Poznajemy wybrane metody usamodzielniające (proaktywne) realizacji zadań ruchowych.

Poznajemy wybrane

metody

usamodzielniające

(proaktywne) realizacji

zadań ruchowych.

Małgorzata Komorowska gr. A2

Cele metod

usamodzielniających:

• Stawianie uczniów w sytuacjach

zadaniowych – jest to dla uczniów atrakcja,

ale też potrzeba rozwojowa

• Samoocena i samokontrola – zadania są

wykonywane w miarę możliwości

samodzielnie

• Motywacja – powinna pojawić się u dzieci w

przedszkolach i w szkole podstawowej

poprzez działalność ruchową i związane z

nią emocje, przy czym ta działalność musi

być swobodna i w miarę samodzielna

Metody usamodzielniające:

• Metoda zabawowa klasyczna –

stawianie sytuacji zadaniowej za
pomocą fabuły (w zabawach) lub
przepisów (w grach)

• Metoda zabawowa naśladowcza –

naśladowanie mechanizmów, zwierząt
i ludzi będących w ruchu oraz zjawisk
przyrodniczych (wiatr, grzmot,
deszcz)

Metody usamodzielniające:

• Metoda bezpośredniej celowości

ruchu (BCR) – stawianie sytuacji
zadaniowej poprzez zalecenie
wykonania prostych zadań wziętych z
życia

• Metoda programowanego

usprawniania się – ścieżki zdrowia

METODA

ZABAWOWA

Metoda zabawowa

naśladowcza

Metoda zabawowa

klasyczna

Ćwiczenia

gimnastyczne

Zabawy i gry

ruchowe

Metoda zabawowa

naśladowcza:

• dostosowana do rozwoju

psychofizycznego dzieci w wieku

przedszkolnym i dzieci z klasy I szkoły

podstawowej.

• stawianie dzieci w sytuacji zadaniowej

polega na wywołaniu u dzieci

określonego myślowego obrazu

przedmiotu czy zjawiska, którego

istotą jest ruch i zaleceniu

naśladowania go

Czynności nauczyciela:

Czynności przygotowawcze:
-zapewnienie pomyślnych warunków realizacji zadania
(bezpieczne ustawienia, zapewnienie przyborów itp.)
Czynności motywujące:
-atrakcyjne określenie obiektu lub zjawiska do naśladowania
Czynności informujące:
-jw.
Czynności naprowadzające:
-stwierdzenie niezgodności z zasadami bezpieczeństwa lub
zasadami fizjologiczno-higienicznymi
-udzielenie dodatkowych wyjaśnień (objaśnienie, pokaz)
Czynności kontrolne:
-stała obserwacja zachowania się uczniów podczas realizacji
zadania
Czynności korekcyjne:
-podjęcie decyzji odnośnie sposobu usunięcia błędu
Czynności zabezpieczające:
-zabezpieczenie miejsca ćwiczeń
-informowanie uczniów o możliwych zagrożeniach podczas
realizacji danego zadania
-czynne zabezpieczanie uczniów podczas wykonywania
zadania
-nauczanie zasad samoochrony

Metoda zabawowa

klasyczna:

• źródłem i inspiracją aktywności ruchowej dzieci jest

stworzona przez nauczyciela konkretna sytuacja

pedagogiczna, w której podstawową rolę porządkującą i

organizacyjną działania uczestników odgrywa fabuła

• metoda zabawowa klasyczna może być zabawą,

zazwyczaj bardzo prostą, lub grą ruchową, nieco bardziej

złożoną

• w grze ruchowej stosujemy przepisy, występuje

współzawodnictwo a kończy się z momentem zwycięstwa

grupy lub jednostki (w przeciwieństwie do zabawy, która

kończy się na znak nauczyciela)

• metoda z. k. spełnia funkcję rekreacyjną, wychowawczą,

dydaktyczną i kształtującą cechy motoryczne

• zabawy i gry ruchowe można przeprowadzać na sali

gimnastycznej, boisku szkolnym a także na terenach

otwartych (zabawy i gry terenowe)

Czynności nauczyciela:

