Wojna w Wietnamie
Wojna w Wietnamie
• Przywódca ZSRR, Nikita Chruszczow,
oświadczył, że Związek Radziecki i
kraje demokracji ludowej przeciwne
są zarówno wojnie światowej, jak i
wojnom lokalnym. Będą jednak
udzielać wsparcia „sprawiedliwym
wojnom wyzwoleńczym” i
powstaniom ludowym.
• Nowy prezydent USA, John F.
Kennedy, który dwa tygodnie po
wystąpieniu Chruszczowa objął urząd,
postawił na aktywną politykę
międzynarodową.
• Ekipa Kennedy’ego skoncentrowała
uwagę na hamowaniu postępów
komunizmu w Azji Południowo-
Wschodniej i na Bliskim Wschodzie.
• W 1945 r., po kapitulacji Japonii, oddziały
Wietnamskiej Armii Ludowej zajęły północną
część kraju z Hanoi.
• Proklamowano utworzenie Demokratycznej
Republiki Wietnamu.
• Równocześnie do Sajgonu (Kochinchina)
wkroczyły oddziały brytyjskie, aby przyjąć
kapitulację Japończyków.
• Przybyli także Francuzi, którzy rozpędzili
komunistyczne organy władzy zależne od
Hanoi i odtworzyli administrację kolonialną.
• W ciągu trzech miesięcy rozciągnęli kontrolę
nad południową częścią Wietnamu.
• Położenie DRW nie było łatwe.
• Odcięcie dostaw z bogatego południa
groziło załamaniem aprowizacji; większość
upraw ryżu, podstawowego wyżywienia
Wietnamczyków, znajdowała się na
południu.
• Rozpoczęcie walk z Francuzami było
ogromnie ryzykowne.
• Kierownictwo DRW postanowiło wykorzystać
dużą popularność komunistów na wsi
południowowietnamskiej – zaktywizowano
tam partyzantkę, która rozpoczęła walkę
pod hasłem zjednoczenia Wietnamu.
• Dowództwo francuskie uznało to za
dowód agresywnych zamiarów Hanoi
i pewne swej przewagi militarnej
zdecydowało się na rozwiązanie
siłowe.
• 19 grudnia 1946 r. w Hanoi wybuchły
walki między garnizonem francuskim
i oddziałami armii DRW – rozpoczęły
się walki, które z niewielkimi
przerwami miały trwać trzydzieści
lat.
• Sytuację Wietnamskiej Armii Ludowej
poprawiło zwycięstwo komunistów
Chinach w październiku 1949 r.
• Od tej chwili komuniści wietnamscy
mieli zagwarantowany dopływ
zaopatrzenia.
• Na kontrolowanych przez nich terenach
całe społeczeństwo zostało
zmobilizowane do pomocy partyzantce.
• W marcu 1954 r. siły północnowietnamskie
rozpoczęły szturm (ok. 50-60 tys. żołnierzy)
• Francuskie lotnictwo, które odegrać kluczową
rolę, nie wywiązało się z zadania.
• 7 maja 1954 r. oblężeni Francuzi skapitulowali.
• W nocy z 20 na 21 lipca 1954 r. podpisano w
Genewie porozumienie pokojowe (tzw. układy
genewskie): Francja kończyła działania zbrojne
na terenie Wietnamu i rezygnowała z Indochin.
• W sprawie Wietnamu wielkie mocarstwa przyjęły
rozwiązanie zastosowane w Korei.
• Kraj został podzielony na dwie części wzdłuż linii
rzeki Ben Hai, w pobliżu 17 równoleżnika.
• Na północy powstała Demokratyczna Republika
Wietnamu, na południu państwo Wietnam.
• Układy genewskie nakazywały zaprzestanie
działań zbrojnych, poszanowanie integralności
terytorialnej i suwerenności Wietnamu.,
zapewnienie w obu częściach kraju swobód
demokratycznych.
• Do 20 lipca 1956 r. należało przeprowadzić
wybory.
• Wyłoniony w warunkach demokracji i pokoju rząd
wietnamski miał dokonać zjednoczenia kraju.
• W DRW władzę sprawowała komunistyczna
Partia Pracujących Wietnamu.
• Funkcję premiera Państwa Wietnamskiego
w czerwcu 1954 r. objął Ngo Dinh Diem,
zwolennik skrajnej prawicy.
• Diem obawiał się wyników wyborów i
zjednoczenia Wietnamu pod egidą Hanoi.
• Zgodę na przeprowadzenie wspólnych
wyborów uzależnił od wprowadzenia
swobód politycznych dla obywateli DRW.
• Ponieważ rząd DRW nie zamierzał tego
uczynić Diem zwlekał z decyzją.
• 26 października 1955 r. proklamowano
powstanie Republiki Wietnamu
Południowego; prezydentem został Diem.
