Niepełnosprawność – definicje, kategorie, stopnie

Niepełnosprawność –

definicje, kategorie,

stopnie

I semestr Fizjoterapia

Mgr Ewelina Latosik

Niepełnosprawność...



To stan fizyczny, psychiczny lub

umysłowy, powodujący trwałe lub

okresowe utrudnienie, ograniczenie,

bądź uniemożliwienie egzystencji.

[Ustawa o pomocy społecznej 1998, art..2a, 1]

Termin niepełnosprawność

[wg Standardowe Zasady Wyrównywania

Szans Osób Niepełnosprawnych]



obejmuje wiele ograniczeń funkcjonalnych

występujących w każdym społeczeństwie i w każdym

kraju na świecie. Niepełnosprawność może być

fizyczna, intelektualna lub polegać na dysfunkcji

zmysłów; może wynikać z choroby somatycznej lub

choroby umysłowej. Wymienione zaburzenia, sytuacje

lub choroby mogą mieć charakter stały lub przejściowy.



oznacza utratę lub ograniczenie możliwości

uczestniczenia w życiu społeczeństwa w tym samym

stopniu, co inni obywatele. Termin ten wskazuje na

konflikt pomiędzy osobą niepełnosprawną a jej

środowiskiem. Celem tego terminu jest zwrócenie

uwagi na braki w środowisku i w wielu

zorganizowanych działaniach społecznych, dotyczących

na przykład informacji, komunikacji międzyludzkiej i

edukacji, które uniemożliwiają osobom

niepełnosprawnym uczestnictwo na równych zasadach.

Osoba niepełnosprawna...



To ta, u której istotne uszkodzenie i

obniżenie sprawności funkcjonowania

organizmu powoduje utrudnienie,

ograniczenie, czy uniemożliwienie

wykonywania zadań życiowych i

wypełniania ról społecznych, biorąc

pod uwagę jej wiek, płeć, czynniki

społeczne, kulturowe i środowiskowe.

[wg WHO]

Osoba niepełnosprawna...



Oznacza jednostkę, której szanse

uzyskania, utrzymania i awansu we

właściwym zatrudnieniu są poważnie

ograniczone na skutek fizycznej lub

psychicznej niepełnosprawności

oficjalnie orzeczonej

[definicja dla potrzeb rehabilitacji zawodowej]

Kategorie osób

niepełnosprawnych



Osoby z niepełnosprawnością fizyczną:

u których występuje uszkodzenie,

zaburzenie, choroba narządu ruchu lub

niektóre zaburzenia mowy



Osoby z niepełnosprawnością zmysłową

(sensoryczną) – niewidomi, niedowidzący,

niesłyszący, niedosłyszący



Osoby z niepełnosprawnością psychiczną

lub umysłową – osoby z zaburzeniami i

chorobami psychicznymi, z

upośledzeniem umysłowym, z autyzmem

Klasyfikacja wg WHO:



Niepełnosprawność zachowania



Niepełnosprawność porozumiewania się



Niepełnosprawność samoobsługi



Niepełnosprawności lokomocyjne



Niepełnosprawność dowolnych ruchów

ciała



Niepełnosprawność zręczności



Niepełnosprawność umiejętności

wybiórczych



inne niepełnosprawności

Podział ze względu na okres

życia:



Osoby niepełnosprawne od urodzenia

lub bardzo wczesnego dzieciństwa



Osoby z niepełnosprawnością nabytą

CIEKAWE!!!



Niepełnosprawność biologiczna i

prawna: nie każdy, u którego występują

istotne ograniczenia w funkcjonowaniu

spowodowane uszkodzeniem czy

obniżeniem sprawności organizmu jest

uznany w świetle prawa za osobę

niepełnosprawną. Natomiast nie każdy z

orzeczoną niepełnosprawnością

rzeczywiście jest osobą z ograniczonym

funkcjonowaniem

SYSTEM ORZECZNICTWA obowiązujący

od 1 września 1997 roku



I grupa inwalidzka

: całkowita niezdolność do

pracy oraz samodzielnej egzystencji

=>znaczny stopień niepełnosprawności



II grupa inwalidzka

: Całkowita niezdolność do

pracy => umiarkowany stopień

niepełnosprawności



III grupa inwalidzka

: częściowa niezdolność

do pracy lub celowość przekwalifikowania

zawodowego =>lekki stopień

niepełnosprawności

Stopnie niepełnosprawności:

ZNACZNY:



Naruszona sprawność organizmu



Niezdolność do podjęcia zatrudnienia



Zdolność do wykonywania pracy w

zakładzie pracy chronionej lub

zakładzie aktywności zawodowej



Konieczność niezbędnej stałej lub

długotrwałej opieki lub pomocy innej

osoby w związku ze znacznie

ograniczoną możliwością samodzielnej

egzystencji

Stopnie niepełnosprawności:

UMIARKOWANY:



