Jak zbudowane są

Jak zbudowane są

komórki organizmów?

komórki organizmów?

Komórkowa teoria budowy

Komórkowa teoria budowy

organizmów

organizmów

►

Na początku XIX wieku Theodor Schwann i Matthias Schleiden

Na początku XIX wieku Theodor Schwann i Matthias Schleiden

sformułowali teorię komórkowej budowy organizmów:

sformułowali teorię komórkowej budowy organizmów:

1.

1.

Wszystkie organizmy zbudowane są z komórek.

Wszystkie organizmy zbudowane są z komórek.

2.

2.

Komórka jest podstawową jednostką strukturalną i

Komórka jest podstawową jednostką strukturalną i

funkcjonalna każdego organizmu.

funkcjonalna każdego organizmu.

►

Teoria ta dała podstawy do rozwoju współczesnej biologii.

Teoria ta dała podstawy do rozwoju współczesnej biologii.

Już wiesz, że :

Już wiesz, że :

►

Wszystkie organizmy zbudowane są z

Wszystkie organizmy zbudowane są z

komórek

komórek

►

Komórka jest podstawową jednostką

Komórka jest podstawową jednostką

strukturalną i funkcjonalną każdego

strukturalną i funkcjonalną każdego

organizmu

organizmu

►

Wszystkie komórki mają taki sam podstawowy

Wszystkie komórki mają taki sam podstawowy

skład chemiczny

skład chemiczny

►

W każdej komórce występują w różnych

W każdej komórce występują w różnych

ilościach substancje organiczne, woda i sole

ilościach substancje organiczne, woda i sole

mineralne

mineralne

Rodzaje komórek

Rodzaje komórek

►

Większość komórek ma wyraźnie

Większość komórek ma wyraźnie

wyodrębnione jądro komórkowe. Nazywamy

wyodrębnione jądro komórkowe. Nazywamy

je jądrowymi, czyli eukariotycznymi. Należą

je jądrowymi, czyli eukariotycznymi. Należą

do nich komórki roślin, zwierząt, grzybów.

do nich komórki roślin, zwierząt, grzybów.

►

Komórki, które nie posiadają

Komórki, które nie posiadają

wyodrębnionego jądra

wyodrębnionego jądra

komórkowego nazywamy

komórkowego nazywamy

prokariotycznymi. Należą

prokariotycznymi. Należą

do nich komórki bakterii.

do nich komórki bakterii.

►

Każda komórka zawiera liczne struktury, zwane

Każda komórka zawiera liczne struktury, zwane

organellami

organellami

►

Organella te są odpowiedzialne za konkretne

Organella te są odpowiedzialne za konkretne

zadania.

zadania.

