Ogoniastek jelitowy
Ogoniastek jelitowy
Lamblia intestinalis
Lamblia intestinalis
,
,
Giardia
Giardia
intestinalis
intestinalis
,
,
Giardia lamblia
Giardia lamblia
pierwotniak z grupy wiciowców
pierwotniak z grupy wiciowców
wywołujący jedną z najczęściej
wywołujący jedną z najczęściej
występujących chorób pasożytniczych u
występujących chorób pasożytniczych u
dzieci - lambliozę. Może ona również
dzieci - lambliozę. Może ona również
dotykać dorosłych. Przyczepiona
dotykać dorosłych. Przyczepiona
specjalną przyssawką pasożytuje w
specjalną przyssawką pasożytuje w
ciele człowieka na komórkach
ciele człowieka na komórkach
nabłonkowych jelita lub pęcherzyka
nabłonkowych jelita lub pęcherzyka
żółciowego.
żółciowego.
Budowa i rozwój
Budowa i rozwój
Lamblia pasożytuje w organizmie człowieka
Lamblia pasożytuje w organizmie człowieka
w postaci 2 form, to jest
w postaci 2 form, to jest
cysty
cysty
(postać
(postać
inwazyjna) i
inwazyjna) i
trofozoitu
trofozoitu
. Trofozoit
. Trofozoit
o charakterystycznym gruszkowatym kształcie
o charakterystycznym gruszkowatym kształcie
jest dwubocznie symetryczny; na biegunie
jest dwubocznie symetryczny; na biegunie
przednim jest zaokrąglony, natomiast w części
przednim jest zaokrąglony, natomiast w części
tylnej jest zaostrzony. Lamblia ma również
tylnej jest zaostrzony. Lamblia ma również
4 pary wici: środkową, grzbietową, boczną
4 pary wici: środkową, grzbietową, boczną
i tylną. Na biegunie przednim trofozoitu znajduje
i tylną. Na biegunie przednim trofozoitu znajduje
się tak zwany
się tak zwany
krążek czepny
krążek czepny
, który umożliwia
, który umożliwia
lamblii przyczepianie się do kosmków jelitowych
lamblii przyczepianie się do kosmków jelitowych
błony śluzowej przewodu pokarmowego.
błony śluzowej przewodu pokarmowego.
Cysta
Trochozoit
Cykl życiowy
Cykl życiowy
Cysta po dostaniu się do organizmu człowieka
Cysta po dostaniu się do organizmu człowieka
ulega przekształceniu w
ulega przekształceniu w
procesie
procesie
ekscystacji
ekscystacji
w 2 trofozoity. Opisany proces
w 2 trofozoity. Opisany proces
zachodzi w dwunastnicy, gdzie trofozoity
zachodzi w dwunastnicy, gdzie trofozoity
ulegają następnie dalszym podziałom,
ulegają następnie dalszym podziałom,
prowadząc do powstania licznej populacji
prowadząc do powstania licznej populacji
trofozoitów, zdolnych do dalszej inwazji jelita
trofozoitów, zdolnych do dalszej inwazji jelita
cienkiego, dróg żółciowych i przewodów
cienkiego, dróg żółciowych i przewodów
trzustki. W dalszych odcinkach przewodu
trzustki. W dalszych odcinkach przewodu
pokarmowego trofozoity ulegają
pokarmowego trofozoity ulegają
przekształceniu w
przekształceniu w
procesie encystacji
procesie encystacji
w cysty, które są następnie wydalane z kałem.
w cysty, które są następnie wydalane z kałem.
Chorobotwórczość
Chorobotwórczość
Giardia intestinalis
Giardia intestinalis
wywołuje u człowieka tak zwaną
wywołuje u człowieka tak zwaną
lambliozę [
lambliozę [
gardiosis
gardiosis
]
]
. Lamblioza w pierwszym stadium
. Lamblioza w pierwszym stadium
chorobowym charakteryzuje się występowaniem nudności,
chorobowym charakteryzuje się występowaniem nudności,
wymiotów oraz bezkrwawej biegunki. W postaci przewlekłej
wymiotów oraz bezkrwawej biegunki. W postaci przewlekłej
tej choroby obserwuje się naprzemienne biegunki
tej choroby obserwuje się naprzemienne biegunki
i zaparcia, bóle w nadbrzuszu, bóle głowy, stany
i zaparcia, bóle w nadbrzuszu, bóle głowy, stany
podgorączkowe; występować mogą też objawy
podgorączkowe; występować mogą też objawy
dyspeptyczne (wzdęcia, odbijania). Chory w tym czasie
dyspeptyczne (wzdęcia, odbijania). Chory w tym czasie
może się skarżyć na brak łaknienia oraz łatwe męczenie się.
może się skarżyć na brak łaknienia oraz łatwe męczenie się.
Utrzymujące się zarażenie
Utrzymujące się zarażenie
giardia intestinalis
giardia intestinalis
może
może
prowadzić do stopniowego zmniejszania się masy ciała wraz
prowadzić do stopniowego zmniejszania się masy ciała wraz
z zanikiem mięśniowym. U dzieci mogą występować
z zanikiem mięśniowym. U dzieci mogą występować
choroby alergiczne, na przykład atopowe zapalenie skóry.
choroby alergiczne, na przykład atopowe zapalenie skóry.
