Mózgowe porażenie 

dziecięce

• Przewlekłe, niepostępujące 

zaburzenia ośrodkowego neuronu 
ruchowego, powstałe wskutek 
uszkodzenia mózgu w okresie jego 
rozwoju.

• W zależności od okresu rozwoju, w 

którym doszło do uszkodzenia mózgu, 
powstają różnorodne obrazy kliniczne.

• Czynnikami etiologicznymi są: 
•  patologia ciąży (infekcje 

toksoplazmoza, różyczka, cytomegalia),

• okres okołoporodowy (stan ciężkiego 

niedotlenienia, krwawienie 

śródczaszkowe, hiperbilirubinemia, 

wcześniactwo, 

• Okres poporodowy (infekcje OUN u 

noworodków i niemowląt do 1 r.ż).

•

Klinicznie manifestuje się:

•

Niedowładami-uszkodzenie półkól mózgu i 

drogi korowo-rdzeniowej

•

Ruchami mimowolnymi-uszkodzenie jąder 

podstaw mózgu

•

Zaburzeniami równowagi i zborności ruchów-

uszkodzenie móżdżku i jego połączeń

•

Zaburzeniami mowy i wzroku, upośledzeniem 

umysłowym i padaczką, zaburzeniami słuchu.

• Porażenie kurczowe połowicze 

(Hemiplegia spastica)

• Dotyczy prawej lub lewej strony ciała,
•  górna kończyna jest bardziej zajęta niż 

dolna.

• Występuje po urazie okołoporodowym 

mechanicznym, po różnych postaciach 

niedotlenienia,jako powikłanie chorób 

infekcyjnych przebytych przez dziecko po 

urodzeniu.

• Rozwój psychiczny chorych jest 

najczęściej prawidłowy.

• Stopnie nasilenia niedowładów:
• 1. lekki-dziecko posługuje się sprawnie 

niedowładnymi kończynami

• 2. średni- dziecko używa porażonej 

kończyny jako pomocniczej

• 3. ciężki- dziecko nie jest w stanie 

posługiwać się niedowładnymi 

kończynami.

• Obustronne porażenie połowicze 

(Hemiplegia bilateralis-Tetraplegia)

• Jest to najcięższa postać m.p.dz. Powstaje 

jako wyraz ciężkiego uszkodzenia obu półkul 
mózgu zwłaszcza w ciąży. Dotyczy 
wszystkich czterech kończyn, z 
towarzyszącym często niedorozwojem 
umysłowym i padaczką. Porażeniem 
nerwów: VII,IX,X,XII.

• Współistnieją zaburzenia mowy i połykania.

• Obustronne porażenie kurczowe (Diplegia 

spastica)

• Niedowład jest silniej wyrażony w kończynach 

dolnych, lub dotyczy tylko kończyn dolnych.

• Postać ta ma charakter wrodzony i występuje 

zwykle u wcześniaków.

• Rozwój umysłowy zazwyczaj prawidłowy, 

zdarzają się przypadki ciężkiego upośledzenia 

umysłowego.

• Częste porażenie mięśni okoruchowych 

zwłaszcza unerwionych przez n. VI.

• Postać pozapiramidowa (Choreo-

Athetosis)

• Charakteryzuje się występowaniem różnego 

rodzaju ruchów mimowolnych- pląsawiczych, 

atetotycznych, dystonicznych oraz najczęściej 

obniżeniem napięcia mięśniowego.

• Występuje wskutek uszkodzenia jąder 

podstawy mózgu i jest najczęściej 

spowodowana przez ciężką żółtaczkę 

noworodków, jako wynik ciężkiego 

niedotlenienia w okresie okołoporodowym.

• Rozwój umysłowy chorych jest z 

reguły prawidłowy, napady 
padaczkowe występują rzadko. 
Często współistnieje niedosłuch i 
głuchota.

• Różne stopnie nasilenia
• Ruchy mimowolne mogą dotyczyć 

czasami tylko jednej kończyny.

• Postać móźdżkowa (Ataxia, postać 

ataktyczna)

• Uszkodzenie dotyczy móżdżku i jego połączeń
• Czysta postać móżdżkowa- z obniżonym 

napięciem mięśniowym

• Postać mieszana z obustronnym porażeniem 

kurczowym- ze wzmożonym napięciem 
mięśniowym, częstym upośledzeniem 
umysłowym

• Większość przypadków ma charakter wrodzony.

• Rozpoznanie m.p.dz. polega na 

obserwacji klinicznej

• Wczesne rozpoznanie w wieku 3-4 

miesiąca życia umożliwia 
rozpoczęcie rehabilitacji ruchowej 
przed utrwaleniem się 
patologicznych objawów.

• Wczesne objawy: trudności w 

karmieniu, zaburzenia snu, 

nadwrażliwość na bodźce dźwiękowe, 

zmianę pozycji ciała, zaciskanie rąk w 

pięści, przywodzenie ud i ramion, 

prostowanie i krzyżowanie nóg w 

podwieszeniu pionowym, mniejsza 

spontaniczność ruchowa, odgięciowe 

ułożenie głowy, opóźnienie rozwoju 

psycho-ruchowego.

• Objawy późne (po 6 mies. życia): 

przetrwanie reakcji tonicznych z grupy 
odruchów postawy (odruchowi podparcia 
towarzyszy przywiedzenie ud i nadwyprost 
stóp, co powoduje, przy próbie stawiania 
dziecka, że staje ono na palcach przywodząc 
silnie uda), odruchów tonicznych ręki (silnie 
wyrażony odruch chwytny z kończyn 
górnych z przywiedzionym kciukiem 
„małpi”), odruch Moro.

• Cechą charakterystyczną dla większości m.p.dz. 

Jest wzmożenie napięcia mięśniowego. W 
pierwszych tygodniach po urodzeniu obserwuje 
się niekiedy obniżenie napięcia mięśniowego, 
które po okresie zmienności po kilku miesiącach 
przechodzi we właściwy stan kurczowy.

• U dzieci starszych wzmożonemu napięciu 

mięśni towarzyszy często wygórowanie 
odruchów głębokich i dodatni objaw 
Babińskiego

• Grupy ryzyka m.p.dz.
• -ciężka zamartwica noworodków
• -znacznego stopnia bilirubinemia w okresie 

noworodkowym

• -dzieci z urazem mechanicznym mózgu (wylewy)
• -zaburzenia oddychania u noworodków
• -wcześniactwo
• -dzieci po przebytym uogólnionym zakażeniu w 

okresie noworodkowym

• -po przebyciu infekcji wewnątrzmacicznej.

• Badania
• -neurologiczne
• -okulistyczne, słuchu
• -punkcja lędźwiowa
• -EEG ( diagnostyka padaczki)
• -w kierunku zaburzeń metabolicznych
• -CT mózgu, rdzenia kręgowego
• -badanie psychologiczne

• Leczenie
• -fizykoterapia wprowadzona zaraz 

po rozpoznaniu

• -leczenie ortopedyczne
• -leczenie farmakologiczne- 

głównie padaczki

• -leczenie okulistyczne, 

laryngologiczne, logopedyczne

• Rokowanie
• Około 25% osiąga pełną zdolność 

do pracy

• 25% duże ograniczenia,może 

wykonywać proste czynności

• 50% wymaga stałej opieki