Instrumenty rynku kapitałowego.
Pojęcie i klasyfikacja
Instrumenty udziałowe na rynku
kapitałowym
Instrumenty wierzycielskie
Instrumenty pochodne rynku
kapitałowego
Instrumenty rynku kapitałowego.
Pojęcie i klasyfikacja
Instrumenty udziałowe na rynku
kapitałowym
Instrumenty wierzycielskie
Instrumenty pochodne rynku
kapitałowego
Pojęcie instrumentów rynku
kapitałowego
Formy zobowiązań pieniężnych rodzące
różne prawa majątkowe
Długoterminowe formy zobowiązań
pieniężnych
Formy długoterminowego inwestowania
indywidualnego , zbiorowego i
instytucjonalnego.
Formy zobowiązań pieniężnych o okresie
zapadalności dłuższym niż rok
Klasyfikacja instrumentów rynku
kapitałowego
1. kryterium czasu
średnioterminowe – od 1roku do 3-5 lat
długoterminowe – powyżej 5 lat2.
2. charakter emitenta
bankowe instrumenty finansowe
pozabankowe instrumenty finansowe
3. sposób obrotu
niezbywalne instrumenty finansowe
zbywalne instrumenty finansowe i
4. Charakter prawny
instrumenty o charakterze dokumentowym
Papiery wartościowe
Klasyfikacja instrumentów rynku
kapitałowego- kryterium
5. Ze względu na prawa
majątkowe
Wierzycielskie instrumenty rynku
kapitałowego
Udziałowe instrumenty rynku
kapitałowego
pochodne instrumenty rynku
kapitałowego
Instrumenty udziałowe
rynku kapitałowego -
rodzaje
Udziały w spółkach kapitałowych
Akcje
Certyfikaty inwestycyjne
Jednostki uczestnictwa w
funduszach inwestycyjnych
Kwity depozytowe
Akcje jako papiery wartościowe
są emitowane przez spółki akcyjne
są formami legitymacji nabytych
praw właścicielskich
są papierami wartościowymi o
charakterze materialnym bądź
zdematerializowanym-
potwierdzającymi udział w spółce
akcyjnej
Akcja
instrument finansowy długoterminowy
papier wartościowy rynku kapitałowego
instrument udziałowy
dokument potwierdzający prawo
własności
kontrakt finansowy (umowa) między
emitentem (S.A.) a inwestorem
inkorporujący na posiadacza zespół
praw majątkowych
Prawa inkorporowane w akcjach
do uczestniczenia w spółce akcyjnej
do uczestnictwa w walnym
zgromadzeniu akcjonariuszy
do udziału w zysku rocznym w
postaci dywidendy
do udziału w majątku spółki
poboru akcji nowych emisji
Prawo poboru nowych
akcji
powstaje jako efekt podniesienia kapitału akcyjnego poprzez
emisję akcji skierowaną do potencjalnych inwestorów lub
wyłącznie dla dotychczasowych akcjonariuszy
pozwala na zakup po cenie emisyjnej nowych akcji spółki w
określonej proporcji (np. 1 nowa akcja za 2 prawa poboru),
która zależy od relacji pomiędzy liczbą akcji
dotychczasowych emisji i liczbą akcji nowej emisji
jest realizowane poprzez zagwarantowanie poboru nowych
akcji dotychczasowym akcjonariuszom lub z ich
wyłączeniem
prawa poboru można odsprzedać na rynku kapitałowym
cena rynkowa prawa poboru zależy od popytu i podaży
Rzeczywista wartość prawa poboru
wyznaczana jest formułą teoretyczną
gdzie:
C(pp) – wartość teoretyczna prawa poboru
C(r) – rynkowa cena jednej akcji spółki na giełdzie
C(n) – cena emisyjna jednej akcji nowej emisji
Q(s) – liczba akcji dotychczasowych emisji
Q(n) – liczba akcji nowej emisji
1
)
/
(
)
(
)
(
)
(
)
(
)
(
n
s
n
r
pp
Q
Q
C
C
C
Klasyfikacja akcji
Kryterium
Rodzaj akcji
Przedmiot
różnic
charakter praw
majątkowych
akcje zwykle
akcje
uprzywilejowane
równe prawa
majątkowe
uprzywilejowanie
praw majątkowych
zakres zbywalności
akcje imienne
akcje na okaziciela
ograniczona
zbywalność akcji
nieograniczona
zbywalność akcji
sposób opłaty
akcje gotówkowe
akcje aportowe
objęcie akcji poprzez
przekazanie gotówki
pokrycie akcji
wkładem rzeczowym
Akcje zwykłe i uprzywilejowane
Nabywcy
akcji zwykłych
nabywają równe
prawa majątkowe. W procesie emisji akcji może
powstawać nierówność praw majątkowych
zwane
uprzywilejowaniem
.
