1

Problematyka

• Czym są aktywa

– kryteria wyodrębniania aktywów

• Istota pasywów:

– kapitały własne
– kapitały obce

 

2

ISTOTA AKTYWÓW

Aktywa to:
• kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe,
• o wiarygodnie określonej wartości,
• powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń,
• które spowodują w przyszłości wpływ do
  jednostki korzyści ekonomicznych.

Aktywami  jednostki,  zgodnie  z  definicją  są  jedynie 

takie  zasoby  majątkowe,  które  jednocześnie 

spełniają cztery zasadnicze warunki.

 

3

SPRAWOWANIE KONTROLI

Kontrola*  w  rozumieniu  definicji 

aktywów 

oznacza 

kontrolę 

ekonomiczną 

(kontrolę 

przyszłych 

korzyści 

ekonomicznych).

  

Sprawowanie kontroli nad aktywem 

oznacza więc możliwość zarządzania 
nim, czyli podejmowania decyzji co do 
sposobu jego wykorzystania. 

 

4

WIARYGODNIE OKREŚLONA 

WARTOŚĆ

 
• Wiarygodnie  określona  wartość* 

to kolejny warunek definicji aktywów, 

który  w  praktyce  może  być  bardzo 

kontrowersyjny, zwłaszcza wtedy, gdy 

wartość  będzie  ustalona  w  drodze 

oszacowania. 

• Niewątpliwie 

wiarygodną 

jest 

wartość  wynikająca  z  dokumentów 

zewnętrznych,  czyli  na  przykład 

wynikająca z faktury cena nabycia**. 

 

5

WARTOŚĆ GODZIWA

• Jeżeli jednak nie można określić w 

ten sposób wartości, jednostka 
powinna określić wartość 
godziwą, 

• W takiej sytuacji musi dokonać 

wyceny wartości, przyjmując 
wiarygodny sposób jej określenia.

 

6

CENA RYNKOWA JAKO WARTOŚĆ 

OKREŚLONA WIARYGODNIE

Wartość  szacunkowa  musi  być 

określona 

wiarygodnie. 

Niewątpliwie  wiarygodną  wartością 
szacunkową jest cena rynkowa,

 

7

PRZESZŁE ZDARZENIA

• Aktywami  są  zasoby  powstałe  w 

wyniku  przeszłych  zdarzeń,  co 

oznacza,  że  jednostka  ma  obowiązek 

wskazania  zdarzenia  w  przeszłości,  w 

wyniku  którego  zasoby  majątkowe 

zostały przez nią pozyskane. 

• Zasoby mogą być pozyskane w wyniku:
- transakcji nabycia,
-  operacji  wytworzenia  we  własnym 

zakresie,

- nieodpłatnego otrzymania.

 

8

WPŁYW KORZYŚCI EKONOMICZNYCH

• Ostatni  warunek  określony  w  definicji    aktywów  dotyczy 

wpływu  do  jednostki  korzyści  ekonomicznych  w 

przyszłości.

• Chodzi  o  korzyści  ekonomiczne  osiągane  w  sposób 

pośredni  -  czyli  na  przykład  przez  wykorzystywanie  w 
procesie  produkcji  wyrobów

. 

czy  bezpośrednio,  np. 

poprzez jego sprzedaż.

 

• Jeśli  przewiduje  się,  że  składnik  majątku  nie  przyniesie 

korzyści  (nie  będzie  wykorzystywany  w  produkcji  lub  nie 

będzie mógł być sprzedany) należy usunąć go z bilansu,

• Odrębną  kwestią  jest  poziom  przyszłych  korzyści.  Jeśli 

jednostka  stwierdzi,  iż  wartość  przyszłych  korzyści  z 

tytułu  składnika  majątku  jest  niższa  niż  jego  wartość 

księgowa, powinna dokonać obniżenia wartości księgowej 

do  poziomu  wartości  przyszłych  korzyści,  czyli  dokonać 
korekty z tytułu utraty wartości aktywów.  

 

9

PROBLEM USTALANIA PRZYSZŁYCH 

KORZYŚCI

 Odrębną 

kwestią 

jest 

poziom 

przyszłych korzyści a wartość aktywów 
wykazywana w bilansie,

 Jeśli  jednostka  stwierdzi,  iż  wartość 

przyszłych korzyści z tytułu posiadania 
składnika  majątku  jest  niższa niż jego 
wartość  księgowa,  powinna  dokonać 
obniżenia 

wartości 

księgowej 

do 

poziomu  wartości  przyszłych  korzyści, 
czyli  dokonać  korekty  z  tytułu  utraty 
wartości aktywów. 

 

10

ISTOTA PASYWÓW

• Pasywa  nie  są  zdefiniowane  w  ustawie,  ale  można 

przyjąć, że:
- są to kapitały, które określają źródła finansowania

      majątku lub 

- odzwierciedlają zobowiązania jednostki

       (roszczenia wobec jednostki).

• W  zależności  od  skutków  jakie  pociąga  za  sobą 

obowiązek i termin ich realizacji możemy wyróżnić: 

–

zobowiązania, 

–

kapitał własny. 

 

11

ISTOTA PASYWÓW

• Jeśli kapitał własny potraktujemy 

jako element zobowiązań spółki, to 
w tym sensie, że:
zobowiązania te wystąpią, gdy 
spółka będzie likwidowana i 
trzeba będzie zwrócić 
właścicielom to co pozostanie 
dla nich z kapitałów własnych.

 

12

ISTOTA PASYWÓW

Pasywa 

to 

zestawienie 

kapitałów 

jednostki.

• Kapitały 

to 

kategoria 

prawna, 

stanowiąca

   pojęcie abstrakcyjne, którego nie można
   identyfikować z konkretnymi składnikami 
   majątku (aktywów),  
• Stanowią równowartość 

nieokreślonego pod względem składu 
rzeczowego majątku jednostki.

 

13

Kapitały własne

Kapitały własne powstają zatem z:
• finansowych  wkładów  właścicieli  (z 

reguły  nie  wolno  ich  zwracać  w 
trakcie  funkcjonowania  jednostki) 
oraz

• wygospodarowanego 

zysku 

przeznaczonego 

na 

rozwój 

jednostki.

 

14

AKTYWA NETTO

  aktywa netto = aktywa ogółem – zobowiązania 
  ogółem

  aktywa netto = kapitał własny (udział 

właściciela)

Równowaga bilansowa występuje zawsze, 
ponieważ udział właściciela jest wielkością 
rezydualną (różnicą między aktywami a 
zobowiązaniami).

 

15

POWIĄZANIA BILANSU Z 

RACHUNKIEM ZYSKÓW I STRAT

• Bilans są podobny do miary zasobu 

wody znajdującej się w jeziorze. 

• Rachunek zysków i strat jest 

miarą napływu wody do jeziora 

(przychody ze sprzedaży) i wypływu 

z jeziora (poniesione koszty) w ciągu 

roku obrotowego.

• Zmiana poziomu wody w jeziorze  

w ciągu roku odzwierciedla zmianę 

sumy bilansowej.