Slajd 1

Zmiana społeczna i jej przyczyny

Zmiana społeczna to



Zmiany środowiska naturalnego,



Zmiany liczebności populacji,



Rozwój technologiczny,



Zmiany wartości kulturowych,



Dyfuzja kulturowa,



Akulturacja,



Ludzka aktywność

Zmiana społeczna i jej

przyczyny

Środowisko przyrodnicze (środowisko

naturalne)

- zespół naturalnych elementów

ściśle ze sobą powiązanych otaczających

organizmy żywe. W jego ramach można wyróżnić

następujące elementy:



budowa geologiczna



rzeźba terenu



klimat



stosunki wodne



gleba



organizmy żywe



Środowisko przyrodnicze znajduje się w ciągłej

interakcji z człowiekiem.



Światowy Dzień Ochrony Środowiska Naturalnego

przypada corocznie w dniu 5 czerwca

Zmiana społeczna i jej

przyczyny

Dynamika liczebności populacji

- zmiany

liczebności osobników w czasie. Jest ona

wynikiem procesów rozrodczości i

śmiertelności, a w przypadku zwierząt także i

migracji.



Zmiany te zapisuje się w postaci krzywej,

która może przybierać kształt:



litery J



litery S



funkcji oscylacyjnej



funkcji fluktuacyjnej

Zmiana społeczna i jej

przyczyny



Technologia

– całokształt wiedzy dotyczącej

konkretnej metody wytworzenia jakiegoś dobra lub

uzyskania określonego efektu przemysłowego lub

usługowego. Inne znaczenie,

technologie

produkty działalności inżynieryjnej.



Wiele produktów wymaga zastosowania lub może być

wytworzonych w różnych technologiach (np. zegarek

mechaniczny czy cyfrowy), a o ich wyborze decyduje

wiele czynników technicznych, ekonomicznych,

społecznych czy kulturowych, jak np. koszt, czas,

obwarowania prawne, bezpieczeństwo, wygoda itp.



Od lat 80., pojęcie to jest też coraz częściej używane

w naukach społecznych i kognitywistycznych.

Zmiana społeczna i jej

przyczyny



Kognitywistyka

jest dziedziną nauki

zajmującą się zjawiskami dotyczącymi

działania umysłu, w szczególności ich

modelowaniem. Na jej określenie używane

są też pojęcia nauki kognitywne (ang.

Cognitive Science

), bądź nauki o poznaniu.



Celami kognitywistyki są:



wyjaśnienie procesów myślowych,



ich symulacja komputerowa,



rozwój różnych inteligentnych urządzeń.

Zmiana społeczna i jej

przyczyny



Wartości

to przedmioty i przekonania o nie

normatywnym charakterze, determinujące

względnie podobne przeżycia psychiczne i działania

jednostek. W rozumieniu kulturowym wartości to

powszechnie pożądane w społeczeństwie

przedmioty o symbolicznym charakterze oraz

powszechnie akceptowane sądy egzystencjonalno -

noramtywne (orientacje wartościujące).



System wartości

to zespół wartości

uporządkowany według stopnia ważności.

Powiązania między wartościami nie są wyłącznie

liniowe. Do ujawnienia hierarchii wartości dochodzi

najczęściej w sytuacji konfliktowej, gdy konieczny

jest wybór i rezygnacja z danych wartości.

Zmiana społeczna i jej

przyczyny



Wartością może być dowolny przedmiot, idea lub

instytucja któremu jednostka przypisuje ważną

rolę w życiu, a dążenie do jego osiągnięcia

traktowane jest jako konieczność ze względu na

zaspokajanie potrzeb jednostki. Zewnętrznym

przejawem wartości jest obserwowalne

zachowanie.



Wartości pełnią rolę kryteriów wyboru dążeń

ogólnospołecznych, są standardem integracji

jednostki ze społeczeństwem, różnicują społeczną

sferę osobowości ludzkiej.



Wartości to cechy stanowiące o nieprzeciętnych

walorach kogoś lub czegoś.

Zmiana społeczna i jej

przyczyny



Dyfuzja

jest to przestrzenne bądź

strukturalne przenoszenie się lub

rozchodzenie elementów kultury.

Dyfuzję rozumie się jako element

uczenia się kultury i przekazywania jej

na drodze pozabiologicznej. Zjawisko to

prowadzi do zapożyczeń kulturowych, a

w konsekwencji do zwiększenia

podobieństw między kulturami.

Zmiana społeczna i jej

przyczyny



Akulturacja

– ogół zjawisk powstałych w wyniku

bezpośredniego lub pośredniego kontaktu (zderzenie

kultur) dwóch grup kulturowych, prowadzący do

zmian wzorów kulturowych jednej, drugiej lub obu

kultur. Końcowym efektem tego procesu może być

unifikacja wzorów kulturowych obu grup, bądź

przejęcie wzorów jednej grupy przez drugą. Przez

akulturację rozumie się szczególnie proces

rozwiązywania problemów związanych ze

znalezieniem się w kulturze odmiennej od tej, w

której nastąpiła pierwotna kulturalizacja



Obecnie w psychologii powszechnie przyjmuje się

cztery możliwe rezultaty procesu akulturacji:



asymilację



integrację,



separację



marginalizację.

