Prawo
/Z idei demokratycznego państwa prawnego - art. 2 Konstytucji R.P. /
„nieznajomość prawa szkodzi”
ogół norm regulujących stosunki w życiu społeczeństwa zorganizowanego
w państwie;
podstawowy regulator stosunków społecznych w państwie;
określa organizację i normuje działanie władzy publicznej, w tym
administracji, kształtuje sytuacje prawne obywateli i innych podmiotów
niewchodzących w skład aparatu tej władzy normując ich interesy, prawa
i obowiązki;
reguluje relacje wzajemne władzy i społeczeństwa (władzy i jednostki)
zespół norm (reguł, zasad, przykazań) ustanowionych bądź uznanych
przez odpowiednie organy państwa, określających pewne wzory zachowań,
które są obowiązujące, wiążące dla określonego sposobu postępowania i
wobec których posłuch zapewniony jest możliwością użycia przymusu
państwowego.
jako zbiór norm wyrażane jest w przepisach prawnych;
przepis prawny to wypowiedź stanowiąca całość gramatyczną, zawarta w
tekście aktu normatywnego, wyodrębniona w postaci artykułu, ustępu,
paragrafu, punktu;
normy prawne wyprowadzane są z przepisów prawnych /interpretacja,
wykładnia/;
Działy i gałęzie prawa:
„nie ma kary bez przepisu prawa”
prawo ustrojowe – obejmujące regulację organizacji i funkcjonowania aparatu władzy
publicznej (w tym administracji),
prawo materialne – zawierające normy dotyczące praw i obowiązków różnych
podmiotów, w tym w szczególności jednostek (tj. osób fizycznych, osób prawnych i
innych podmiotów nie wchodzących w skład aparatu władzy publicznej),
prawo proceduralne (formalne, procesowe) – normujące tryb postępowania przed
organami władzy publicznej związanego z dochodzeniem uprawnień, egzekwowaniem
obowiązków, stosowaniem sankcji wynikających z prawa materialnego.
PRAWO KONSTYTUCYJNE – zespół norm określających formę i strukturę państwa,
zasady działania jego najważniejszych organów, udział obywateli w sprawowaniu
władzy;
PRAWO ADMINISTRACYJNE – reguluje działalność wykonawczo – zarządzającą organów
publicznych w zakresie organizowania życia społecznego, gospodarczego, kulturalnego;
PRAWO KARNE - chroni społeczeństwo przed czynami, które ustawodawca uznał za
niepożądane w życiu społecznym;
PRAWO RODZINNE – reguluje stosunki wynikające z małżeństwa i pokrewieństwa, a
także kwestie związane z adopcją, opieką i kuratelą;
PRAWO PRACY – ogół norm regulujących wprost społeczne stosunki pracy
podporządkowanej oraz społeczne stosunki wynikające bezpośrednio z tej pracy;
PRAWO CYWILNE – system zasad, reguł i norm prawnych kształtujących i regulujących
stosunki majątkowe między równorzędnymi podmiotami, także stosunki między
obywatelami;
Pojęcie prawa i jego relacje z innymi systemami
norm
„dobro publiczne winno być najwyższym prawem”
normy prawne – tworzywo prawa / nie przepisy prawne/,
norma wyraża treść prawa - przepis jest formą słowną (pisemną),
norma - szczególna wypowiedź, zakaz lub nakaz określonego
zachowania się w danych okolicznościach.
norma nie relacjonuje stanu rzeczywistego, „nie mówi o tym, co jest",
ale opisuje to, jak normodawca wyobraża sobie rzeczywistość -„mówi o
tym, co być powinno".
Z art. 33 ust. 3 pkt l ustawy o systemie oświaty: wykonujący czynności
z zakresu nadzoru pedagogicznego pracownicy pedagogiczni
kuratorium oświaty mają prawo wstępu do nadzorowanych szkół
i placówek.
Art. 1. System oświaty zapewnia w szczególności:
1)
realizację prawa każdego obywatela Rzeczypospolitej Polskiej do
kształcenia się oraz prawa dzieci i młodzieży do wychowania i
opieki, odpowiednich do wieku i osiągniętego rozwoju,
2) wspomaganie przez szkołę wychowawczej roli rodziny,
Normy prawne
„gdy znika przyczyna, znika skutek”
Podmiot, który formułuje normę, pozostaje w takiej relacji w stosunku
do osób, które są adresatami normy i ma taki autorytet, że norma
nabiera istotnego znaczenia i adresaci uważają za konieczne
podporządkowanie się temu, czego się od nich wymaga.
