Klinika
Medycyny Rodzinnej
i
Chorób Wewnętrznych
Klinika Medycyny Rodzinnej
i Chorób Wewnętrznych
CMKP Warszawa
OTYŁOŚĆ OSTEOPOROZA
?
Klinika
Medycyny Rodzinnej
i
Chorób Wewnętrznych
Klinika Medycyny Rodzinnej
i Chorób Wewnętrznych
CMKP Warszawa
OTYŁOŚĆ OSTEOPOROZA
?
Klinika
Medycyny Rodzinnej
i
Chorób Wewnętrznych
Otyłość a osteoporoza ?
OTYŁOŚĆ
OSTEOPOROZ
A
choroba cywilizacyjna
+
+
choroba przewlekła
+
+
częstości występowania
+
+
cz. ryzyka:
żywieniowe
+
+
styl życia
+
+
jakości życia
+
+
skutki:
inwalidztwo
+
+
zgon
+
+
kosztów leczenia
+
+
profilaktyka: modyfikacja
żywienia
+
+
ruchliwości
+
+
używek
+
+
Klinika
Medycyny Rodzinnej
i
Chorób Wewnętrznych
CHOROBY
SPOŁECZNE
Dane
epidemiologiczne
OTYŁOŚĆ OSTEOPOROZA
?
Klinika
Medycyny Rodzinnej
i
Chorób Wewnętrznych
Spodziewane zmiany
demograficzne
w ciągu najbliższych 20 lat (wg
WHO)
2000
2000
2020
2020
Ludność Ziemi
Ludność Ziemi
6,16 mld
6,16 mld
8,2 mld
8,2 mld
Średni wiek w Świecie
Średni wiek w Świecie
37,4 roku
37,4 roku
42,2 roku
42,2 roku
Przewidywana długość życia
Przewidywana długość życia
77,3 roku
77,3 roku
80 lat
80 lat
w Europie u kobiet
w Europie u kobiet
Przewidywana długość życia
Przewidywana długość życia
69,3 roku
69,3 roku
72 lata
72 lata
w Europie u mężczyzn
w Europie u mężczyzn
M. Rabijewski, Antyaging, Nr 2, 2, 2003
M. Rabijewski, Antyaging, Nr 2, 2, 2003
Klinika
Medycyny Rodzinnej
i
Chorób Wewnętrznych
Częstość otyłości (BMI
30)
w Europie w latach 1983-1986
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
%
o
só
b
o
ty
ły
ch
Mężczyźni
Kobiety
Wg WHO MONICA
Wg WHO MONICA
Klinika
Medycyny Rodzinnej
i
Chorób Wewnętrznych
Złamania osteoporotyczne
u mężczyzn i kobiet -
prognozowanie
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
L
ic
zb
a
zł
am
ań
(m
ili
o
n
y)
1990
2025
Mężczyźni
Kobiety
E. Seeman, Medicographia, Vol 24, 4,2002
E. Seeman, Medicographia, Vol 24, 4,2002
Klinika
Medycyny Rodzinnej
i
Chorób Wewnętrznych
20
1,0
25
30
35
40
1,5
2,0
2,5
Wskaźnik śmiertelności
i wskaźnik masy ciała
W
sk
a
źn
ik
ś
m
ie
rt
e
ln
o
śc
i
Wskaźnik masy ciała (BMI)
Klinika
Medycyny Rodzinnej
i
Chorób Wewnętrznych
Zarówno złamania szyjki kości
udowej,
jak i złamania kręgów zwiększają
śmiertelność
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Złamania kręgów
Złamanie sz.k.u
Względne ryzyko
śmiertelności
Cauley JA et al,
Cauley JA et al,
Risk of mortality following clinical fractures. Osteoporos Int. 2000;
Risk of mortality following clinical fractures. Osteoporos Int. 2000;
11(7):
11(7):
556-61
556-61
.
.
