Wprowadzenie do 

Wprowadzenie do 

makroekonomii

makroekonomii



Cel wykładu – przedmiot, geneza i 

Cel wykładu – przedmiot, geneza i 

przesłanki rozwoju makroekonomii 

przesłanki rozwoju makroekonomii 



Mikro i makroekonomia – różnice w 

Mikro i makroekonomia – różnice w 

przedmiocie badań

przedmiocie badań



Podstawowe obszary badawcze

Podstawowe obszary badawcze



Rola makroekonomii – perspektywa 

Rola makroekonomii – perspektywa 

historyczna 

historyczna 



Czynniki determinujące rozwój 

Czynniki determinujące rozwój 

makroekonomii w II połowie XX wieku

makroekonomii w II połowie XX wieku



Dlaczego makroekonomii przypisuje się 

Dlaczego makroekonomii przypisuje się 

obecnie kluczowe znaczenie?

obecnie kluczowe znaczenie?



Trudności w prowadzeniu skutecznej polityki 

Trudności w prowadzeniu skutecznej polityki 

makroekonomicznej

makroekonomicznej

Czym zajmuje się 

Czym zajmuje się 

ekonomia? 

ekonomia? 



Główny problem ekonomii

Główny problem ekonomii

 – jak 

 – jak 

gospodarować ograniczonymi zasobami: 

gospodarować ograniczonymi zasobami: 

co, jak i dla kogo produkować?

co, jak i dla kogo produkować?



Ekonomia bada mechanizmy i warunki 

Ekonomia bada mechanizmy i warunki 

od których zależy

od których zależy

1.

1.

optymalna alokacja rzadkich zasobów 

optymalna alokacja rzadkich zasobów 

czynników produkcji

czynników produkcji

2.

2.

czyli bada  (warunki efektywności, stany 

czyli bada  (warunki efektywności, stany 

równowagi)

równowagi)

3.

3.

w wymiarze mikro i makroekonomicznym

w wymiarze mikro i makroekonomicznym

Mechanizmy alokacji

Mechanizmy alokacji

•

Mechanizm gospodarki 

Mechanizm gospodarki 

planowej

planowej

1.

1.

Zasada suwerenności 

Zasada suwerenności 

centralnego planisty 

centralnego planisty 

– określa sposób alokacji

– określa sposób alokacji

2.

2.

Plan centralny 

Plan centralny 

określa strukturę produktu 

określa strukturę produktu 

końcowego oraz rozdziela zadania

końcowego oraz rozdziela zadania

3.

3.

Państwowa własność przedsiębiorstw

Państwowa własność przedsiębiorstw

4.

4.

Rola cen 

Rola cen 

– narzędzie agregacji

– narzędzie agregacji

5.

5.

Fetysz wzrostu 

Fetysz wzrostu 

- prymat dla wytwarzania 

- prymat dla wytwarzania 

środków produkcji

środków produkcji

6.

6.

Główny problem 

Główny problem 

– permanentny niedobór 

– permanentny niedobór 

(deficyt podaży)

(deficyt podaży)

   

   

Mechanizmy alokacji

Mechanizmy alokacji



Mechanizm gospodarki rynkowej

Mechanizm gospodarki rynkowej

1. 

1. 

Zasada suwerenności konsumenta 

Zasada suwerenności konsumenta 

2. Rynek ujawnia potrzeby, 

2. Rynek ujawnia potrzeby, 

które manifestują się 

które manifestują się 

poprzez popyt rynkowy

poprzez popyt rynkowy

3. Podstawowym celem działania prywatnych 

3. Podstawowym celem działania prywatnych 

producentów – 

producentów – 

maksymalizacja zysków 

maksymalizacja zysków 

4. Warunkiem osiągnięcia tego celu – 

4. Warunkiem osiągnięcia tego celu – 

dostarczanie dóbr zgodnie ze zgłaszanym popytem

dostarczanie dóbr zgodnie ze zgłaszanym popytem

5. Rola ceny równowagi rynkowej - 

5. Rola ceny równowagi rynkowej - 

instrument 

instrument 

koordynacji rozproszonych decyzji

koordynacji rozproszonych decyzji

6. Konkurencja 

6. Konkurencja 

wymusza efektywność (niskie koszty, 

wymusza efektywność (niskie koszty, 

jakość, zróżnicowaną ofertę i postęp techniczny

jakość, zróżnicowaną ofertę i postęp techniczny

7. Rynek konkurencyjny 

7. Rynek konkurencyjny 

warunkiem optymalnej 

warunkiem optymalnej 

alokacji zasobów w skali mikro i makro 

alokacji zasobów w skali mikro i makro 

Pochwała niewidzialnej ręki 

Pochwała niewidzialnej ręki 

rynku

rynku



Nie na altruizm rzeźnika, piwowara czy 

Nie na altruizm rzeźnika, piwowara czy 

piekarza liczymy, oczekując obiadu, lecz na ich 

piekarza liczymy, oczekując obiadu, lecz na ich 

własny interes. Odwołujemy się nie do ich 

własny interes. Odwołujemy się nie do ich 

humanitaryzmu, lecz do ich egoizmu i nigdy 

humanitaryzmu, lecz do ich egoizmu i nigdy 

nie opowiadamy im o tym, czego nam tak 

nie opowiadamy im o tym, czego nam tak 

bardzo trzeba, lecz o ich korzyściach.  

bardzo trzeba, lecz o ich korzyściach.  