Norma ma charakter abstrakcyjny
(nie odnosi się tylko do Jana Nowaka,
Dyrektora Gimnazjum Nr 6 w Ostrołęce, ale do każdego dyrektora szkoły, ma
znaczenie uniwersalne, jest zasadą postępowania, która konkretyzuje się dopiero
w razie jej zastosowania).
Struktura normy prawnej:
- hipoteza - opisuje do kogo i w jakich okolicznościach faktycznych
norma jest adresowana,
- dyspozycja - rozstrzyga, jak należy się zachować,
formułuje nakaz albo zakaz ( czasem podaje sankcję).
Modelowa budowa normy: „W danych okolicznościach faktycznych Ty,
Adresacie normy..." (hipoteza), zachowaj się tak i tak" (dyspozycja).
Możliwość 1: jeden przepis prawny — jedna norma prawna
Możliwość 2: jeden przepis prawny — wiele norm prawnych
Możliwość 3: wiele przepisów prawnych — jedna norma prawna
Moralność, etyka
-
zachowania ludzkie regulowane przez
nieskodyfikowane systemy norm
„Zwyczaj zastępuje prawo”
Moralność jest systemem normatywnym najmniej precyzyjnie
zdefiniowanym, choć zarazem bardzo mocno związanym z prawem. Normy
moralne odwołują się do tego, co w postępowaniu człowieka uznaje się za
„słuszne", „stosowne", „dobre" czy też „sprawiedliwe„.
Sposób pojmowania moralności od wieków stara się usystematyzować
etyka. Wątpliwości dotyczą np. tego, od kogo pochodzi moralność (kto jest
moralnym normodawcą).
Każda teoria etyczna poszukuje dla norm moralnych uzasadnienia
psychologicznego. Moralność skupia się na regulowaniu zgodności
postępowania człowieka z jego własnym sumieniem, jest introspektywna
(bazuje na wewnętrznych emocjach i przeżyciach człowieka)
Wątek etyczny odzwierciedla art. 6 Karty Nauczyciela: Nauczyciel
obowiązany jest... dbać o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i
obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi
różnych narodów, ras i światopoglądów (; Nauczyciele mianowani i
dyplomowani podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za uchybienia
godności zawodu nauczyciela lub obowiązkom, o których mowa w art. (art.
75 ust. 1). Obowiązki i odpowiedzialność nauczyciela wykraczają poza sferę
czystego prawa.
„Godność zawodu", sankcjonowana przez odpowiedzialność dyscyplinarną,
to przestrzeganie przez nauczyciela pewnych norm etycznych.
normy wewnątrzorganizacyjne
„zgoda tworzy prawo”
To normy stanowione przez różne organizacje w celu uporządkowania ich
działalności oraz określenia praw i obowiązków ich członków. Normy te są
podobne do prawa, jednak mają ograniczoną moc obowiązującą (obowiązują
tylko członków organizacji).
Cechą wspólną aktów prawa wewnętrznego jest „niższa moc” w stosunku
do aktów obowiązujących powszechnie.
Prawo wewnętrzne nie może stanowić podstawy prawnej dla
rozstrzygnięć administracji publicznej adresowanych do osób fizycznych,
osób prawnych i innych podmiotów usytuowanych organizacyjnie poza
systemem organizacyjnym opartym na podporządkowaniu.
W skład aktów prawa wewnętrznego wchodzą również akty
instrukcyjne /dotyczące interpretacji przepisów prawa/, jak np. instrukcje,
wytyczne, pisma okólne, wyjaśnienia, okólniki - te akty nie mogą być
podstawą decyzji administracyjnych.
Są to przepisy regulaminowe i statutowe, układy zbiorowe pracy.
Zbiorem tego rodzaju norm jest np. statut szkoły.
