WODY POWIERZCHNIOWE
Długość cieku
Pomiaru długości cieku dokonuje się wzdłuż linii nurtu, przy średnim stanie wody
(miarodajnym dla żeglugi),
rachubę kilometrów dla cieku rozpoczyna się od jego ujścia, w górę,
kilometrowanie Wisły rozpoczyna się od ujścia Przemszy i od tego punktu liczy
się w górę biegu dla górnej Wisły i w dół do morza dla pozostałego
odcinka,
przyjęty kilometraż nie zmienia się wraz ze zmianami biegu cieku
Spadek zwierciadła wody cieku
Wyróżnia się spadek podłużny i spadki poprzeczne - na łukach wskutek działania siły
odśrodkowej,
spadek podłużny mierzy się wzdłuż linii nurtu
spadek podłużny wyrażony jest promillach
przeliczenie procentów na promille i moduł spadku, (niemianowany), którym czasem
określa się
spadek cieku: I = 25 cm/km = 0,25 ‰ = 0,00025 = 0,025 %
spadki polskich rzek [‰]:
Wisła od źródeł do Strumienia
6,7 1,6
Wisła pod Krakowem
0,4
Wisła powyżej Warszawy
0,25
Wisła pod Tczewem
0,15
Odra od źródeł do ujścia Łaby
7,10
Odra od Łaby do Olzy
0,75
Odra pod Raciborzem
0,37
Odra powyżej Kostrzynia
0,28
Odra pod Szczecinem
0,02
Warta pod Koninem
0,20
Warta pod Poznaniem
0,17
Warta poniżej Gorzowa
0,13
Stan wody , pomiary
Wodowskaz
- urządzenie do pomiaru stanu wody
limnigraf
- urządzenie wodowskazowe samopiszące
"ZERO" wodowskazu
Pozostałości po trzech, a nawet czterech zaborach:
-
zero Adriatyku (dawna Mołopolska),
-
zero Morza Czarnego (wschodnia część Małopolski),
-
zero Amsterdamu (po pierwszej wojnie światowej),
-
zero Morza Północnego NN (Normal Null, do którego był nawiązany punkt stały na rynku
w Toruniu
-
zero Leningradu,
-
zero Gdynia (średni poziom morza w Gdyni wg obserwacji polskich z okresu
międzywojennego i powojennego.
Wodowskazy w dorzeczu górnej Wisły, Dniestru, Prutu, Dunaju i górnego Bugu - do
zera Adriatyku
w Trieście
Wodowskazy w dorzeczu Odry, dolnej i środkowej Wisły, aż do ujścia Sanu wraz z
większą częścią dopływów Wisły - do zera Morza Północnego.
Kilka wodowskazów dorzeczu Bugu Dolnego i środkowego oraz Narwi i Wieprza
- do
zera Morza
Czarnego
Stany wody charakterystyczne
1)
stany charakterystyczne główne (średnie i ekstremalne)
2)
stany charakterystyczne drugorzędne
3)
stany charakterystyczne okresowe
4)
stany charakterystyczne konwencjonalne, czyli umowne
5)
stany charakterystyczne zimowe
Stany wody w ciekach można scharakteryzować za pomocą krzywych hydrograficznych
Krzywa konsumcyjna
Krzywa konsumcyjna zwana też krzywą przepływu lub krzywą K, przedstawia
związek między stanem wody w rzece H, a przepływem Q = f(H) i jest parabolą
wyższego rzędu. Jej krzywizna zależy od wykładnika potęgowego,
zmieniającego
się wraz z kształtem profilu poprzecznego
w oparciu o krzywą konsumcyjną można obliczyć średnią prędkość przepływu
dla dowolnego napełnienia koryta rzeki, lub sporządzić tablicę
przepływów
służącą temu samemu celowi
Przepływy zimowe
Z chwilą pojawienia się lodów na rzece związki pomiędzy stanami wody a
przepływami ulegają
zmianie
w czasie przepływu lodu brzegowego i śryżu (nie mylić z krą lodową) powstają
dodatkowe
opory ruchu, śryż zamarza tworząc pokrywę lodową, a napływające z
góry nowe masy śryżu
tworzą tzw. lód podbity
w czasie przepływu lodu brzegowego i śryżu (nie mylić z krą lodową) powstają
dodatkowe
opory ruchu, śryż zamarza tworząc pokrywę lodową, a napływające z
góry nowe masy śryżu
tworzą tzw. lód podbity