Wstęp do socjologii

Wstęp do socjologii

Narody i nacjonalizm

Narody i nacjonalizm

Dr hab. Adam Jelonek

 

 

Czym jest naród?...

Czym jest naród?...



koncepcje naturalistyczne- grupa genetyczna uwarunkowana 

środowiskowo

Proces etnogenezy
Rodzina-ród(spokrewnione rodziny)-klan (wiara we wspólnego 

przodka)-plemiona(język dialekt obyczaj religia)-naród (pismo)



koncepcje polityczne- naród jest tworem życia państwowego 

(Roman Dmowski) 



koncepcje kulturowe- faktyczna i ideologiczna wspólnota 

kulturowa

 (mity etniczne i genealogiczne) Stanisław Ossowski

 

 

Od kiedy narody...?

Od kiedy narody...?



John Hutchinson, Anthony Smith- 
już w starożytności (Rzym, Grecja, 
Żydzi)

 

 

Od kiedy narody...?

Od kiedy narody...?



Natio- termin wprowadzony dla 

określenia etnicznych grup 

studentów na Uniwersytecie w 

Lipsku XV w. (narody czeskie i 

narody nie-czeskie)

 

 

Od kiedy narody...?

Od kiedy narody...?



S. Eisenstadt świecka religia 
modernizacji- potrzeba nowych 
instytucji reintegrujących

 

 

Od kiedy narody...?

Od kiedy narody...?



Ernst Gellner- odebranie władzy 

transnarodowym klerkom 

(wynalazek druku)

 

 

Koncepcja Seton Watsona

Koncepcja Seton Watsona



Narody „stare”



Narody „nowe”

 

 

Era nacjonalizmu

Era nacjonalizmu



1775 I rozbiór Polski



1776 Deklaracja Niepodległości 
USA



1789 Rewolucja Francuska



1807 Fichte- Adres do narodu 
niemieckiego

 

 

Postulat nacjonalizmu 

Postulat nacjonalizmu 

Gellnera

Gellnera

Ernst Andre Gellner 1925-

Ernst Andre Gellner 1925-

1995

1995

 

 

 

Ernst Gellner- jak powstaje 

Ernst Gellner- jak powstaje 

naród?

naród?

Historia grupy etnicznej Rurytanów w 

Cesarstwie Megalomanii

Trzy typy nacjonalizmu



Nacjonalizm habsburski A+Wł+Wykszt B-wł.-wykszt.



Nacjonalizm unifikacyjny A+Wł+Wykszt. B-Wł+Wykszt 

(Włochy)



Nacjonalizm diaspory A+Wł-Wykszt B-Wł+Wykszt 

(Żydzi,Chińczycy)

 

 

Modele procesów 

Modele procesów 

narodowotwórczych

narodowotwórczych

Peter Sugar



liberalny



arystokratyczny



ludowy



Biurokratyczny

Koncepcje J.J. Wiatra: burżuazyjno 

demokratyczny,burzuazyjno 

konserwatywny, burzuazyjno 

osadniczy,postkolonialny, socjalistyczny  

 

 

Czynniki narodowotwórcze

Czynniki narodowotwórcze

Jerzy J. Wiatr

 



językowe



terytorialne



populacyjne



kulturowe



ekonomiczne



ideologiczne

 

 

Definicja przynależności 

Definicja przynależności 

narodowej

narodowej



Kulturowa



Woluntarystyczna

 

 

Czy istnieje naród 

Czy istnieje naród 

izraelski???

izraelski???



Religia? (co najmniej trzy synagogi: 

ortodoksyjna, reformowana i liberalna)-

przypadek Daniela Rufeisena 1962



Język ? (jidisz, ladino, arabski, klasyczny 

hebrajski, sztucznie stworzony język 

nowohebrajski)



dziedzictwo kulturowe ?

(Aszkenazyjczycy, Sefardyjczycy, 

Falasze...)



Państwo???

 

 

Czy jest naród 

Czy jest naród 

amerykański?

amerykański?



Hieronim Kubiak

Koncepcja melting pot vs naród 

narodów vs. anglokonformizm