Slajd 1

Przygotowania do przejęcia władzy przez

Piłsudskiego trwały już od końca 1925

roku. Ostatnia faza odegrała się w 1926

roku kiedy kruszyć zaczął się koalicyjny

rząd Skrzyńskiego.

Nocą z

11 na 12 maja 1926

roku generał

Żeligowski oddał dowództwo nad

oddziałem w Rembertowie Józefowi

Piłsudskiemu. Rankiem armia ta

wzmocniona jeszcze dodatkowymi

posiłkami rozpoczęła marsz na

Warszawę.

Spotkanie na moście

Oddziały Piłsudskiego szybko opanowały

budynek MSW, Dowództwa Okręgu Korpusu

i koszary szwoleżerów. Zaskoczony rząd

mógł liczyć jedynie na 700 ludzi. W tej

sytuacji

prezydent Wojciechowski udał się

na most Poniatowskiego i spotkał się w

cztery oczy z Piłsudskim

. Rozmowa ta

obrosła w legendę, ale w rzeczywistości nie

przyniosła żadnych rozwiązań.

Dlaczego Piłsudski chciał

zdobyć władzę?

Chwiejna sytuacja polityczna – zmiany rządów,

„partyjniactwo”

Nadmierna władza parlamentu nad innymi instytucjami;

Obawy, że rządy sejmowe (sejmokracja) nie sprawdza się

w młodym państwie;

Zadawniony konflikt lewicy z endecją i Romanem

Dmowskim;

Zła sytuacja gospodarcza kraju;

Narastanie przyzwolenia społeczeństwa do objęcia władzy

przez silną jednostkę;

Powstanie 10 maja 1926 roku drugiego rządu Chjeno-

Piasta z premierem Witosem na czele

( rząd ten był

nieudolny i doprowadził do masakry robotników

krakowskich w 1923 roku)

Zamach majowy

Rozmowy Piłsudskiego z Wojciechowskim nie

zapobiegły rozlewowi krwi. Walki o Warszawę

toczyły się 3 dni – do 15 maja 1926 roku.

Wojskami wiernymi prezydentowi dowodził gen.

Józef Malczewski

, a obroną stolicy gen.

Tadeusz

Rozwadowski

W tym czasie Piłsudski próbował nakłonić rząd by

sam ustąpił, ale prezydent i premier stwierdzili,

że zamach stanu jest czynem haniebnym i w

takich okolicznościach nie mogą ustąpić.

Od momentu wkroczenia do Warszawy

dziwna pozycje przyjęły wojska

stacjonujące na prowincji. We Lwowie

gen. Sikorski

odmówił rządowi

nadesłania posiłków, a szef Okręgu

Korpusu w Poznaniu –

gen.

Sosnkowski

rozkazał wesprzeć siły

rządowe. Sam zaś popełnił

samobójstwo.

Większość dowódców z okręgów

pozostała wierna Piłsudskiemu.

Kapitulacja

14 maja 1926

roku prezydent i rząd wycofali

się do Willanowa. Tam prezydent przekazał

swoje uprawnienia marszałkowi Sejmu –

Maciejowi ratajowi, po czym rząd i

prezydent podali się do dymisji.

Ostatecznie walki skończyły się 15 maja

1926 roku. W ciągu tych trzech dni zginęło

215 żołnierzy po obu stronach i aż 164

cywili.

Nowy rząd

Marszałek Sejmu – Maciej Rataj po konsultacjach z

Piłsudskim powierzył misję formowania rządu

Kazimierzowi Bartlowi

31 maja 1926 roku

zebrało się

Zgromadzenie

Narodowe

, aby wybrać nowego prezydenta.

Stosunkiem głosów 292: 193 zwyciężył Józef

Piłsudski, który jednak stanowiska nie przyjął.

Tłumaczył to zbyt małymi kompetencjami w

zakresie obowiązków głowy państwa w konstytucji

marcowej.

1 czerwca 1926

roku Zgromadzenie Narodowe

wybrało prezydenta –

Ignacego Mościckiego

Piłsudski nie rozwiązał parlamentu uznawszy,

ze upokorzony i zastraszony będzie skłonny

do podjęcia ustaw zaproponowanych przez

niego.

2 sierpnia 1926 roku Sejm uchwalił rządową

propozycję nowelizacji konstytucji – tzw.

nowelę sierpniową

Prezydent otrzymał prawo samodzielnego

rozwiązania Sejmu i Senatu oraz wydawania

dekretów z mocą ustaw między kadencjami i

w czasie kadencji Sejmu i Senatu do końca

1927 roku

Kompetencje Sejmu uległy ograniczeniu;

6 sierpnia 1926

roku prezydent Mościcki

wydał dekret o organizacji najwyższych

władz wojskowych – powołano urząd

Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych

(GISZ)

odpowiedzialnego tylko przed

prezydentem. Stanowisko to otrzymał

Józef Piłsudski.

