Edukacja historyczna i

regionalna w klasach I- III

Piotr Kowolik określa edukację regionalną
jako ogół procesów, których celem jest
zmienianie ludzi, głównie dzieci i młodzieży,
stosownie

do

panujących

w

danym

społeczeństwie ideałów i celów wychowania,
a także zapoznanie ich z kulturą swego
regionu oraz uwrażliwianie na odrębności
kulturowe innych regionów, a poprzez to
wpajanie

dzieciom

tolerancji

oraz

umacnianie

patriotyzmu.

Edukacja regionalna to podejmowanie
celowych działań przez szkołę na rzecz
kształtowania

u

dzieci

i

młodzieży

przywiązania i umiłowania określonego
regionu.

Edukacja ta ma na celu świadome

kształtowanie więzi emocjonalnych z

tzw. Ojczyzną prywatną tj. obszarem,

gdzie człowiek się urodził czy też

spędził część lub całe życie

Edukacja regionalna powinna

wyróżniać się następującymi

aspektami:

• aspekt dydaktyczny łączy się z

motywem poznawczym. W procesie
nauczania – uczenia się stosuje się zasadę
stopniowania trudności, – czyli od rzeczy
prostych,

bliskich

i

znanych

do

skomplikowanych, odległych i nieznanych.
Np. dziecko poznaje mowę rodziców,
potem dziadków i otoczenia, często gwarę

• aspekt wychowawczy – wynika
bezpośrednio

z

czynnika

dydaktycznego.
Kto pozna własną miejscowość,
przyswoi sobie jej historię, dzieje
własnej rodziny, zechce pracować, żyć,
poznawać historię małej ojczyzny a
potem kraju.

Regionalizm pełni 3 funkcje:

 Społeczną – kształtuje poczucie

wspólnoty regionalnej

 Kulturalna-

chroni

przed

zapomnieniem i ocala ginące
elementy kultury ludowej

 Wychowawczą

–

rozbudza

zainteresowanie

problematyka

historii, uczy dostrzegać piękno
regionu, w którym się mieszka

Formy pracy dotyczące edukacji

regionalnej i historycznej:

• Spacery i wycieczki w celu poznania

zabytków, pomników przyrody

• Uroczystości przedszkolne i szkolne w

celu kultywowania tradycji

• Konkursy o własnym mieście – różnego

rodzaju: wiedzowe, plastyczne

• Degustacje potraw

• Tworzenie zespołów wokalnych i

tanecznych z repertuarem regionalnym

• Stwarzanie okazji do zapoznawania z

gawędami o starych zwyczajach,

obrzędach

• Spotkania z artystami i twórcami

lokalnymi

• Wyjcie do muzeum lub galerii

• Wykorzystanie twórczości poetów i

pisarzy z regionu

• Urządzanie kącików regionalnych

• Wykorzystanie albumów, filmów

dotyczących miejscowości, regionu

• Eksponowanie prac plastycznych o

tematyce regionalnej także takich

wykonanych przez dzieci

• Spotkania z przedstawicielami

dominujących zawodów w regionie

• Działalność proekologiczna –

docenianie wartości krajobrazu

lokalnego

Przedstawione

treści

–

formy

można zmieniać, modyfikować w
zależności od zainteresowań dzieci
i lokalnych tradycji. Ważna jest
różnorodność form pracy. Edukacja
regionalna i historyczna stwarza
szeroko rozumiana integracje w
procesie

dydaktyczno

–

wychowawczym.
Edukacja regionalna jest procesem
długotrwałym

–

rozpoczęta

w

przedszkolu

powinna

być

kontynuowana

i

zajmować

poczesne miejsce w działalności
dydaktyczno

–

wychowawczej

dzieci w wieku wczesnoszkolnym

Cele edukacji regionalnej

Cele ogólne:

• Kształtowanie społecznie wartościowych

postaw umożliwiających aktywne

uczestnictwo w życiu rodziny, szkoły,

środowiska lokalnego, regionu i narodu

w oparciu o wartości tkwiące w regionie

• Stwarzanie warunków do kształtowania

poczucia tożsamości regionalnej,

wyrażającej się w emocjonalnym związku

z teraźniejszością i przeszłością

własnego regionu w kontekście wartości

ogólnoludzkich, narodowych, tolerancji

wobec różności, odmienności

kulturowych

Cele szczegółowe:

• Uświadamianie wpływu innych kultur na

kulturę i Życie własnego regionu

• Budzenie szacunku wobec wartości

innych niż regionalne, rodzinne

• Wskazywanie roli dorobku własnego

regionu w przeszłości, obecnie i

perspektywie lat

• Ukazywanie wartości pracy ludzkiej

wszystkich mieszkańców miasta i

regionu.

