EKONOMIKA TRANSPORTU

WYKŁAD VII

PRZEDSIĘBIORSTW

A TRANSPORTOWE

 

 

Przedsiębiorstwo transportowe

• Każda zorganizowana postać podażowej 

strony rynku usług przemieszczania, 

mająca swoją nazwę i oferująca produkt 

nazywany usługą transportową

• Jest podstawową jednostką organizacji 

działalności transportowej 

• Cechami każdej firmy są: 

odrębność ekonomiczna, prawna
i techniczno-organizacyjna 

 

 

Formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw transportowych

Podmioty gospodarcze

nieposiadające

osobowości prawnej

Podmioty gospodarcze

posiadające

osobowość prawną

   Firma            Spółka         Spółka
  jedno-
 osobowa       cywilna    komandytowa

 Spółka       Spółka             Spółka
  jawna       partnerska     komandyto-

            wo-akcyna

Spółka    Spółka      Przedsiębiorstwo
 z o.o.    akcyjna          państwowe

  Spółdzielnia                    Inne 
                                 (stowarzyszenia, 
                              zakłady budżetowe)

 

 

Typy przedsiębiorstw transportowych

• Podział gałęziowy: p. transportu samochodowego, 

kolejowego, lotniczego, wodnego śródlądowego, 

morskiego, komunikacji miejskiej; 

• Wielkość przedsiębiorstwa: 
    - mikroprzedsiębiorstwa (do 10 osób zatr. i do 2 mln 

euro  

  obrotu rocznie),
- małe  (do 50 osób i 10 mln euro ob.r.),
- średnie  (do 250 osób i 50 mln euro),
- duże  (powyżej 250 osób i powyżej 50 mln euro);

• Geograficzny obszar działania: lokalne, krajowe, 

międzynarodowe.

 

 

Cele działalności przedsiębiorstw 

transportowych

Potrzeba ustalania celów P.T. wynika z 

następujących przyczyn:

• Cele stanowią wskazówkę i nadają jednolity 

kierunek działaniom ludzi pracujących w firmie, 

• Sprzyja dobremu planowaniu,
• Dobrze ustalone cele mogą być źródłem motywacji 

dla pracowników,

• Stanowią podstawę do oceny i kontroli działalności.

 

 

Cele działalności przedsiębiorstw 

transportowych

• Cele rynkowe: wielkość udziału w rynku, 

określona dynamiki sprzedaży, wejście na 
nowe rynki krajowe i międzynarodowe;

• Cele finansowe: określona zyskowność 

firmy, rentowność sprzedaży, stopa zwrotu z 
kapitału, zdolność kredytowa, płynność 
finansowa;

 

 

 

Cele działalności przedsiębiorstw 

transportowych cd.

• Cele socjalne: zadowolenie pracowników, 

integracja pracowników z celami firmy, 
zapewnienie warunków rozwojowych;

• Cele prestiżowe i związane ze 

środowiskiem: niezależność, image, 
prestiż, misja społeczna, wpływy 
polityczne i społeczne.  

 

 

Zasoby P.T.

Zasoby przedsiębiorstwa  - zbiór 

czynników wytwórczych posiadanych lub 
kontrolowanych przez firmę, które mogą 
być wykorzystane w procesie produkcji i 
wymiany

 

 

Rodzaje zasobów w  P.T. 

• rzeczowe

- ujęte w bilansie składniki majątku 

trwałego (obiekty infrastrukturalne, środki 
transportu, maszyny urządzenia)

,

• finansowe-

 aktywa płynne (pieniądze w banku i 

w kasie) oraz kapitał własny i obcy

,

• ludzkie

- ludzie pracujący w firmie wraz z ich 

umiejętnościami 

,

• niematerialne (informacyjne)

- umiejętności 

zarządzania i wiedza technologiczna 

.

 

 

Źródła finansowania rozwoju P.T.

• Finansowanie własne:

- z zysków zatrzymanych,
- z odpisów amortyzacyjnych,
- emisja akcji lub zwiększenie liczby udziałów,
- aporty pieniężne i rzeczowe właścicieli;

• Finansowanie obce:

- pożyczki,
- leasing,
- kredyty (bankowe, kupieckie),
- obligacje,
- dotacje,
- bezzwrotne środki pomocowe.

 

 

Zarządzanie P.T.

• Polega na kierowaniu pracą zespołów 

ludzkich i środków produkcji dla 
osiągnięcia wyznaczonych celów 
gospodarczych w sposób najbardziej 
efektywny;

 

 

Zarządzanie P.T. cd.

Funkcje zarządzania:

- planowanie- 

określenie celów i decydowanie o 

najlepszym sposobie ich osiągnięcia,

- organizowanie

- określenie najlepszego sposobu 

grupowania typów działań i zasobów

,

- motywowanie

- przewodzenie, kierowanie ludźmi

, 

motywowanie załogi do pracy w interesie firmy,

- kontrolowanie

- obserwowanie i wprowadzenie 

korekt do bieżących działań dla ułatwienia realizacji 
celów

.

 

 

Decyzje zarządcze w p.t.

