PowerPoint Presentation

Działanie układu hormonalnego polega

na wolnym, ale długoterminowym

regulowaniu czynności organizmu.

Układ wydzielania wewnętrznego

obejmuje narządy, które syntetyzują i

uwalniają chemiczne mediatory –

hormony.

Hormony można podzielić ze

względu na działanie:



Autokrynne, czyli na komórki z których

same pochodzą;



Parakrynne, czyli na komórki sąsiednie,

wchodzące w skład tej samej tkanki;



Endokrynne, czyli wewnątrzwydzielnicze,

wywierając w pływ w miejscach odległych,

do których dostają się za pomocą układu

krążenia.

Pod względem budowy

chemicznej wyróżniamy

kategorie trzy hormonów:

Peptydowe (tyreotropowy, hormon wzrostu)

Steroidowe (kortyzon, aldosteron, estrogeny,
progesteron, testosteron)

Aminowe (tyroksyna, trijodotyroksyna, adrenalina,
noradrenalina i melanina)



HORMON

(humoralny przekaźnik chemiczny)– jest to

substancja wydzielana przez komórki gruczołowe do

otaczającego je środowiska (płyn zewnątrzkomórkowy,

krew, chłonka itp.) skąd jest ona transportowana do

komórek docelowych, z którymi reaguje za pośrednictwem

receptorów, wywołując reakcję fizjologiczną, morfologiczną i

biochemiczna oraz nie podlega przy tym zużyciu jako źródło

energii, ani jako produkt metabolizmu.



Hormony wywierają wpływ na

komórkach docelowych przy

uprzednim przyłączeniu do

receptora

(na błonie komórkowej

istnieje 2000 – 10 000 receptorów).

W przypadku hormonów

polipeptydowych i katecholamin po

połączeniu się z receptorem dochodzi

do uaktywnienia cyklicznego AMP

Hormony steroidowe i tarczycy

wnikają do wnętrza komórki i łączą

się z receptorami jądrowymi.

Następnie kompleks hormon –

receptor wiąże się z DNA i aktywizuje

geny odpowiedzialne za wytworzenie

właściwego białka bądź enzymu.

Wysiłek fizyczny powoduje zmianę

poziomu hormonów w surowicy,

dostosowując zapotrzebowanie na

energie i ilość wody w organizmie.

Wydzielanie hormonów jest zależne od:



rodzaju wysiłku (statyczny, dynamiczny),



intensywności,



czasu trwania.

Hormon wzrostu

( GH –

growth hormone)

Zwany także somatotropiną, jest

peptydowym hormonem

anabolicznym, wydzielanym

pulsacyjnie przez przedni płat

przysadki mózgowej. Stanowi główny

hormonalny pozagenetyczny czynnik

pobudzający wzrost organizmu.

Regulacja wydzielania GH:

podwzgórze

somatoliberyna

somatostatyna

Stężenie GH jest wysokie w krwi płodów i

noworodków, następnie spada, u dzieci jest

znacznie większe niż u dorosłych. Charakteryzuje

się rytmem okołodobowym. Szczyt wydzielania

przypada na fazę wolnofalową snu, przez dzień

stężenie hormonu spada. Większe wydzielanie

hormonu przypada także w stanie stresu

wywołanego: bólem, zimnem, urazami, zabiegiem

chirurgicznym, strachem, wysiłkiem fizycznym,

stanami hipoglikemii, długotrwałego głodu, po

wstrzyknięciu różnych substancji hormonalnych

(insulina, glukagon, wazopresyna, L-DOPA i inne)

Działanie hormonu wzrostu:



dotyczy wielu tkanek, głównie na mięśnie, tkankę

tłuszczową i wątrobę,



pobudza syntezę białek za pośrednictwem

somatomedyny, czyli insulinopodobnego czynnika

wzrostu (IGF-1, IGF-2), pobudzających

chondrogenezę i wzrost kości, transport błonowy

aminokwasów i syntezę białek w mięśniach

szkieletowych i innych tkankach,



lipolityczne, nasila hydrolizę triacylogliceroli do

wolnych kwasów tłuszczowych i do glicerolu,



zmniejsza transport glicerolu go komórek i

hamuje glikolizę beztlenową, w

przeciewieństwie do insuliny,



zmniejsza tolerancję ustroju na glukozę i

zwiększa wydzielanie insuliny



gospodarka mineralna- wchłanianie

wapnia z jelit, zatrzymanie w ustroju sodu,

potasu i fosforanu,

Wysiłek wytrzymałościowy:



