CHARAKTERYSTYKA RYNKU
Owoce i warzywa uprawiane są na ok.
3% powierzchni użytków rolnych.
Udział w globalnej wartości produkcji
rolnej wynosi ok. 10%, a w towarowej
produkcji roślinnej ok. 20%.
Zbiory owoców i warzyw w
Zbiory owoców i warzyw w
Polsce w latach 2002-2005
Polsce w latach 2002-2005
Wyszczególni
enie
2002
2003
2004
2005
Owoce
Ogółem, w
tym:
3018
3309
3521
3084
Jabłka
2168
2428
2522
2250
Gruszki
92
77
87
65
Śliwki
103
110
133
101
Wiśnie
173
191
202
144
Czereśnie
41
44
48
39
Truskawki
153
131
186
171
Maliny
45
43
57
53
Porzeczki
158
193
195
181
Agrest
22
20
20
18
Warzywa gruntowe i spod osłon
2002
2003
2004
2005
Warzywa gruntowe
Ogółem, w tym:
3947
4420
4916
4615
Kapusta
1189
1237
1371
1327
Cebula
585
678
866
688
Marchew
692
835
928
912
Buraki
311
334
357
350
Ogórki
260
290
256
254
Pomidory
221
234
213
210
Kalafiory
176
189
206
187
Warzywa spod osłon
Ogółem, w
tym:
754
671
674
680
Pomidory
393
372
370
370
Ogórki
223
199
208
210
Polska zajmuje trzecie miejsce w
globalnej produkcji owoców i warzyw w
rozszerzonej Wspólnocie.
Jednocześnie jesteśmy największym w
UE-25 producentem wiśni, porzeczek,
kapusty, marchwi – a od 2004 r. – także
jabłek.
Struktura kanałów zbytu
owoców i warzyw do
konsumpcji bezpośredniej:
40% rynki targowiskowe
25% sieć detaliczna
20% inne formy
10% bezpośrednio w gospodarstwie
Rynek owoców i warzyw w
sezonie 2003/2004
Zbiory owoców i warzyw (w tyś.
ton )
Wyszczególni
enie
1996-2000
średnia
2001
2002
2003
Owoce ogółem,
w tym:
2564
3413
3018
3033
Jabłka
1758
2434
2168
2200
Gruszki
68
77
92
74
Śliwki
108
132
103
103
Wiśnie
145
180
173
180
Czereśnie
38
45
41
45
Truskawki
169
242
153
115
Maliny
41
45
45
41
Porzeczki
166
175
157
182
Agrest
35
30
22
22
Warzywa
Warzywa
ogółem, w tym:
5346
5195
3948
4041
Kapusta
1846
1710
1189
1200
Cebula
684
659
585
585
Marchew
888
922
692
720
Buraki
503
466
311
310
Ogórki
357
340
260
260
Pomidory
290
274
221
230
Kalafiory
248
250
177
177
Średnie ceny skupu owoców i warzyw ( w zł/kg )
Wyszczególnienie 2001
2002
2003
Jabłka
0,20
0,23
0,35
Gruszki
1,08
0,93
1,00
Śliwki
0,44
0,86
0,95
Wiśnie
0,90
1,96
1,80
Czeresnie
1,44
1,89
1,70
Truskawki
0,96
2,02
3,90
Maliny
2,29
3,31
3,50
Porzeczki czarne
2,05
1,60
1,30
Porzeczki kolorowe
1,25
1,70
3,10
Agrest
1,32
2,73
3,40
Pomidory gruntowe
0,57
0,80
0,75
Ogórki gruntowe
1,15
0,75
0,70
Kapusta
0,39
0,52
0,48
Cebula
0,47
0,62
0,55
Marchew
0,24
0,29
0,30
Produkcja przetworów owocowych i warzywnych
(w tyś. ton )
Produkty
1996/2001 średnia
2001/200
2
2002/2003
Soki zagęszczone
141
230
220
Moszcze
83
65
60
Pulpy i przeciery
42
20
15
Marmolady, dżemy
65
70
70
Soki i napoje owocowe
590
710
695
Owoce mrożone
251
345
285
Konserwy warzywne
56
77
80
Marynaty
54
80
85
Koncentraty
i
proszki
warzywne
34
40
47
Mrożonki warzywne
229
320
345
Pasty, sosy i przyprawy
54
70
75
Soki i napoje warzywne
95
190
193
Pozostałe
92
135
140
Razem
141
2352
2310
Polski handel zagraniczny owocami, warzywami i ich
przetworami
Wyszczególnieni
e
2001/2002
2002/2003
2003/2004
tyś. ton
mln USD
tyś. ton
mln USD
tyś.
