Elementy państwa
Elementy państwa
Terytorium – obszar morski, lądowy,
Terytorium – obszar morski, lądowy,
wnętrze ziemi, przestrzeń powietrzna
wnętrze ziemi, przestrzeń powietrzna
Ludność – obywatele państwa,
Ludność – obywatele państwa,
Władza państwowa – przesłanką
Władza państwowa – przesłanką
państwowości jest sprawowanie
państwowości jest sprawowanie
efektywnej władzy nad terytorium i
efektywnej władzy nad terytorium i
ludnością.
ludnością.
Możliwość utrzymywania stosunków z
Możliwość utrzymywania stosunków z
innymi państwami
innymi państwami
1.
1.
Niezależność państwa od innych państw w
Niezależność państwa od innych państw w
podejmowaniu działań
podejmowaniu działań
2.
2.
Możliwość utrzymywania stosunków z innymi
Możliwość utrzymywania stosunków z innymi
państwami wynikającą z uznania danego państwa
państwami wynikającą z uznania danego państwa
przez inne podmioty
przez inne podmioty
Suwerenność
Suwerenność
Cechy:
Cechy:
Samowładność – prawna niezależność od władzy
Samowładność – prawna niezależność od władzy
innych podmiotów
innych podmiotów
Całowładność – możliwość regulowania
Całowładność – możliwość regulowania
wszystkich stosunków wewnątrz państwa
wszystkich stosunków wewnątrz państwa
Dwa aspekty:
Dwa aspekty:
Zewnętrzny – nacisk na relacje występujące
Zewnętrzny – nacisk na relacje występujące
pomiędzy różnymi państwami (państwo może
pomiędzy różnymi państwami (państwo może
samodzielnie i bez niczyich wpływów sprawować
samodzielnie i bez niczyich wpływów sprawować
jurysdykcję w stosunku do swojego terytorium)
jurysdykcję w stosunku do swojego terytorium)
Wewnętrzny – nacisk na relację państwo-
Wewnętrzny – nacisk na relację państwo-
społeczeństwo, państwo posiada imperium
społeczeństwo, państwo posiada imperium
wydawania rozkazów, którym mają podlegać inni
wydawania rozkazów, którym mają podlegać inni
Art. 2 ust 1 KNZ
Art. 2 ust 1 KNZ
„
„
Organizacja opiera się na zasadzie
Organizacja opiera się na zasadzie
suwerennej równości wszystkich
suwerennej równości wszystkich
członków.”
członków.”
Na suwerenna równość państ składają się między
Na suwerenna równość państ składają się między
innymi:
innymi:
Państwa są równe pod względem prawnym
Państwa są równe pod względem prawnym
Każdemu państwu przysługują prawa wynikające
Każdemu państwu przysługują prawa wynikające
z pełnej suwerenności
z pełnej suwerenności
Obowiązek szanowania podmiotowości innych
Obowiązek szanowania podmiotowości innych
państw
państw
Nietykalność integralności terytorialnej i
Nietykalność integralności terytorialnej i
politycznej państw
politycznej państw
Swoboda wyboru i rozwoju systemu politycznego,
Swoboda wyboru i rozwoju systemu politycznego,
społecznego, gospodarczego kulturalnego
społecznego, gospodarczego kulturalnego
Obowiązek stosowania się do zobowiązań
Obowiązek stosowania się do zobowiązań
międzynarodowych i pokojowego współżycia z
międzynarodowych i pokojowego współżycia z
innymi państwami
innymi państwami
Państwa jednolite
Państwa jednolite
•
występuje na zewnątrz jako jedne
występuje na zewnątrz jako jedne
podmiot
podmiot
•
istnieje zcentralizowana władza, nie ma
istnieje zcentralizowana władza, nie ma
podziału suwerenności między całość i
podziału suwerenności między całość i
części składowe
części składowe
•
jednostki administracyjne nie mają
jednostki administracyjne nie mają
żadnej zdolności prawnej o zdolności do
żadnej zdolności prawnej o zdolności do
czynności prawnych w stosunkach
czynności prawnych w stosunkach
międzynarodowych,
międzynarodowych,
•
stosunki zagraniczne należą wyłącznie
stosunki zagraniczne należą wyłącznie
do kompetencji władz centralnych.
do kompetencji władz centralnych.
