CZYTANIE GLOBALNE, CZYLI „SOJUSZ METOD”

Co to jest czytanie

globalne?

Dzieci nie znając

jeszcze liter

rozpoznają

poszczególne wyrazy

po wybranych,

pojedynczych

cechach, po

wyglądzie pierwszej

lub ostatniej litery

lub po braku

pewnych liter.

Aby mogło zaistnieć

czytanie globalne dziecko:



musi wielokrotnie

widzieć napis



słyszeć brzmienie



rozumieć sens



napotykać wprowadzane

wyrazy w różnych

sytuacjach zabawowych

(najlepiej ruchowych)

Warunkiem

zapamiętania jest

wielokrotna

powtarzalność danego

słowa!

Etapy czytania

globalnego

W pierwszym etapie

należy wprowadzać najbliższe

dzieciom rzeczowniki, tzn. ich imiona, zabawki, części ciała, za

pomocą czynnego czytania globalnego wyrazowego i

zdaniowego. Dalej stosuje się czytanie zróżnicowane polegające

na wprowadzaniu w tok działań dydaktyczno-wychowawczych

technik C. Freineta – fiszki autokreatywne jako czytanie globalne

zdaniowe i wyrazowe z analityczno-syntetycznym.

Etapy czytania

globalnego

Drugi etap

obejmuje czytanie analityczno-syntetyczne inspirowane

pedagogiką montesoriańską, modelem I. Majchrzak oraz całościowymi

metodami anglojęzycznymi. Przedstawia się dzieciom pełny alfabet, nie

występuje jednak pisanie liter. Ich prezentacja jest jednym z wielu

ćwiczeń analityczno-syntetycznych. Zabawy ruchowe i stolikowe służą

treningowi i powodują, że dziecko samodzielnie poszukuje relacji między

literą a dźwiękiem. Dokonywanie przez dziecko wyboru odpowiednich

podpisów do obrazków lub przedmiotów w coraz bardziej

skomplikowanych zestawach wyrazowych i zdaniowych stanowi stały

element tego modelu. Towarzyszą temu liczne ćwiczenia w toku zabaw,

które usprawniają techniki czytania. Zadanie dziecko wybiera

samodzielnie według możliwości i chęci. Wiedza cząstkowa, np.

znajomość liter czy poszczególnych wyrazów nie jest kontrolowana ani

oceniana. Obserwacja nauczycielska skupia się głównie na

przyjmowanych przez dziecko strategiach w czasie czytania.

Przykłady zabaw z dziećmi na etapie nauki

czytania metodą globalną („sojusz metod”):



Znajdź słowo



Ratuj rulon



Głuchy telefon

wyrazowy



Skreślanki –

imiona



Rzeczowniki



Moje stopy



Krzesełka w kole

Czemu czytanie

globalne?



Jest motywacją do poznawania i odkodowywania kolejnych znaczeń zapisanych za

pomocą symboli



Poszerzanie zakresu znanych słów pozwala dzieciom wyeliminować literowanie



Czytanie globalne w zabawach ruchowych można rozpoczynać już z trzylatkami (a nie

tak jak w przypadku metod o charakterze fonetycznym dopiero z sześcio-

siedmiolatkami)



Już w przedszkolu możemy pracować na całym alfabecie, a nie ograniczonym 22

literowym (konieczność prowadzenia ćwiczeń fonetycznych na wyrazach o prostej

budowie)



Całkowite odejście od podręczników na korzyść zróżnicowanych pomocy

dydaktycznych (książki, pisemka dziecięce, zestawy obrazkowo-słowne, napisy-

etykiety, gry dydaktyczne, wizytówki)



Zajęcia są prowadzone indywidualnie oraz w małych zespołach



Łączenie nauki czytania z nauką pisania



Dobrowolność uczestnictwa dzieci w proponowanych zajęciach



Oparta na pozytywnych emocjach



Integrowanie treści poprzez język, w tym nauczanie czytania i pisania w dowolnych

konfiguracjach



Wprowadzanie pomocy dydaktycznych zawierających elementy samokontroli

umożliwiające samodzielną pracę



Wykorzystywanie naturalnych skłonności dziecka do czynnego udziału w procesie

edukacyjnym poprzez tworzenie sytuacji wyzwalających inicjatywę, kreatywność i

umożliwiających stawianie oraz rozwiązywanie problemów

Bibliografia

Arciszewska E., Czytające

przedszkolaki: mit czy norma?,

Wydawnictwo Akademickie „Żak”,

Warszawa 2002.

Arciszewska E., Czytanie globalne,

czyli sojusz metod, w: „Edukacja i

Dialog”, nr 2/1998, s. 63-67.

Document Outline