Zmiana społeczna i jej

przyczyny



Carrowmore

(irl.

Ceathrú Mór

) jest

jednym z 4 dużych cmentarzysk

megalitycznych z grobami korytarzowymi w

Irlandii.



Daty uzyskane z cmentarzyska Carrowmore

sugerują, iż najwyższa aktywność ludzka

tutaj miała miejsce między

3800 p.n.e.

4400 p.n.e.

. Najpóźniejsza data,

3600

p.n.e.

, pochodzi z grobowca 51, chociaż są

dowody na istnienie w tym miejscu

wcześniejszej struktury, datowanej na

4100

p.n.e.

. Najwcześniejsza data pochodzi z

grobowca 4 i wskazuje na działalność

ludzką, która miała tu miejsce już w

5400

p.n.e.

Ewolucja i rewolucja



Ewolucja

– jest to proces biologiczny

spowodowany działaniem doboru

naturalnego. Polega na zmianach organizmu

w czasie prowadząc do powstawania nowych

gatunków. Ewolucja odpowiedzialna jest za

różnorodność form biologicznych oraz ich

przystosowanie do środowiska. Wiele

dziedzin życia i nauk zaobserwowało takie

procesy przemiany, stąd pojęcie

ewolucji

jest

pojęciem wieloznacznym i odnosi się m.in.:

Ewolucja i rewolucja



Słowo "rewolucja" najczęściej używane jest, by

określić zmiany społeczno-ekonomiczne

zachodzące w instytucjach społeczno-politycznych.

Jeff Goodwin podaje dwie definicje rewolucji.

Pierwsze, szerokie pojęcie, gdzie rewolucja jest

„jakimkolwiek i każdym przypadkiem, w którym

państwo lub polityczny reżim jest obalony i tym

samym przekształcony przez powszechny ruch w

gwałtowny, niezgodny z zasadami sposób, przy

użyciu środków pozaprawnych”; i wąskie pojęcie,

w którym „rewolucje pociągają za sobą nie tylko

masową mobilizację i zmianę reżimu, ale także

szybką i fundamentalną społeczną, ekonomiczną i

kulturową zmianę, która następuje podczas lub

zaraz po walkach o władzę w kraju.

Ewolucja i rewolucja



Funkcjonalizm

- jeden z głównych

kierunków teoretycznych antropologii,

powstały w latach 1920-tych, polegający

na założeniu, że każde, nawet

najmniejsze zjawisko kulturowe ma jakąś

funkcję ważną dla całości systemu

społecznego. Twórcami i głównymi

przedstawicielami tej orientacji

badawczej byli brytyjscy antropolodzy

Bronisław Malinowski i Alfred Reginald

Radcliffe-Brown.

Podstawowe założenia

funkcjonalizmu



sprzeciw wobec propozycji ewolucjonistycznych jako

spekulatywnych;



sprzeciw wobec kierunków kulturowo-historycznych w

antropologii (dyfuzjonizmu) ze względu na przypisywanie

przez nie ważnej roli formom

wytworów kulturowych

przy ignorowaniu ich funkcji;



nacisk na badania empiryczne (

obserwacja

uczestnicząca

);



traktowanie kultury jako narzędzia zaspokajania ludzkich

potrzeb (mechanizm adaptacyjny);



traktowanie społeczeństwa jako organizmu złożonego z

części, z których każda pełni określoną rolę z punktu

widzenia zapewnienia optymalnej adaptacji; naczelne

pytania funkcjonalizmu dotyczyły wzajemnych

funkcjonalnych związków między elementami kultury

oraz tego, w jaki sposób te elementy przyczyniają się lub

umożliwiają utrzymanie się całości, której są częściami;



determinizm ekologiczny.

Dyferencjacja

(różnicowanie)
:

zmiany o

charakterze

ilościowym:



wzrost, przyrost,



powiększanie się,



pojawienie się
nowych elementów,



znikanie starych
elementów

Porządkowani
e
i integracja:

zmiany o

charakterze

jakościowym:



przekształcanie się

czegoś w coś,



osiąganie „nowej
jakości”,



przechodzenie do
nowej postaci

Teoria konfliktu



Teoria konfliktu

- jeden z podstawowych

paradygmatów - to zbiór pojęć i teorii

tworzących podstawy danej nauki/ w socjologii,

konkurujący przede wszystkim z

funkcjonalizmem. Właściwie nie jest to jedna

spójna teoria, lecz zbiór podejść teoretycznych,

które eksponowały pomijany często w analizach

funkcjonalistów konflikt społeczny.