• Przystąpił on do rozprawy z komunistami i
ich sympatykami.
• Spowodowało to szybki spadek
popularności prezydenta.
• Diem korzystał z politycznego i
wojskowego wsparcia USA.
• W maju 1959 r. w jednostkach armii
Wietnamu Południowego pojawili się
doradcy amerykańscy.
• Później przybyły oddziały sił zbrojnych
Stanów Zjednoczonych
• Jesienią 1963 r., przy cichej aprobacie
USA, armia wietnamska dokonała
zamachu stanu.
• Diem zginął, władzę przejęli
wojskowi.
• Od 1959 r. w Wietnamie Południowym
działania zbrojne prowadziła
partyzantka komunistyczna –
Vietcong, wspierana przez część
ludności wiejskiej.
• Hanoi wysyłało walczącym
zaopatrzenie i specjalistów
przeszkolonych w organizowaniu
wojny partyzanckiej.
• W 1964 r. Vietcong reprezentował już
poważną siłę.
• 14 lipca 1964 r. dowództwo nad jego
jednostkami objęli oficerowie armii
DRW.
• Na południe zaczęły też przenikać
regularne oddziały Wietnamskiej Armii
Ludowej wyposażone w ciężką broń.
• Waszyngton ostrzegł Hanoi, że wspieranie
partyzantki w Wietnamie Południowym
wywoła ostrą reakcję USA.
• 30 lipca 1964 r. komandosi
południowowietnamscy przeprowadzili rajd
rozpoznawczy w rejonie należących do
DRW wysp Hon Me i Hon Nien.
• Osłonę zapewniał zespół okrętów
amerykańskich: niszczyciel „Maddox” i
lotniskowiec „Ticonderoga”.
• 2 sierpnia 1964 r.
północnowietnamskie kutry
torpedowe zaatkowały „Maddoxa” na
międzynarodowych wodach Zatoki
Tonkińskiej.
• 4 sierpnia incydent powtórzył się; tym
razem niszczyciel „Turner Joy” wezwał
na pomoc samoloty, które zatopiły
dwa kutry.
• Prezydent Johnson upoważnił marynarkę
wojenną do odwetowego zbombardowania
bazy kutrów torpedowych w Vinh.
• 5 sierpnia lotnictwo pokładowe dokonało
nalotu na bazę niszcząc 29 kutrów i składy
paliw.
• W odwecie partyzanci ostrzelali ogniem
moździerzy bazę amerykańską w Bien Hoa,
niszcząc 36 samolotów i śmigłowców. Zginęło
pięciu Amerykanów, 76 odniosło rany.
• 7 sierpnia 1964 ro. Kongres USA wydał
„Rezolucję w sprawie Zatoki
Tonkińskiej” upoważniając prezydenta
USA do podjęcia wszelkich kroków, z
użyciem sił zbrojnych włącznie.
• Na jej podstawie podjęto decyzje o
przeprowadzeniu odwetowych ataków
lotniczych na cele militarne w
Wietnamie Północnym.
• Działania te miały charakter
ograniczony – obawiano się reakcji Chin.
• Dopiero po ataku Wietnamczyków w 1965
r. na amerykańską bazę lotniczą wyrażono
na rozpoczęcie operacji „Rolling Thunder”
(„Narastający Grom”), której założenia
opracował amerykański sekretarz obrony
Robert Mc Namara.
• Nie był on wojskowym, zanim zajął się
polityką pracował w Ford Motor Company.
• Po wielu dyskusjach politycy przyjęli
koncepcję „politycznie poprawnej”
kampanii bombardowań.
• Piloci musieli przestrzegać tzw. reguł
zaangażowania, które były listą zakazów i
stref chronionych.
• Np. Nie wolno było atakować myśliwców
północnowietnamskich zanim nie zostały
rozpoznane wzrokowo., zakazano
atakowania Migów na lotniskach i stanowisk
wyrzutni przeciwlotniczych, chyba że
Wietnamczycy pierwsi rozpoczną ogień.
• Wprowadzenie przez polityków „reguł
zaangażowania” przeczyło elementarnym
zasadom użycia sił powietrznych
• Na obszarze Wietnamu Południowego
rozgorzała typowa wojna partyzancka,
bez wyraźnej linii frontu.
• Oddziały Vietcongu atakowały patrole,
dokonywały wypadów na bazy
przeciwnika.
• Amerykanów początkowo
charakteryzował brak zdecydowania i
koordynacji działań.
• Waszyngton był przeciwny wysyłaniu
większej liczby żołnierzy do Wietnamu;
• W marcu 1965 r. powiększono
kontyngent z 11 000 do 35 000 żołnierzy.
• Wiosną 1965 r. rozszerzono
bombardowania DRW.