Państwa złożone
Państwa złożone
istotą państwa złożonego jest podział
istotą państwa złożonego jest podział
suwerenności między całość i części składowe
suwerenności między całość i części składowe
1.
1.
Państwa
Państwa
związkowe
związkowe
– całość jest podmiotem
– całość jest podmiotem
PM a części składowe mogą mieć jedynie
PM a części składowe mogą mieć jedynie
ograniczoną zdolność do utrzymywania stos.
ograniczoną zdolność do utrzymywania stos.
międzynarodowych –
międzynarodowych –
federacje
federacje
.
.
Federacja występuje jako jeden podmiot w
Federacja występuje jako jeden podmiot w
stosunkach międzynarodowych.
stosunkach międzynarodowych.
1.
1.
Związki
Związki
państw
państw
– podmiotami PM są części
– podmiotami PM są części
składowe, a całość albo w ogóle nie, albo ma
składowe, a całość albo w ogóle nie, albo ma
ograniczoną zdolność do czynności –
ograniczoną zdolność do czynności –
konfederacje
konfederacje
.
.
Konfederacja jest luźnym związkiem państw opartym
Konfederacja jest luźnym związkiem państw opartym
na umowie międzynarodowej dla prowadzenia
na umowie międzynarodowej dla prowadzenia
wspólnej polityki zagranicznej i obronnej.
wspólnej polityki zagranicznej i obronnej.
Państwa związkowe pozostają suwerenne i
Państwa związkowe pozostają suwerenne i
stanowią odrębne podmioty PM.
stanowią odrębne podmioty PM.
Nabycie terytorium
Nabycie terytorium
1.
1.
Charakter pierwotny – nabycie
Charakter pierwotny – nabycie
terytorium nie podlegającego
terytorium nie podlegającego
uprzednio suwerenności innego
uprzednio suwerenności innego
państwa, np. w wyniku zmian
państwa, np. w wyniku zmian
geograficznych
geograficznych
2.
2.
Charakter wtórny – ze względu na
Charakter wtórny – ze względu na
podstawę prawną aktu
podstawę prawną aktu
stanowiącego tytuł do terytorium
stanowiącego tytuł do terytorium
(akt umowny lub jednostronny)
(akt umowny lub jednostronny)
Cesja – czynność dwustronna,
Cesja – czynność dwustronna,
przekazanie suwerenności w
przekazanie suwerenności w
odniesieniu do część terytorium,
odniesieniu do część terytorium,
legalna po zasięgnięciu opinii
legalna po zasięgnięciu opinii
ludności zamieszkującej cedowane
ludności zamieszkującej cedowane
terytorium (w formie plebiscytu)
terytorium (w formie plebiscytu)
Adiudykacja - również uznawana za
Adiudykacja - również uznawana za
formę tytułu nabycia terytorium.
formę tytułu nabycia terytorium.
Polega na poddaniu jakiegoś sporu
Polega na poddaniu jakiegoś sporu
terytorialnego rozstrzygnięciu sądu
terytorialnego rozstrzygnięciu sądu
lub trybunału arbitrażowego a jego
lub trybunału arbitrażowego a jego
decyzja będzie wiążąca.
decyzja będzie wiążąca.
Zawłaszczenie – (okupacja)
Zawłaszczenie – (okupacja)
rozciągnięcie suwerenności na
rozciągnięcie suwerenności na
terytorium nie poddane uprzednio
terytorium nie poddane uprzednio
zwierzchnictwu innego państwa (tzw.
zwierzchnictwu innego państwa (tzw.
terra nulis
terra nulis
)
)
Zasiedzenie – związane z upływem
Zasiedzenie – związane z upływem
czasu, instytucja stwarzająca
czasu, instytucja stwarzająca
skutecznie tytuł do terytorium oparte
skutecznie tytuł do terytorium oparte
na sprawowanie kontroli na danym
na sprawowanie kontroli na danym
terytorium. Warunkiem jest upływa
terytorium. Warunkiem jest upływa
czasu oraz brak protestu ze strony
czasu oraz brak protestu ze strony
państwa – poprzedniego suwerena.
państwa – poprzedniego suwerena.