►

Nie wszystkie one jednak występują w każdej

Nie wszystkie one jednak występują w każdej

komórce. Komórki wszystkich organizmów, oprócz

komórce. Komórki wszystkich organizmów, oprócz

wielu cech wspólnych, różnią się przede wszystkim

wielu cech wspólnych, różnią się przede wszystkim

występowaniem opisanych dalej struktur

występowaniem opisanych dalej struktur

komórkowych

komórkowych

A teraz o budowie komórki

eukariotycznej i funkcjach

poszczególnych jej elementów

Ściana komórkowa

Ściana komórkowa

►

Nadaje kształt komórce

Nadaje kształt komórce

►

Chroni wnętrze komórki przed

Chroni wnętrze komórki przed

niekorzystnym wpływem czynników

niekorzystnym wpływem czynników

środowiska

środowiska

►

Umożliwia kontakt z sąsiednimi

Umożliwia kontakt z sąsiednimi

komórkami, dzięki obecności w niej jamek

komórkami, dzięki obecności w niej jamek

►

Jest martwym elementem

Jest martwym elementem

komórki

komórki

Błona komórkowa

Błona komórkowa

►

Zbudowana jest z tłuszczów i białek

Zbudowana jest z tłuszczów i białek

►

Jest półprzepuszczalna, co oznacza,

Jest półprzepuszczalna, co oznacza,

że jest całkowicie

że jest całkowicie

przepuszczalna dla wody, a

przepuszczalna dla wody, a

wybiórczo dla innych substancji

wybiórczo dla innych substancji

►

Pełni funkcje podobne do funkcji

Pełni funkcje podobne do funkcji

ściany komórkowej

ściany komórkowej

►

Jest żywym

Jest żywym

elementem

elementem

komórki

komórki

Jądro komórkowe

Jądro komórkowe

►

Najczęściej ma kształt kulisty i otoczone jest

Najczęściej ma kształt kulisty i otoczone jest

podwójną błoną białkowo-lipidową

podwójną błoną białkowo-lipidową

►

Liczne otwory (pory) w błonie jądrowej umożliwiają

Liczne otwory (pory) w błonie jądrowej umożliwiają

kontakt z cytoplazmą

kontakt z cytoplazmą

►

Kieruje czynnościami życiowymi komórki

Kieruje czynnościami życiowymi komórki

►

Nadzoruje i uczestniczy

Nadzoruje i uczestniczy

w podziale komórki

w podziale komórki

►

Jest nośnikiem informacji

Jest nośnikiem informacji

genetycznej, zawartej

genetycznej, zawartej

w kwasach nukleinowych

w kwasach nukleinowych

►

Jest żywym elementem

Jest żywym elementem

komórki

komórki

Cytoplazma

Cytoplazma

►

Wypełnia wnętrze komórki

Wypełnia wnętrze komórki

►

To żywa, pozajądrowa część komórki

To żywa, pozajądrowa część komórki

►

Jest substancją galaretowatą,

Jest substancją galaretowatą,

elastyczną, lepką, ciągliwą

elastyczną, lepką, ciągliwą

►

Głównym jej składnikiem jest woda,

Głównym jej składnikiem jest woda,

a także białka, tłuszcze,

a także białka, tłuszcze,

węglowodany i związki mineralne

węglowodany i związki mineralne

►

Jest środowiskiem wszystkich

Jest środowiskiem wszystkich

procesów życiowych

procesów życiowych

►

Jest żywym elementem komórki

Jest żywym elementem komórki

Mitochondria

Mitochondria

►

Stanowią centra energetyczne komórki

Stanowią centra energetyczne komórki

►

W nich odbywa się proces oddychania

W nich odbywa się proces oddychania

komórkowego

komórkowego

►

Komórki, w których zachodzą

Komórki, w których zachodzą

intensywne procesy życiowe, mają

intensywne procesy życiowe, mają

dużą liczbę mitochondriów

dużą liczbę mitochondriów

►

Są żywym elementem

Są żywym elementem

komórki

komórki

Wakuola (wodniczka)

Wakuola (wodniczka)

►

Stanowi magazyn soku komórkowego,

Stanowi magazyn soku komórkowego,

którego głównym składnikiem jest woda i

którego głównym składnikiem jest woda i

rozpuszczone w niej białka, cukry,

rozpuszczone w niej białka, cukry,

barwniki, substancje zapachowe i trujące,

barwniki, substancje zapachowe i trujące,

np. nikotyna, chinina, kofeina

np. nikotyna, chinina, kofeina

►

W młodych komórkach roślinnych

W młodych komórkach roślinnych

występuje kilka drobnych wakuoli, w

występuje kilka drobnych wakuoli, w

starszych jedna duża, położona centralnie.

starszych jedna duża, położona centralnie.

►

W komórkach zwierzęcych, niezależnie od

W komórkach zwierzęcych, niezależnie od

ich wieku, jest wiele małych wodniczek

ich wieku, jest wiele małych wodniczek

►

Są martwym elementem komórki

Są martwym elementem komórki

Plastydy

Plastydy

►

To organelle typowe dla komórek roślinnych.

To organelle typowe dla komórek roślinnych.

►

Wyróżniamy trzy rodzaje plastydów:

Wyróżniamy trzy rodzaje plastydów:

1. chloroplasty –zawierają głównie chlorofil,

1. chloroplasty –zawierają głównie chlorofil,

aktywnie uczestniczą w procesie fotosyntezy

aktywnie uczestniczą w procesie fotosyntezy

2. chromoplasty – zawierają żółty lub

2. chromoplasty – zawierają żółty lub

pomarańczowo-czerwony barwnik, nadają

pomarańczowo-czerwony barwnik, nadają

barwę kwiatom, owocom, korzeniom (np.

barwę kwiatom, owocom, korzeniom (np.

marchwi), są nieaktywne fotosyntetycznie

marchwi), są nieaktywne fotosyntetycznie

3. leukoplasty – są bezbarwne, uczestniczą w

3. leukoplasty – są bezbarwne, uczestniczą w

produkcji i magazynowaniu materiałów

produkcji i magazynowaniu materiałów

zapasowych

zapasowych

►

Plastydy mogą przechodzić jedne

Plastydy mogą przechodzić jedne

w drugie, np. chloroplasty

w drugie, np. chloroplasty

w chromoplasty (żółknięcie liści,

w chromoplasty (żółknięcie liści,

dojrzewanie jabłek)

dojrzewanie jabłek)

