większy 
niż przy klasycznych masach

9.04.21

Foundry Section- Poznan Techic
al University 

15

Ekonomiczność procesu



Przydatność w produkcji średnio – i 
wielko- seryjnej,



Nakłady na 1 szt. wyprodukowanego 
odlewu -  średnie,



Niskie lub średnie koszty robocizny,  



 Niskie lub bardzo niskie ( brak) 
koszty procesu wykańczania odlewu

9.04.21

Foundry Section- Poznan Techic
al University 

16

Zakres zastosowania



 małe części mechaniczne o dużej 
precyzji,



obudowy skrzyni przekładniowej, 



 głowice cylindrowe,



 Łączniki , korbowody,

9.04.21

Foundry Section- Poznan Techic
al University 

17

Formowanie skorupowe

Zalety



 

duża dokładność wykonania odlewów (tolerancja 

wymiarowa 0.3-0.4 mm na odcinku pomiarowym 50 mm),



 dobra jakość powierzchni (Ra30 m – zwykle poniżej 15 

m ),



 możliwość zastosowania rdzeni i ochładzalników



 możliwość obniżenia kosztu oczyszczania powierzchni 
odlewów i obróbki mechanicznej,



 stosowane w produkcji seryjnej i masowej 



 skorupy nie pochłaniają wody w okresie składowania  (łatwe 
do magazynowania),



 Minimalna grubość ścianki – 1,5 mm,



 Waga odlewów 10g – 100kg – zwykle poniżej 20 kg.

9.04.21

Foundry Section- Poznan Techic
al University 

18

Formowanie skorupowe

Wady



 Wysokie początkowe koszty wykonania 
oprzyrządowania do wykonywania form 
i zakupu specjalistycznych urządzeń do 
wykonywania formowania skorupowego, 



 Wyższe koszty stosowanej masy 
formierskiej ( spoiwo na bazie żywicy )



 Ograniczenie masy i wymiarów 
gabarytowych wykonywanych odlewów 

9.04.21

Foundry Section- Poznan Techic
al University 

19

9.04.21

Foundry Section- Poznan Techic
al University 

20