Uznanie państwa
Uznanie państwa
– fakt prawny,
– fakt prawny,
aby umożliwić państwu
aby umożliwić państwu
funkcjonowanie w stosunkach
funkcjonowanie w stosunkach
międzynarodowych konieczne jest
międzynarodowych konieczne jest
jego uznanie przez społeczność
jego uznanie przez społeczność
międzynarodową. W odniesieniu do
międzynarodową. W odniesieniu do
uznania państwa uwzględnia się dwie
uznania państwa uwzględnia się dwie
teorie:
teorie:
Koncepcja konstytutywna - istnienie
Koncepcja konstytutywna - istnienie
państwa jest uzależnione od jego uznania
państwa jest uzależnione od jego uznania
przez społeczność międzynarodową.
przez społeczność międzynarodową.
Koncepcja deklaratywna - sprowadza
Koncepcja deklaratywna - sprowadza
skutek uznania do potwierdzenia pewnego
skutek uznania do potwierdzenia pewnego
rzeczywiście istniejącego bytu.
rzeczywiście istniejącego bytu.
*
*
koncepcja uznania obligatoryjnego –
koncepcja uznania obligatoryjnego –
wszystkie państwa mają obowiązek
wszystkie państwa mają obowiązek
uznania danej rzeczywistości
uznania danej rzeczywistości
Deklaracje Europejskiej
Deklaracje Europejskiej
Współpracy Politycznej
Współpracy Politycznej
(16.12.1991)
(16.12.1991)
poszanowanie KNZ, Aktu Końcowego KBWE i Paryskiej
poszanowanie KNZ, Aktu Końcowego KBWE i Paryskiej
Karty Nowej Europy, w tym w szczególności wymogów
Karty Nowej Europy, w tym w szczególności wymogów
dotyczących państwa prawnego, demokracji i praw
dotyczących państwa prawnego, demokracji i praw
człowieka;
człowieka;
zagwarantowanie praw grup etnicznych i narodowych
zagwarantowanie praw grup etnicznych i narodowych
oraz mniejszości;
oraz mniejszości;
poszanowanie nienaruszalności terytorialnej oraz zasady,
poszanowanie nienaruszalności terytorialnej oraz zasady,
że zmiany terytorialne mogą być dokonywane tylko
że zmiany terytorialne mogą być dokonywane tylko
metodami pokojowymi;
metodami pokojowymi;
przyjęcie przez nowe państwa wszystkich zobowiązań
przyjęcie przez nowe państwa wszystkich zobowiązań
rozbrojenia i nieproliferacji broni jądrowej,
rozbrojenia i nieproliferacji broni jądrowej,
bezpieczeństwa i stabilizacji regionalnej;
bezpieczeństwa i stabilizacji regionalnej;
zobowiązanie się do umownej lub arbitrażowej regulacji
zobowiązanie się do umownej lub arbitrażowej regulacji
wszystkich kwestii spornych dotyczących sukcesji państw
wszystkich kwestii spornych dotyczących sukcesji państw
i sporów regionalnych.
i sporów regionalnych.
Uznanie przedwczesne
Uznanie przedwczesne
– gdy nowe
– gdy nowe
państwo nie jest w pełni ukształtowane,
państwo nie jest w pełni ukształtowane,
nie nastąpiło jeszcze jego oderwanie od
nie nastąpiło jeszcze jego oderwanie od
terytorium państwa poprzednika, może
terytorium państwa poprzednika, może
być potraktowane jako ingerencja w
być potraktowane jako ingerencja w
sprawy wewnętrzne innego państwa i tym
sprawy wewnętrzne innego państwa i tym
samym stanowić delikt międzynarodowy.
samym stanowić delikt międzynarodowy.