Prawo a moralność czy normy wewnątrzorganizacyjne
„słowa ulatują, pismo pozostaje”
Prawo jest tworzone w sposób zorganizowany i celowy przez
organy państwowe (parlament, rząd, administracja publiczna),
dysponujące władzą polityczą - normy moralne są stanowione
w sposób niezorganizowany.
Normy prawne mają charakter uniwersalny, tzn. regulują całość
życia społecznego oraz zobowiązują do określonego
zachowania wszystkie osoby, które są podporządkowane
danym organom władzy.
Ani moralność, ani obyczaj, ani normy organizacji społecznych
nie mają takiego charakteru; nakładają pewne obowiązki tylko
na ograniczoną liczbę osób.
Prawo, dzięki jego oficjalnemu publikowaniu, może
(przynajmniej teoretycznie) być znane wszystkim obywatelom.
Przestrzeganie prawa jest zwykle obwarowane sankcjami — za
naruszenie normy prawnej, jej adresatowi grozi surowa
odpowiedzialność (np.-za- wykroczenie, karna, cywilna itp.).
Pytania sprawdzające:
Czym jest prawo? Z czego się składa?
Co to jest norma prawna?
Jakie są związki norm moralnych
z prawem?
Czym różnią się normy organizacyjne
od norm prawnych?
Proszę podać kilka cech prawa?
Źródła prawa
„wszelkie wątpliwości
powinny być interpretowane na korzyść”
Konstytucja - źródło prawa najwyższej rangi. /zasady ustroju państwa, gospodarki,
funkcjonowania społeczeństwa, podstawowe prawa i obowiązki obywateli, zgodność
prawa z Konstytucją.
Ustawa -/poza Konstytucją/ podstawowe miejsce w systemie źródeł prawa.
Ratyfikowane umowy międzynarodowe, których stroną jest Rzeczypospolita
Polska. /moc równą ustawie, ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się
pogodzić z umową.
Rozporządzenie Prezydenta RP z mocą ustawy/por. dawny dekret/
Rozporządzenie - akt normatywny wydawany przez organy władzy wykonawczej
(organy administracji) na podstawie upoważnienia ustawowego.
Zarządzenia /uchwały/- przepisy tzw. prawa wewnętrznego (zwane też aktami
kierownictwa wewnętrznego). wydawane na podstawie ustawy, obowiązują tylko
jednostki podległe organom wydającym te akty. Trzeba jednak Istotą aktów prawa
wewnętrznego jest ograniczony zakres ich obowiązywania – tj. mogą one
Prawo miejscowe (lokalne) - obowiązuje na określonym obszarze, jest wiążące dla
wszystkich podmiotów.
a) przepisy prawne wydane na podstawie upoważnień
zawartych w ustawach szczególnych
b) przepisy porządkowe
prawo wspólnotowe
Prawo pierwotne
- zajmuje najwyższe miejsce w hierarchii źródeł prawa i ma postać
prawa pisanego.
Traktaty, na których opiera się UE - wielostronne umowy międzynarodowe:
- traktaty założycielskie Wspólnot Europejskich,
-Traktat z Maastricht (1997 r.),
-Traktat z Nicei (2001 r.),
- traktaty akcesyjne,
- umowy państw
członkowskich w najważniejszych kwestiach ustrojowych.
Niepisane prawo pierwotne obejmuje ogólne zasady prawa UE proklamowane przede
wszystkim w orzecznictwie ETS.
Traktaty wchodzą do porządku prawnego RP bezpośrednio.
Prawo pochodne
– to prawo tworzone przez organy Wspólnot
Rozporządzenia (porównywane do ustaw w porządkach krajowych), adresatami są zarówno
państwa, jak i jednostki (osoby fizyczne, prawne).
Dyrektywy wiążą co do zamierzonego celu każde państwo członkowskie, do którego są
skierowane, ale wybór form i środków pozostawiony jest państwu. Dyrektywy nie są źródłem
uprawnień i obowiązków jednostek.
Decyzje – obowiązują tych, do których są skierowane (np. państwo, przedsiębiorstwa, inne
podmioty).
Zalecenia i opinie, stanowiska organów W.E. znaczą dla interpretacji prawa.
Akty nienazwane (uchwały, rezolucje, deklaracje, komunikaty, zawiadomienia) mające różny
charakter prawny, w większości niewiążący.