Człowiekiem kieruje niewidzialna ręka, 

Człowiekiem kieruje niewidzialna ręka, 

sprawiając, że zmierza on do celu, którego sam 

sprawiając, że zmierza on do celu, którego sam 

nie wybrał.  Dążąc do realizacji swoich 

nie wybrał.  Dążąc do realizacji swoich 

własnych interesów, często przyczyniamy się 

własnych interesów, często przyczyniamy się 

do osiągania celów społeczeństwa skuteczniej, 

do osiągania celów społeczeństwa skuteczniej, 

niż usiłując je świadomie osiągnąć

niż usiłując je świadomie osiągnąć

Czym zajmuje się 

Czym zajmuje się 

ekonomia? 

ekonomia? 



Ekonomia bada 

Ekonomia bada 

1.

1.

jak działa rynek jako mechanizm 

jak działa rynek jako mechanizm 

alokacji rzadkich zasobów 

alokacji rzadkich zasobów 

2.

2.

Czy i jakie są ograniczenia rynku jako 

Czy i jakie są ograniczenia rynku jako 

mechanizmu optymalnej alokacji – 

mechanizmu optymalnej alokacji – 

pojęcie niesprawności rynku

pojęcie niesprawności rynku

3.

3.

jak korygować ograniczenia rynku – 

jak korygować ograniczenia rynku – 

czy poprzez interwencjonizm 

czy poprzez interwencjonizm 

państwowy – koszty i korzyści 

państwowy – koszty i korzyści 

interwencji 

interwencji 

Mikro i makroekonomia – 

Mikro i makroekonomia – 

różnice w przedmiocie 

różnice w przedmiocie 

badań

badań



Mikroekonomia – jak działa rynek 

Mikroekonomia – jak działa rynek 

1.

1.

Punkt wyjścia – 

Punkt wyjścia – 

budowa i analiza modelu rynku 

budowa i analiza modelu rynku 

(popyt, podaż i cena) jako mechanizmu alokacji

(popyt, podaż i cena) jako mechanizmu alokacji

2.

2.

Przedmiotem analizy

Przedmiotem analizy

 są poszczególne rynki 

 są poszczególne rynki 

dóbr, usług i czynników produkcji

dóbr, usług i czynników produkcji

3.

3.

badania dotyczą

badania dotyczą

 

 

a.

a.

zachowań producentów/sprzedawców (podaż) i 

zachowań producentów/sprzedawców (podaż) i 

konsumentów/nabywców (popyt) oraz rezultatów tych 

konsumentów/nabywców (popyt) oraz rezultatów tych 

zachowań (ceny rynkowe) – prawa popytu i podaży 

zachowań (ceny rynkowe) – prawa popytu i podaży 

b.

b.

a także wpływu polityki państwa na funkcjonowanie 

a także wpływu polityki państwa na funkcjonowanie 

poszczególnych rynków

poszczególnych rynków

4.

4.

kluczowe cele

kluczowe cele

 badań mikroekonomicznych:

 badań mikroekonomicznych:

a.

a.

określenie czynników

określenie czynników

 kształtujących rozmiary 

 kształtujących rozmiary 

produkcji oraz podaży i popytu na poszczególne 

produkcji oraz podaży i popytu na poszczególne 

dobra i usługi oraz ich ceny

dobra i usługi oraz ich ceny

b.

b.

określenie warunków efektywności 

określenie warunków efektywności 

mikroekonomicznej 

mikroekonomicznej 

(równowaga firmy działającej 

(równowaga firmy działającej 

na rynku konkurencyjnym i równowaga 

na rynku konkurencyjnym i równowaga 

konsumenta)

konsumenta)

Mikro i makroekonomia – 

Mikro i makroekonomia – 

różnice w przedmiocie 

różnice w przedmiocie 

badań

badań



Makroekonomia 

Makroekonomia 

– 

– 

zajmuje się działaniem 

zajmuje się działaniem 

gospodarki jako całości ze szczególnym 

gospodarki jako całości ze szczególnym 

uwzględnieniem czynników oraz mechanizmów, które 

uwzględnieniem czynników oraz mechanizmów, które 

decydują o poziomie jej efektywności

decydują o poziomie jej efektywności



U podstaw makroekonomii leży dążenie do 

U podstaw makroekonomii leży dążenie do 

zrozumienie

zrozumienie

 

 

1.

1.

sił określających zdolność gospodarki do 

sił określających zdolność gospodarki do 

wytwarzania dób i usług i

wytwarzania dób i usług i

2.

2.

warunków od których zależy efektywność/optimum 

warunków od których zależy efektywność/optimum 

makroekonomiczne/równowaga ogólna)

makroekonomiczne/równowaga ogólna)

a. krótkookresowa– produkt faktyczny = 

a. krótkookresowa– produkt faktyczny = 

produktowi potencjalnemu (optymalnemu)

produktowi potencjalnemu (optymalnemu)

b. długookresowa – wzrost gospodarczy 

b. długookresowa – wzrost gospodarczy 

odpowiadający zmianom produktu 

odpowiadający zmianom produktu 

potencjalnego

potencjalnego

Mikro i makroekonomia – 

Mikro i makroekonomia – 

różnice w przedmiocie 

różnice w przedmiocie 

badań

badań



Rozwinięcie pojęcia makroekonomii: 

Rozwinięcie pojęcia makroekonomii: 

1.