Uznanie opóźnione –
Uznanie opóźnione –
gdy z przyczyn
gdy z przyczyn
politycznych państwo lub grupa państw
politycznych państwo lub grupa państw
odmawia uznania jakiegoś państwa, które
odmawia uznania jakiegoś państwa, które
obiektywnie istnieje i zostało wcześniej
obiektywnie istnieje i zostało wcześniej
uznane przez większość pozostałych
uznane przez większość pozostałych
państw
państw
Formy uznania
Formy uznania
. Uznanie
. Uznanie
de iure
de iure
przyjmuje kształt
przyjmuje kształt
uroczystej deklaracji, w której podmioty
uroczystej deklaracji, w której podmioty
uznają, że od danego momentu będą
uznają, że od danego momentu będą
uznawały pewien twór za państwo.
uznawały pewien twór za państwo.
uznanie
uznanie
de facto
de facto
, mniej uroczyste, które
, mniej uroczyste, które
następuje poprzez zawarcie umowy
następuje poprzez zawarcie umowy
dwustronnej (o charakterze politycznym),
dwustronnej (o charakterze politycznym),
poprzez nawiązanie stosunków
poprzez nawiązanie stosunków
dyplomatycznych lub też dopuszczenie
dyplomatycznych lub też dopuszczenie
urzędników konsularnych do czynności
urzędników konsularnych do czynności
urzędowych.
urzędowych.
Uznanie rządu
Uznanie rządu
– nie wpływa na sytuację
– nie wpływa na sytuację
międzynarodową państwa, które
międzynarodową państwa, które
zachowuje swoją podmiotowość,
zachowuje swoją podmiotowość,
identyczność i ciągłość.
identyczność i ciągłość.
Aby było zgodne z prawem
Aby było zgodne z prawem
międzynarodowym
międzynarodowym
1.
1.
musi on sprawować efektywną władzę na
musi on sprawować efektywną władzę na
terytorium danego państwa
terytorium danego państwa
2.
2.
akceptacja/tolerowanie przez miejscową
akceptacja/tolerowanie przez miejscową
ludność
ludność
3.
3.
wola nowego rządu do przestrzegania
wola nowego rządu do przestrzegania
zobowiązań międzynarodowych
zobowiązań międzynarodowych
1.
1.
Doktryna
Tabora
Doktryna
Tabora
–
zakład
–
zakład
odmowę
uznania
rządu
odmowę
uznania
rządu
utworzonego z naruszeniem zasady
utworzonego z naruszeniem zasady
legitymizmu
legitymizmu
2.
2.
Doktryna Estrady
Doktryna Estrady
– oparta na
– oparta na
zasadzie powszechnego uznania,
zasadzie powszechnego uznania,
postulowała uznanie każdego rządu,
postulowała uznanie każdego rządu,
bez względu na sposób dojścia do
bez względu na sposób dojścia do
władzy.
władzy.
reżim
reżim
de facto
de facto
- niepełny podmiot prawa
- niepełny podmiot prawa
międzynarodowego. Takie podmioty:
międzynarodowego. Takie podmioty:
1.
1.
Ponoszą odpowiedzialność międzynarodową za
Ponoszą odpowiedzialność międzynarodową za
naruszenie prawa
naruszenie prawa
2.
2.
Nie wolno w stosunku do nich użyć siły
Nie wolno w stosunku do nich użyć siły
3.
3.
Mogą zawierać umowy dwustronne lub
Mogą zawierać umowy dwustronne lub
przystępować do umów wielostronnych
przystępować do umów wielostronnych
4.
4.
Mogą wymieniać misje i przedstawicieli nie
Mogą wymieniać misje i przedstawicieli nie
mających charakteru dyplomatycznego
mających charakteru dyplomatycznego
(przedstawicielstwa handlowe)
(przedstawicielstwa handlowe)
5.
5.
Prawo przez nie stanowione powinno być
Prawo przez nie stanowione powinno być
uznawane za skuteczne jeżeli przeciwne
uznawane za skuteczne jeżeli przeciwne
rozwiązanie byłoby niekorzystne dla
rozwiązanie byłoby niekorzystne dla
mieszkańców danego terytorium
mieszkańców danego terytorium
SUKCESJA
SUKCESJA
1.
1.
określenie zdarzenia prawnego
określenie zdarzenia prawnego
(faktu zamian terytorialnych
(faktu zamian terytorialnych
pomiędzy państwami)
pomiędzy państwami)
2.