• Do końca roku DRW straciła 70%
swoich rezerw paliw i smarów.
• W grudniu zniszczono elektrownię,
która dawał 25% północnowietnamskiej
produkcji energii elektrycznej.
• Wtedy Amerykanie zarządzili 37 dniową
przerwę w bombardowaniach.
• Rząd w Hanoi wykorzystał ją na
naprawienie szkód, nie przerwał też
akcji pomocy dla Vietcongu.
• Hanoi nie byłoby w stanie prowadzić
wojny bez stałej pomocy z ZSRR i
innych państw socjalistycznych.
• Ich wartość przekraczała miliard
dolarów rocznie.
• Każdy kraj bloku wschodniego musiał
ponosić część kosztów wojny w
Wietnamie.
• Prezydent Johnson pod wpływem rosnącej
krytyki stracił zaufanie do Mc Namary.
• Jednak nie zniesiono wszystkich ograniczeń
„reguł zaangażowania”.
• Kosztowna operacja „Narastający Grom”
została zakończona oficjalnie 1 listopada
1968 r.
• Lotnictwo straciło blisko 900 maszyn
bojowych, co kosztowało wówczas ok. 1,3
miliarda dolarów.
• Poległo 382 pilotów, 702 uznano za
„zaginionych w akcji”.
• W latach 1965-67 liczebność kontyngentu
amerykańskiego w Wietnamie wzrosła z
35 tys. do blisko pół miliona żołnierzy.
• Armia Republiki Wietnamu Południowego
liczyła 427 tys. żołnierzy.
• W Wietnamie walczyły także oddziały z
Korei Południowej, Tajlandii, Australii.
• Liczebność wroga ok. – 400 tys. żołnierzy.
• Nocą z 30 na 31 stycznia 1968 r.
oddziały Vietcongu i armii DRW
przystąpiły do ofensywy pod
kryptonimem Tet.
• Dla komunistów zdobycie stolicy
byłoby sukcesem wojskowym i
propagandowym.
• Ofensywa zakończyła się porażką
komunistów.
• Po odparciu ofensywy Tet dowództwo
amerykańskie zamierzało pójść za ciosem.
• Jednak zrezygnowano z bardziej
radykalnych pomysłów, natomiast
rozbudowano program „otwartych
ramion”.
• Polegał on na udzielaniu pomocy w
rozpoczęciu nowego życia tym żołnierzom
sił komunistycznych, którzy dobrowolnie
złożą broń.
• Na decyzje polityków wpływ miały media i
opinia publiczna – spadało poparcie dla
wojny.
• Szukający sensacji dziennikarze przesyłali
niesprawdzone informacje.
• 31 marca 1968 r. prezydent Johnson
zapowiedział zamrożenie liczby żołnierzy
amerykańskich w Wietnamie.
• 13 maja 1968 r. rozpoczęto w Paryżu
negocjacje pokojowe.
• Ok. 170 tys. żołnierzy Vietcongu i armii DRW
skorzystało z programu „otwarte ramiona”.
• W 1969 r. urząd prezydenta objął Nixon, który
obiecał powrót żołnierzy do domów.
• Jednak w czasie impasu w rozmowach
pokojowych i odrzuceniu przez Wietnam
warunków amerykańskich nastąpiło
nieograniczone bombardowanie celów
wojskowych w Wietnamie. Północnym.
• Delegacja wietnamska wróciła do stołu
rokowań i 15 stycznia zaakceptowała warunki.
• 27 stycznia 1973 r. w Paryżu Stany
Zjednoczone, DRW i przedstawiciele
Vietcongu podpisali układ pokojowy.
• Siły zbrojne USA miały być wycofane
z Wietnamu Południowego w ciągu 60
dni, a jeńcy wojenni zwolnieni przez
komunistów.
• Układ nie zobowiązywał DRW do
wycofania wojsk DRW z terytorium
Wietnamu Południowego.
• Wojna w Wietnamie trwała nadal tyle że
bez udziału sił amerykańskich.
• Hanoi nie rezygnowało ze zjednoczenia
kraju.
• Dlatego Amerykanie przyznali
Sajgonowi pomoc wartości 1 miliarda
dolarów.
• 30 kwietnia 1975 r. oddziały
komunistyczne wkroczyły do Sajgonu.
• 2 lipca 1976 r. proklamowano powstanie
Socjalistycznej Republiki Wietnamu.
• W grudniu 1976 r. na IV Zjeździe
Komunistycznej Partii Wietnamu zapadła
decyzja o gospodarczej unifikacji
Wietnamu.
• Załamał się rynek na południu,
brakowało podstawowych produktów.
• W latach 1976-1980 nielegalnie
opuściło Wietnam ponad 1,5 miliona
osób.