wydzielanie GH



zjawisko to występuje w czasie wysiłku i

bezpośrednio na jego zakończeniu,



wzrost stężenia GH zależy od

intensywności wysiłku i od czasu trwania

wysiłku,



u osób w wieku podeszłym stężenie GH po

wysiłku fizycznym jest 4-6 razy mniejsze,

niż u osób młodych,



u osób otyłych stwierdza się mniejsze niż u

osób szczupłych maksymalne powysiłkowe

wartości GH,



po treningu wytrzymałościowym,

krótkotrwały jednorazowy wysiłek fizyczny

rożni się w poszczególnych grupach

wiekowych (w grupie młodych mniejszy

wzrost uwalniania GH niż u ludzi w

podeszłym wieku ).

Wysiłek siłowy:



wydzielanie GH



wydaje się, że wzrost stężenia GH jest tym

większy, im większy udział glikolizy

beztłuszczowej w pokrywaniu potrzeb

energetycznych,



najwyższe stężenie obserwuje się

bezpośrednio po zakończeniu wysiłku,



normalizacja zachodzi w ciągu 90 min.



wzrost GH występuje we wszystkich

grupach wiekowych (u osób w wieku

podeszłym wyrażony słabiej),



długotrwały trening siłowy nie wpływa na

spoczynkowy poziom GH w surowicy krwi.

IGF-1:



spoczynkowe stężenie IGF-1 wykazuje

korelacje z wydolnością fizyczną określoną

przez wielkość maksymalnego poboru tlenu

przez organizm,



wysiłek fizyczny wytrzymałościowy

powoduje niewielkie zwiększenie stężenie

IGF-1 w surowicy w pierwszej fazie wysiłku

(niezależnie od stężenia GH),



wysiłek siłowy nie wpływa na poziom IGF-1,



długotrwały trening wytrzymałościowy

zwiększa spoczynkowy poziom IGF-1 u

osób młodych,



u osób starszych stężenie IGF-1 wykazuje

korelacje ze stopniem aktywności

fizycznej,



trening siłowy zwiększa osoczowy poziom

IGF-1,

Mięśniowy IGF-1 występuje w

dwóch izoformach:

L IGF-1

(

liver insulin – like factor 1

)

obecna w mięśniach także w

spoczynku, wykazuje cechy IGF-1

wytwarzanego w wątrobie,;

przechodzi do krwi i oddziałuje na

swoje komórki docelowe;

MGF

(

mechano –growth factor

)

mechaniczny czynnik wzrostu,

zidentyfikowany wyłącznie w pracujących

mięśniach, nie przechodzi do krwioobiegu i

działa lokalnie, parakrynnie i autokrynnie;

przypuszcza się, że czynnikiem

aktywizującym wytwarzanie MGF jest

napięcie wytwarzane przez pracujące

mięśnie i stymulacja ich przez

motoneorony.

MGF wpływa na:



Zwiększenie masy mięśniowej,



Nasilenie biosyntezy białek,



Działanie ochronne na włókna mięśniowe,



Zabezpiecza przez apoptozą,



Reguluje procesy gojenia i przebudowy

mięśnia

Odkrycie MGF ma istotny wpływ

na pojmowanie aktywności u osób

starszych.

Z wiekiem dochodzi do

zmniejszenia wytwarzania IGF-1 w

wątrobie.

Aktywność fizyczna stymuluje

wytwarzanie MGF co w pewnym

stopniu może zastępować IGF-1.

Androgeny

Grupa męskich hormonów płciowych,

zwanych androgenami, obejmuje:



dehydroepiandrosteron (DHEA),



siarczan dehydroepiondrosteronu (DHEAS),



Androstendion,



najsilniej działający testosteron.

Androgeny wytwarzane są w

niewielkich ilościach przez korę

nadnerczy

Testosteron wytwarzany jest głównie

przez komórki Leydiga jąder

Podwzgórze

↓↓

CRH

Przysadka

↓↓

ACTH

kora nadnerczy

Działanie:



spermatogenezę,



powstanie drugorzędnych cech

płciowych,



pobudzają proliferacje komórek,



dojrzewanie tkanek i biosyntezę

białek, czyli są silnymi anabolikami,

głównie w stosunku do mięśni,



w okresie dojrzewania stymulują pionowy

wzrost ciała i przyrost masy mięśniowej,



testosteron jest odpowiedzialny za libido i

hamowanie osi hormonalnej podwzgórze-

przysadka-gonady,



u kobiet androgeny wydzielane są przez

całe życie, jednak w warunkach

fizjologicznych odgrywają niewielką rolę.