2.
określenie skutków tych zmian
określenie skutków tych zmian
Identyczność – dane państwo jest tożsame
Identyczność – dane państwo jest tożsame
z innym państwem, istniejącym uprzednio,
z innym państwem, istniejącym uprzednio,
przy czym nie są to elementy
przy czym nie są to elementy
konstytutywne (ludność, terytorium i
konstytutywne (ludność, terytorium i
władza państwowa)
władza państwowa)
Ciągłość państwa - wiązana jest z faktem,
Ciągłość państwa - wiązana jest z faktem,
iż każde zmiany zachodzące w państwie
iż każde zmiany zachodzące w państwie
będą prowadziły do jego upadku. Istnieje
będą prowadziły do jego upadku. Istnieje
zasada, która mówi o tym, iż do momentu
zasada, która mówi o tym, iż do momentu
definitywnego stwierdzenia upadku
definitywnego stwierdzenia upadku
państwa należy domniemywać ciągłość
państwa należy domniemywać ciągłość
państwa.
państwa.
Sukcesja całkowita – wtedy gdy państwo
Sukcesja całkowita – wtedy gdy państwo
poprzednik przestaje istnieć a w to
poprzednik przestaje istnieć a w to
miejsce powstaje państwo-sukcesor
miejsce powstaje państwo-sukcesor
Sukcesja częściowa – gdy dochodzi do
Sukcesja częściowa – gdy dochodzi do
zmian terytorialnych pomiędzy państwami
zmian terytorialnych pomiędzy państwami
istniejącymi lub też państwo poprzednik
istniejącymi lub też państwo poprzednik
istnieje nadal pomimo zmian
istnieje nadal pomimo zmian
terytorialnych i ludnościowych
terytorialnych i ludnościowych
Przedmiot sukcesji
Przedmiot sukcesji
umowy międzynarodowe, zobowiązania i
umowy międzynarodowe, zobowiązania i
prawo pozatraktatowe, mienie państwowe,
prawo pozatraktatowe, mienie państwowe,
archiwa i długi, członkostwo w
archiwa i długi, członkostwo w
organizacjach międzynarodowych.
organizacjach międzynarodowych.
Konwencja
Konwencja
wiedeńska
wiedeńska
o
o
sukcesji
sukcesji
państwa
państwa
w
w
odniesieniu
odniesieniu
do
do
traktatów
traktatów
z
z
1978
1978
r.
r.
Konwencja
Konwencja
wiedeńska
wiedeńska
w
w
odniesieniu
odniesieniu
do
do
sukcesji
sukcesji
długów
długów
i
i
własności
własności
państwowej
państwowej
z
z
1983
1983
r.
r.
Sukcesja w odniesieniu do
Sukcesja w odniesieniu do
umów międzynarodowych
umów międzynarodowych
1.
1.
tabula rasa – państwo powstałe nie jest
tabula rasa – państwo powstałe nie jest
związane żadnymi traktatami
związane żadnymi traktatami
2.
2.
prawo wyboru – państwo dokonuje selekcji
prawo wyboru – państwo dokonuje selekcji
umów, którymi chce być związane
umów, którymi chce być związane
3.
3.
kontynuacja z prawem do wypowiedzenia –
kontynuacja z prawem do wypowiedzenia –
generalna sukcesja zobowiązań umownych,
generalna sukcesja zobowiązań umownych,
jednak państwu nowemu oraz pozostałym
jednak państwu nowemu oraz pozostałym
stronom przysługuje prawo wypowiedzenia
stronom przysługuje prawo wypowiedzenia
4.
4.
prawo do namysłu – podobna do zasady
prawo do namysłu – podobna do zasady
kontynuacji, jednak jest określony czas w jakim
kontynuacji, jednak jest określony czas w jakim
państwo powinno podjąć decyzję w przedmiocie
państwo powinno podjąć decyzję w przedmiocie
sukcesji
sukcesji
art. 11
art. 11
Konwencji z 1978
Konwencji z 1978
„
„
Sukcesja państwa jako taka nie
Sukcesja państwa jako taka nie
narusza:
narusza:
1.
1.
granic ustalonych przez traktat
granic ustalonych przez traktat
2.
2.
zobowiązań i praw ustalonych przez
zobowiązań i praw ustalonych przez
traktat a dotyczących statusu
traktat a dotyczących statusu
prawnego granicy.”
prawnego granicy.”
Document Outline