• Operatywne: wykorzystanie aktualnie 

istniejących zasobów i umiejętności, związane z 
bieżącym funkcjonowaniem firmy (marketing, 
wykorzystanie śr. transportu, bieżące decyzje 
finansowe i kadrowe);

• Strategiczne: kształtowanie rozwoju zasobów i  

umiejętności firmy oraz bieżących posunięć 
konkurencyjnych (struktura produkcyjno-rynkowa, 
zmiany organizacyjne, otoczenie firmy zgodnie z 
jej interesem).        

 

 

Strategie konkurencji i rozwoju 

p.t.

• S.K. - skoordynowany zespół działań 

określających sposoby realizacji celów 
strategicznych na podstawie 
kompleksowych analiz otoczenia oraz 
zasobów firmy.

 

 

Strategie konkurencji i rozwoju 

p.t.

• Grupy strategii:

- rozwoju: 

opracowywane i wdrażane przez 

zarząd firmy;

- konkurencji: 

opracowywane i wdrażane 

przez zarządy jednostek strategicznych

;

- funkcjonalne (marketingowe, 
finansowe, B&R, zaopatrzenia, rozwoju) - 

opracowywane i wdrażane przez działy 
funkcjonalne poszczególnych jednostek 
strategicznych. 

 

 

Poziomy zarządzania strategicznego i 

rodzaje strategii

Zarząd całej firmy

Strategia rozwoju

firmy

Strategie funkcjonalne

- marketingowe

- finansowe

- kadrowe

- technologiczne

Zarząd oddziału

(jednostek 

Strategicznych)

Strategie sektorowe

- konkurencji

- wobec dostawców

 

 

Strategie rozwoju P.T.

• Wzrostu

• Stabilizacji

• Redukcji (cięć)

 

 

Strategie wzrostu

• Specjalizacja: zaangażowanie firmy 

w jedną wybraną dziedzinę działalności 
i skoncentrowanie na niej całego swojego 

potencjału (intensyfikacja sprzedaży usług 

sprzedawanych wcześniej na tym samym rynku);

• Dywersyfikacja: lokowanie na nowym rynku 

nowego produktu (usługi)- np. wchodzenie 

przedsiębiorstw lotniczych do sektora 

hotelarstwa;

 

 

 

Strategie wzrostu cd.

• Internacjonalizacja: umiędzynarodowienie 

(eksport → inwestycje bezpośrednie), np. 
międzynarodowe firmy transportowe;

• Integracja: 

- pionowa – 

kombinacja procesu produkcji, handlu 

i innych czynności w obrębie jednej firmy, (łączą się 
firmy różnych branż, mających ten sam cel)

- pozioma – 

łączą się dwie firmy o tym samym 

profilu działalności, np. TSL

 

 

Strategia stabilizacji

Pozostanie w dotychczasowych dziedzinach 

działalności i utrzymanie dotychczasowego 
sposobu zarządzania 

 

 

Strategia redukcji

Ograniczenie skali działalności 

przedsiębiorstwa lub pozbywanie się 
nierentownych operacji 

 

 

Strategia konkurencji

• S.K. – opracowanie sposobu, w jaki firma 

zamierza konkurować, jest kombinacją 

celów, do których zmierza firma i środków, 

czyli zasad postępowania, za pomocą 

których stara się te cele osiągnąć,

• Elementy S.K. są strategie funkcjonalne: 

marketingowe, finansowe, produkcyjne, 

wykorzystania i rozwoju kadr, badawczo-

rozwojowe

 

 

Marketing usług transportowych

• Marketing – zespół działań polegających 

na przewidywaniu potrzeb nabywców oraz 

kształtowaniu oferty podażowej towarów i 

usług zgodnie z zapotrzebowaniem  rynku. 

• W przedsiębiorstwie transportowym o 

orientacji marketingowej punktem wyjścia 

jest dokładne zdefiniowanie rynku 

docelowego, na którym dane usługi znajdą 

nabywców (segmentacja rynku).

 

 

Kryteria segmentacji rynku 

przewozów pasażerskich

• Odnoszące się do pasażera:

- społeczno - ekonomiczne: 

dochód, 

zawód, wykształcenie, miejsce zamieszkania, 
miejsce pracy, miejsce wypoczynku;

- demograficzne: 

wiek, płeć, status rodzinny, 

narodowość;

- psychologiczne: 

styl życia, aktywność, 

zainteresowania

.

 

 

Kryteria segmentacji rynku 

przewozów pasażerskich cd.

• Odnoszące się do usługi transportowej:

- wzorce konsumpcji: 

częstotliwość korzystania 

z usług danego przewoźnika, dostępność od 

innych środków transportu, lojalność wobec 

przewoźnika, przyzwyczajenia pasażerów do 

danego typu usług;

- warunki zakupu: 

czas zakupu, impuls, okazje, 

częstotliwość zakupu usług, wielkość 

jednorazowego zakupu, sposób płatności;

- oferowane korzyści: 

wiedza pasażera o 

oferowanych usługach, postrzeganie korzyści, 

predyspozycje pasażerów.