Wysiłek wytrzymałościowy:



testosteron



wzrost wykazuje liniową zależność od

intensywności i od czasu wysiłku



powrót do wartości spoczynkowych następuje w

ciągu kilku godzinach po wysiłku,



u mężczyzn wzrost stężenia testosteronu we krwi

wynika z osłabienia jego metabolizmu w wątrobie

(wysiłek zmniejsza przepływ krwi przez wątrobę),



trening może powodować obniżenie wartości

spoczynkowych stężenia testosteronu.

DHEA/DEAS



krótkotrwały wysiłek powoduje wzrost DHEA/DEAS

u kobiet (również u kobiet po okresie menopauzy,

chociaż kobiety stosujące hormonalną terapię

zastępczą wykazują większy wzrost),



trening powoduje spadek spoczynkowych

wartości DHEA/ DHEAS u młodych kobiet,



u osób w wieku podeszłym trening

wytrzymałościowy powoduje obniżenie wartości

spoczynkowych stężenia DHEA/ DHEAS,



u osób przejawiających mniejszą aktywność

ruchową spoczynkowe stężenie DHEA/DHAES jest

mniejsze niż u osób aktywnych.

Wysiłek siłowy

Testosteron



krótkotrwałe wysiłki nie wykazały wzrostu stężenia

testosteronu w surowicy u kobiet,



u mężczyzn wykazano spadek testosteronu (uważa się, że

jest to przyczyną obniżenia się stężenia hormonu

luteinizującego w surowicy, który jest podstawowym

stymulatorem wytwarzania testosteronu w komórkach

Leydiga w jądrach),



dane dotyczące wpływu treningu siłowego są sprzeczne ze

względu na różnorodność stosowanych protokołów, różnic

pośród badanych grup, głównie w zakresie wieku,

wytrenowania i fazy cyklu miesięcznego u kobiet,

Żeńskie hormony płciowe

Do hormonów płciowych wydzielanych

przez jajniki zaliczamy estrogeny:



estradiol,



estron,



estriol.

Za regulacja poziomu estrogenów

odpowiadają gonadotropiny

przysadkowe:

•

hormon luteinizujący (LH),

•

hormon folikulotropowy (FSH),

Regulacja wydzielania

hormonów płciowych:

Podwzgórze

↓

GnRH

↓

Przysadka

↓

LH FSH

↓

Gonady

↓

Estradiol, estron, etriol

Działanie hormonów:



Zmiany w narządzie rodnym

charakterystyczne dla cyklu

miesięcznego umożliwiające

zapłodnienie i utrzymanie ciąży,



Estradiol odpowiada za właściwą

gospodarkę kości.

Wpływ wysiłku fizycznego na

wydzielanie żeńskich

hormonów płciowych:

Wysiłek wytrzymałościowy:



Krótkotrwały wysiłek powoduje wzrost stężenia

estradiolu w surowicy krwi u kobiet, powysiłkowy

poziom zależny jest od intensywności, czasu

trwania wysiłku i od fazy cyklu miesięcznego,



Długotrwały trening powoduje obniżenie się

stężenia estrogenów u kobiet zarówno w surowicy

krwi jak i w moczu, przyczyną może być

osłabienie uwalniania gonadotropin przez

przysadkę lub tez zmniejszenie wrażliwości

jajników na działanie gonadotropin;

Intensywne treningi (już po 8 tyg.)

prowadza do zaburzeń cyklu

miesiączkowego, które charakteryzuje się

brakiem dojrzewania endometrium i

skróceniem fazy lutealnej.

Wśród sportsmenek notuje się

przypadki niepłodności lub nawykowych

samoistnych poronień.