Opinie, zalecenia i akty nienazwane tworzą tzw. miękkie prawo wspólnotowe.
Źródła prawa
Niezbędnym warunkiem uznania ustawy lub rozporządzenia za obowiązujące
prawo jest jego należyte promulgowanie, czyli publikacja.
Ustawy i rozporządzenia są publikowane w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej
Polskiej (skrót: Dz. U., rzadko, choć poprawniej: DzU), a akty niższej rangi —
w Dzienniku Urzędowym RP Monitor Polski" (skrót: M. P. lub MP).
Akty prawa miejscowego (uchwały rad gmin, powiatów i sejmików
województw) są publikowane w sposób zwyczajowy w danej miejscowości
(np. rozplakatowanie, wywieszenie w urzędzie danej JST), a także w
dziennikach wojewódzkich.
Zarządzenia MEN ukazują się w Dzienniku Urzędowym MEN (Dz. Urz. MEN)
W razie cytowania, obowiązuje kolejność podawania: 1) roku (czasem nie
podaje się, jeżeli rok publikacji wynika z daty wydania aktu prawnego), 2)
numeru kolejnego dziennika w danym roku, 3) po przecinku — pozycja, pod
którą akt został opublikowany.
Ustawy i umowy międzynarodowe ogłasza się w Dzienniku Ustaw po
podpisaniu przez Prezydenta RP odpowiednio: ustawy uchwalonej przez Sejm
lub aktu ratyfikacji.
Pozostałe akty prawne (rozporządzenia, zarządzenia) są kierowane do
publikacji po ich podpisaniu przez właściwy organ wydający—np. ministra
edukacji.
JAK POWSTAJE USTAWA ?
INICJATYWA USTAWODAWCZA – projekt ustawy do Sejmu może złożyć : grupa
15 posłów, Senat, prezydent, Rada Ministrów, grupa 100 000 obywateli
I CZYTANIE PROJEKTU ustawy, wstępna dyskusja / zwykle w komisjach
sejmowych /
II CZYTANIE PROJEKTU – na posiedzeniu plenarnym; możliwość zgłaszania
poprawek
III CZYTANIE PROJEKTU – głosowanie nad przyjęciem lub odrzuceniem projektu
USTAWA TRAFIA DO SENATU, który akceptuje ustawę, wnosi o jej odrzucenie
lub też uchwala poprawki
SEJM PRZYJMUJE poprawki Senatu lub ODRZUCA je bezwzględną większością
głosów
USTAWA TRAFIA DO PREZYDENTA, który może:
- podpisać ustawę
- skierować ustawę do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o
zbadanie jej zgodności z Konstytucją
- zgłosić weto i odesłać ustawę do Sejmu
SEJM może większością 3/5 odrzucić weto i wtedy prezydent musi podpisać
ustawę
Trzy czytania, poprawki, głosowania, a nie lepiej, żeby królowa powiedziała jak
ma być?
Pytania sprawdzające:
Proszę wymienić źródła prawa powszechnie obowiązującego?
Co właściwie oznacza termin „prawo powszechnie obowiązujące"?
Czy zarządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu mogą być podstawą
decyzji administracyjnej kuratora oświaty? Odpowiedź proszę uzasadnić
odpowiednim przepisem Konstytucji.
Jak inaczej nazywa się Konstytucję? Jakie jest jej znaczenie w systemie
prawa?
Który akt prawny ma podstawowe znaczenie w systemie prawnym?
Dlaczego tak się uważa?
Co oznacza termin: „ratyfikacja"?
Kto i na jakiej postawie wydaje rozporządzenia?
Czy uchwała Rady Powiatu X. obowiązuje również na terenie Powiatu Y.,
położonego w tym samym województwie
Czy zarządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu jest źródłem prawa
powszechnie obowiązującego?
Co oznacza „promulgacja aktu prawnego"?
Proszę podać przykłady prawidłowego zacytowania (na piśmie) tytułów i
numeru urzędowego publikatora dowolnie wybranych: ustawy,
rozporządzenia i zarządzenia
U S T A W A Z A S A D N I C Z A
KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ-
najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej.
