Chemia

Chemia

Prof. dr hab. Krystyna A. Skibniewska
Katedra Podstaw Bezpieczeństwa WNT
E-mail: kas@uwm.edu.pl

Plan wykładu  IV

Plan wykładu  IV



Budowa, przewodnictwo, chemia 

metali. Szereg napięciowy metali. 



Reakcje redox.

Ogólna charakterystyka 

Ogólna charakterystyka 

metali

metali

Ciała stałe (prócz Hg), metaliczny połysk, 

dobra przewodniość cieplna i elektryczna.

Metale lekkie (np.  Al, d <5000 kg/m

3

) i 

ciężkie (np. Fe, Ni, Sn, Pb, Hg, Ag, Au).

Metale trudno topliwe (np. Fe, Cr, W, Ni, T

t

 

>700

o

C) i łatwo topliwe (np. Sn, Zn, Pb).

Metale są rozciągliwe, plastyczne.
Pasywacja – tlenki lub warstwy metali 

odpornych na rdzewienie.

Można je trwale złączyć na gorąco 

(spawanie, zgrzewanie, lutowanie) – 

skutek budowy krystalicznej.

Żelazo i jego stopy

Żelazo i jego stopy

W przyrodzie występuje w związkach 

(rudy żelaza).

Stal - < 2% wag. C i żeliwo - > 2% C. 

Stale konstrukcyjne (o bardzo niskiej 
zawartości C), stale z dodatkami 
innych metali (Cr, Ni, V, W)

Fe

2

O

3

 – składnik wielu farb, emalii, 

ceramiki budowlanej – odporny na 
działanie czynników zewnętrznych. 

Inne metale 

Inne metale 

Chrom – dodatek do stali, zewnętrzna 

warstwa ochronna wyrobów stalowych i 
mosiężnych, tlenki i chromiany to pigmenty.

Miedź – niezbyt twarda. Bardzo dobry 

przewodnik ciepła i elektryczności. 
Pasywacja – różne związki w zależności od 
warunków zewnętrznych. 

   Stopy: mosiądze (Cu i Zn nawet do 50%), 

brązy (z Sn, Pb, Al., Si, Mn, i Be w róznych 
ilościach). 

   Zastosowanie – pokrycia dachowe, 

przewody oraz rury. 

Inne metale c.d.

Inne metale c.d.

Cynk – dość twardy. Kruchy w temp. pokojowej. 

W wilgotnym powietrzu szczelnie pasywuje na 
Zn

2

CO

3

(OH)

2

. Zastosowanie do produkcji blach, 

rynien, armatury sanitarnej. Również pigmenty. 

Ołów – miękki, ciągliwy. Pasywuje na powietrzu i 

w zimnej wodzie na Pb

2

[(OH)

2

CO

3

].  W 

warunkach kontaktu z chemikaliami pokrywa 
się szczelnie warstewką siarczków lub 
siarczanów. Nieodporny na działanie zapraw 
budowlanych i kwasów humusowych (gleby).  
Składnik farb – minia.

Inne metale c.d.

Inne metale c.d.

Glin – lekki, bardzo dobry przewodnik. Bardzo 

aktywny – łatwo utlenia się dając szczelnie 
przylegającą powłokę nieodporną na 
środowisko nieobojętne. 

8Al + 3Fe

3

O

4

→ 4Al

2

O

3

 + 9Fe H

o

 = -3010 kJ/mol

(powstające Fe jest płynne – spawanie).
   Zastosowanie – pręty, kształtowniki, blachy, 

folie, elementy lekkich konstrukcji, okna. 

Magnez – dodatek do stopów (z Al – elektron). 

Szereg napięciowy metali

Szereg napięciowy metali

Jeżeli uszeregujemy metale wg  ich 

malejącej skłonności do oddawania 
elektronów otrzymamy szereg 
napięciowy metali. 

K, Ba, Ca, Na, Mg, Al., Mn, Zn, Cr, Fe, 

Cd, Co, Sn, Pb, 

H

2

, 

Sb, Bi, Cu, Ag, 

Hg, Pt, Au

Zagadnienia na ćwiczenia

Zagadnienia na ćwiczenia

             Rozwiąż równania redox:
H

2

S + O

2

 → SO

2

 + H

2

O

NH

3

 + O

2

 → NO + H

2

O

H

2

O

2

 + HJO

3

 → J

2

 + O

2

 + H

2

O

KClO

3

 → KClO

4

 + KCl

FeSO

4

 + K

2

Cr

2

O

7

 + H

2

SO

4

 → Fe

2

(SO

4

)

3 

+ 

Cr

2

(SO

4

)

3 

+ K

2

SO

4

 + H

2

O

CuS + HNO

3

 → CuO + S + NO + H

2

O

MnO

4-

 + SO

32-

 + x → MnO

42-

 + SO

42- 

 + 

H

2

O

H

2

O

2

 + Cr(OH)

4-

 + x → CrO

42-

 + H

2

O