Czynności przygotowawcze:
-zapewnienie pomyślnych warunków przeprowadzenia zabaw i
gier (zapewnienie przyborów i miejsca, ustawienie itp.)
Czynności motywujące:
-podanie fabuły zabawy lub przepisów gry
Czynności informujące:
-jw.
Czynności naprowadzające:
-stwierdzenie niezgodności z fabułą lub zasadami
-udzielenie wyjaśnień
Czynności kontrolne:
-stała obserwacja zachowania się uczniów w zabawie (grze)
Czynności korekcyjne:
-podjęcie decyzji odnośnie do sposobu usunięcia błędów w
zachowaniu się uczniów
Czynności zabezpieczające:
-zabezpieczenie miejsca zabawy (gry)
-informowanie uczniów o możliwych zagrożeniach podczas
zabawy (gry)

Odpowiedni dobór zabaw i gier

(wg A. Ślęczkowskiego) to

m.in.:

• Zapewnienie wszechstronnego ruchu

wszystkim uczestnikom zabawy

• Uwzględnienie w zestawie możliwie

największej liczby rodzajów zabaw i
gier

• Dostosowanie treści zabaw do

konkretnych warunków, w jakich się
odbywa

ZABAWA WINNA BYĆ TAK

ORGANIZOWANA, BY

KSZTAŁCIŁA

I WYCHOWYWAŁA

Składowe dobrej organizacji:

• Wybór odpowiedniego miejsca
• Umiejętne kierowanie grupą
• Przestrzeganie bezpieczeństwa
• Dobór i prawidłowe zastosowanie

przyborów

• Właściwe wykorzystanie sytuacji
• wychowawczych
• Odpowiednia postawa prowadzącego

Metoda bezpośredniej celowości

ruchu (wg R. Czyżewskiego) :

• Ma na celu uzupełnienie dotychczasowej luki między

zasobem materiału ćwiczebnego stosowanego

metodą naśladowczą zabawową całokształtem

ćwiczeń skończonych pod względem

gimnastycznym, wykonywanych metodą „ścisłą”

• Ułatwia szybsze opanowanie przez ćwiczących

ruchów gimnastycznych poprawnych i uzyskanie

płynących stąd dodatnich efektów fizjologicznych

• W tej metodzie wykonania łatwo zrozumiałego przez

ucznia zadania ruchowego oznacza, iż spełnione

równocześnie zostały cele głębsze, znane jednak

tylko nauczycielowi, a w zasadzie nieznane uczniom

• Wg założeń autora uczniowie powtarzają

wielokrotnie to samo zadanie aż do perfekcji

Czynności nauczyciela:

Czynności przygotowawcze:
-zapewnienie pomyślnych warunków realizacji zadania
(przybory, sprzęt, ustawienie itp.)
Czynności motywujące:
-uświadomienie uczniom zadania do wykonania (polecenia
słowne, dla małych dzieci pokaz)
Czynności informujące:
-jw.
Czynności naprowadzające:
-w zasadzie nie występują
Czynności kontrolne:
-stała kontrola nad aktywnością uczniów
Czynności korekcyjne:
-w zasadzie nie występują
Samoochrona:
-zabezpieczenie miejsca ćwiczeń
-informowanie uczniów o możliwych zagrożeniach podczas
wykonywania zadania

Metoda programowanego

usprawniania się:

• Nie wymaga od uczniów takiego

wielkiego wysiłku intelektualnego i
skupienia uwagi jak program uczenia
się techniki ruchu

• Wzorcowym przykładem praktycznego

zastosowania tej metody jest „ścieżka
zdrowia” (zastosowanie w
szkolnictwie, rekreacji dorosłych,
rehabilitacji, treningu sportowym)

Ścieżka zdrowia – specjalnie wytyczona trasa,

zaprogramowana i wyposażona w zestaw

urządzeń do ćwiczeń oraz tablic objaśniających

sposoby wykonania przewidzianych programem

ćwiczeń.

Uczestnik samodzielnie przebywa trasę,

realizując kolejno zaprogramowane ćwiczenia

zgodnie z informacjami zawartymi na tablicach.

Ćwiczący na ścieżce zdrowia jest sterowany i

aktywizowany przez odpowiednio urządzone

środowisko zewnętrzne.