Uprzywilejowanie praw majątkowych może
dotyczyć:
prawa głosu na walnym zgromadzeniu w
postaci większej liczby głosów przypadających
na jedną akcję
dywidendy w zakresie wartości i sposobu jej
realizacji za lata niewypłacania
podziału majątku w przypadku likwidacji spółki
akcje uprzywilejowane często stają
się akcjami imiennymi.
Akcje imienne:
z oznaczeniem imienia i nazwiska
inwestora
zwykle uprzywilejowane
ograniczone w zbywaniu na rynku wtórnym
czasami jako akcje zwykłe w całości
nieopłacone.
Akcje na okaziciela to zbywalny instrument
finansowy.
Certyfikaty inwestycyjne
Papiery wartościowe emitowane przez
zamknięte fundusze inwestycyjne
Instrumenty udziałowe rynku
kapitałowego, których cena zależy od
wartości rynkowej portfela
inwestycyjnego funduszu
Zbywalne instrumenty finansowe
Umarzane wyłącznie przez fundusz
inwestycyjny.
Jednostki uczestnictwa w
funduszach inwestycyjnych
Instrumenty finansowe emitowane
przez otwarte fundusze inwestycyjne
Instrumenty zbywalne
wartość jednostki uczestnictwa jest
ilorazem wartości netto aktywów
funduszy i jednostek uczestnictwa w
funduszu na dany moment czasowy
Wartość aktywów neto funduszu
inwestycyjnego
Obliczana jest jako rynkowa
wartość jego aktywów
pomniejszona o zobowiązania
funduszu inwestycyjnego
Zależy więc od rynkowej wyceny
portfela aktywów funduszy
wyliczanych na dany dzień
Wartość jednostkowa aktywów
netto FI
Zależy również od ilości nabywanych i
sprzedawanych
Przy stałym WJAN i spadającej ilości
jednostek uczestnictwa rynkowa wartość
jednostki uczestnictwa rośnie i
odwrotnie
Zmiany portfela aktywów i jego jakość
też determinują wartość jednostkową
aktywów netto.