1.

założenie że zdolność do osiąganie optimum 

założenie że zdolność do osiąganie optimum 

makroekonomicznego nie jest prostą sumą 

makroekonomicznego nie jest prostą sumą 

równowag na poszczególnych rynków 

równowag na poszczególnych rynków 

2.

2.

bowiem istnieje konflikt między 

bowiem istnieje konflikt między 

efektywnością mikroekonomiczną 

efektywnością mikroekonomiczną 

(interesem prywatnym) a efektywnością 

(interesem prywatnym) a efektywnością 

makroekonomiczną (interesem 

makroekonomiczną (interesem 

ogólnogospodarczym)  

ogólnogospodarczym)  

3.

3.

którego rozwiązanie wymaga stosowania 

którego rozwiązanie wymaga stosowania 

jakiejś formy interwencji państwa 

jakiejś formy interwencji państwa 

wspierającej, korygującej  lub uzupełniającej 

wspierającej, korygującej  lub uzupełniającej 

działanie mechanizmu rynkowego 

działanie mechanizmu rynkowego 

Mikro i makroekonomia – 

Mikro i makroekonomia – 

różnice w przedmiocie 

różnice w przedmiocie 

badań – 

badań – 

kontyn.

kontyn.



Badania makroekonomiczne 

Badania makroekonomiczne 

koncentrują się na analizie

koncentrują się na analizie

1.

1.

czynników określających poziom i 

czynników określających poziom i 

kierunki zmian

kierunki zmian

 tzw. agregatów ekonomicznych 

 tzw. agregatów ekonomicznych 

czyli produktu globalnego, globalnej podaży i 

czyli produktu globalnego, globalnej podaży i 

popytu, ogólnego poziomu cen, zatrudnienia i 

popytu, ogólnego poziomu cen, zatrudnienia i 

inwestycji w gospodarce, dochodów i wydatków 

inwestycji w gospodarce, dochodów i wydatków 

budżetu państwa

budżetu państwa

2.

2.

współzależności między tymi agregatami;

współzależności między tymi agregatami;

 

 

kluczowa jest tu charakter współzależności 

kluczowa jest tu charakter współzależności 

między globalnym popytem i globalną podażą, 

między globalnym popytem i globalną podażą, 

która jest podstawą zrozumienia czynników 

która jest podstawą zrozumienia czynników 

wyznaczających stan równowagi ogólnej 

wyznaczających stan równowagi ogólnej 

Cel i znaczenie badań 

Cel i znaczenie badań 

makroekonomicznych

makroekonomicznych

 

 



Identyfikacja oraz analiza

Identyfikacja oraz analiza

 czynników i 

 czynników i 

mechanizmów składających się na ogólną 

mechanizmów składających się na ogólną 

efektywność gospodarczą

efektywność gospodarczą



Ich znajomość

Ich znajomość

 

 

1.

1.

wyjaśnia przyczyny – funkcja poznawcza 

wyjaśnia przyczyny – funkcja poznawcza 

 

 

a. sukcesów jednych krajów   

a. sukcesów jednych krajów   

 

 

b. niepowodzeń innych krajów

b. niepowodzeń innych krajów

 

 

2 

2 

pozwala formułować programy

pozwala formułować programy

 

 

działań 

działań 

gospodarczych państwa 

gospodarczych państwa 

– 

– 

funkcja 

funkcja 

aplikacyjna

aplikacyjna

Cel i znaczenie badań 

Cel i znaczenie badań 

makroekonomicznych 

makroekonomicznych 

– kontyn.

– kontyn.



Miara 

Miara 

1.

1.

sukcesu - wysoki i stale rosnący rozmiar 

sukcesu - wysoki i stale rosnący rozmiar 

gospodarki (wzrost gospodarczy) i poziom życia 

gospodarki (wzrost gospodarczy) i poziom życia 

(dobrobyt) 

(dobrobyt) 

2.

2.

niepowodzenia

niepowodzenia

 - 

 - 

wysokie bezrobocie oraz inflacja, 

wysokie bezrobocie oraz inflacja, 

niskie płace, a także wysoki i trwały deficyt w handlu 

niskie płace, a także wysoki i trwały deficyt w handlu 

zagranicznym 

zagranicznym 



Cel programów gospodarczych zależy od 

Cel programów gospodarczych zależy od 

sytuacji gospodarczej danego kraju 

sytuacji gospodarczej danego kraju 

1.

1.

w krajach dobrze rozwiniętych chodzi o utrzymanie 

w krajach dobrze rozwiniętych chodzi o utrzymanie 

wysokiego poziomu ogólnej efektywności 

wysokiego poziomu ogólnej efektywności 

gospodarczej

gospodarczej

2.