Naruszona sprawność organizmu



Zdolność do wykonywania zatrudninia

na stanowisku pracy przystosowanym

odpowiednio do potrzeb i możliwości

wynikających z niepełnosprawności



Koniecznoć częściowej lub okresowej

pomocy innej osoby w związku z

ograniczoną możliwością

samodzielnej egzystencji

Stopnie niepełnosprawności:

LEKKI:



Naruszona sprawność organizmu



Zdolność do wykonywania

zatrudnienia



Brak konieczności pomocy innej

osoby w celu pełnienia ról

społecznych

upośledzenie



oznacza niekorzystną (gorsza) sytuację

danej osoby będącą wynikiem

uszkodzenia lub niepełnosprawności

polegającą na ograniczeniu lub

uniemożliwieniu wypełniania ról, które

uważane są za normalne biorąc pod

uwagę jej wiek, pleć, czynniki

kulturowe i społeczne;



upośledzenie jest następstwem

uszkodzenia i niepełnosprawności.

Termin upośledzenie

[wg Standardowe Zasady Wyrównywania Szans

Osób Niepełnosprawnych]

oznacza utratę lub ograniczenie możliwości

uczestniczenia w życiu społeczeństwa w

tym samym stopniu, co inni obywatele.

Termin ten wskazuje na konflikt pomiędzy

osobą niepełnosprawną a jej środowiskiem.

Celem tego terminu jest zwrócenie uwagi

na braki w środowisku i w wielu

zorganizowanych działaniach społecznych,

dotyczących na przykład informacji,

komunikacji międzyludzkiej i edukacji, które

uniemożliwiają osobom niepełnosprawnym

uczestnictwo na równych zasadach.

Osoba z upośledzeniem

umysłowym...

To taka, u której obserwujemy specyficzny stan

funkcjonowania, charakteryzujący się:



Istotnie niższym od przeciętnej (poniżej 2

odchyleń standardowych) ogólnym poziomem

funkcjonowania umysłowego



2 lub więcej istotnymi ograniczeniami w

funkcjach adaptacyjnych (komunikacja,

samoobsługa, umiejętności społeczne, życie

domowe, życie w społeczności, kierowanie

sobą, zdrowie i bezpieczeństwo,

funkcjonowanie akademickie, wypoczynek,

praca)



Czasem powstania – do 18 r.ż

Uszkodzenie...



oznacza jakąkolwiek stratę lub wadę

psychiczna, fizjologiczną lub

anatomiczną struktury albo czynności;

może być trwałe lub okresowe,

wrodzone lub nabyte etc.;



Brak lub deformacja anatomicznej

struktury organizmu bądź też brak lub

zaburzenie przebiegu fizjologicznych

lub psychicznych funkcji organizmu.

I. Klasyfikacja uszkodzenia

funkcji:



Psychiczne



Głosowe



Wzrokowe



Inne sensoryczne



Sercowo-naczyniowe i oddechowe



Trawienne, odżywcze, metaboliczne



Immunologiczne, endokrynologiczne



Moczowo-płciowe



Nerwowo-mięśniowo-szkieletowe



Skóry

II. Klasyfikacja działania:



Patrzenie, słuchanie i rozpoznawanie



Uczenie się i praktyczne stosowanie nabytej wiedzy i

wykonywanie zadań



Komunikowanie się z innymi osobami



Wykonywanie czynności motorycznych



Poruszanie się w przestrzeni



Wykonywanie czynności życiowych



Prowadzenie gospodarstwa domowego



Zachowanie interpersonalne



Reagowanie i radzenie sobie ze szczególnymi

sytuacjami



Posługiwanie się narzędziami i pomocami technicznymi

Skala trudności

0 – wykonywanie bez trudności

1 – wykonanie z niewielkim

utrudnieniem

2 – wykonanie z umiarkowanymi

trudnościami

3 – wykonanie ze znacznymi

trudnościami

4 – niemożliwość wykonania

Skala pomocy osobistej:

0 – pomoc niepotrzebna

1 – potrzebna pomoc techniczna: np..

Protezy, wózek, podpórki, adaptacja

miejsca zamieszkania, itp.

2 – potrzebna pomoc osobista innej osoby

przy wykonywaniu danego działania

3 – potrzebne obie formy pomocy –

techniczna i osobista

III. Klasyfikacja uczestnictwa

Rodzaj i zakres zaangażowania się osoby

w sytuacje życiowe w środowisku, w którym

żyje.