ton
mln USD
Eksport
Owoce świeże
483,6
119,6
485,0
125,0
460,0
130,0
Przetwory
owocowe
528,1
401,9
535,0
510,0
525,0
500,0
Warzywa świeże
142,7
35,3
300,0
64,0
270,0
63,0
Przetwory
warzywne
275,9
135,9
310,0
166,0
315,0
170,0
Razem
692,7
865,0
863,0
Import
Owoce świeże
963,8
476,9
950,0
510,0
510,0
Przetwory
owocowe
149,9
121,4
130,0
125,0
120,0
Warzywa świeże
1882,2
96,9
160,0
90,0
92,0
Przetwory
warzywne
83,7
67,0
75,0
65,0
67,0
Razem
767,2
790,0
789,0
Rynek owoców i warzyw w sezonie
2004/2005
Produkcja przetworów owocowych i warzywnych (w tys.
ton)
Produkty
2004/2005 średnia
Soki zagęszczone
267
Moszcze
54
Pulpy i przeciery
26
Marmolady, dżemy
91
Mrożonki owocowe
340
Soki pitne i napoje owocowe
1100
Konserwy warzywne
123
Marynaty
87
Koncentrat pomidorowy
32
Keczup i sosy pomidorowe
69
Mrożonki warzywne
410
Soki i napoje warzywne
212
Pozostałe
169
Razem
1786
Polski handel zagraniczny owocami, warzywami
i ich przetworami
Wyszczególnienie
2004/2005
tys. ton
mln USD
Eksport
Owoce świeże
680,0
245,0
Przetwory owocowe
625,0
525,0
Warzywa świeże
425,0
100,0
Przetwory warzywne
435,0
205,0
Razem
X
1075,0
Import
Owoce świeże
980,0
510,0
Przetwory owocowe
175,0
155,0
Warzywa świeże
165,0
120,0
Przetwory warzywne
95,0
75,0
Razem
X
860,0
Średnie ceny skupu owoców i warzyw ( w zł/kg )
Wyszczególnienie
2004
Jabłka
0,40
Śliwki
1,00
Wiśnie
2,00
Truskawki
1,00
Maliny
1,90
Porzeczki czarne
0,90
Kapusta
0,40
Cebula
0,60
Marchew
0,26
Buraki
0,27
Pomidory gruntowe
0,55
Ogórki gruntowe
1,25
Ceny hurtowe warzyw i owoców
w III kwartale 2004 r. i 2005 r.
Gatunek produktu
Cena zł/kg
Lipiec
Sierpień
Wrzesień
2004r.
2005r.
2004r.
2005r.
2004r.
2005r.