2.

w krajach biednych wprowadzenie ich na ścieżkę 

w krajach biednych wprowadzenie ich na ścieżkę 

wzrostu gospodarczego

wzrostu gospodarczego

Podstawowe pytania i obszary 

Podstawowe pytania i obszary 

badań XX wiecznej 

badań XX wiecznej 

makroekonomii

makroekonomii



Cykl koniunkturalny (wzrost 

Cykl koniunkturalny (wzrost 

gospodarczy w krótkim okresie)- 

gospodarczy w krótkim okresie)- 

przyczyny i sposoby reakcji

przyczyny i sposoby reakcji



Przyczyny i zwalczanie bezrobocia – 

Przyczyny i zwalczanie bezrobocia – 

początkowo jako problem cyklu później 

początkowo jako problem cyklu później 

jako samodzielny przedmiot badań   

jako samodzielny przedmiot badań   



Znaczenie i uwarunkowania 

Znaczenie i uwarunkowania 

długookresowego wzrostu oraz 

długookresowego wzrostu oraz 

implikacje w zakresie polityki państwa 

implikacje w zakresie polityki państwa 

życia

życia



Źródła i konsekwencje niestabilności cen 

Źródła i konsekwencje niestabilności cen 

oraz sposoby zapewnienia ich 

oraz sposoby zapewnienia ich 

stabilności

stabilności

Podstawowe obszary badań 

Podstawowe obszary badań 

współczesnej makroekonomii –

współczesnej makroekonomii –

 

 

konty.

konty.



Dynamiczny charakter współczesnej 

Dynamiczny charakter współczesnej 

makroekonomii – ewolucja przedmiotu 

makroekonomii – ewolucja przedmiotu 

badań

badań

1.

1.

zmiana rangi ważności tradycyjnych pytań i 

zmiana rangi ważności tradycyjnych pytań i 

obszarów – przemienność priorytetów

obszarów – przemienność priorytetów

2. pojawienie się nowych obszarów 

2. pojawienie się nowych obszarów 

badawczych

badawczych



 

 

Przemienność priorytetów 

Przemienność priorytetów 

badawczych

badawczych

1.

1.

nacisk na cykliczność gospodarki lub 

nacisk na cykliczność gospodarki lub 

długookresowy wzrost gospodarczy

długookresowy wzrost gospodarczy

2.

2.

walka z bezrobociem lub inflacją, a 

walka z bezrobociem lub inflacją, a 

ostatnio deflacją (Japonia) 

ostatnio deflacją (Japonia) 

Podstawowe obszary badań 

Podstawowe obszary badań 

współczesnej makroekonomii –

współczesnej makroekonomii –

 

 

kontyn.

kontyn.



Nowe obszary badań makroekonomicznych

Nowe obszary badań makroekonomicznych

1.

1.

powstanie makroekonomii gospodarki otwartej: 

powstanie makroekonomii gospodarki otwartej: 

dezaktualizacja starego założenia  

dezaktualizacja starego założenia  

a. 

a. 

przesłanki powstania:  

przesłanki powstania:  

- integracja  gospodarcza: UE, NAFTA, BRIC 

- integracja  gospodarcza: UE, NAFTA, BRIC 

– 

– 

globalizacja gospodarki

globalizacja gospodarki

b. przedmiot badań: zachowanie się krajowej 

b. przedmiot badań: zachowanie się krajowej 

gospodarki jako części szerszego organizmu 

gospodarki jako części szerszego organizmu 

gospodarczego - dezaktualizacja starego założenia 

gospodarczego - dezaktualizacja starego założenia 

2.

2.

instytucjonalne uwarunkowania wzrostu 

instytucjonalne uwarunkowania wzrostu 

gospodarczego - 

gospodarczego - 

niepowodzenia walki z biedą na 

niepowodzenia walki z biedą na 

świecie (trwanie w pułapce malthuzjańskiej), 

świecie (trwanie w pułapce malthuzjańskiej), 

problemy transformacji ustrojowej – kształt reform 

problemy transformacji ustrojowej – kształt reform 

Rola makroekonomii - 

Rola makroekonomii - 

perspektywa historyczna

perspektywa historyczna



Istota paradygmatu ekonomii klasycznej i 

Istota paradygmatu ekonomii klasycznej i 

neoklasycznej – dlaczego ekonomia 

neoklasycznej – dlaczego ekonomia 

rozwijała się najpierw jako mikroekonomia

rozwijała się najpierw jako mikroekonomia

1.

1.

W systemie gospodarczym - opartym na 

W systemie gospodarczym - opartym na 

własności prywatnej i skutecznej konkurencji - 

własności prywatnej i skutecznej konkurencji - 

działania producentów kierujących się motywem 

działania producentów kierujących się motywem 

maksymalizacji zysków sprawiają, że system ten 

maksymalizacji zysków sprawiają, że system ten 

a.

a.

w perspektywie krótkoterminowej zmierza do 

w perspektywie krótkoterminowej zmierza do 

równowagi podaży i popytu na 

równowagi podaży i popytu na 

poszczególnych rynkach – prawo Saya

poszczególnych rynkach – prawo Saya

b.

b.

w perspektywie długookresowej dąży do 

w perspektywie długookresowej dąży do 

zwiększania rozmiaru podaży wytwarzanych 

zwiększania rozmiaru podaży wytwarzanych 

na poszczególnych rynkach dóbr i usług

na poszczególnych rynkach dóbr i usług

Rola makroekonomii - 

Rola makroekonomii - 

perspektywa historyczna

perspektywa historyczna

2.