Glikohortykosteroidy kory

nadnerczy. Hormon

adenokortykotropowy

przysadki

Do glikokortykosteroidów zalicza się:



Kortyzol, zwany hydrokortyzolem,



Kortykosteron,



Kortyzon

Regulacja hormonalna:

Podwzgórze

↓

CRH

↓

Przysadka

↓

ACTH

↓

Kora nadnerczy

↓

Kortyzol, kortykosteron, kortyzon

Działanie glikokortykosteroidów

na organizm człowieka:



Nasilają katabolizm (rozkład) i mobilizację

aminokwasów w tkankach, głównie mięśniowej i

kostnej, co może doprowadzić do zaników

kostnych,



Stymulują glikoneogenezę w wątrobie, w innych

tkankach nasilają glikogenolizę,



Osłabiają transport i zużycie glukozy, co

przyczynia się do znacznego podniesienia

poziomu glukozy we krwi (cukrzyca

nadnerczakowa),



Wzmagają liolizę.

Kortyzol

jest najsilniejszym

hormonem katabolicznym organizmu

w przeciwieństwie do testosteronu,

który wykazuje działanie

anaboliczne.

Wysiłek wytrzymałościowy:



kortyzolu



wzrost wykazuje zależność od intensywności i

czasu trwania wysiłku, a w przypadku mężczyzn

także od pory dnia,



długotrwały trening wytrzymałościowy nie

powoduje większych zmian w stężeniu

spoczynkowym kortyzolu w surowicy krwi u kobiet

jak i u mężczyzn,



wzrost stężenia kortyzolu może sugerować

przetrenowanie (częstsze u kobiet) lub

pobudzenie emocjonalne.

Wysiłek siłowy



przyjmuje się, że nasilony wysiłek fizyczny o typie

siłowym powoduje niewielki zrost stężenia

kortyzolu u kobiet i mężczyzn, jednak nie

wszystkie badania jednoznacznie potwierdzają

powyższe stwierdzenie,



długotrwały i nasilony trening siłowy powoduje

obniżenie stężenia kortyzolu we krwi kobiet; po

treningu umiarkowanym nie zaobserwowano

takich zmian,



u mężczyzn nie zaobserwowano wyraźnych zmian

po treningu.

ACTH



wysiłek powoduje wzrost stężenia ACTH w

surowicy zależny od intensywności i czasu

trwania wysiłku,



długotrwały trening nie wpływa na jego

spoczynkowe stężenie, ale zmniejsza jego

uwalnianie w odpowiedzi na jednorazowy wysiłek,



wydaje się, że rola zwiększonego ACTH polega na

stymulacji kory nadnerczy do wytwarzania

glikokortykosteroidów.

Adypokiny

Tkanka tłuszczowa wydziela hormony

biorące udział w regulacji:



wagi ciała



apetytu



gospodarki lipidowej i węglowodanowej



reakcji immunologicznej i zapalnej



ciśnienia tętniczego krwi



mechanizmów związanych z reprodukcją

Jedną z najważniejszych adypokin

jest

leptyna

odkryta w 1994 raku.

Z greckiego

leptos

oznacza

szczupły.

Źródłem leptyny są komórki

tłuszczowe

Ekspresja leptyny zależy od

wielu czynników:



katecholaminy



testosteron



głodówka



gliokortykosteroidy



dieta bogatotłuszczowa



wzrost masy ciała



czynnik wzrostu nowotworu-





interleukina -1



endotoksyny bakteryjne

Podstawowe działanie

lepyty

polega na:



regulacji apetytu i równowagi

energetycznej ustroju

Narządem docelowym leptyny jest

podwzgórze.

Wpływa ona w sposób pośredni i bezpośredni

na ekspresję neuropeptydów o działaniu

orektycznym (-) i anorkycznym (+).

Poprzez podwzgórze wpływa tez na

funkcjonowanie:



przysadki,



nadnerczy,



gruczołu tarczowego.

Wpływ wysiłku fizycznego na

wydzielanie leptyny:

Jednorazowy wysiłek fizyczny:



wysiłek fizyczny o typie wytrzymałościowym, trwający

poniżej 60 min, nie wpływa na wytwarzanie leptyny,

niezależnie od swojej intensywności,



wysiłek wytrzymałościowy trwający powyżej 60 min.

powoduje zmniejszenie stężenia leptyny w surowicy krwi po

ok. 1-2 i 48 godzin po wysiłku,



przypuszcza się, że jednorazowy wysiłek fizyczny, którego

koszt energetyczny jest większy niż 800 kcal, powoduje

spadek stężenia leptyny w surowicy krwi do 9 godzin po

zakończeniu wysiłku fizycznego.

