Podstawowe pojęcia 

embriologiczne

Opracował: dr n. med. Marek 

Sopiński 

21 października 2010

Pamiętaj, 

że:

 

 

Zarodkiem człowieka nazywamy stadium 

rozwojowe od chwili powstania zygoty do 

końca 8. tygodnia rozwoju.

 

 

Płodem ludzkim nazywamy stadium 

rozwojowe od początku  9. tygodnia 

rozwoju do chwili urodzenia.

 

 

Pierwszym objawem różnicowania się 

zarodka jest powstanie w moruli dwóch 

różnych grup komórek:

- zewnętrznej – epiblastu (!),

- wewnętrznej – endoblastu.

 

 

Komórki epiblastu przekształcają się w 

pojedynczą, zewnętrzną warstwę - 

trofoblast, 

natomiast komórki endoblastu stanowią 

zaczątek przyszłego ciała zarodka (węzeł 

zarodkowy).

 

 

Tarczka zarodkowa różnicuje się na dwa 

listki:

1. zewnętrzny = epiblast (!) = 

ektoderma,

2. wewnętrzny = hypoblast = 

endoderma.

 

 

Listkiem zarodkowym nazywamy 

tkankę zarodkową zbudowaną tak, 

jak tkanka nabłonkowa!

 

 

Pierwszy listek zarodkowy – 

ektoderma.

Ektoderma różnicuje się na:

a. ektodermę pokrywową 

(naskórek),

b. neuroektodermę (układ 

nerwowy).

 

 

Drugi listek zarodkowy – 

endoderma.

Z endodermalnego 

prajelita

 

powstają m.in. układ pokarmowy, 

układ oddechowy.

Z endodermy przewodu żółtkowo-

jelitowego wywodzą się pierwotne 

komórki płciowe!

 

 

Trzeci listek zarodkowy – 

mezoderma.

Mezoderma tworzy trzy 

ugrupowania komórek:

1. mezodermę przyśrodkową,

2. mezodermę pośrednią,

3. mezodermę boczną.

 

 

Mezenchyma zwana była dawniej 

czwartym listkiem zarodkowym,        

     ale nie ma (!) ona budowy tkanki 

nabłonkowej; mezenchyma ma 

budowę tkanki łącznej.

Mezenchyma jest zarodkową 

tkanką łączną!

 

 

Z mezenchymy pochodzą tkanki 

łączne oraz ich pochodne:

1. tkanki łączne właściwe,

2. tkanki łączne oporowe,

3. krew,

4. chłonka.