Geneza teorii konfliktowych wywodzi się w

głównej mierze z opracowań teoretycznych

Karola Marksa i Maxa Webera i Georga Simmla.

Teoria konfliktu



W ujęciu funkcjonalnym, społeczeństwo

postrzegane jest jako system wzajemnie

powiązanych ze sobą elementów

kulturowych, pełniących funkcje na rzecz

równowagi całości. W nowszych

koncepcjach teoretycznych (J. Alexander, N.

Luhmann) zakłada się, że ład społeczny nie

jest czymś koniecznym, bada się raczej

warunki, w których społeczny system może

zachowywać wewnętrzną równowagę.

Teoria konfliktu



Ujęcie procesów konfliktowych przez Karola

Marksa



Konflikt interesów między zbiorowościami jest

silniejszy wówczas, gdy zwiększają się

nierówności w dostępie do dóbr.



Wraz ze wzrostem świadomości nierównego

rozdziału dóbr zbiorowości podporządkowane

będą wyraźniej kwestionowały taki porządek

społeczny.



Wraz ze wzrostem polaryzacji społecznej zwiększa

się siła konfliktu, który wybucha w wyniku

istnienia nierówności.



Wraz ze wzrostem siły konfliktu następuje większa

zmiana struktury społecznej w efekcie czego

rzadkie dobra stają się dostępniejsze dla ogółu.

Teoria konfliktu



Ujęcie procesów konfliktowych przez

Maxa Webera



Zbiorowości zdominowane prędzej będą

wchodzić w konflikt ze zbiorowościami

dominującymi, jeśli odmówią im

legitymizacji władzy.



Prawdopodobieństwo konfliktu między

zbiorowościami dominującymi i

zdominowanymi jest większe wówczas, gdy

na czele zbiorowości podporządkowanych

staną przywódcy charyzmatyczni.

Teoria konfliktu



Ujęcie procesów konfliktowych przez Georga

Simmla



Gwałtowność konfliktu wzrasta w sytuacji, gdy

strony konfliktu są solidarne w działaniach

konfliktowych wobec swoich przeciwników oraz ich

członkowie postrzegają jako konflikt wartości, a

więc konflikt dotyczący całej zbiorowości, a nie

tylko własnych interesów.



Konflikt wywołuje następujące skutki dla stron w

nim uczestniczących:



Ujednoznaczniają się granice grup



Następuje zwiększenie stopnia centralizacji władzy



Zmniejsza się tolerancja wobec dewiacji wewnątrz

zbiorowości.

Teorie modernizacji społecznej



Teoria modernizacji

- teoria przemian

społecznych.



Nawiązanie do ewolucjonizmu



Źródło zmian tkwi wewnątrz każdego

społeczeństwa, rozwój jednoliniowy jako proces

powszechny, którego wszystkie stadia musi

przejść każde społeczeństwo:



zmiany są nieodwracalne i nieuchronne.



Zmiany mają charakter stopniowy, narastający,

zachodzą w spokojny, pokojowy sposób;



progresywizm

- procesy modernizacji prowadzą

do powszechnej poprawy jakości życia społ.

Teorie modernizacji

społecznej



Założenia



Wstępny warunek - rozbicie naturalnych

wspólnot, erozja tożsamości kolektywnej i

uformowanie się tożsamości indywidualnej;



przejście od tradycjonalizmu do nowoczesności,

czyli samoczynny wzrost ekonomiczny

gwarantujący regularność produkcji i konsumpcji,

uczestnictwo w życiu publicznym;



ujednolicenie procesu;



najważniejsze

czynniki wytwórcze

: informacja i

wiedza;

Teorie modernizacji

społecznej



proces inicjonowany i kontrolowany odgórnie przez

oświeceniowe elity polityczne;



modernizacja oznacza celowe naśladowanie społ.

zachodnich uznanych za wzorce nowoczesności



rozdzielenie funkcji gospodarczych od rodziny;

dyferencjacja zawodów



wysoka mobilność społeczna; status osiągany



likwidacja analfabetyzmu, rozwój kultury masowej



szkoła jako instytucja stanowiona przez państwo

przejmuje podstawową rolę edukacyjną od Kościoła



Kontrola społeczna - uzyskiwanie przewagi

racjonalnego prawa nad obyczajem

Schemat modernizacji

Społeczeństwo pierwotne /plemienne/

- Społeczeństwo zbieracko-łowieckie

- Społeczeństwo pasterskie

Społeczeństwo kopieniacze

2. Tradycyjne społeczeństwo rolnicze

3. Społeczeństwo przemysłowe

/industrialne/

4. Społeczeństwo poprzemysłowe

/postindustrialne/

Dziękuję za uwagę !

Przypominam o:



czytaniu podręcznika



przeglądaniu notatek z wykładów



przeglądaniu przysyłanych materiałów



dyskutowaniu ze sobą



refleksji nad sobą i swoim życiem





Document Outline