Podstawy 
prawoznawstwa

Koncepcje prawa cz. I

dr Karol 

Dąbrowski

karoldabrowski@o2.pl

 

 

prawo

 

ogół prawideł normujących 
postępowanie człowieka
i wymuszalnych w drodze 
stosowania przymusu przez 
państwo

Wielka Ilustrowana Encyklopedia 
Powszechna Wydawnictwa 
Gutenberga, t. 14, reprint, Poznań 
1996.

 

 

prawo

 

zespół norm, ustanowionych przez 
państwo w celu wywołania 
pożądanych zachowań chronionych 
przymusem

Grzegorz Leopold Seidler et.alt.

 

 

prawo

 

ogół swoistych norm postępowania, 
ukształtowanych w ramach 
organizacji państwowej
i pochodzących bądź uznanych 
przez odpowiednie organy 
państwowe

Leszek Leszczyński et.alt.

 

 

prawo

 

zespół reguł ustanowionych bądź 
uznanych przez odpowiednie 
organy państwowe, wobec których 
posłuch zapewniony bywa
w ostateczności dzięki przymusowi, 
jaki stosować może to państwo

Piotr Winczorek et.alt.

 

 

prawo

 

prawo to sposób skutecznej 

(bo zabezpieczonej 

przymusem) ochrony 

podstawowych wartości

John Finnis

 

 

koncepcja prawa

przyjęcie określonej koncepcji 
prawa ma wpływ na:

* zasady tworzenia prawa
* sposoby interpretacji
* orzecznictwo
* stosowanie prawa przez władze 
publiczne

 

 

władze publiczne

Art. 7. Konstytucji RP z 2 kwietnia 
1997 r.

Organy władzy publicznej działają na 
podstawie i w granicach prawa.

Dz. U. 1997 Nr 78, poz. 483 ze zm.

 

 

koncepcja prawa

* ograniczona systemem prawnym 
(europejskim, anglosaskim, 
arabskim, dalekowschodnim itp.)

* uwarunkowana wyznawanymi 
wartościami (sympatiami 
politycznymi, modelem ustrojowym 
itp.)

 

 

* zależna od zastanej kultury 
(zwyczajów, obyczajów, moralności itp.)

kultura

 = ogół wytworów 

materialnych
i niematerialnych 
stworzonych przez człowieka 

Jan Szczepański (1913 - 2004)

 

 

Koncepcje prawa są więc ograniczone 
przez obowiązujące prawo, ale również 
uzasadniają zmiany tego prawa
i wyznaczają kierunki tych zmian.

Piotr Winczorek et.alt.

 

 

idee kształtujące prawo

* 

sprawiedliwość

* równość
* wolność
* ...

 

 

wolność "do"
w totalitaryźmie

Wikimedia Commons

 

 

"...równych  traktować  należy  równo, 
podobnych należy traktować podobnie 
i  nie  wolno  tworzyć  takiego  prawa, 
które  różnicowałoby  sytuację  prawną 
podmiotów, których sytuacja faktyczna 
jest taka sama"

wyrok TK w sprawie renty socjalnej z 
8 czerwca 2010 roku (SK 37/09)

 

 

starożytność

* prawo jako podstawa ładu 
społecznego, naturalnego 
stanu rzeczy, porządku w 
naturze, naturalnego ładu

 

 

Arystoteles

 (384 p.n.e. - 322 p.n.e.)

Obfitość rodzi zuchwalstwo, a ignorancja

w połączeniu z władzą rodzi szaleństwo.

 

 

dwa porządki prawne

* naturalny
* państwowy

idea dobrego ustroju

* spokój i bezpieczeństwo (ataraksja)
* dobry ustrój i dobre prawo (eunomia) 
- zły ustrój (anomia)

 

 

prawo natury

* prawa mające swe źródło w naturze 
człowieka jego osobowości i rozsądku
* prawo natury jako korekta prawa 
stanowionego i wytyczna dla ustroju 
państwowego (szczęście, 
bezpieczeństwo, porządek)

 

 

wyodrębnienie prawa jako takiego

koniec cz. I