WZORCE UMÓW



wzorce umów są charakterystyczne dla praktyki 

zawierania umów adhezyjnych;



wielka liczba zawieranych przez duże 

przedsiębiorstwa umów wywołuje potrzeba 

ujednolicenia treści tych umów;



wzorce umów występują w praktyce pod różnymi 

nazwami jako: ogólne warunki umów, regulaminy 

umów, wzory umów, formularze umów, taryfy itp.;



wszystkie tego typu wzorce łączy to, iż zostały 

przygotowane przed zawarciem umowy przez jedną 

stronę (podmiot silniejszy ekonomicznie), a następnie 

przedstawione do zaakceptowania (bez możliwości 

negocjacji) drugiej stronie.

 

 

WZORCE UMÓW

ZALETY:

-

usprawniają procedurę zawierania umów;

-

powodują obniżenie kosztów funkcjonowania 

przedsiębiorstwa (oszczędzają czas potrzebny na 

negocjowanie treści każdej umowy, nie wymagają 

każdorazowej obecności prawnika itp.);

-

w przypadku nowych typów umów (umów 

nienazwanych) sprzyjają ujednoliceniu się ich treści;

WADY:

-

uniemożliwiają indywidualne negocjowanie umów;

-

umożliwiają narzucenie korzystnych rozwiązań 

przez stronę silniejszą ekonomicznie (monopolistę).

 

 

OGÓLNE ZASADY POSŁUGIWANIA 

SIĘ WZORCAMI UMÓW

Art. 385 k.c.:

 § 1. W razie sprzeczności treści 

umowy z wzorcem umowy strony 
są związane umową.

 

 

OGÓLNE ZASADY POSŁUGIWANIA 

SIĘ WZORCAMI UMÓW

§ 2:
Wzorzec umowy powinien być sformułowany 
jednoznacznie i w sposób zrozumiały. 

Przy ocenie stopnia zrozumiałości wzorca bierze się 
pod uwagę jego zrozumiałość dla typowego 
kontrahenta (sformułowania zrozumiałe dla 
profesjonalisty mogą być niejasne dla przeciętnego 
konsumenta).

Postanowienia niejednoznaczne tłumaczy się 
na korzyść konsumenta.

(Tzw. zasada in dubio pro proferentem.)

 

 

MOC WIĄŻĄCA WZORCÓW UMÓW

Ustalony przez jedną ze stron wzorzec umowy wiążą 

drugą stronę, jeżeli zostały jej doręczone przy 

zawarciu umowy.

 

- doręczenie wzorca musi nastąpić „przy zawarciu umowy”- w 

praktyce oznacza to, iż druga strona powinna otrzymać wzorzec na 

tyle wcześnie, aby mogła się z nim zapoznać, zanim podpisze umowę;

- obojętny jest sposób doręczenia – wzorce może być oddzielny 

dokument dołączony do umowy lub tekst zamieszczonym na 

odwrocie podpisywanej umowy;

- za doręczenie wzorca nie można uważać sytuacji, gdy wzorzec 

został przedstawiony w stanie niekompletnym (np. tylko jako wyciąg 

z wzorca) lub w sposób uniemożliwiający zapoznanie się z jego 

treścią (np. na dyskietce komputerowej, a strona, której wzorzec ma 

być doręczony nie dysponuje komputerem).

 

 

WYJĄTKI OD OBOWIĄZKU 

DORĘCZENIA WZORCA

Wzorzec nie musi być doręczony drugiej 
stronie, jeśli:



posługiwanie się wzorcem jest w stosunkach 
danego rodzaju zwyczajowo przyjęte;



druga strona może się z łatwością dowiedzieć o 
treści wzorca (została poinformowana o istnieniu 
wzorca, a sam wzorzec został np. wywieszony w 
miejscu łatwo dostępnym);



druga strona nie jest konsumentem (nie dotyczy to 
umów powszechnie zawieranych w drobnych 
bieżących sprawach życia codziennego – np. 
przewozów środkami komunikacji publicznej).

 

 

WZORCE W STOSUNKACH 

UMOWNYCH O CHARAKTERZE 

CIĄGŁYM

Stosunki o charakterze ciągłym to stosunki 

wiążące strony przez dłuższy czas; np. stosunki 

prawne wynikające z umów ubezpieczenia, rachunku 

bankowego, kredytu itp. 

Jeżeli wzorzec umowy został wydany podczas 

trwania takiego stosunku, wiążę drugą stronę, jeżeli:

-

przy wydawaniu wzorca zostały spełnione warunki 

decydujące o jego mocy wiążącej (wzorzec został 

doręczony lub posługiwanie się tego rodzaju 

wzorcami jest zwyczajowo przyjęte);

-

druga strona nie wypowiedziała umowy w 

najbliższym możliwym terminie wypowiedzenia.

 

 

KONFLIKT FORMULARZY

Jako  konflikt  formularzy  określa  się  sytuację,  gdy  w 
procesie  zawierania  umowy  obie  strony  posługują  się 
własnymi,  wzajemnie  się  różniącymi  wzorcami  (np. 
sprzedawca  wysłał  potwierdzenie  przyjęcia  zamówienia 
na innym formularzu niż formularz zamówienia przysłany 
przez kupującego).

W sytuacji konfliktu formularzy k.c. przyjmuje, iż:

-

zawarta  między  stronami  umowa  nie  obejmuje  tych 
postanowień wzorców, które są ze sobą sprzeczne;

-

jeśli jednak po otrzymaniu oferty któraś ze stron uzna, iż 
nie  zawrze  umowy  obejmującej  tylko  takie  niesprzeczne 
postanowienia  i  zawiadomi  o  tym  niezwłocznie  drugą 
stronę – umowa w ogóle nie dojdzie do skutku.