2.

Istnienie na poszczególnych rynkach 

Istnienie na poszczególnych rynkach 

wewnętrznych sprawnych mechanizmów 

wewnętrznych sprawnych mechanizmów 

osiągania stanów równowagi umożliwia 

osiągania stanów równowagi umożliwia 

gospodarce osiąganie stanu równowagi 

gospodarce osiąganie stanu równowagi 

ogólnej 

ogólnej 

zapewniającej optymalne („pełne”) 

zapewniającej optymalne („pełne”) 

wykorzystanie czynników wytwórczych

wykorzystanie czynników wytwórczych

 

 

a. Siły rynkowe automatycznie prowadzą więc do 

a. Siły rynkowe automatycznie prowadzą więc do 

pożądanych wyników zarówno w skali mikro jak i 

pożądanych wyników zarówno w skali mikro jak i 

makro (ogólnej równowagi rynkowej) 

makro (ogólnej równowagi rynkowej) 

b. Równowaga w skali makro: (produkt faktyczny = 

b. Równowaga w skali makro: (produkt faktyczny = 

potencjalnemu) i zdolność do długookresowego 

potencjalnemu) i zdolność do długookresowego 

wzrostu produktu potencjalnego

wzrostu produktu potencjalnego

3.

3.

Główna determinanta rozmiaru produktu 

Główna determinanta rozmiaru produktu 

optymalnego i tempa jego wzrostu – ilość i 

optymalnego i tempa jego wzrostu – ilość i 

sposób wykorzystania czynników produkcji 

sposób wykorzystania czynników produkcji 

(podażowy model gospodarki)

(podażowy model gospodarki)

Rola makroekonomii - 

Rola makroekonomii - 

perspektywa historyczna

perspektywa historyczna

4. 

4. 

Dynamiczna koncepcja równowagi ogólnej

Dynamiczna koncepcja równowagi ogólnej

a.

a.

gospodarka poddana jest działaniu czynników 

gospodarka poddana jest działaniu czynników 

egzogenicznych (tzw. szoków), które stale 

egzogenicznych (tzw. szoków), które stale 

wytrącają gospodarkę ze stanu równowagi

wytrącają gospodarkę ze stanu równowagi

b.

b.

szoki uruchamiają mechanizmy przywracające 

szoki uruchamiają mechanizmy przywracające 

w szybkim tempie równowagę w gospodarce

w szybkim tempie równowagę w gospodarce

5.   

5.   

Dłuższe stany nierównowagi

Dłuższe stany nierównowagi

 spowodowane 

 spowodowane 

są nadmiernym ograniczeniem przez państwo 

są nadmiernym ograniczeniem przez państwo 

mechanizmów rynkowych oraz błędami w polityce 

mechanizmów rynkowych oraz błędami w polityce 

gospodarczej państwa (polityce pieniężnej)

gospodarczej państwa (polityce pieniężnej)

6.   

6.   

Postulat ograniczenia interwencji rządu 

Postulat ograniczenia interwencji rządu 

do minimum

do minimum

 – interwencjonizm skoncentrowany 

 – interwencjonizm skoncentrowany 

na polityce antymonopolowej 

na polityce antymonopolowej 

Rola makroekonomii - 

Rola makroekonomii - 

perspektywa historyczna

perspektywa historyczna

 

 



Geneza współczesnej 

Geneza współczesnej 

makroekonomii

makroekonomii

 – 

 – 

zakwestionowanie 

zakwestionowanie 

paradygmatu ekonomii 

paradygmatu ekonomii 

neoklasycznej spowodowane 

neoklasycznej spowodowane 

1.

1.

Wielkim Kryzysem

Wielkim Kryzysem

2.

2.

Pojawienie się teorii Keynesa

Pojawienie się teorii Keynesa



Wielki Kryzys lat 30 tych stanowił 

Wielki Kryzys lat 30 tych stanowił 

bezprecedensowe załamanie równowagi 

bezprecedensowe załamanie równowagi 

ogólnej ze względu na 

ogólnej ze względu na 

1.

1.

katastrofalny bo 50% spadek produktu 

katastrofalny bo 50% spadek produktu 

globalnego i 25% bezrobocie

globalnego i 25% bezrobocie

2.

2.

długotrwałą stagnację (depresję)

długotrwałą stagnację (depresję)

Rola makroekonomii - 

Rola makroekonomii - 

perspektywa historyczna

perspektywa historyczna

  

  



Wielki Kryzys postrzegany był

Wielki Kryzys postrzegany był

 w 

 w 

kategoriach:

kategoriach:

1.

1.

wyzwania naukowego wymagającego teoretycznego 

wyzwania naukowego wymagającego teoretycznego 

wyjaśnienia istoty, przyczyn i sposobów 

wyjaśnienia istoty, przyczyn i sposobów 

przeciwdziałania kryzysom – czy i w jakim stopniu 

przeciwdziałania kryzysom – czy i w jakim stopniu 

zawiodła dotychczasowa teoria 

zawiodła dotychczasowa teoria 

2.

