Przeciwwskazania do zajścia w
ciążę
u kobiety z cukrzycą:
• nie poddająca się leczeniu retinopatia proliferacyjna
• ciężka nefropatia z upośledzoną czynnością nerek
• zaawansowana choroba niedokrwienna serca
• starsze kobiety
• nastolatki
• złe wyrównanie glikemii: HbA
1c
> 8 %
Metody antykoncepcyjne zalecane u
pacjentek z cukrzycą
• środki dopochwowe
• środki domaciczne
• doustne środki antykoncepcyjne o niskiej zawartości
hormonów
• estrogenowo – progesteronowe
• progesteronowe
Mechanizmy działania środków
domacicznych
• rola miedzi zawartej w środkach domacicznych:
ułatwianie uwalniania prostaglandyn
wywołanie odpowiedzi zapalnej
zahamowanie wydzielania enzymów
endometrialnych
• rola progesteronu uwalnianego ze środków
domacicznych:
stymulacja atrofii gruczołów endometrium
hamowanie implantacji
hamowanie kapacytacji plemników i ich
przeżywalności
hamowanie owulacji
zwiększenie gęstości śluzu szyjkowego
zmniejszenie bolesności iobfitości miesiączek
Skutki uboczne stosowania
środków domacicznych
• skutki uboczne IUD:
wzrost ryzyka ciąży ektopowej (3-4%)
zwiększenie obfitości miesiączek
wzrost bolesności miesiączek
wzrost upławów
• przeciwwskazania do IUD
kobiety po przebytym zapaleniu
wsierdzia
kobiety z chorobą reumatyczną
kobiety stosujące immunosupresję
uczulenie na miedź (choroba Wilsona)
Hormonalna antykoncepcja
• doustna
tabletki jednofazowe
tabletki wielofazowe
gestageny
• DMPA
• Mirena
• mechanizmy działania środków hormonalnych:
hamowanie owulacji
zmiana śluzu szyjkowego
wpływ na endometrium
wpływ na ruchliwość jajowodów
Nowoczesne doustne środki
antykoncepcyjne
• estrogeny:
mestranol – eter metylowy 3-methyl etynylo
estradiolu
nie łączy się z receptorem
estrogenowym
etynyloestradiol – obecny we wszystkich
tabletkach
antykoncepcyjnych
zawierających
35 i mniej EE
• progestageny II generacji
norethisteron
levonorgestrel
• progestageny III generacji
gestoden
desogestrel
norgestimat
Progestageny III generacji –
pochodne norgestrenu
• norgestimat, desogestrel, gestoden
- mają minimalne działanie obniżajace tolerancję
glukozy
i zwiększające insulinooporność
- w czasie ich stosowanie nie dochodzi u pacjentów
z cukrzycą do wzrostu HbA
1c
- mają mniejsze niż gestageny II generacji
(lewonorgestrel)
działanie aterogenne
Mini pill
• zawiera tylko progestagen
• wskazania:
przeciwwskazania i nietolerancja dla
estrogenów
• mechanizm działania:
hamowanie proliferacji endometrium
zagęszczanie śluzu szyjkowego
upośledzona funkcja ciałka żółtego
• wady:
nasilone, acykliczne krwawienia
suchość pochwy
mniejsza skuteczność
większe ryzyko ciąży ektopowej
Wpływ różnych estrogenów
na metabolizm
węglowodanów
• etynyloestradiol, mestranol – wzrost
insulinooporności
• estrogeny skoniugowane – nieznaczny wzrost
insulinooporności
• 17 beta-estradiol – wzrost produkcji insuliny,
spadek
insulinooporności
Przeciwwskazani
a
bezwzględne
• choroby naczyń – w wywiadzie lub obecnie:
zakrzepica, zatory, miażdżyca
• choroby wpływające na układ naczyniowy:
toczeń układowy, anemia
sierpowata
• palenie tytoniu po 35 rż
• cukrzyca ze zmianami naczyniowymi
• nadciśnienie
Przeciwwskazani
a
bezwzględne –
cd
• rak piersi
• ciąża
• choroby serca
• aktywna choroby wątroby
• żylaki kończyn dolnych
Przeciwwskazani
a
względne
• choroby wątroby w wywiadzie (w chwili obecnej
czynność wątroby prawidłowa, np. stan po przebytym
WZW B)
• ciężki nikotynizm przez 35 rż
• migrenowe bóle głowy (pogorszenie po OC,
niedokrwienny
udar mózgu często poprzedzają migrenowe bóle
głowy)
• brak mięsiączki (kobiety z zaburzeniami
miesiączkowania
nie powinny stosować OC, wyjątek – PCO)
• depresje
Korzyści ze
stosowania OC
• mniejsza objętość krwawienia miesiączkowego (20-35
ml)
mniejsze ryzyko anemii z niedoboru żelaza
• mniej nieregularnych krwawień, krwotoków
mniej diagnostycznych skrobań ścian jamy macicy
• mniejsze ryzyko wystąpienia raka endometrium
• w/w efekty utrzymują się przynajmniej przez rok po
odstawieniu OC
• mniej łagodnych chorób sutka:
85% mniej zmian włóknistych
50% mniej zmian cystycznych
• mniejsze ryzyko wystąpienia raka jajnika
Typowe zmiany występujące w
okresie okołomenopauzalnym w
zakresie układu sercowo –
naczyniowego
• wzrost stężenia cholesterolu całkowitego, LDL-
cholesterolu
triglicerydów
• obniżenie stężenia HDL-cholesterolu, apolipoproteiny A
i B
• wzrost ciśnienia tętniczego krwi
• wzrost stężenia czynnika VII, fibrynogenu i
antytrombiny III
Zmiany w gospodarce
lipidowej
u chorych na cukrzycę
• występują u około 50% chorych na cukrzycę
• dotyczą 3-4 x częściej kobiet z cukrzycą typu 2 niż
typu 1
• główne zaburzenia lipidowe w cukrzycy typu 2:
wzrost stężenia TG i VLDL
spadek stężenia HDL-cholesterolu
wzrost stężenia cholesterolu całkowitego
wzrost stężenia LDL-cholesterolu
wzrost stężenia apo B i apo C III
spadek funkcji apo I
Czynniki sprzyjające ujawnieniu
się okołomenopauzalnej
cukrzycy typu 2
• spadek wydzielania insuliny przez trzustkę
• niedobór estrgenów – powoduje wzrost
insulinooporności
• wzrost stężenia testosteronu i DHEA-S
• obniżenie podstawowej przemiany materii
– wzrost masy ciała (o 2% przez każde 10 lat od 18 rż)
Wpływ estrogenów na parametry
lipidowe u kobiet z cukrzycą
• wzrost o 25% TG w stosunku do kobiet z DM,
które nie stosują HRT
stężenie TG > 400 mg – przeciwwskazanie do
HRT
• wzrost o 6% HDL-cholesterolu (u kobiet nie
chorujących
na DM – wzrost o 9-16%)
• spadek stężenia LDL-cholesterolu taki, jak u kobiet
nie chorujących na DM
Droga podania
a poziom glikemii
• estrogeny podane p.o nie modyfikują
metabolizmu
glukozy
• estrogeny podane s.c. obniżają stężenie
glukozy
na czczo i zwiększają wątrobowy klirens
insuliny