Cebula biała obcinana
0,64
0,69
0,73
0,92
0,56
0,74
Marchew
0,32
1,13
0,31
0,96
0,35
0,75
Buraki ćwikłowe
0,86
0,62
0,51
0,61
0,54
0,57
Pomidory polowe
-
-
0,86
1,43
1,00
0,63
Ogórki polowe
1,71
1,22
1,53
1,07
1,79
1,49
Kalafiory
1,59
2,05
2,19
2,05
1,42
1,52
Jabłka deserowe
2,09
1,31
1,48
1,37
1,18
1,33
Gruszki
3,15
1,83
2,10
2,24
1,87
2,60
Rynek owoców i warzyw w sezonie
2005/2006
Produkcja wyniosła 8,2 mln ton (spadek o 10% w
stosunku do roku ubiegłego)
Produkcja przetworów owocowych i warzywnych
wyniosła prawie 3 mln ton
Zbiory jabłek, śliwek oraz grusz spadły
Obniżyła się produkcja owoców mrożonych,
zagęszczonych soków owocowych, a także
owoców w puszkach oraz dżemów
Obniżył się eksport większości produktów
ogrodniczych
Wzrosła sprzedaż jabłek, soków pitnych,
konserw, marynat, suszy warzywnych i
warzyw mrożonych
Wzrosła cena skupu owoców i warzyw
oraz ich ceny detaliczne
Ogólna informacja o rynku owoców i
warzyw w pozostałych krajach UE
Produkcja owoców i warzyw w UE (mln ton)
Wyszczegól
nienie
2000
2001
2002
2003
2004
Owoce
UE-15
35,0
34,3
33,6
33,7
35,0
UE-9
2,9
2,1
2,0
2,0
2,1
Warzywa
UE-15
57,8
55,4
53,0
53,8
55,0
UE-9
2,9
3,1
3,1
3,0
3,2
Największymi producentami owoców i warzyw
we Wspólnocie są:
Hiszpania
Włochy
Grecja
Portugalia
Francja
Spośród „nowych” członków:
Polska
Węgry
Czechy
Słowacja
W 2004 r. produkcja owoców w UE-15 wyniosła 37,1 mln ton
Łączna produkcja warzyw wyniosła 58,2 mln ton
W UE-15 poprzez supermarkety i sklepy dyskontowe
realizowane jest ok. 55% sprzedaży owoców i warzyw
kierowanych do konsumpcji bezpośredniej
Udział giełd i rynków hurtowych wynosił ok. 30%
Stoisk i małych sklepów detalicznych – 5%.
Wysokość pomocy finansowej dla wstępnie uznanych grup
producentów
Rok
Procent od wartości produkcji
towarowej
Nie więcej niż
do 1 mln €
ponad 1 mln €
I
5%
2,5%
100 000 €
II
5%
2,5%
100 000 €
III
4%
2,0%
80 000 €
IV
3%
1,5%
60 000 €
V
2%
1,5%
50 000 €
Wysokość rekompensat za produkty
niewprowadzone do obrotu
Produkt
EUR/100 kg
1997/98 1998/99 1999/200
0
2000/0
1
2001/02
od 2002
Kalafiory
9,34
8,88
8,41
7,94
7,48
7,01
Pomidory
6,44
6,12
5,80
5,47
5,15
4,83
Jabłka
10,69
10,32
9,94
9,56
9,18
8,81
Winogrona
10,69
10,15
9,62
9,08
8,55
8,02
Morele
18,90
17,95
17,01
16,06
15,12
14,17
Nektarynki
17,39
16,52
15,65
14,78
13,91
13,04
Brzoskwinie 14,65
13,92
13,18
12,45
11,72
10,99
Gruszki
10,18
9,82
9,46
9,10
8,75
8,39
Instytucje polskie włączone w system
zarządzania WPR i procedury uzyskania
wsparcia
Wojewodowie,
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji
Rolnictwa
Agencja Rynku Rolnego
Podstawy prawne
1.
Podstawą prawną umożliwiającą wprowadzenie w Polsce wspólnych
norm jakościowych jest Ustawa o Jakości Handlowej z 21 grudnia 2000
r. (Dz. U. nr 5 z 2001 r.) wyznaczająca Inspekcję Jakości Handlowej
Artykułów Rolno-spożywczych jako instytucję odpowiedzialną za
kontrolę jakości artykułów rolno-spożywczych w tym kontrolę
dostosowania polskich owoców i warzyw świeżych do wymogów
unijnych.
2.
Organizacja rynku owoców i warzyw świeżych regulowana jest ustawą
o organizacji rynku owoców i warzyw świeżych, rynku chmielu, tytoniu
oraz suszu paszowego z dnia 19 grudnia 2003 r. (Dz. U. nr 223 z 2003
r.). W ustawie tej określone są zasady uznawania i wsparcia grup
producentów prowadzących produkcję ogrodniczą oraz polskie
instytucje włączone w system organizacji rynku owoców i warzyw
zgodny z systemem unijnym.
Podstawy prawne cd.