Trening:



trening wytrzymałościowy trwający krócej

niż 12 dni nie powoduje zmian w stężeniu

leptyny w surowicy krwi,



wyniki badań nad stężeniem hormonu w

surowicy krwi po treningu trwającym

powyżej 12 dni nie są jednoznaczne,



wydaje się, że stężenie leptyny w surowicy

krwi po treningu siłowym związane jest ze

zmniejszeniem tłuszczowej masy ciała.

Hormony wydzielane przez

trzustkę

Wewnątrzwydzielniczą część gruczołu

tarczowego stanowią wyspy Langerhansa.

Hormonami wydzielanymi przez trzustkę są:



glukagon



insulina



somatostatyna



polipeptyd trzustkowy

Glukagon:



zmniejszony poziom glukozy we krwi powoduje

jego wyrzut z trzustki,



odpowiada za mobilizację substratów

energetycznych w ustroju (glukoza i wolne

kwasy tłuszczowe),



nasila proces glikogenolizy (rozpadu

glikogenu).

Insulina:



najsilniejszym bodźcem stymulującym jej wyrzut do krwi

jest podwyższony poziom glukozy we krwi,



nasila transport glukozy do komórek docelowych indukując

hipoglikemię,



hamuje glukoneogenezę, aktywuje syntezę glikogenu i

nasila proces glikolizy,



nasila proces syntezy białek,



działa hamująco na degradację białek w mięśniach.

Wysiłek fizyczny a insulina:



w czasie trwania wysiłku fizycznego dochodzi do

obniżenia się stężenia insuliny we krwi, zależnie

od czasu trwania i intensywności wysiłku,



podczas wysiłku fizycznego dochodzi do

pobudzenia układu współczulnego, czyli

zwiększenie uwalniania noradrenaliny do

przestrzeni synaptycznej; na komórkach trzustki

znajdują się receptory



-adrenergiczne, które po

połączeniu z noradrenaliną hamują wydzielanie

insuliny, bezpośrednio po zakończeniu wysiłku

stężenie insuliny podnosi się;

Wysiłek fizyczny a glukagon:



wysiłek fizyczny powoduje wzrost

wydzielania glukagonu,



bezpośrednią przyczyną jest rozwijająca

się hipoglikemia,



stymulacja



-receptorów adrenergicznych

obecnych w komórkach trzustki

wytwarzających glukagon.

Katecholaminy

Komórki chromochłonne rdzenia

nadnerczy wytwarzają aminy

katecholowe:



dopomina



adrenalina



noradrenalina

Do uwalniania katecholamin dochodzi pod

wpływem:

•

pobudzenia nerwowego,

•

hipoglikemii,

•

stresu,

•

wysiłku fizycznego,

•

bólu,

•

głodu,

•

silnych przeżyć emocjonalnych.

Zawartość hormonów w rdzeniu

nadnerczy wynosi 80% adrenaliny i

20% noradrenaliny, w tych samych

proporcjach hormony te występują w

układzie krążenia.

Działanie katecholamin polega

na:



przyśpieszenie tętna i zwiększenie siły skurczu

mięśniowego,



skurcz tętniczek skórze, nerkach i trzewiach oraz

rozkurcz tętniczek mięśniowych i wieńcowych,



stymuluje glukoneogenezę, lipolizę, uwalnianie

wolnych kwasów tłuszczowych oraz nasila

glikogenolizę w wątrobie,



hamuje wydzielanie insuliny nasilając wydzielanie

glukagonu

Podczas wysiłku fizycznego

katecholaminy pełnią kluczową

rolę w:

•

adaptacji układu krążenia

•

utrzymują właściwy poziom substratów

energetycznych

Wpływ wysiłku fizycznego na

wydzielanie katecholamin



wysiłek fizyczny o typie dynamicznym powoduje

proporcjonalny do jego natężenia i czasu trwania

wzrost stężenia amin katecholowych we krwi,

przy czy uchwytny wzrost stężenia adrenaliny

pojawia się przy obciążeniach wyższych niż te,

które powodują wzrost stężenia noradrenaliny,



zależność stężenia katecholamin od

intensywności wysiłku ma przebieg podobny do

zmian stężenia mleczanów w czasie wysiłku



wysiłki statyczne powodują także wzrost

stężenia katecholamin we krwi, jednak w

mniejszym stopniu,



u osób wytrenowanych wzrost stężenia

katecholamin pod wpływem wysiłku jest

mniejszy niż u osób niewytrenowanych,



wzrost stężenia katecholamin jest wyrazem

zwiększonej aktywności układu

współczulnego w czasie wysiłku fizycznego.

