Budowa błon
Budowa błon
biologicznych
biologicznych
Budowa błon
Budowa błon
biologicznych
biologicznych
Budowa błon
Budowa błon
biologicznych
biologicznych
Budowa błon
Budowa błon
biologicznych
biologicznych
połowa XVII w. – Robert Hooke
jako pierwszy zaobserwował
komórki pod mikroskopem.
1890 r. – Ernst Overton
zauważył, że substancje nie
polarne przechodzą przez błony
łatwiej niż substancje polarne.
1935 r. – Model Daniellego i
Davsona
1925 r. – doświadczenie
Gortela i Grendela
1960 r. – wprowadzenie
techniki
freeze fracturing
Freeze fracturing
Freeze fracturing
Warstwa wewnętrzna
Warstwa zewnętrzna
Kierunek
rozłupywani
a
lód
Freeze fracturing
Freeze fracturing
Freeze fracturing
Freeze fracturing
białko transmembranowe
Kierunek
rozłupywani
a
1935 r. –Danielli and Davson
model
1925 r. – Experiment of
Gortel and Grendel
1972 r. – Singer i Nicolson
przedstawiają model płynnej
mozaiki
1960 r. – wprowadzenie
techniki
freeze fracturing
Składniki błon biologicznych
Składniki błon biologicznych
• lipidy
• białka
• cukry
O
OH
OH
OH
6CH
2
OH
rodzaj błony
Białk
a
%
Lipidy
%
Błony plazmatyczne:
Erytrocyty
Komórki wątroby
mielina
49
54
18
43
36
79
Błona jądra
komórkowego ( n.
envelope)
66
32
siateczka
endoplazmatyczna
62
27
Mitochondrium:
błona zewnętrzna
błona wewnętrzna
55
78
45
22
Skład błon biologicznych
Skład błon biologicznych
Frakcja
Frakcja
lipidowa
lipidowa
• fosfolipidy
• glikolipidy
• cholesterol
fosfatydyloetanoloamina
sfingomielina
fosfatydylocholina
fosfatydyloseryna
C O
O
O
O
N
+
-
P
CH
CH
3
CH
3
CH
3
O
O
O
CH
2
CH
2
C O
CH
2
CH
2
O
O
O
C O
O
C O
COO
+
P
CH
-
CH
2
O
O
CH
2
CH
2
C
NH
3
H
Fosfolipidy
Fosfolipidy
CH
HO CH
CH
N
+
CH
CH
P
-
3
CH
3
3
O
O
O
O
2
NH
CH
CH
C O
CH
2
CH
2
NH
O
C
C
O
CH
O
O
O
CH
O
P
+
-
CH
2
2
O
O
CH
2
CH
2
3
Ułożenie lipidów w błonie
Ułożenie lipidów w błonie
Cholesterol
Cholesterol
CH
3
CH
3
CH
CH
2
CH
2
CH
CH
2
CH
3
CH
3
CH
3
OH
Cz.
hydrofilowa
Cz.
hydrofobowa
Asymetria lipidów w błonie
Asymetria lipidów w błonie
Fosfatydylocholina
Fosfatydyloetanoloam
ina
Fosfatydyloseryna
Sfingomielina
Fosfatydyloseryna
+ Fosfatydyloinozytol
0
2
0
2
0
4
0
4
0
6
0
6
0
8
0
8
0
10
0
10
0
%
Wewnętrzna monowarstwa
Zewnętrzna monowarstwa
Ludzkie
erytrocyty
Płytki krwi
świni
Komórki
wątroby szczura
Asymetria lipidów w błonie
Asymetria lipidów w błonie
Umocowanie białek w błonie
Asymetria białek w błonie
Asymetria białek w błonie
Model płynnej mozaiki
Model płynnej mozaiki
Asymetria błony
Asymetria błony
• Inny skład chemiczny
monowarstw lipidowych
• Występowanie
domen
1. Lipidy:
2. Białka:
• Różne białka po stronie
wewnętrznej i zewnętrznej
błony
2. Cukry:
• Występują głównie po
zewnętrznej stronie błony
Płynność błon biologicznych
Płynność błon biologicznych
rotacja
Dyfuzja boczna
flip-flop
W błonach zawierających
lipidy o przewadze wiązań
nasyconych – cholesterol
cholesterol
zwiększa płynność błony
zwiększa płynność błony
Wpływ
cholesterolu na
płynność błon
W błonach zawierających
lipidy o wiązaniach
nienasyconych –
cholesterol zmniejsza
cholesterol zmniejsza
płynność błony
płynność błony
Główne cechy modelu płynnej
Główne cechy modelu płynnej
mozaiki
mozaiki
• niezależne występowanie białek
integralnych i powierzchniowych
• asymetria rozmieszczenia lipidów
i białek
• płynność
Funkcje błon
Funkcje błon
• bariera dzięki której komórka
zachowuje odrębny skład
• zapewniają przenoszenie
informacji pomiędzy wnętrzem
komórki i jej otoczeniem
• kontrolują transport
substancji do i z komórki
• stanowią strukturalną
podstawę właściwego
funkcjonowania wielu enzymów
• rozpoznawanie obcych
komórek