2.

politycznego zagrożenia dla trwałości gospodarki 

politycznego zagrożenia dla trwałości gospodarki 

rynkowej i systemu demokracji parlamentarnej 

rynkowej i systemu demokracji parlamentarnej 

3.

3.

oczekiwania na program skutecznej naprawy 

oczekiwania na program skutecznej naprawy 

mechanizmów funkcjonowania gospodarki 

mechanizmów funkcjonowania gospodarki 

rynkowej, poprzez jakąś formę interwencji 

rynkowej, poprzez jakąś formę interwencji 



Oczekiwania te spełniała teoria Keynesa, który 

Oczekiwania te spełniała teoria Keynesa, który 

uważany jest za ojca makroekonomii 

uważany jest za ojca makroekonomii 

Rola makroekonomii - 

Rola makroekonomii - 

perspektywa historyczna

perspektywa historyczna

 

 

 

 



Główne elementy teorii 

Główne elementy teorii 

Keynesa

Keynesa

1.

1.

Neoklasyczny system równowagi

Neoklasyczny system równowagi

 

 

szczególnym przypadkiem równowagi 

szczególnym przypadkiem równowagi 

przy „pełnym” wykorzystaniu czynników 

przy „pełnym” wykorzystaniu czynników 

produkcji

produkcji

2.

2.

Ogólna teoria równowagi Keynesa

Ogólna teoria równowagi Keynesa

 

 

obejmuje stany równowagi przy różnym 

obejmuje stany równowagi przy różnym 

stopniu wykorzystania czynników 

stopniu wykorzystania czynników 

wytwórczych

wytwórczych

Rola makroekonomii - 

Rola makroekonomii - 

perspektywa historyczna

perspektywa historyczna

3.   Podstawowa teza: 

3.   Podstawowa teza: 

a.

a.

w gospodarce wolnorynkowej o 

w gospodarce wolnorynkowej o 

stopniu wykorzystania potencjału 

stopniu wykorzystania potencjału 

wytwórczego decyduje wielkość 

wytwórczego decyduje wielkość 

popytu efektywnego, ten zaś nie 

popytu efektywnego, ten zaś nie 

zawsze kształtuje się na właściwym 

zawsze kształtuje się na właściwym 

poziomie (jest zbyt niski lub zbyt 

poziomie (jest zbyt niski lub zbyt 

wysoki)

wysoki)

b.

b.

a zatem podstawowy przedmiot badań 

a zatem podstawowy przedmiot badań 

to analiza warunków wpływających na 

to analiza warunków wpływających na 

kształtowanie się popytu (popytowy 

kształtowanie się popytu (popytowy 

model gospodarki

model gospodarki

Rola makroekonomii - 

Rola makroekonomii - 

perspektywa historyczna

perspektywa historyczna

4.

4.

Wniosek z analizy

Wniosek z analizy

: gospodarka 

: gospodarka 

regulowana tylko przez rynek nie zapewnia 

regulowana tylko przez rynek nie zapewnia 

stałego dążenia do osiągania krotko i 

stałego dążenia do osiągania krotko i 

długoterminowej efektywności ogólnej – 

długoterminowej efektywności ogólnej – 

możliwa stabilizacja przy niskim poziomie 

możliwa stabilizacja przy niskim poziomie 

produktu faktycznego  

produktu faktycznego  

5.

5.

Rekomendacja dla polityki 

Rekomendacja dla polityki 

gospodarczej

gospodarczej

: funkcję regulatora popytu 

: funkcję regulatora popytu 

musi przejąć państwo poprzez prowadzenie 

musi przejąć państwo poprzez prowadzenie 

polityki 

polityki 

a.

a.

fiskalnej – kształtowanie wydatków i 

fiskalnej – kształtowanie wydatków i 

podatków

podatków

b.

b.

pieniężnej – regulowanie podaży pieniądza

pieniężnej – regulowanie podaży pieniądza

Rola makroekonomii - 

Rola makroekonomii - 

perspektywa historyczna

perspektywa historyczna

6. 

6. 

Podsumowanie analizy:

Podsumowanie analizy:

 

 

a.

a.

gospodarka nie ma sprawnego 

gospodarka nie ma sprawnego 

mechanizmu zapewniającego odpowiednią 

mechanizmu zapewniającego odpowiednią 

- czyli niezbędną do efektywnego 

- czyli niezbędną do efektywnego 

zatrudnienia wszystkich czynników 

zatrudnienia wszystkich czynników 

produkcji - wielkość efektywnego popytu

produkcji - wielkość efektywnego popytu

b.

b.

aby przeciwdziałać sytuacjom kiedy na 

aby przeciwdziałać sytuacjom kiedy na 

skutek działania mechanizmów  

skutek działania mechanizmów  

rynkowych popyt słabnie lub nadmiernie 

rynkowych popyt słabnie lub nadmiernie 

rośnie potrzebna jest trwała 

rośnie potrzebna jest trwała 

makroekonomiczna ingerencja państwa 

makroekonomiczna ingerencja państwa 

poprzez regulację wielkości popytu 

poprzez regulację wielkości popytu 

globalnego

globalnego

3. Czynniki determinujące rozwój 

3. Czynniki determinujące rozwój 

makroekonomii w II połowie XX 

makroekonomii w II połowie XX 

wieku

wieku

 

 



1. 

1. 

