6.04.21

Politechnika Poznańska - 
Zakład Odlewnictwa ITMat.

Żeliwo sferoidalne i 

Żeliwo sferoidalne i 

ciągliwe

ciągliwe

Dr hab. inż. A. Modrzyński

6.04.21

Politechnika Poznańska - 
Zakład Odlewnictwa ITMat.

Żeliwo sferoidalne

Żeliwo sferoidalne



  Żeliwo sferoidalne jest to 
gatunek żeliwa w którym grafit 
występuje w postaci kulkowej

6.04.21

Politechnika Poznańska - 
Zakład Odlewnictwa ITMat.

Metody wytwarzania

Metody wytwarzania



 dodanie do ciekłego żeliwa o określonym 
składzie chemicznym technicznie 
czystego ceru lub jego stopów,



 dodanie do ciekłego żeliwa o określonym 
składzie chemicznym technicznie 
czystego magnezu lub jego stopów,



 dodanie do ciekłego żeliwa o określonym 
składzie chemicznym stopu magnezu (7-
8% Mg) z metalami ziem rzadkich,

6.04.21

Politechnika Poznańska - 
Zakład Odlewnictwa ITMat.

Klasyfikacja gatunków żeliwa sferoidalnego

Klasyfikacja gatunków żeliwa sferoidalnego

  Gat.    R

m

[MPa]   R

e

[MPa]

  A

5

[%]        HB

Struktura 

37017

      370                  230                  17          

<179              F

40012        400                  250                  12          <201    
          F

50007        500                  320                    7        170-241  
       F+P

55002        550                  360

        2        181-210     

    P+F

60003        600                  370

        3         192-269

     P+F

65003        650                  400

        2         221-280

       P

70002        700                  420

        2         228-302

       P

80002        800                  480

        2         248-302

       #

90002        900                   530

        2         241-302

       #

6.04.21

Politechnika Poznańska - 
Zakład Odlewnictwa ITMat.

Skład chemiczny żeliwa 

Skład chemiczny żeliwa 

sferoidalnego

sferoidalnego



  posiada wyższą zawartość węgla i 
krzemu,



 posiada ograniczoną do 0.02% 
zawartość siarki,



 zawartość fosforu i manganu 
zależy od rodzaju osnowy 
metalowej ( dla struktury 
ferrytycznej-jest najmniejsza )

6.04.21

Politechnika Poznańska - 
Zakład Odlewnictwa ITMat.

Zawartość C i Si w odlewach z grafitem 

Zawartość C i Si w odlewach z grafitem 

sferoidalnym

sferoidalnym

6.04.21

Politechnika Poznańska - 
Zakład Odlewnictwa ITMat.

Właściwości mechaniczne żeliwa z 

Właściwości mechaniczne żeliwa z 

grafitem sferoidalnym

grafitem sferoidalnym

6.04.21

Politechnika Poznańska - 
Zakład Odlewnictwa ITMat.

URZĄDZENIA DO SFEROIDYZACJI

URZĄDZENIA DO SFEROIDYZACJI



 AUTOKLAW



 KONWERTOR



 KADŹ „SMUKŁA”



 SFEROIDYZACJA METODĄ 
DRUTOWĄ

6.04.21

Politechnika Poznańska - 
Zakład Odlewnictwa ITMat.

AUTOKLAW

AUTOKLAW

6.04.21

Politechnika Poznańska - 
Zakład Odlewnictwa ITMat.

KONWERTOR

KONWERTOR

6.04.21

Politechnika Poznańska - 
Zakład Odlewnictwa ITMat.

KADŹ „SMUKŁA”

KADŹ „SMUKŁA”

6.04.21

Politechnika Poznańska - 
Zakład Odlewnictwa ITMat.

METODA DRUTOWA

METODA DRUTOWA

6.04.21

Politechnika Poznańska - 
Zakład Odlewnictwa ITMat.

ŻELIWO CIĄGLIWE

ŻELIWO CIĄGLIWE

W zależności od atmosfery w której 

prowadzi się proces wyżarzania 
odlewów z żeliwa białego otrzymujemy:



 żeliwo białe gdy wyżarzanie 
prowadzimy w atmosferze utleniajacej,



 żeliwo czarne gdy wyżarzanie 
prowadzimy w atmosferze obojętnej

6.04.21

Politechnika Poznańska - 
Zakład Odlewnictwa ITMat.

Klasyfikacja żeliwa ciągliwego 

Klasyfikacja żeliwa ciągliwego 

białego

białego

Gatunek               Klasa        R

m

,MPa        A

5

 ,%            

     HB

max

Żeliwo ciągliwe W-35-04   340-360          3–5               
  230

Białe                   W-38-12   320-400         8-15             
    200

                            W-40-05   364-420         4-8              
     220

                            W-45-07   400-480         4-10            
    220

6.04.21

Politechnika Poznańska - 
Zakład Odlewnictwa ITMat.

Klasyfikacja żeliwa ciągliwego 

Klasyfikacja żeliwa ciągliwego 

czarnego

czarnego

Gatunek               Klasa        R

m

,MPa        A

5

 ,%            

     HB

max

Żeliwo ciągliwe B 30-06         300                6              
       150

czarne                 B 32-12         320               12            
        150

                            B 35-10         350              10            
        150

Żeliwo ciągliwe  P 45-06          450               6              
  150-200

czarne                 P 50-05          500               5             
   160-220

perlityczne          P 55-04          550               4             
   180-230

                            P 60-03          600               3            
    200-250

    P 80-01          800               1                

270-310

                            

6.04.21

Politechnika Poznańska - 
Zakład Odlewnictwa ITMat.

Wyżarzanie żeliwa 

Wyżarzanie żeliwa 

ciągliwego

ciągliwego

białego

białego

6.04.21

Politechnika Poznańska - 
Zakład Odlewnictwa ITMat.

Wyżarzanie żeliwa ciągliwego 

Wyżarzanie żeliwa ciągliwego 

czarnego 

czarnego 

( ferrytycznego i ferrytyczno-

( ferrytycznego i ferrytyczno-

perlityczmego

perlityczmego

)

)

6.04.21

Politechnika Poznańska - 
Zakład Odlewnictwa ITMat.

Wyżarzanie żeliwa ciągliwego czarnego

Wyżarzanie żeliwa ciągliwego czarnego

o strukturze perlityczne

o strukturze perlityczne