• Inspirowanie do podejmowania działań

na rzecz zachowania śladów z przeszłości

• Zapoznanie ze zwyczajami i obrzędami i

najważniejszymi wydarzeniami

historycznymi regionu na tle historii

polski

• Budzenie szacunku dla symboli

narodowych, regionalnych, języka

ojczystego, gwary

• Budzenie poczucia więzi z regionem

• Kształtowanie wrażliwości na piękno

rodzimych okolic

• Współuczestnictwo dzieci i dorosłych

(rodzice, krewni ) w poznawaniu,

szanowaniu własnego dziedzictwa

kulturowego

Treści edukacji regionalnej mogą
obejmować:

1. Dom rodzinny (rola rodziny jako źródła

tradycji,

wspólnoty,

poznawanie

rodzimej gwary)

2. Miejscowość, życie jej mieszkańców

(dom,

w

którym

mieszkasz,

najważniejsze

fakty

z

przeszłości

miejscowości,

baśnie

,

legendy,

obyczaje , pieśni)

3. Przyroda w otoczeniu dziecka (rośliny,

zwierzęta okolicy, parki, formy ochrony

środowiska przyrodniczego)

4. Ojczyzna,

jej

symbole

i

święta

narodowe, baśnie i legendy narodowe

(symbole typowe dla regionu, podania

itp.)

5. Obrazy z przeszłości (własnej rodziny,

szkoły,

miejscowości,

opieka

nad

pamiątkami z przeszłości)

6.

Zabawy,

zajęcia,

przygody

dzieci

(kultywowanie/ tworzenie dobrych tradycji
szkolnych,

udział

w

uroczystościach)

7. Podobieństwa i różnice między ludźmi,
zrozumienie

a

tolerancja

(szacunek

do

wartości,

zwyczajów,

obrzędów)

8. Poznawanie pracy w wybranych zawodach
(miejsca pracy rodziców, zawody typowe dla
danego

regionu

w

przeszłości,

zawody

przyszłości)
9.

Działalność

plastyczna

w

różnych

materiałach,

technikach

i

formach,

z

wykorzystaniem

tradycji

regionalnych

10. Różnorodność dziedzictwa i poszukiwań w
sferze kultury (prezentowanie walorów swojej
miejscowości,

piękno

małej

ojczyzny

w

utworach muzycznych i innych, twórczość
ludowa,

amatorska

w

regionie

11. Krajobraz kulturowy (perspektywy
rozwoju, wytwory sztuki, kultury wokół
dziecka)
12. Brzmienie głosów, instrumentów
muzycznych (śpiew, wyliczanki, tańce
typowe

dla

regionu)

13. Gry i zabawy ruchowe, terenowe,
wędrówki piesze po miejscowości i
najbliższej

okolicy

Celem edukacji historycznej w

szkole jest stworzenie uczniom

między innymi możliwości:

• Zapoznania się z wiedzą historyczną

ułatwiającą samoidentyfikację

kulturową, narodowa i religijną

• Kształtowania postaw patriotycznych,

poczucia przynależności do

społeczności lokalnej, grupy etnicznej,

społeczności europejskiej i

międzynarodowej

• Posługiwania się terminologią i wiedzą

historyczną w zakresie niezbędnym do

uczestnictwa w życiu publicznym

W programach edukacji

zintegrowanej znajdujemy

następujące treści historyczne:

• Dawne i dzisiejsze sposoby oświetlenia

• Sposoby ogrzewania mieszkań dawniej i dziś

• Osobliwości rodzinnej miejscowości

• Miejsca pamięci narodowej

• Przeszłość rodzinnej miejscowości

• Sposoby mierzenia czasu dawniej i dziś

• Budownictwo dawniej i dziś

• Osobliwości najbliższej okolicy

• Przeszłość i perspektywy rozwoju okolicy

• Poznawanie miejsc wydarzeń historycznych

• Praca rolnika i jego narzędzia w dawnych czasach

• Sposoby podróżowania dawniej i dziś

• Najstarsze miasta w Polsce

• Dawne stolice Polski

• Poznanie hymnu państwowego, godła i barw