Rozwój interwencjonizmu 

Rozwój interwencjonizmu 

państwowego w gospodarkach 

państwowego w gospodarkach 

rynkowych 

rynkowych 

a.

a.

stabilizowanie koniunktury - polityka 

stabilizowanie koniunktury - polityka 

stymulowania/ograniczania (krótki okres) oraz  

stymulowania/ograniczania (krótki okres) oraz  

podtrzymywania wysokiego wzrostu 

podtrzymywania wysokiego wzrostu 

gospodarczego 

gospodarczego 

b.

b.

polityka państwa dobrobytu

polityka państwa dobrobytu

generował popyt na badania 

generował popyt na badania 

makroekonomiczne ze strony 

makroekonomiczne ze strony 

państwa oraz prowokował 

państwa oraz prowokował 

ekonomistów niechętnych 

ekonomistów niechętnych 

interwencjonizmowi do krytycznej 

interwencjonizmowi do krytycznej 

analizy jego skutków   

analizy jego skutków   

3 Czynniki determinujące rozwój 

3 Czynniki determinujące rozwój 

makroekonomii w II połowie XX 

makroekonomii w II połowie XX 

wieku

wieku

 

 



2. Pojawianie się nowych 

2. Pojawianie się nowych 

wyzwań o charakterze 

wyzwań o charakterze 

makroekonomicznym

makroekonomicznym

 – 

 – 

rozwiązywanie jednych problemów rodziło 

rozwiązywanie jednych problemów rodziło 

inne problemy – bezrobocie, inflacja, 

inne problemy – bezrobocie, inflacja, 

stagflacja, deflacja 

stagflacja, deflacja 



3. Fluktuacje poglądów na temat 

3. Fluktuacje poglądów na temat 

zakresu i form 

zakresu i form 

makroekonomicznej ingerencji

makroekonomicznej ingerencji

 

 

państwa w mechanizm 

państwa w mechanizm 

funkcjonowania gospodarki

funkcjonowania gospodarki

Dlaczego makroekonomii 

Dlaczego makroekonomii 

przypisuje się obecnie 

przypisuje się obecnie 

kluczowe znaczenie?

kluczowe znaczenie?

 

 



Utrwalone i nie budzące większych 

Utrwalone i nie budzące większych 

wątpliwości przekonanie

wątpliwości przekonanie

, że:

, że:

1.

1.

poziom efektywności makroekonomicznej

poziom efektywności makroekonomicznej

 

 

decyduje o stanie i perspektywach 

decyduje o stanie i perspektywach 

gospodarki

gospodarki

, a więc jest wyznacznikiem sukcesu 

, a więc jest wyznacznikiem sukcesu 

lub niepowodzenia poszczególnych krajów – 

lub niepowodzenia poszczególnych krajów – 

makroekonomia dostarcza odpowiedzi na pytanie 

makroekonomia dostarcza odpowiedzi na pytanie 

o przyczyny tych sukcesów lub niepowodzeń

o przyczyny tych sukcesów lub niepowodzeń

2.

2.

władze dysponują potencjalnie 

władze dysponują potencjalnie 

skutecznymi sposobami oddziaływania na 

skutecznymi sposobami oddziaływania na 

gospodarkę

gospodarkę

 – jest nimi zestaw odpowiednio 

 – jest nimi zestaw odpowiednio 

dobranych celów i narzędzi polityki gospodarczej 

dobranych celów i narzędzi polityki gospodarczej 

– makroekonomia wskazuje na właściwą w danych 

– makroekonomia wskazuje na właściwą w danych 

warunkach zawartość tego instrumentarium

warunkach zawartość tego instrumentarium

Dlaczego makroekonomii 

Dlaczego makroekonomii 

przypisuje się obecnie kluczowe 

przypisuje się obecnie kluczowe 

znaczenie? -

znaczenie? -

 

 

kontyn.

kontyn.



Koncepcje makroekonomiczne

Koncepcje makroekonomiczne

 stają 

 stają 

się ważnym elementem programów 

się ważnym elementem programów 

wszystkich liczących się partii 

wszystkich liczących się partii 

politycznych

politycznych



Oceny makroekonomicznej sytuacji

Oceny makroekonomicznej sytuacji

 

 

kraju 

kraju 

są ważnym wyznacznikiem działań 

są ważnym wyznacznikiem działań 

podmiotów gospodarczych, w tym 

podmiotów gospodarczych, w tym 

zwłaszcza potencjalnych inwestorów 

zwłaszcza potencjalnych inwestorów 

krajowych i zagranicznych i zdolności 

krajowych i zagranicznych i zdolności 

rządów do pozyskiwania środków na 

rządów do pozyskiwania środków na 

pokrycie deficytu budżetowego 

pokrycie deficytu budżetowego 

Trudności w prowadzeniu 

Trudności w prowadzeniu 

skutecznej polityki 

skutecznej polityki 

makroekonomicznej

makroekonomicznej

 

 



Aktywizowania się państwa w 

Aktywizowania się państwa w 

gospodarce często prowadzi do 

gospodarce często prowadzi do 

ograniczenia efektywności 

ograniczenia efektywności 

mechanizmu rynkowego

mechanizmu rynkowego

1.