PREAMBUŁA- W trosce o byt i przyszłość naszej Ojczyzny, odzyskawszy w
1989 roku możliwość suwerennego i demokratycznego stanowienia o Jej losie,
my, Naród Polski – wszyscy obywatele Rzeczypospolitej, zarówno wierzący
w Boga będącego źródłem prawdy, sprawiedliwości, dobra i piękna, jak i nie
podzielający tej wiary, a te uniwersalne wartości wywodzący z innych źródeł,
równi w prawach i w powinnościach wobec dobra wspólnego – Polski,
wdzięczni naszym przodkom za ich pracę, za walkę o niepodległość okupioną
ogromnymi ofiarami, za kulturę zakorzenioną w chrześcijańskim dziedzictwie
Narodu i ogólnoludzkich wartościach, nawiązując do najlepszych tradycji
Pierwszej i Drugiej Rzeczypospolitej, zobowiązani, by przekazać przyszłym
pokoleniom wszystko, co cenne z ponadtysiącletniego dorobku, złączeni
więzami wspólnoty z naszymi rodakami rozsianymi po świecie, świadomi
potrzeby współpracy ze wszystkimi krajami dla dobra Rodziny Ludzkiej, pomni
gorzkich doświadczeń z czasów, gdy podstawowe wolności i prawa człowieka
były w naszej Ojczyźnie łamane, pragnąc na zawsze zagwarantować prawa
obywatelskie, a działaniu instytucji publicznych zapewnić rzetelność i
sprawność, w poczuciu odpowiedzialności przed Bogiem lub przed własnym
sumieniem, ustanawiamy Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej jako prawa
podstawowe dla państwa oparte na poszanowaniu wolności i sprawiedliwości,
współdziałaniu władz, dialogu społecznym oraz na zasadzie pomocniczości
umacniającej uprawnienia obywateli i ich wspólnot. Wszystkich, którzy dla
dobra Trzeciej Rzeczypospolitej Polskiej tę Konstytucję będą stosowali,
wzywamy, aby czynili to dbając o zachowanie przyrodzonej godności człowieka
, jego prawa do wolności i obowiązku solidarności z innymi, a poszanowanie
tych zasad mieli za niewzruszoną podstawę Rzeczypospolitej Polskiej.
U S T A W A Z A S A D N I C Z A
KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Kto nie przekracza własnych praw, nie narusza praw drugiego.
/łacińskie/
I - RZECZPOSPOLITA
- ustrój, organy władzy, wolność słowa, wyznania, tworzenia partii politycznych, samorządów zawodowych,
ustrój terytorialny, małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, ochrona własności, Siły
Zbrojne, godło, barwy, hymn.
II - WOLNOŚCI, PRAWA I OBOWIĄZKI CZŁOWIEKA I OBYWATELA
- zasady ogólne - …nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje..”/art.31/
- wolności i prawa osobiste – nietykalność osobista /art.41/
- wolności i prawa polityczne- wolność zrzeszania się
- wolności i prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne- prawo do własności, wyboru zawodu, miejsca pracy,
ochrona zdrowia, prawo do bezpłatnej nauki w szkołach publicznych /art. 70/, ochrona praw dziecka
/art.72/
- środki ochrony wolności praw – prawo do zaskarżania decyzji i orzeczeń, ochrona Rzecznika Praw
Obywatelskich, skarga konstytucyjna /art.79 ust.1/
- obowiązki – wierność Rzeczypospolitej, przestrzeganie prawa, obrona Ojczyzny, dbałość o stan środowiska,
płacenia podatków, służba wojskowa /zastępcza/
III - ŹRÓDŁA PRAWA
- Konstytucja, ratyfikowane umowy międzynarodowe , rozporządzenia, akty prawa miejscowego,
promulgacja/ umowa międzynarodowa ratyfikowana za zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo
przed ustawą/- źródła powszechnie obowiązujące; zarządzenia dotyczą jednostek podległych organowi
wydającemu;
IV - SEJM I SENAT – władza ustawodawcza
-wybory i kadencja – wybory bezpośrednie, tajne, powszechne, 4 – letnia kadencja
- posłowie i senatorowie – przedstawiciele Narodu, immunitet ,funkcje, z którymi nie można łączyć mandatu
posła, odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu
-organizacja i działanie- posiedzenia Sejmu i Senatu, Marszałek Sejmu i Senatu, decyzje o stanie wojny
zawarciu pokoju/ w szczególnych sytuacjach Prezydent RP/, proces stanowienia prawa
- referendum– ważność referendum – udział więcej niż połowy uprawnionych do głosowania
U S T A W A Z A S A D N I C Z A
KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
V - PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
– gwarant ciągłości władzy państwowej
VI - RADA MINISTRÓW I ADMINISTRACJA RZĄDOWA
– władza wykonawcza, Prezes Rady Ministrów,
odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu, wojewoda jako
przedstawiciel rządu w terenie
VII - SAMORZĄD TERYTORIALNY
– wykonuje zadania publiczne niezastrzeżone przez
Konstytucję lub ustawy dla innych władz gmina jako
podstawowa jednostka samorządu terytorialnego, prawo
ustalania podatków, prawo zrzeszania się,
VIII-SĄDY I TRYBUNAŁY – władza odrębna
- Sąd Najwyższy /nadzór nad działalnością sądów/ , sądy
powszechne, sądy administracyjne, sądy wojskowe –
nieusuwalność sędziów, immunitet
- Naczelny Sąd Administracyjny
– kontrola działalności administracji publicznej
- Krajowa Rada Sądownictwa – gwarant niezależności sądów i
niezawisłości sędziów, 4 – letnia kadencja,
U S T A W A Z A S A D N I C Z A
KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
- Trybunał Konstytucyjny- powszechnie obowiązująca moc i ostateczność
orzeczeń Trybunału, 9 – letnia kadencja, rozstrzyga w sprawach: zgodności
stanowionego prawa z Konstytucją, w tym ratyfikowanych umów
międzynarodowych, zgodności z Konstytucja celów lub działalności partii
politycznych, rozstrzyga spory kompetencyjne pomiędzy organami państwa
- Trybunał Stanu – za naruszenie Konstytucji odpowiedzialność ponoszą
:Prezydent RP, Premier, ministrowie, Prezes NBP, Prezes NIK, członkowie KRRiT,
Naczelny Dowódca sił zbrojnych, posłowie i senatorowie
IX - ORGANY KONTROLI PAŃSTWOWEJ I OCHRONY PRAWA
- Najwyższa Izba Kontroli – naczelny organ kontroli państwowej, immunitet Prezesa NIK
- Rzecznik Praw Obywatelskich- strzeże wolności i praw człowieka i obywatela określonych w aktach
normatywnych, niezawisłość Rzecznika, immunitet
- Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji – strzeże wolności słowa, prawa do informacji oraz interesu
publicznego w radiofonii i telewizji, bezpartyjność członków KRRiT
X - FINANSE PUBLICZNE –Skarb Państwa, stanowienie monopolu
,papiery wartościowe NBP, nakładanie podatków, budżet państwa,
Prezes NBP, Rada Polityki Pieniężnej
XI - STANY NADZWYCZAJNE – stan wojenny, stan wyjątkowy, stan klęski
żywiołowej, zakres ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela w
czasie stanów wyjątkowych /art.233/
XII - ZMIANA KONSTYTUCJI
XIII- PRZEPISY PRZEJŚCIOWE I KOŃCOWE
USTAWA z dnia 7 września 1991 r.
o systemie oświaty
Oświata w Rzeczypospolitej Polskiej stanowi wspólne dobro
całego społeczeństwa; kieruje się zasadami zawartymi w
Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a także wskazaniami
zawartymi w Powszechnej Deklaracji Praw
Człowieka, Międzynarodowym Pakcie Praw Obywatelskich i
Politycznych oraz Konwencji o Prawach Dziecka.
Nauczanie i wychowanie - respektując chrześcijański
system wartości - za podstawę przyjmuje uniwersalne
zasady etyki. Kształcenie i wychowanie służy rozwijaniu u
młodzieży poczucia odpowiedzialności, miłości ojczyzny
oraz poszanowania dla polskiego dziedzictwa kulturowego,
przy jednoczesnym otwarciu się na wartości kultur Europy i
świata. Szkoła winna zapewnić każdemu uczniowi warunki
niezbędne do jego rozwoju, przygotować go do
wypełniania obowiązków rodzinnych i obywatelskich w
oparciu o zasady solidarności, demokracji,
tolerancji, sprawiedliwości i wolności.