2 października na czele rządu stanął

Piłsudski

. Zatem był on premierem i

jednocześnie szefem ministerstwa

spraw wojskowych.

Sanacja

Grupa rządząca w Polsce i system rządów

ustalony po 1926 roku zostały nazwane

sanacją. Było to uzdrowienie sytuacji

politycznej i gospodarczej kraju.

W myśl konstytucji miały być to rządy

parlamentarne, ale w praktyce w latach

1926-35 istniały rządy pozaparlamentarne

oparte na autorytecie marszałka Józefa

Piłsudskiego.

Polityka wewnętrzna Polski w

latach 1926 -35

Przewrót majowy zapoczątkował przełom w

polskim życiu politycznym. Rozpoczął się

proces ograniczania funkcji

ustawodawczych Sejmu i Senatu.

W odpowiedzi na zamach majowy

endecja w

grudniu 1927 roku zawiązała tzw. Obóz

Wielkiej Polski,

wzorujący się na zasadach

wodzostwa. Na czele Wielkiej rady stanął

Roman Dmowski.

PSL „Piast” przeszło do opozycji,

podobnie jak Chadecja.

Partie lewicowe początkowo popierały

marszałka, ale po nieudanych

próbach przeforsowania swych

ustaw, także przeszły do opozycji.

Tymczasem zaplecze polityczne sanacji

było niewielkie, dlatego jej działacze

dążyli do zbudowania silnego

ugrupowania politycznego.

Polityka wewnętrzna - BBWR

Nastąpiła ewolucja ustrojowa

zmierzająca ku rządom grupy polityków

skupionych wokół Piłsudskiego;

w październiku 1927 powstał

Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem

– BBWR, na czele z płk. Walerym

Sławkiem

; zrzeszał on ludzi których

jednoczył autorytet Piłsudskiego;

Wybory 1928 roku

- wybory na Sejm drugiej kadencji nie przyniosły

sukcesu sanacji, ale wielka porażkę poniosła endecja.

Zwycięsko wyszły ugrupowania opozycyjne, ale były

one jednak zbyt słabe by sprzeciwiać się rządowi i

sanacji;

Na pierwszym posiedzeniu doszło do konfrontacji z

rządem, gdyż wbrew Piłsudskiemu marszałkiem Sejmu

został socjalista Ignacy Daszyński a wotum nieufności

zostało zgłoszone wobec ministra skarbu Gabriela

Czechowicza (oskarżono go o finansowanie kampanii

BBWR z budżetu państwa)

Rząd próbował oddalić obrady sejmu przez

odwoływanie sesji, opóźnianie ich, zawieszanie obrad

itd..

Wobec coraz częstszych ataków

Marszałka na Sejm partie opozycyjne

zawarły porozumienie –

w listopadzie

1928 roku powstała Komisja

Porozumiewawcza Stronnictw

Lewicowych dla Obrony Republiki.

Rok 1929 to narastanie konfliktów między

Sejmem a obozem rządzącym, skutkiem

czego w kwietniu 1929 roku powołany

został rząd złożony z oficerów –

tzw.

rząd pułkowników – z premierem płk.

Kazimierzem Świtalskim

Sytuacja w państwie stawała się napięta,

gdyż blokowano zgromadzenia Sejmu.

Dlatego przywódcy sześciu stronnictw

opozycyjnych na specjalnym

posiedzeniu Sejmu podjęło uchwałę

zgodnie z którą

forum parlamentu miało

być miejscem walki politycznej

;

14 września 1929

roku partie opozycyjne

zawarły sojusz –

Centrolew

– w skład

którego weszły: PSL „Piast”, NPR,

chadecja, PSL „Wyzwolenie”,

Stronnictwo Chłopskie i PPS

Odpowiedzią władz sanacji było niedopuszczenie do

obrad, na co Ignacy Daszyński zareagował

odmową zapoczątkowania sesji. Na kolejnym

posiedzeniu Sejmu, opozycja zgłosiła potrzebę

uchwalenia nowej konstytucji opierając się na

metodach demokratycznych. Odpowiedzią było

powołanie

nowego rządu na czele z Kazimierzem

Bartlem

W czerwcu 1930 roku w Krakowie Centrolew ogłosił

obalenie „dyktatury faszystowskiej”. Odpowiedzią

Piłsudskiego było

ponowne objęcie stanowiska

premiera

Ignacy Mościcki w końcu sierpnia 1930 roku

rozwiązał Sejm i Senat

Document Outline