3. Ustawa o organizacji rynku przetworów owocowych i warzywnych – z 19 lutego 2004 r.(Dz. U. nr 62 z
2004 r.) zmieniająca ustawę z 27 lipca 2002 r. (Dz. U. nr 150 z 2002 r.).
4. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 27 lutego 2004 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie wykazu produktów i grup produktów, dla których mogą być tworzone grupy
producentów rolnych, minimalnej rocznej wielkości produkcji towarowej oraz minimalnej liczby
członków grupy producentów rolnych (Dz. U. nr 43).
5. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14 maja 2004 r. zmieniające rozporządzenie w
sprawie nabywania uprawnień do wykonywania niektórych czynności związanych z oceną jakości
handlowej artykułów rolno‑spożywczych oraz dokumentowania tych czynności (Dz. U. nr 128).
6. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 27 maja 2004 r. w sprawie warunków
wstępnego uznania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów
owoców i warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania
(Dz. U. nr 132).
7. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 7 czerwca w sprawie warunków przystąpienia
osób prawnych i osób fizycznych niebędących producentami owoców i warzyw do organizacji
producentów (Dz. U. nr 144).
8.
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 8 lipca w sprawie warunków wypowiedzenia
członkostwa w organizacji producentów owoców i warzyw (Dz. U. nr 165).
9. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 sierpnia 2004 r. w sprawie warunków,
zgodnie z którymi organizacja producentów owoców i warzyw może zlecać realizację zadań, o
których mowa w przepisach Unii Europejskiej (Dz. U. nr 197).
Rozporządzenia Unijne
1.
Rozporządzenie Rady (UE) nr 2200/96 dotyczące wspólnej organizacji rynku świeżych
owoców i warzyw.
2.
Rozporządzenie Rady (UE) nr 2201/96 dotyczące wspólnej organizacji rynku przetworzonych
owoców i warzyw.
3.
Rozporządzenie Rady (UE) nr 2699/2000 w sprawie wspólnej organizacji rynku owoców i
warzyw świeżych i przetworzonych (uzupełniające i zmieniające Rozporządzenie Rady nr
2200/96 i 2201/96).
4.
Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1432/2003 ustanawiające szczegółowe zasady stosowania
Rozporządzenia Rady (UE) w 2200/96 odnośnie uznawania organizacji i grup producentów.
5.
Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1433/2003 ustanawiające szczegółowe zasady stosowania
Rozporządzenia Rady (UE) nr 2200/96 w zakresie programów operacyjnych, funduszy
operacyjnych i wsparcia finansowego udzielanego przez Wspólnotę.
6.
Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1943/2003 ustanawiające zasady pomocy dla organizacji
producentów, którym udzielono wstępnie uznania.
7.
Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1535/2003 ustanawiające szczegółowe zasady stosowania
Rozporządzenia Rady (UE) nr 2201/96 dotyczące schematu pomocy w ramach wspólnej
organizacji rynku przetworzonych owoców i warzyw.
Rozporządzenie Unijne cd.
8. Rozporządzenie Komisji (UE) nr 85/2004 dotyczące standardów jakościowych dla
jabłek.
9. Rozporządzenie Komisji (UE) nr 86/2004 dotyczące standardów jakościowych dla
gruszek.
10. Rozporządzenie Komisji (UE) nr 177/2004 ustalające dopłaty dla przetworzonych
pomidorów w roku handlowym 2004/05.
11. Rozporządzenie Komisji (UE) nr 214/2004 dotyczące standardów jakościowych dla
wiśni i czereśni.
12. Rozporządzenie Komisji (UE) nr 416/2004 ustalające przejściowe zasady płatności
dla przetworzonych pomidorów, brzoskwiń i gruszek w nowych krajach
członkowskich.
13. Rozporządzenie Komisji (UE) nr 907/2004 dotyczące standardów jakościowych dla
świeżych owoców i warzyw w zakresie prezentacji i znakowania.
14. Rozporządzenie Komisji (UE) nr 2113/2004 dotyczące pomocy dla grup
producentów (uzupełnienie do Rozporządzenia 1943/2003).
Prezentację przygotowały:
Katarzyna Branczewska
Kamila Czarniawska
IV rok WNE, grupa III