CYWILIZACJA ŁACIŃSKA
CYWILIZACJA ŁACIŃSKA
CYWILIZACJA ŁACIŃSKA
CYWILIZACJA ŁACIŃSKA
Polska, jako Naród, od tysiąclecia należy do
Polska, jako Naród, od tysiąclecia należy do
cywilizacji łacińskiej.
cywilizacji łacińskiej.
Jest to cywilizacja wyrosła
Jest to cywilizacja wyrosła
na bazie antycznego Rzymu ale ukształtowana
na bazie antycznego Rzymu ale ukształtowana
pod wpływem etyki Kościoła Katolickiego. Kościół
pod wpływem etyki Kościoła Katolickiego. Kościół
działa w wielu cywilizacjach i wszędzie
działa w wielu cywilizacjach i wszędzie
wychowuje ku określonym pojęciom
wychowuje ku określonym pojęciom
cywilizacyjnym. Ale przyjęcie katolicyzmu nie
cywilizacyjnym. Ale przyjęcie katolicyzmu nie
oznacza zaraz przyjęcia cywilizacji łacińskiej.
oznacza zaraz przyjęcia cywilizacji łacińskiej.
Tylko w przypadku cywilizacji sakralnych (np.
Tylko w przypadku cywilizacji sakralnych (np.
bramińska czy żydowska) nawrócenie na
bramińska czy żydowska) nawrócenie na
katolicyzm oznaczać musi pożegnanie się nie
katolicyzm oznaczać musi pożegnanie się nie
tylko z dotychczasową religią ale i z cywilizacją
tylko z dotychczasową religią ale i z cywilizacją
na niej zbudowaną. Dlatego takie jest ono trudne.
na niej zbudowaną. Dlatego takie jest ono trudne.
W innych cywilizacjach następuje inkulturacja.
W innych cywilizacjach następuje inkulturacja.
Każda cywilizacja ma swój własny
Każda cywilizacja ma swój własny
sposób na rozwój duchowy, materialny i
sposób na rozwój duchowy, materialny i
intelektualny.
intelektualny.
W cywilizacji łacińskiej
W cywilizacji łacińskiej
odbywa on się w oparciu o etykę
odbywa on się w oparciu o etykę
chrześcijańską. Dekalog obowiązuje zawsze i
chrześcijańską. Dekalog obowiązuje zawsze i
wszędzie, we wszystkich dziedzinach życia
wszędzie, we wszystkich dziedzinach życia
prywatnego i zbiorowego, również
prywatnego i zbiorowego, również
międzynarodowego. A więc i polityka nie jest
międzynarodowego. A więc i polityka nie jest
wolna od etyki. To nas różni od cywilizacji
wolna od etyki. To nas różni od cywilizacji
bizantyńskiej i turańskiej.
bizantyńskiej i turańskiej.
W cywilizacji łacińskiej źródłem prawa
W cywilizacji łacińskiej źródłem prawa
jest etyka.
jest etyka.
W dziejach cywilizacji łacińskiej
W dziejach cywilizacji łacińskiej
mamy stale rosnące wymogi etyczne i
mamy stale rosnące wymogi etyczne i
doskonalenie prawa w oparciu o nie. Nie
doskonalenie prawa w oparciu o nie. Nie
wszystko co etyczne zaraz musi być
wszystko co etyczne zaraz musi być
zapisane w prawie. Ale nowe prawa muszą
zapisane w prawie. Ale nowe prawa muszą
uwzględniać etykę. Każde pokolenie coś z
uwzględniać etykę. Każde pokolenie coś z
etyki przenosi do prawa. Gdy coś
etyki przenosi do prawa. Gdy coś
nieetycznego, już raz zakazanego prawem,
nieetycznego, już raz zakazanego prawem,
staje się dopuszczalne traktujemy to jako
staje się dopuszczalne traktujemy to jako
regres prawa, jako cofanie się w
regres prawa, jako cofanie się w
cywilizacyjnym rozwoju.
cywilizacyjnym rozwoju.
W cywilizacji łacińskiej jest dualizm
W cywilizacji łacińskiej jest dualizm
prawny.
prawny.
Występuje równocześnie prawo
Występuje równocześnie prawo
prywatne i publiczne. Pierwsze rozwijało się w
prywatne i publiczne. Pierwsze rozwijało się w
rodzie, drugie w grodzie. Żadne nie zostało
rodzie, drugie w grodzie. Żadne nie zostało
zupełnie wyparte przez drugie. Prawo prywatne
zupełnie wyparte przez drugie. Prawo prywatne
funkcjonuje w obyczajach rodzinnych, w
funkcjonuje w obyczajach rodzinnych, w
stowarzyszeniach, spółdzielniach, partiach
stowarzyszeniach, spółdzielniach, partiach
politycznych, cechach, izbach zawodowych itd.
politycznych, cechach, izbach zawodowych itd.
Państwo nie powinno się wtrącać do tych
Państwo nie powinno się wtrącać do tych
prywatnie pisanych statutów i regulaminów.
prywatnie pisanych statutów i regulaminów.