Czynności samoobsługowe



Przemieszczanie się



Wymiana informacji



Kontakty społeczne



Edukacja, praca zawodowa, zajęcia w czasie

wolnym



Życie ekonomiczne



Życie obywatelskie i środowiska lokalnego

Skala zakresu uczestnictwa:

0 – pełne uczestnictwo w zwykłych warunkach

1 – zagrożone pełne uczestnictwo w

przypadku braku czynników ułatwiających

2 – uczestnictwo ograniczone, tylko w

niektórych dziedzinach

3 – uczestnictwo niemożliwe, nawet przy

sprzyjających warunkach

4 – uczestnictwo nieoczekiwane ze względu

na wiek, płeć i inne względy natury

kulturowej lub społecznej

5 – uczestnictwo nie ma zastosowania do

danej osoby, ze względu na wiek i rodzaj

niepełnosprawności

Skala czynników ułatwiających

lub utrudniających

uczestnictwo

0-produkty, narzędzia i przedmioty

powszechnego użytku

1-osobiste wsparcie i pomoc

2-społeczne i polityczne instytucje

3-system edukacji i szkolenia

4-instytucje ekonomiczne

5-inna publiczna infrastruktura

6-struktura społeczno-kulturalna, normy i zasady

7-fizyczne środowisko stworzone przez

człowieka

8-naturalne środowisko

9-inne czynniki

Rehabilitacja...

[łac. habilitas- zręczność, sprawność;

re-przywrócić]



To złożony proces obejmujący

oddziaływania lecznicze, społeczne i

zawodowe, a w przypadku dziecka, także

pedagogiczne, zmierzające do

przywrócenia sprawności i umozliwienia

samodzielnego życia w społeczeństwie

człowiekowi, który takich możliwości nie

miał lub z powodu choroby lub przebytego

urazu utracił

[Encyklopedyczny Słownik Rehabilitacji 1986]

Rehabilitacja wg prof. M.

Weissa



Zorganizowane medyczno-spoeczne

działanie, które umozliwia

rekonstrukcję funkcji uszkodzonego

narządu i przystosowanie do

normalnego życia w społeczeństwie

tych osobników, którzy na skutek

urazu lub schorzenia tą zdolność

utracili.

Cechy procesu rehabilitacji



Wczesne rozpoczęcie



Kompleksowość



Trwałość, ciągłość



Powszechność

Kompensacja:



Proces, który wyzwala naturalne

możliwości zastępcze, jakie istnieją w

każdym organizmie żywym,

zmierzający do całkowitego lub

częściowego wyrównania skutków

działania czynników szkodliwych

Prawa Anochina:

Istotą kompensacji jest wykorzystanie , przy

zaburzeniu funkcji organizmu, naturalnych

możliwości zastępczych.

Aby wystąpiła kompensacja, konieczna jest

sygnalizacja defektu, uszkodzenia za pośrednictwem

bodźców dośrodkowych z obwodu do OUN

Procesy kompensacyjne powstają niezależnie od

lokalizacji uszkodzenia, od tego jaka funcja została

zaburzona

Kompensacja wymaga stałego utrwalania,

stosowania właściwych bodźców fizjologicznych

przez dobór właściwej formy ćwiczeń stosowanych

na odpowiednie zespoły dynamiczne

(nieuwzględnienie tych zasad może prowadzić do

kompensacji patologicznej)

Funkcja kompensacyjna uzyskana w przebiegu

procesu leczniczego wymaga ciągłego treningu.

Zaprzestanie prowadzi do zaniku.

Czynniki kompensacji



Umiejscowienie



Rozmiar uszkodzenia



Szybkość powstawania uszkodzenia



Ogólny stan chorego



Motywacja do opanowania

niepełnosprawności



Wiek chorego



Dobór technik kinezyterapeutycznych

KIERUNKI ROZWOJU KOMPENSACJI



Samoistny



Sterowany



sztuczny

Adaptacja:



Umiejętność dostosowania człowieka do zmiany

warunków czynnościowych i socjalnych

występującej w następstwie zaburzenia funkcji

Regeneracja



Polega na odradzaniu się części ciała, narządów,

tkanek i komórek przez przystosowanie

plastycznej drogi autoreprodukcji komórek i

struktur międzykomórkowych

Akceptacja



To przyjęcie aktualnego stanu psychofizycznego

przez osobę niepełnosprawną

Kinezyprofilaktyka



Świadomie kierowany proces

polegający na celowym

wykorzystaniu sciśle określonych

ćwiczeń fizycznych dla uzyskania

efektów psychicznych i fizycznych,

przeciwdziałających obniżaniu

możliwości przystosowawczych

organizmu

Kinezyterapia



Leczenie ruchem, czyli ćwiczenia

fizyczne wykonywane dla celów

leczniczych



Kinezyterapia miejscowa



Kinezyterapia ogólna



Metody kinezyterapeutyczne

OCENA ŻYCIOWYCH

MOŻLIWOŚCI OSÓB

NIEPEŁNOSPRAWNYCH

I semestr Fizjoterapii



Poczucie własnej wartości



Ból



Stres



Funkcje poznawcze



Zaburzenia emocjonalne: depresyjne,

lękowe, osobowości

Problemy psychologiczne

Problemy psychofizyczne

związane z czasem powstania

dysfunkcji



Niepełnosprawność od urodzenia



Niepełnosprawność powstała nagle



Niepełnosprawność postępująca w

przebiegu chorób

Document Outline