USTAWA O SYSTEMIE OŚWIATY - z 7 września 1991 r.
ze zmianami
„
nie sądź zanim wysłuchasz”
Rozdział 1 PRZEPISY OGÓLNE
- zadania systemu oświaty
- zakres systemu oświaty
- kompetencje organów prowadzących szkoły
- Centralna Komisja Egzaminacyjna
Rozdział 2 WYCHOWANIE PRZEDSZKOLNE,
OBOWIĄZEK SZKOLNY I OBOWIĄZEK NAUKI
- 3-6 lat – przedszkole /6-latek obowiązkowo/
- 7 lat – gimnazjum – obowiązek szkolny
- gimnazjum – 18 lat – obowiązek nauki
- spełnianie obowiązku szkolnego poza szkołą
- sieć szkół
USTAWA O SYSTEMIE OŚWIATY - z 7 września 1991 r.
ze zmianami
Rozdział 3 ZARZĄDZANIE SZKOŁAMI I PLACÓWKAMI
PUBLICZNYMI
- minister – polityka oświatowa państwa
- kurator oświaty / w imieniu wojewody/- obszar
województwa /nadzór pedagogiczny/
- dyrektor szkoły /art.39/
- kompetencje organów prowadzących szkoły
Rozdział 4 SPOŁECZNE ORGANY W SYSTEMIE OŚWIATY
- Krajowa Rada Oświatowa
- Rada do spraw Szkolnictwa Artystycznego
- rady oświatowe innych ministrów prowadzących szkoły
- samorządowa rada oświatowa
- rada szkoły
- rada rodziców
- samorząd uczniowski
USTAWA O SYSTEMIE OŚWIATY - z 7 września 1991 r.
ze zmianami
Rozdział 5 ORGANIZACJA KSZTAŁCENIA, WYCHOWANIA I
OPIEKI W SZKOŁACH I PLACÓWKA PUBLICZNYCH
- akt założycielski szkoły
- organy prowadzące szkoły publiczne
- statut szkoły/placówki
- struktura organizacyjna szkoły
- formy działalności dydaktyczno – wychowawczej
- nauczanie indywidualne
- indywidualny tok nauki
- kształcenie specjalne
Rozdział 6 ZAKŁADY KSZTAŁCENIA I PLACÓWKI
DOSKONALENIA NAUCZYCIELI
- kolegia nauczycielskie
- placówki doskonalenia
- akredytacja
USTAWA O SYSTEMIE OŚWIATY - z 7 września 1991 r.
ze zmianami
Rozdział 7 FINANSOWANIE SZKÓŁ I PLACÓWEK PUBLICZNYCH
-dotacje budżetu państwa /subwencja oświatowa/
- budżet własny gminy, powiatu, samorządu woj.
- sponsorzy
Rozdział 8 SZKOŁY I PLACÓWKI NIEPUBLICZNE
- szkoły społeczne
- szkoły prywatne
- ewidencja szkól niepublicznych
- uprawnienia szkól publicznych
- finansowanie szkól niepublicznych
Rozdział 9 PRZEPISY SZCZEGÓLNE
- pomoc materialna dla uczniów
- zasady korzystania z nauki i opieki przez osoby niebędące
obywatelami polskimi
Rozdział 10 ZMIANY W PRZEPISACH OBOWIĄZUJĄCYCH
Rozdział 11 PRZEPISY PRZEJŚCIOWE I KOŃCOWE
K A R T A N A U C Z Y C I E L A - ustawa z dnia
26 stycznia 1982 roku ze zmianami
Rozdział 1 - POSTANOWIENIA WSTĘPNE
- zakres obowiązywania
Rozdział 2 - OBOWIĄZKI NAUCZYCIELI
- artykuł 6
- ocena pracy nauczyciela
- odpowiedzialność dyrektora
Rozdział 3 - WYMAGANIA KWALIFIKACYJNE
- rozporządzenie w sprawie kwalifikacji
- nauczyciele religii – odrębne przepisy
- dyrektorzy
- osoby sprawujące nadzór pedagogiczny
Rozdział 3a - AWANS ZAWODOWY NAUCZYCIELI
- rozporządzenie MENiS z dnia 1 grudnia 2004 r.