Peptydy opioidowe

Peptydy opioidowe syntetyzowane są

w przysadce mózgowej, są to:



enkefaliny



endorfiny

Mogą być uwalniane w innych

częściach mózgowia, skąd jednak nie

są uwalniane do krwi.

Funkcją peptydów opioidowych jest:



rola neroprzekaźników w

ośrodkowym układzie nerwowym,



kontrola odczuwania bólu, wykazują

działanie silnie przeciwbólowe,



odpowiadają za dobre samopoczucie

i zadowolenie.

Wysiłek fizyczny:



wysiłek fizyczny, którego intensywność

przekracza 50% pułapu tlenowego powoduje

wzrost stężenia peptydów opioidowych surowicy

krwi,



jest to wzrost proporcjonalny do czasu trwania

wysiłku oraz intensywności, utrzymuje się w

okresie równowagi czynnościowej podczas

wysiłków submaksymalnych,



u osób wytrenowanych wzrost stężenia peptydów

pod wpływem wysiłku jest mniejszy niż u osób

niewytrenowanych.

Układ renina –

angiotensyna –

aldosteron.

Hormon antydiuretyczny

(ADH)

Układ RAA jest pobudzany, gdy

zmniejsza się objętość osocza oraz

stężenie sodu w moczu kanalikowym.

Spadek ciśnienia krwi, będący

konsekwencją zmniejszenia objętości

osocza oddziałuje na receptory znajdujące

się na nerkach, dokładnie na komórkach

przykłębuszkowych leżących na tętniczce

doprowadzającej do kłębuszka nerkowego,

które aktywizują syntezę

reniny

Uwalnianie reniny zachodzi również pod

wpływem pobudzenia układu współczulnego oraz

komórek plamki gęstej kanalika nerkowego

dystalnego.

Reakcja reniny z angiotensynogenem

prowadzi do powstania angiotensyny I, która nie

wykazuje aktywności biologicznej. Dalszym

przekształceniom ulega głównie w płucach, gdzie

pod wpływem enzymu konwertującego powstaje

aktywna biologicznie

angiotensyna II

, która:



silnie obkurcza naczynia krwionośne, przez co

podnosi ciśnienie krwi,



toruje uwalnianie katecholamin na zakończeniach

nerwów współczulnych,



nasila wchłanianie zwrotne sodu,



wywiera wpływ na ośrodek pragnienia w

podwzgórzu (ADH – hormon antydiuretyczny,

powoduje zatrzymanie wody w organiezmie),



nasila uwalnianie hormonu antydiuretycznego,



stymuluje wydzielanie

aldosteronu

Aldosteron stanowi 90%

mineralokortykosteroidów wytwarzanych

przez korę nadnerczy.

Pobudzający wpływ na wydzielanie

aldosteronu ma także zwiększenie stężenia

jonów K+ i obniżenie stężenia jonów Na+

w surowicy, zmniejszenie objętości krwi

krążącej oraz, w małym stopniu, hormon

adrenokortykotropowy przysadki.

Rola aldosteronu:



utrzymanie prawidłowej objętości

płynów (głównie

wewnątrznaczyniowych),



właściwy stosunek K+/Na+ w

surowicy krwi.

Wpływ wysiłku fizycznego na

układ RAA:



aktywność reninowa osocza zwiększa się

wprost proporcjonalnie do intensywności

wysiłku fizycznego (może osiągnąć 5x

większe wartości od spoczynkowych)



aktywność reninową nasila: pobudzenie

układu współczulnego, zwiększenie

katecholamin we krwi, utrata jonów Na+ z

potem i wody oraz zmniejszenie perfuzji

nerek w wyniku przemieszczenia się krwi

do pracujących mięśni,



zwiększenie aktywności reninowej osocza pociąga

za sobą wzrost stężenia angiotensyny II i

aldosteronu we krwi,



stężenie hormonów układu RAA normalizuje się w

czasie 3-6 godzin po wysiłku fizycznym,



długotrwały wysiłek nie wpływa na stężenie

aldosteronu we krwi,



zmiany w układzie RAA mają istotne znaczenie w

procesie adaptacji organizmu do wysiłku

fizycznego.