Nabywanie jednostek
uczestnictwa zależy od;
Stanu rynku kapitałowego
Wyceny rynkowej jednostki
uczestnictwa
Akceptowanego poziomu ryzyka
inwestycyjnego
Opłat za nabycie i zbycie ju , zmianę
funduszu inwestycyjnego , czy
prowizje za prowadzenie rachunku
Wady
Ryzyko poniesienia straty
Rozwodnienie zysku
Brak bezpośredniego wpływu na
politykę inwestycyjną funduszu
Opodatkowanie inwestycji- podatek
dochodowy i od zysków kapitałowych
Limity inwestycyjne- głównie FIO
Zalety wobec
instrumentów udziałowych
Dywersyfikacja portfela
Profesjonalne zarządzanie
Duża płynność inwestycji
Możliwość stosowania różnych
strategii inwestycyjnych
Kwity depozytowe
Instrument finansowy różnie
klasyfikowany na gruncie prawnym-
papier wartościowy , zbywalny
instrument finansowy , instrument
pochodny hybrydowy
Certyfikat inkorporujący prawo
własności akcji spółki mieszczącej się
poza granicami kraju , w którym stanowi
ona przedmiot obrotu
Kwity depozytowe
Są emitowane zwykle prze banki
Na określoną ilość akcji jednej
spółki lub kilku spółek
Występują jako ; amerykańskie i
globalne kwity depozytowe
Emisja może być sponsorowana
lub niesponsorowana
Instrumenty dłużne rynku
kapitałowego
Przynoszą stały dochód w przeciwieństwie do
instrumentów udziałowych
Ich wartość zależy od warunków emisji;
wielkości nominalnej angażowanego kapitału,
wysokości oprocentowania, i okresu
inwestowania
Zalicza się do nich; obligacje , listy zastawne ,
dłużne instrumenty finansowe w postaci
długoterminowych pożyczek bankowych i
rynkowych
Pojęcie obligacji
źródło pozabankowych możliwości
finansowania podmiotów gospodarczych
inwestycje średnio i długoterminowe
rynku finansowego
alternatywne techniki finansowania
podmiotów gospodarczych
forma dokumentacji długu na rynku
kapitałowym – papier wartościowy o
charakterze wierzycielskim
Funkcje obligacji
pożyczkowa – reprezentuje dług na okaziciela
lokacyjna – źródło inwestycji pozabankowych
płatnicza – reguluje wierzytelności podmiotów
(np. obligacje restrukturyzacyjne)
obiegowa – odsprzedaż na rynku wtórnym
gwarancyjna – np. obligacje zamienne
zabezpieczająca – np. kredyt lombardowy
Wartość obligacji
wartość nominalna obligacji (face
value) – kwota środków pieniężnych
określająca wysokość długu emitenta
wobec inwestora (nabywcy). Stała w
okresie wykupu, a po terminie wykupu
podlega spłacie wg zasad określanych w
procesie emisji.
wartość emisyjna – wyznaczana w
procesie emisji obligacji
Rynek pierwotny
WN > WE -obligacja z dyskontem
WN < WE -obligacja z premią
WN = WE -obligacja (al par lub at
par)
Wartość rynkowa – wyznaczana
jest przez podaż i popyt
.
Czynniki określające wartość
rynkową obligacji
warunki brzegowe emisji obligacji (kupon,
wysokość i sposób oprocentowania, termin
wykupu)
rodzaj obligacji
charakter obligacji
płynność rynku obligacji
przepisy podatkowe
koniunktura gospodarcza
wartość obligacji rządowych o podobnych
okresach zapadalności
Wartość nominalna, emisyjna i
rynkowa obligacji przyjmują formę
ceny obligacji, czyli wartość jej
zakupu/sprzedaży. Ceny obligacji
często są podawane jako procent od
wartości nominalnej np.
nominał 10 000 =100% obligacja
notowana po 98,5 = 9850 zł
obligacja notowana po 102 = 10200 zł
Wartość bieżąca obligacji
wartość zdyskontowanych przyszłych
przepływów pieniężnych z obligacji
kwota, którą należy zainwestować dziś, aby w
przyszłości otrzymać przepływy pieniężne z
obligacji zgodne z warunkami jej emisji
wartość wewnętrzna obligacji - wyznaczana
przy określonych warunkach brzegowych
w dużym przybliżeniu cena rynkowa obligacji
Cena obligacji zwykłej w dowolnym dniu po
emisji jest więc sumą bieżących (tzn.
zdyskontowanych) wartości zarówno
odsetek, jak i nominału zwracanego w dniu
wykupu.
gdzie:
C – cena obligacji,
O – płatności odsetkowe (kuponowe) obligacji,
d – stopa dyskontowa - odzwierciedla ona poziom
rynkowej stopy procentowej lub założonej przez inwestora
dochodowości, oczekiwana stopa dochodu z inwestycji,
t – okresy odsetkowe od dnia zakupu obligacji do dnia jej
wykupu, gdzie i = 1,2,3,...n.