1.

zagrożenie zwane 

zagrożenie zwane 

błędnym kołem

błędnym kołem

2.

2.

polega na rozwiązywaniu 

polega na rozwiązywaniu 

spowodowanych państwowym 

spowodowanych państwowym 

interwencjonizmem trudności 

interwencjonizmem trudności 

gospodarczych poprzez dalszy 

gospodarczych poprzez dalszy 

wzrost interwencjonizmu

wzrost interwencjonizmu

Trudności w prowadzeniu 

Trudności w prowadzeniu 

skutecznej polityki 

skutecznej polityki 

makroekonomicznej – 

makroekonomicznej – 

kontyn.

kontyn.



Makroekonomia to obszar 

Makroekonomia to obszar 

licznych dylematów i wyborów 

licznych dylematów i wyborów 

typu 

typu 

coś za coś

coś za coś

1.

1.

sprzeczność między konsumpcją 

sprzeczność między konsumpcją 

bieżącą a przyszłą

bieżącą a przyszłą

2.

2.

sprzeczność między walką z inflacją 

sprzeczność między walką z inflacją 

a recesją i bezrobociem

a recesją i bezrobociem

3.

3.

sprzeczność między różnymi 

sprzeczność między różnymi 

racjami – płace minimalne a 

racjami – płace minimalne a 

bezrobocie

bezrobocie

Trudności w prowadzeniu 

Trudności w prowadzeniu 

skutecznej polityki 

skutecznej polityki 

makroekonomicznej – 

makroekonomicznej – 

kontyn.

kontyn.



Polityczne uwarunkowania

Polityczne uwarunkowania

 

 

wyboru celów oraz narzędzi

wyboru celów oraz narzędzi

 

 

polityki makroekonomicznej

polityki makroekonomicznej

1.

1.

znaczenie interesów 

znaczenie interesów 

elektoratu partii rządzącej – 

elektoratu partii rządzącej – 

przykład 114 000 000 – 305 

przykład 114 000 000 – 305 

000 000 000 – 1/2675

000 000 000 – 1/2675

2.

2.

KRUS

KRUS

 

 

Trudności w prowadzeniu 

Trudności w prowadzeniu 

skutecznej polityki 

skutecznej polityki 

makroekonomicznej – 

makroekonomicznej – 

kontyn.

kontyn.



Rozbieżność między krótkim, 

Rozbieżność między krótkim, 

politycznym horyzontem działania 

politycznym horyzontem działania 

rządu a potrzebą realizowania 

rządu a potrzebą realizowania 

długookresowych programów 

długookresowych programów 

gospodarczych 

gospodarczych 

(

(

waga pierwszych 100 

waga pierwszych 100 

dni rządu

dni rządu

)

)



Bariery realizacyjne – problemy 

Bariery realizacyjne – problemy 

aparatu państwowego

aparatu państwowego

1.

1.

inercja

inercja

2.

2.

poziom kompetencji

poziom kompetencji

3.

3.

specyficzne cele

specyficzne cele

Trudności w prowadzeniu 

Trudności w prowadzeniu 

skutecznej polityki 

skutecznej polityki 

makroekonomicznej – 

makroekonomicznej – 

kontyn.

kontyn.



Oddziaływanie państwa to tylko jeden 

Oddziaływanie państwa to tylko jeden 

z wielu czynników determinujących 

z wielu czynników determinujących 

przebieg procesów gospodarczych

przebieg procesów gospodarczych



Ciągle ograniczony stan wiedzy o 

Ciągle ograniczony stan wiedzy o 

1.

1.

 

 

prawdziwej naturze i przyczynach 

prawdziwej naturze i przyczynach 

konkretnych problemów gospodarczych

konkretnych problemów gospodarczych

2.

2.

skutkach stosowania poszczególnych 

skutkach stosowania poszczególnych 

instrumentów polityki 

instrumentów polityki 

makroekonomicznej

makroekonomicznej

Trudności w prowadzeniu 

Trudności w prowadzeniu 

skutecznej polityki 

skutecznej polityki 

makroekonomicznej – 

makroekonomicznej – 

kontyn.

kontyn.



Kontrowersje teoretyczne wokół roli, celów i 

Kontrowersje teoretyczne wokół roli, celów i 

metod polityki makroekonomicznej – w 

metod polityki makroekonomicznej – w 

ostatnich 3 dekadach sprzyjały im:

ostatnich 3 dekadach sprzyjały im:

1.

1.

rosnące zrozumienie niesprawności państwa

rosnące zrozumienie niesprawności państwa

2.

2.

odrodzenie wiary w skuteczność mechanizmów 

odrodzenie wiary w skuteczność mechanizmów 

rynkowych

rynkowych

3.

3.

rozwój nowej ekonomii instytucjonalnej, która 

rozwój nowej ekonomii instytucjonalnej, która 

eksponuje polityczny, społeczny, kulturowy, 

eksponuje polityczny, społeczny, kulturowy, 

etyczny kontekst procesów gospodarczych

etyczny kontekst procesów gospodarczych



Czy obecny kryzys finansowy nie spowoduje 

Czy obecny kryzys finansowy nie spowoduje 

zwrotu w podejściu do kwestii relacji 

zwrotu w podejściu do kwestii relacji 

państwo-rynek?

państwo-rynek?