Rozdział 4 - NAWIĄZANIE, ZMIANA I ROZWIĄZANIE STOSUNKU PRACY
- umowa o pracę, mianowanie
Rozdział 5 - WARUNKI PRACY I WYNAGRODZENIE
- pensum
- godziny ponadwymiarowe, zastępstwa
- obniżenie pensum /obowiązkowego wymiaru
Rozdział 6 - NAGRODY I ODZNACZENIA
- nagrody jubileuszowe
- dodatkowe wynagrodzenie roczne
- nagrody za osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze
- medal KEN,
K A R T A N A U C Z Y C I E L A - ustawa z dnia
26 stycznia 1982 roku ze zmianami
Rozdział 7 - UPRAWNIENIA SOCJALNE I URLOPY
- zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
- dodatek mieszkaniowy
- zasiłek na zagospodarowanie
- dodatek wiejski
- urlop wypoczynkowy
- urlop wychowawczy
- urlop bezpłatny /łączenie rodzin/
- urlop dla kształcenia się
- przerwa na karmienie
Rozdział 7a – FINANSOWANIE DOKSZTAŁCANIA
I DOSKONALENIA ZAWODOWEGO
NAUCZYCIELI
Rozdział 8 - OCHRONA ZDROWIA
- urlop dla poratowania zdrowia
- choroby zawodowe
Rozdział 9 - DZIEŃ EDUKACJI NARODOWEJ
Rozdział 10- ODPOWIEDZIALNOŚĆ DYSCYPLINARNA
Rozdział 11- UPRAWNIENIA EMERYTALNE
Rozdział 11a- PRZEPISY SZCZEGÓLNE
Rozdział 12 - PRZEPISY PRZEJŚCIOWE I KOŃCOWE
KONSTRUKCJA AKTU PRAWNEGO
„prawo nie znosi zwłoki”
1.Przepisy ogólne / preambuła /
2.Przepisy szczegółowe – trzon.
3.Przepisy przejściowe.
4.Przepisy końcowe i uchylające.
ZASADY DZIAŁANIA AKTÓW PRAWNYCH
„nikogo
nie należy karać po raz drugi za to samo”
1.Przepisy aktów niższego rzędu nie mogą być
sprzeczne z przepisami wyższego rzędu.
2. Ustawa szczególna uchyla w zakresie swego
obowiązywania ustawę ogólną.
3. Gdy przepis późniejszy ma charakter ogólny,
to nie uchyla on przepisu wcześniejszego o
charakterze szczególnym.
4.Ustawa nie ma mocy wstecznej, chyba, że to
wynika z jej brzmienia lub celu.`
FORMALNY UKŁAD AKTÓW
RAWNYCH
ARTYKUŁ
PARAGRAF
USTĘP
PUNKT
LITERA
Podstawy prawne i organizacyjne oświaty
Główne cele:
Poznanie ogólnych zasad i systemu funkcjonowania polskiej oświaty oraz podstawowych aktów
prawnych z tym związanych
Ukształtowanie (doskonalenie) umiejętności związanych z interpretacją podstawowych
przepisów obowiązujących w oświacie, np. dotyczących zakładania szkół i placówek
niepublicznych
Ukształtowanie przekonania o potrzebie posiadania wiedzy dotyczącej aktualnego prawa
oświatowego jako jednego z głównych warunków właściwego wypełnienia zadań nauczyciela
Tematyka zajęć:
Informacje ogólne dotyczące polskiego systemu oświatowego. Kompetencje poszczególnych
organów
Podstawowe akty prawne regulujące zasady funkcjonowania polskiej oświaty
Dokumentacja obowiązująca w szkole/placówce oświatowej
Podstawowe procedury regulujące zasady funkcjonowania szkół i placówek
Strategie zarządzania w oświacie
Inne treści, np. dotyczące kolejności działań tworzenia i prowadzenia szkół i placówek
niepublicznych
Literatura/ materiały pomocnicze:
Ustawa o systemie oświaty
Ustawa – Karta Nauczyciela
Miesięcznik Dyrektor Szkoły – wybrane artykuły
Warunki zaliczenia przedmiotu: pozytywna ocena z testu pisemnego
Document Outline