Wtrącanie się państwa oznacza wprowadzanie
Wtrącanie się państwa oznacza wprowadzanie
elementów obcych nam cywilizacji. Z drugiej
elementów obcych nam cywilizacji. Z drugiej
strony jest, za powszechną zgodą, prawo
strony jest, za powszechną zgodą, prawo
państwowe regulujące stosunki międzyludzkie,
państwowe regulujące stosunki międzyludzkie,
zapewniające bezpieczeństwo wewnętrzne i
zapewniające bezpieczeństwo wewnętrzne i
zewnętrzne.
zewnętrzne.
W cywilizacji łacińskiej relacja między
W cywilizacji łacińskiej relacja między
prawem, a wolnością
prawem, a wolnością
polega na tym, że
polega na tym, że
wolność jednego kończy się tam gdzie zaczyna
wolność jednego kończy się tam gdzie zaczyna
się prawo drugiego. Doktryna Pawła Włodkowica
się prawo drugiego. Doktryna Pawła Włodkowica
o prawie pogan wyrosła z tego sposobu
o prawie pogan wyrosła z tego sposobu
myślenia. Na tej zasadzie łączyliśmy się z Litwą.
myślenia. Na tej zasadzie łączyliśmy się z Litwą.
W cywilizacji łacińskiej obowiązuje
W cywilizacji łacińskiej obowiązuje
monogamia.
monogamia.
Tylko przy monogamii możliwa jest
Tylko przy monogamii możliwa jest
własność prywatna. Każdy związek małżeński
własność prywatna. Każdy związek małżeński
jest równocześnie powołaniem do życia nowej
jest równocześnie powołaniem do życia nowej
jednostki gospodarczej. Nowożeńcy przestają
jednostki gospodarczej. Nowożeńcy przestają
być cząstkami wspólnot majątkowych swoich
być cząstkami wspólnot majątkowych swoich
rodzin. Przy poligamii takie zmiany nie zachodzą.
rodzin. Przy poligamii takie zmiany nie zachodzą.
Własność jest rodowa, wspólna lub patriarchy.
Własność jest rodowa, wspólna lub patriarchy.
Siłą cywilizacji łacińskiej jest zdolność do
Siłą cywilizacji łacińskiej jest zdolność do
pracy organicznej,
pracy organicznej,
do samoorganizacji, do
do samoorganizacji, do
samonaprawiania się, do oddolnego działania.
samonaprawiania się, do oddolnego działania.
Stąd tak ważne dla tej cywilizacji jest życie
Stąd tak ważne dla tej cywilizacji jest życie
lokalne, samorządy, spółdzielnie, różnorakie
lokalne, samorządy, spółdzielnie, różnorakie
komitety, itd. Przy takich zdolnościach można
komitety, itd. Przy takich zdolnościach można
ograniczyć zadania państwa do minimum. W
ograniczyć zadania państwa do minimum. W
wojsku, w komunikacji, w polityce zagranicznej,
wojsku, w komunikacji, w polityce zagranicznej,
sterowanie centralne, odgórne, jest potrzebne,
sterowanie centralne, odgórne, jest potrzebne,
w innych dziedzinach przeszkadza.
w innych dziedzinach przeszkadza.
W myśleniu obowiązuje aposterioryzm, a
W myśleniu obowiązuje aposterioryzm, a
więc podejście empiryczne.
więc podejście empiryczne.
Daje to rozwój
Daje to rozwój
intelektualny. Odrzuca się biologizm czy
intelektualny. Odrzuca się biologizm czy
predeterminację jako pojęcia hamujące
predeterminację jako pojęcia hamujące
twórczość, rodzące bierność.
twórczość, rodzące bierność.
Tylko w cywilizacji łacińskiej wytworzyły
Tylko w cywilizacji łacińskiej wytworzyły
się narody
się narody
, jako swego rodzaju wielkie
, jako swego rodzaju wielkie
rodziny. Naród to związek duchowy,
rodziny. Naród to związek duchowy,
dobrowolny ale naturalny. Rodzi obowiązki i
dobrowolny ale naturalny. Rodzi obowiązki i
wspólne prawa. Jest ponadczasowy. Patriotyzm
wspólne prawa. Jest ponadczasowy. Patriotyzm
nie jest zagrożeniem dla sąsiednich narodów,
nie jest zagrożeniem dla sąsiednich narodów,
tak jak miłość rodziny nie jest zagrożeniem dla
tak jak miłość rodziny nie jest zagrożeniem dla
sąsiadów.
sąsiadów.
W cywilizacji łacińskiej jest najwyższe
W cywilizacji łacińskiej jest najwyższe
opanowanie czasu.
opanowanie czasu.
Czas traktuje się jako
Czas traktuje się jako
dobro, które trzeba szanować,
dobro, które trzeba szanować,
zagospodarowywać, oszczędzać. Istnieje więź
zagospodarowywać, oszczędzać. Istnieje więź
poprzez pokolenia, historyzm,
poprzez pokolenia, historyzm,
współodpowiedzialność za przeszłość i
współodpowiedzialność za przeszłość i
przyszłość.
przyszłość.