Rodzaje ścieżek zdrowia:

• Ścieżka biegowa – jest trasą długości ok. 2000-3000m

pokonywaną na zalesionym i płaskim terenie na przemian

marszem i biegiem; wykonuje się odcinki pokonywane tymi

dwoma sposobami, lecz w miarę wydłużania się rasy mniej

jest marszu na rzecz biegu. Zadaniem docelowym jest

pokonanie całej trasy biegiem bez odpoczynku. Przyczynia

się do wzrostu wydolności układu oddechowego i krążenia

oraz do wzrostu ogólnej wytrzymałości organizmu

• Ścieżka sprawnościowa – trasa o długości 1500 – 2500m

łącząca elementy marszu, biegu, ćwiczeń kształtujących z

ćwiczeniami na przyrządach rozstawionych po trasie. Jest

najwszechstronniejszym sposobem na podnoszenie

sprawności fizycznej (także przy kształtowaniu

poszczególnych cech motorycznych)

• Ścieżka ćwiczebna – jest to nieduża trasa o długości ok.

300-500m, na której również znajdują się urządzenia do

ćwiczeń, lecz gęsto ustawione. Przejście tego rodzaju

ścieżki wymaga większej kondycji i ogólnej sprawności

fizycznej

• Ścieżka testowa – składa się z 6 punktów służących

kontroli zwinności, skoczności, siły, wytrzymałości,

równowagi. Pozwala na określenie obecnego poziomu

sprawności fizycznej w stosunku do wcześniej ustalonych

norm dla kobiet i mężczyzn w różnych przedziałach

wiekowych

• Ścieżka obciążeniowa – jest formą toru treningowego z

większą liczbą ćwiczeń i prób, wymagających bardzo

wysokiego poziomu kondycji uczestnika. Jest najtrudniejszą

formą ścieżek zdrowia, dlatego często wykorzystuje się w

treningu sportowym.

Zasady programowania

i budowy ścieżek zdrowia

Wybór terenu:

• Walory środowiska przyrodniczego

(rzeźba terenu, jakość i stan terenów
zielonych; unikać terenów piaszczystych,
błotnistych i błotnistych dużym stopniu
zanieczyszczenia)

• Dostępność terenu (miejsce przyszłej

ścieżki nie może być zbytnio oddalone od
połączenia komunikacyjnego z różnymi
punktami miasta; sąsiedztwo ośrodków
sportowych)

Wyznaczenie trasy:

•

Naturalne przeszkody (rowy, skarpy, głazy, kłody itp.)

•

Instalacja częściowo zmodyfikowanych przeszkód

naturalnych, specjalnie wykonanych urządzeń do

ćwiczeń

•

Wykorzystanie istniejących już dróżek i ścieżyn o

naturalnej nawierzchni

•

W wyjątkowych sytuacjach można stosować drogi

asfaltowe, lecz lepiej zastosować drogi trawiaste i

regularnie je kosić

•

Najlepiej żeby była nie węższa niż 100cm

•

Trasę można oznakować na wzór szlaków

turystycznych oraz przy pomocy kierunkowskazów

•

Tor ćwiczeń rozpoczyna się i kończy w tym samym

miejscu – obwód zamknięty

Dobór ćwiczeń:

• Zasada stopniowania trudności
• Zasada wszechstronności ruchu
• Zasada zmienności natężenia

wysiłku

• Zasada użyteczności i dostępności

ćwiczeń

Grupy ćwiczeń:

• Ćwiczenia kończyn górnych
• Ćwiczenia kończyn dolnych
• Ćwiczenia tułowia
• Ćwiczenia szyi i głowy
• Ćwiczenia zwinnościowe
• Ćwiczenia równoważne
• Ćwiczenia rzutne
• Skoki

Zasady projektowania

urządzeń:

• Funkcjonalność przyrządów
• Bezpieczeństwo ćwiczących
• Trwałość urządzeń
• Estetyka przyrządów

Bibliografia:

• Strzyżewski S. (1996) Proces kształcenia i wychowania w

kulturze fizycznej, WSziP Warszawa

• Kwilecka M. Kunicki B. (1978) Ścieżki zdrowia, Warszawa

Document Outline