Klinika
Medycyny Rodzinnej
i
Chorób Wewnętrznych
Obniżenie jakości życia
Silverman et al, Arth and Rheum, 2001.
Ś
re
d
n
i
w
y
n
ik
u
zy
sk
a
n
y
w
k
w
e
st
io
n
a
ri
u
sz
u
O
PA
Q
Liczba złamań kręgów
1 złamanie kręgów
2 złamania kręgów
3 złamania kręgów
ponad 4 złamania kręgów
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
S
ta
n
e
m
o
cj
o
n
a
ln
y
S
p
ra
w
n
o
ść
fi
zy
cz
n
a
Ja
ko
ść
ży
ci
a
B
ó
l
niska samoocena
okresy występowania depresji
izolacja społeczna
kłopoty z zatrudnieniem
„wczesna” renta (zmniejszenie
dochodów)
brak akceptacji własnego
wyglądu
otyłość
osteoporoza
Klinika
Medycyny Rodzinnej
i
Chorób Wewnętrznych
Koszty leczenia rosną wraz z BMI
0
10
20
30
40
50
60
70
80
w
zr
o
st
w
s
to
su
n
ku
d
o
w
ar
to
śc
i
w
yj
śc
io
w
ej
30-34,9
>35
leczenie ambulatoryjne
leczenie szpitalne
całkowite koszty
Wg J Arch Intern. Med. 1993, 158, 466
Wg J Arch Intern. Med. 1993, 158, 466
Klinika
Medycyny Rodzinnej
i
Chorób Wewnętrznych
Czynniki
żywieniowe
OTYŁOŚĆ OSTEOPOROZA
?
Klinika
Medycyny Rodzinnej
i
Chorób Wewnętrznych
Czynniki ryzyka osteoporozy
u osób otyłych
mała aktywność fizyczna
mała ekspozycja na światło słoneczne
błędy żywieniowe (głównie
niedostateczne spożycie mleka)
zbyt duże spożycie produktów
zwiększających wydalanie wapnia z
moczem
Klinika
Medycyny Rodzinnej
i
Chorób Wewnętrznych
Zwiększone wydalanie
wapnia:
dieta bogata w sód
dieta bogata w sód
wzrost zawartości sodu w diecie o
wzrost zawartości sodu w diecie o
100
100
mmol powoduje zwiększenie
mmol powoduje zwiększenie
wydalania
wydalania
wapnia w moczu o
wapnia w moczu o
1,3 mmol/dobę.
1,3 mmol/dobę.
nadkonsumpcja białka
nadkonsumpcja białka
Klinika
Medycyny Rodzinnej
i
Chorób Wewnętrznych
Wydalanie wapnia z moczem
w zależności od podaży białka i
sodu
Wg Nordin B.E., Nutrition 1997, 7/8
Wg Nordin B.E., Nutrition 1997, 7/8
C
a
-
a
b
so
rp
c
ja
l
u
b
w
yd
a
la
n
ie
0
0
5
5
-5
-5
0
0
200
200
-200
-200
10
10
400
400
mmol
mmol
mg
mg
Ca - podaż
mg
mg
mmol
mmol
0
0
0
0
15
15
21
21
33
33
50
50
600
600
840
840
1320
1320
2000
2000
Wchłanianie Ca
Wchłanianie Ca
Wysokie białko lub
Wysokie białko lub
sód
sód
Normalne białko i
Normalne białko i
sód
sód
Niskie białko
Niskie białko
lub sód
lub sód
Klinika
Medycyny Rodzinnej
i
Chorób Wewnętrznych
Zmiany hormonalne
OTYŁOŚĆ OSTEOPOROZA
?