Wysiłek fizyczny a ADH:



dochodzi do proporcjonalnego do

intensywności stężenia ADH w surowicy

krwi,



ADH współdziała z aldosteronem w

utrzymaniu homeostazy wodno-

elektrolitowej w czasie nasilonych i

długotrwałych wysiłków,



długotrwały wysiłek nie wpływa na

stężenia hormonu w surowicy krwi

Przedsionkowe peptydy

natiuretyczne

Przedsionkowe peptydy natiuretyczne

uwalniane są z prawego przedsionka

serca pod wpływem jego rozciągania

(przy nasilonej pracy mięśniowej, co

powoduje zwiększenie powrotu

żylnego).

Działanie:



zwiększa diurezę



nasila wydalanie sodu przez nerki



powoduje rozszerzenie naczyń

krwionośnych, głównie tętniczek

doprowadzających do nerek oraz dużych

żył, co powoduje zmniejszenie powrotu

żylnego

Wpływ wysiłku fizycznego na

wydzielanie ANP:

Wysiłek fizyczny:



dochodzi do wzrostu wydzielania ANP w

zależności od czasu trwania wysiłku,



uważa się, że ANP stanowi rodzaj

przeciwwagi w czasie wysiłku dla układu

RAA oraz amin katecholowych.

Hormony tarczycy

W gruczole tarczowym powstają

dwa hormony:



trijodotyronina (T3) – główny hormon

tarczycy



troksyna (T4

Do ich uwalniania dochodzi pod wpływem

przysadkowego hormonu tyreotropowego (TSH),

który z kolei znajduje się pod kontrolą

podwzgórzowego hormonu uwalniającego TSH –

TRH.

Pomiędzy hormonami układu podwzgórze –

przysadka - tarczyca zachodzi sprężenie zwrotne

ujemne: niskie stężenie T3 i T4 nasila uwalnianie

TRH i TSH, natomiast wysokie hamują ten proces.

Podwzgórze

↓

TRH, hormon uwalniający TSH

↓

Przysadka

↓

TSH

↓

tarczyca

↓

T3,T4

Działanie hormonów tarczycy:



regulacja przemian metabolicznych w organizmie,



stymulacja syntezy białek,



zwiększenie aktywności enzymów oksydacyjnych

i łańcucha oksydacyjnego w komórkach oraz

liczbę i wielkość mitochondriów (wzrost ilości

energii pod względem ATP jak i ciepła),



nasilenie zużycia glukozy w tkankach oraz

glukogenolizy w wątrobie,



stymulują lipolizę,



pobudzają procesy resorpcji i budowy kości, przy

czym resorpcja przeważa,



nasilają przemianę karotenu i i wytwarzanie

witaminy A w wątrobie,



biorą udział w prawidłowym dojrzewaniu i rozwoju

układu nerwowego.

Wpływ wysiłku fizycznego na

wydzielanie hormonów

tarczycy

Wysiłek fizyczny:



intensywny wysiłek fizyczny powoduje wzrost stężenia TSH

proporcjonalnie do intensywności wysiłku,



nie obserwuje się wyraźnego wzrostu stężenia hormonów

tarczycy (T3,T4),



podczas treningów i długotrwałych wysiłków obserwuje się

zwiększony obrót tyroksyny,



u osób uprawiających przez kilka lat amatorsko sport

zaobserwowano wzrost stężenia T3 i spadek stężenia TSH w

porównaniu z osobami prowadzącymi siedzący tryb życia.

Erytropoetyna (Epo)

Erytropoetyna jest humoralnym

stymulatorem wytwarzania krwinek

czerwonych w szpiku kostnym. Z nerek

pochodzi ok. 80% erytropoetyny w

surowicy krwi, 20 % z wątroby.

Zmniejszenie ciśnienia parcjalnego

tlenu w nerce jest głównym czynnikiem

nasilającym wytwarzanie erytropoetyny

Wpływ wysiłku fizycznego na

wydzielanie erytropoetyny

Wysiłek fizyczny:



stymulatorem powysiłkowego

wzrostu stężenia EPO we krwi jest

powysiłkowa hipoksja poniżej 91%

wysycenia hemoglobiny tlenem oraz

spadek objętości osocza.

Literatura:



Zarys fizjologii wysiłku fizycznego

pod redakcją Bożeny Czarkowskiej-

Pączek i Jacka Przybylskiego



Podstawy wysiłku fizycznego

pod redakcją Artura Jaskólskiego



Fizjologia człowieka t. V

Stanisław Konturek

Document Outline