Zauważono również, że 50% zarażeń
Zauważono również, że 50% zarażeń
giardia intestinalis
giardia intestinalis
przebiega z zaburzeniami trawienia tłuszczów,
przebiega z zaburzeniami trawienia tłuszczów,
węglowodanów oraz awitaminozą A i B12; może również
węglowodanów oraz awitaminozą A i B12; może również
występować niedokrwistość niedobarwliwa, leukocytoza
występować niedokrwistość niedobarwliwa, leukocytoza
i eozynofilia.
i eozynofilia.
Wykazano, że najbardziej podatne na zarażenie pasożytem
Wykazano, że najbardziej podatne na zarażenie pasożytem
giardia intestinalis
giardia intestinalis
są dzieci z niedoborami immunoglobulin
są dzieci z niedoborami immunoglobulin
klasy G i A.
klasy G i A.
Zarażenie
Zarażenie
Do zarażenia lamblią jelitową dochodzi najczęściej
Do zarażenia lamblią jelitową dochodzi najczęściej
drogą
drogą
pokarmową
pokarmową
przez połknięcie cyst pierwotniaka wraz
przez połknięcie cyst pierwotniaka wraz
z zarażoną nimi wodą lub żywnością. Możliwe jest także
z zarażoną nimi wodą lub żywnością. Możliwe jest także
zarażenie lamblią poprzez stosunek seksualny, niemniej
zarażenie lamblią poprzez stosunek seksualny, niemniej
jednak do zarażenia tą drogą dochodzi niezwykle rzadko.
jednak do zarażenia tą drogą dochodzi niezwykle rzadko.
Udowodniono również, że lamblioza należy do chorób
Udowodniono również, że lamblioza należy do chorób
charakterze tak zwanej
charakterze tak zwanej
antropozoonozy
antropozoonozy
to znaczy, że
to znaczy, że
do zarażenia lamblią może dojść na skutek kontaktu
do zarażenia lamblią może dojść na skutek kontaktu
z zarażonym zwierzęciem.
z zarażonym zwierzęciem.
Lamblioza jest chorobą, do której może dojść na skutek
Lamblioza jest chorobą, do której może dojść na skutek
transmisji:
transmisji:
* człowiek – człowiek,
* człowiek – człowiek,
* człowiek – środowisko – człowiek,
* człowiek – środowisko – człowiek,
* zwierzę – człowiek.
* zwierzę – człowiek.
Wykrywanie
Wykrywanie
Do diagnostyki laboratoryjnej giardia intestinalis
Do diagnostyki laboratoryjnej giardia intestinalis
wykorzystuje się:
wykorzystuje się:
1. Badania koproskopowe kału przy użyciu
1. Badania koproskopowe kału przy użyciu
- preparatów bezpośrednich kału,
- preparatów bezpośrednich kału,
- preparatów uzyskanych technikami
- preparatów uzyskanych technikami
zagęszczającymi,
zagęszczającymi,
- preparatów barwionych trichromem.
- preparatów barwionych trichromem.
2. Badania serologiczne kału stosując
2. Badania serologiczne kału stosując
test
test
immunoenzymatyczny ELISA
immunoenzymatyczny ELISA
w kierunku
w kierunku
swoistego dla
swoistego dla
giardia intestinalis
giardia intestinalis
koproantygenu
koproantygenu
GSA-65.
GSA-65.
3. Badanie treści dwunastnicy.
3. Badanie treści dwunastnicy.
Techniką najbardziej swoistą do wykrywania
Techniką najbardziej swoistą do wykrywania
inwazji
inwazji
giardia intestinalis
giardia intestinalis
jest badanie
jest badanie
treści dwunastnicy. W preparatach
treści dwunastnicy. W preparatach
bezpośrednich z treści dwunastnicy
bezpośrednich z treści dwunastnicy
poszukuje się cyst i trofozoitów
poszukuje się cyst i trofozoitów
giardia
giardia
intestinalis
intestinalis
. Niestety ze względu na dużą
. Niestety ze względu na dużą
uciążliwość dla pacjenta wyżej wymienionej
uciążliwość dla pacjenta wyżej wymienionej
techniki (konieczność pobrania treści
techniki (konieczność pobrania treści
dwunastnicy przez zgłębnik) badanie to jest
dwunastnicy przez zgłębnik) badanie to jest
wykorzystywane bardzo rzadko.
wykorzystywane bardzo rzadko.
Zwalczanie
Zwalczanie
W leczeniu lambliozy wykorzystuje
W leczeniu lambliozy wykorzystuje
się obecnie: metronidazol, tinidazol,
się obecnie: metronidazol, tinidazol,
ornidazol, furazolidon,
ornidazol, furazolidon,
chlorchinaldol, paromomycynę,
chlorchinaldol, paromomycynę,
azytromycynę oraz inne leki
azytromycynę oraz inne leki
o działaniu
o działaniu
przeciwpierwotniakowym.
przeciwpierwotniakowym.
Zapobieganie
Zapobieganie
Badania parazytologiczne kału.
Badania parazytologiczne kału.
Przestrzeganie zasad higieny osobistej
Przestrzeganie zasad higieny osobistej
Częste mycie rąk. Dotyczy to
Częste mycie rąk. Dotyczy to
szczególnie dzieci, które mają
szczególnie dzieci, które mają
skłonność do wkładania brudnych
skłonność do wkładania brudnych
palców do buzi.
palców do buzi.
Mycie warzyw i owoców przed ich
Mycie warzyw i owoców przed ich
zjedzeniem.
zjedzeniem.
Gotowanie wody pitnej.
Gotowanie wody pitnej.
Ochrona żywności przed owadami.
Ochrona żywności przed owadami.