Klinika
Medycyny Rodzinnej
i
Chorób Wewnętrznych
Zaburzenia hormonalne w
otyłości prostej - osteoporoza
wtórna
insulinooporność zaburzenia gospodarki
i hiperinsulinemia
węglowodanowej
nadczynność osi
czynnościowy
hiperkortycyzm
podwzgórze- przysadka- nadnercza ( 17OHCS )
PRL u kobiet
zaburzenia miesiączkowania
T u mężczyzn
zaburzenia płodności
niedobór GH
SHBG
Klinika
Medycyny Rodzinnej
i
Chorób Wewnętrznych
Zaburzenia hormonalne
w otyłości -
osteoprotekcja
w następstwie hiperinsulinemii:
synteza wątrobowa IGFBP-1
IGF-1 w osoczu
pobudzenie proliferacji
osteoblastów
synteza wątrobowa SHBG
SHBG w osoczu
wolnych hormonów płciowych:
estrogeny u K: resorbcja
kościotworzenie
Klinika
Medycyny Rodzinnej
i
Chorób Wewnętrznych
BMI a BMD
OTYŁOŚĆ OSTEOPOROZA
?
Klinika
Medycyny Rodzinnej
i
Chorób Wewnętrznych
Osteoprotekcyjne działanie
masy ciała
obciążenie mechaniczne (siła grawitacji)
stymulacja
osteoblastów
(kręgosłup, szyjka ale i przedramię)
tkanka tłuszczowa
konwersja androstendion E1/E2
dodatnia korelacja między masą tkanki tłuszczowej a BMD –
przez
leptynę?
Klinika
Medycyny Rodzinnej
i
Chorób Wewnętrznych
Leptyna
OTYŁOŚĆ OSTEOPOROZA
?
Klinika
Medycyny Rodzinnej
i
Chorób Wewnętrznych
Leptyna a masa kostna
osteoblasty i adipocyty powstają z tych samych
komórek macierzystych szpiku
leptyna pobudza różnicowanie komórek macierzystych
szpiku do osteoblastów a hamuje ich różnicowanie do
adipocytów i osteoklastów
(
Thomas 1999)
Thomas 1999)
(
Holloway 2000)
Holloway 2000)
ale:
u myszy leptyna hamuje kościotworzenie poprzez
wpływ na ośrodkowy układ nerwowy
(Ducy 2000)
(Ducy 2000)
Klinika
Medycyny Rodzinnej
i
Chorób Wewnętrznych
Leptyna a masa kostna
obwodowe podanie leptyny działanie anaboliczne
na kość
podanie leptyny do OUN
hamowanie
kościotworzenia
Klinika
Medycyny Rodzinnej
i
Chorób Wewnętrznych
Leptyna a masa kostna
korelacja leptyna - BMD
dodatnia
(Goulding 1998, Odabasi 2000)
(Goulding 1998, Odabasi 2000)
brak korelacji
(R
(R
auch 1998, Ruhl 2002)
auch 1998, Ruhl 2002)
korelacja leptyna - markery resorbcji kostnej:
ujemna
(Thomas 2001,Blain 2002,Iwamoto
(Thomas 2001,Blain 2002,Iwamoto
2000)
2000)
brak korelacji
(Goulding 1998)
(Goulding 1998)
Klinika
Medycyny Rodzinnej
i
Chorób Wewnętrznych
Homeostaza Ca-P-Mg
witamina D
OTYŁOŚĆ OSTEOPOROZA
?
Klinika
Medycyny Rodzinnej
i
Chorób Wewnętrznych
Otyłość a osteoporoza ?
OTYŁOŚĆ
OSTEOPOROZ
A
Ca
s
PTH
25 (OH)D
1,25 (OH)
2
D
BMD
Markery
biochemiczne
przemian kostnych
Złamania kości
?
?
?
N
N
N
N
Klinika
Medycyny Rodzinnej
i
Chorób Wewnętrznych
Otyłość - leczenie
chirurgiczne
Homeostaza Ca-P-Mg, BMD
PRZED
PO LECZENIU
Ca
s
PTH
25 (OH)D
1,25 (OH)
2
D
BMD
Markery
biochemiczne
przemian kostnych
Złamania kości
?
?
?
?