►

Są żywymi elementami komórki

Są żywymi elementami komórki

Pozostałe struktury

Pozostałe struktury

komórkowe i ich funkcja

komórkowe i ich funkcja

►

Siateczka śródplazmatyczna

Siateczka śródplazmatyczna

– to

– to

system błon, których funkcją jest głównie

system błon, których funkcją jest głównie

transport substancji w komórce

transport substancji w komórce

►

Rybosomy

Rybosomy

– to miejsce wytwarzania

– to miejsce wytwarzania

białek

białek

►

Aparat Golgiego

Aparat Golgiego

– zachodzi w nim

– zachodzi w nim

synteza i wydzielanie różnych substancji

synteza i wydzielanie różnych substancji

Porównanie budowy komórki

Porównanie budowy komórki

bakteryjnej, roślinnej,

bakteryjnej, roślinnej,

zwierzęcej i grzybów

zwierzęcej i grzybów

k.

k.

bakteryjna

bakteryjna

k. roślinna

k. roślinna

k.

k.

zwierzęca

zwierzęca

k. grzybów

k. grzybów

Błona komórkowa

Błona komórkowa

+

+

+

+

+

+

+

+

cyoplazma

cyoplazma

+

+

+

+

+

+

+

+

Jądro komórkowe

Jądro komórkowe

-

-

+

+

+

+

+

+

rybosomy

rybosomy

+

+

+

+

+

+

+

+

Siateczka

Siateczka

śródplazmatyczn

śródplazmatyczn

a

a

-

-

+

+

+

+

+

+

Ściana

Ściana

komórkowa

komórkowa

+

+

+

+

-

-

+

+

wodniczka

wodniczka

-

-

+

+

+

+

+

+

mitochondria

mitochondria

-

-

+

+

+

+

+

+

chloroplasty

chloroplasty

-

-

+

+

-

-

-

-

Budowa komórki roślinnej

Budowa komórki roślinnej

i zwierzęcej

i zwierzęcej

W celu pogłębienia wiedzy zapraszam

W celu pogłębienia wiedzy zapraszam

na ciekawą stronę poświęconą

na ciekawą stronę poświęconą

komórce.

komórce.

http://

http://

www.komorkabio.republika.pl

www.komorkabio.republika.pl

/

/

html

html

/

/

zrodla.html

zrodla.html

Porównanie budowy komórek

Porównanie budowy komórek

różnych organizmów

różnych organizmów

O różnicach i podobieństwach komórek:

O różnicach i podobieństwach komórek:

roślinnej, zwierzęcej i grzybów dowiesz

roślinnej, zwierzęcej i grzybów dowiesz

się z filmu przedstawionego na stronie

się z filmu przedstawionego na stronie

http://

http://

nakrecenieksperci.pl

nakrecenieksperci.pl

/video/play,5322970577584640506,Porown

/video/play,5322970577584640506,Porown

anie-komorki-roslinnej-zwierzecej-i-gr

anie-komorki-roslinnej-zwierzecej-i-gr

zyb

zyb

a.html

a.html

Zadania

Zadania

1.

1.

Jaką komórkę przedstawia schemat

Jaką komórkę przedstawia schemat

zamieszczony obok? Wymień dwie

zamieszczony obok? Wymień dwie

cechy, jej budowy, które zadecydowały o

cechy, jej budowy, które zadecydowały o

twoim wyborze.

twoim wyborze.

2.

2.

Wymień dwie struktury komórkowe obecne u

Wymień dwie struktury komórkowe obecne u

wszystkich organizmów.

wszystkich organizmów.

3.

3.

Czerwone krwinki nie mają jądra. Jakich

Czerwone krwinki nie mają jądra. Jakich

czynności w związku z tym nie mogą

czynności w związku z tym nie mogą

wykonywać?

wykonywać?

4.

4.

Podaj jedną różnicę w budowie ściany

Podaj jedną różnicę w budowie ściany

komórkowej roślin i grzybów.

komórkowej roślin i grzybów.

5.

5.

Którą z omawianych struktur można nazwać

Którą z omawianych struktur można nazwać

„fabryką energii” ?

„fabryką energii” ?

Naładowałaś(łeś) już swoją

Naładowałaś(łeś) już swoją

komórkę?

komórkę?