n
n
n
t
t
t
d
W
d
O
C
)
1
(
)
1
(
1
Wycena wartości aktuarialnej
obligacji zależy jednak od
różnych czynników
Warunków emisji obligacji
Zasad kapitalizacji dochodu z
obligacji
Warunków jej wykupu
Kierunku zmian rynkowych stóp
procentowych
Dla danego horyzontu czasowego
inwestycji i wartości przyszłej:
im wyższa oczekiwana stopa procentowa, tym
niższa wartość bieżąca,
im niższa oczekiwana stopa procentowa, tym
wyższa wartość bieżąca.
Dla danej stopy dyskontowej i wartości
przyszłej:
im dłuższy okres zapadalności, tym niższa wartość
bieżąca,
im krótszy okres zapadalności, tym wyższa wartość
bieżąca.
Przyjmuje się, że;
Oczekiwana stopa zwrotu
stopa zwrotu porównywalna do
innych inwestycji przy zakładanym
poziomie i kierunku zmian
bazowych stóp procentowych w
sektorze bankowym.
Bankowe stopy procentowe wpływają na:
wysokość nominalnego oprocentowania obligacji
nowych ze stałą i zmienną stopą procentową
cenę rynkową obligacji ze stałą stopą procentową
1.
gdy bankowe stopy procentowe rosną, rosną
również wartości kuponu nowych obligacji i
spadają ceny rynkowe obligacji starych / o stałej
stopie procentowej
2.
gdy bankowe stopy procentowe spadają, relacje te
są odwrotne
Wartość przyszła obligacji – określona
przez warunki wykupu obligacji
wysokość nominału
sposobu oprocentowania
wysokości oprocentowania
terminu wykupu
Wartość przyszła obligacji jest tym
większa, im wyższe jest jej
nominalne oprocentowanie (kupon)
– dla danego terminu obligacji.
proste lub złożone
stałe lub zmienne
bez kuponu- zerokuponowa
Oprocentowanie obligacji może być:
Termin wykupu określa emitent.
Obligacje mogą występować w
postaci
płatnych w terminie wykupu
płatnych przed terminem wykupu
płatnych po terminie wykupu
Listy zastawne
Papier wartościowy imienny bądź na
okaziciela , którego podstawą emisji
jest wierzytelność banku hipotecznego
zabezpieczona hipoteką
Emitowany jest przez banki hipoteczne
Służy upłynnianiu wierzytelności
bankowych wynikających z
udzielonych kredytów hipotecznych
Kredyt hipoteczny
Jest długoterminowym kredytem bankowym , którego
zwrotność zabezpiecza ustanowiona hipoteka na
nieruchomości /hipoteczne zabezpieczenia w świetle
prawa mogą być różne/
Banki hipoteczne mogą też emitować obligacje w drodze
sekurytyzacji wierzytelności hipotecznych /tzw. MBO/-
bardziej ryzykowne niż listy zastawne
Nie są one listami zastawnymi
Banki mogą też emitować inne obligacje zwane
obligacjami korporacyjnymi, które pełnia funkcje
bankowych papierów wartościowych.
Klasyfikacja listów
zastawnych
Hipoteczne listy zastawne – wcześniej
definiowane
Publiczne listy zastawne – szczególna
forma listu zastawnego – w świetle
prawa zabezpieczona gwarancją lub
poręczeniem skarbu państwa lub innych
instytucji państwowych i
międzynarodowych organizacji a także
ich wierzytelności hipotecznych
Instrumenty pochodne rynku
kapitałowego
Umowy terminowe forward i futures
na instrumenty rynku kapitałowego ;
akcje, indeksy akcji , obligacje
różnego rodzaju występujące w
obrocie giełdowym i pozoagiełdowym
Opcje na te instrumenty finansowe
Bardziej złożone –hybrydowe
instrumenty pochodne