Etyka komunikowania

Etyka

komunikowaniu

Zajęcia opracowała i prowadzi:

dr Krystyna Najder-Stefaniak

Zakład Filozofii

Katedra Edukacji i Kultury

pokój 212 bud. 35

e-mail:

krystyna_najder_stefaniak@sggw.pl

Celem zajęć jest

- zwrócenie uwagi na to, że

komunikowanie jest swego rodzaju działaniem

i jako takie

może i powinno być przedmiotem refleksji

etycznej

- zainspirowanie i przygotowanie do bardzo

potrzebnej w kontekście zarówno

globalnych problemów cywilizacyjnych i

nowych możliwości, jakie stwarza technika,

jak i

problemów interpersonalnych

refleksji na temat:

jakim wartościom służy, jakim może służyć

(perspektywa opisowa)

jakim powinno służyć (perspektywa

normatywna)

komunikowanie?

Literatura:

K. Wojtyła:

Elementarz etyczny,

Wydawnictwo ANTYK, Lublin

1983

T. Ślipko:

Zarys etyki ogólnej

, Wydawnictwo WAM, Kraków

2004

K. Najder-Stefaniak:

Specyfika etyki

Kategorie etyki

[w:]

Wstęp do etyki biznesu

, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2007

W. L. Rivers, C. Mathews,

Etyka środków przekazu

; Wyd.

Artystyczne i filmowe, Warszawa 1995

E. Fromm:

Niech się stanie człowiek. Z psychologii etyki,

PWN,

Warszawa-Wrocław 1996

J.Condry, K.Popper :

Telewizja - zagrożenie dla demokracji

"Sic" Warszawa 1996

R. Legutko,

Etyka absolutna i społeczeństwo otwarte

; Kraków

1998

Treści kształcenia:

Wykłady:

Ważne w refleksji etycznej pojęcia i kategorie:

wolność, odpowiedzialność, dobro, cnota, wartość,

sprawiediwość;

komunikowanie jako działanie i jako narzędzie

działania;

prakseologiczny a etyczny wymiar komunikowania;

wartościowanie a ocenianie;

emet i aleteia, kłamstwo a fałsz,

dobre i złe słowa z perspektywy prawdy, dobra i

piękna; rodzaje języka według Waltera Beniamina;

odpowiedzialność za słowa;

simulacrum; hipokryzja; mowa nienawiści;

rodzaje spotkań według Martina Bubera;

problem rozumienia; wartość dialogu (dialog,

którego efektem jest mądrość - Sokrates, dialog,

którego efektem jest emet – Martin Buber , dialog ,

którego efektem jest synergia sensów, dialog ,

którego efektem jest konsensus);

etyka w komunikowaniu

- komunikowanie dzieje się między nadawcą i

odbiorcą komunikatu,

jego rezultat zależy od aktywności obu stron

relacji komunikowania

→ odpowiedzialność za ten rezultat dotyczy

więc

zarówno tego, kto wysyła komunikat, jak i

tego kto go odbiera

etyka jest nauką o dobrym działaniu,

czyli takim, którego efektem jest dobro

→ komunikowanie ma związek z działaniem

Czy komunikowanie jest działaniem?

Żeby znaleźć odpowiedź na to pytanie musimy

wiedzieć:

1) czym jest działanie?

2) czym jest komunikowanie?

Działanie jest to aktywność celowa i

planowana

Działanie jest możliwe dzięki temu,

że człowiek umie myśleć pojęciami

i może reagować

nie bezpośrednio na bodziec z otoczenia

/czyli odreagować/

ale reagować na pojęcie, w którym zgromadził

wiedzę na temat tego z czym się spotyka

lub tego, co chce osiągnąć.

Komunikowanie jest aktywnością

celową i planowaną.

Jest więc działaniem.

Jego specyfika polega na tym, że dzieje

się bezpośrednio w wymiarze myślenia

symbolicznego.

komunikowanie



KOMUNIKACJA

INTERPERSONALNA,

psychol.

proces, dzięki

któremu jednostka

w bezpośrednim kontakcie

z inną osobą przekazuje

i otrzymuje informacje



KOMUNIKOWANIE

MASOWE,

jedna z form

komunikowania,

przekazywanie za

pośrednictwem urządzeń

technicznych, tych samych

treści, skierowanych do

liczebnie wielkich,

zróżnicowanych społecznie

i anonimowych grup

odbiorców. Przekazy docierają

do nich szybko, mniej więcej

w tym samym czasie i na ogół

prędko dezaktualizują się;

głównym składnikiem

komunikowania masowego są

środki masowego przekazu.

w procesie komunikacji interpersonalnej można wyodrębnić

kilka etapów:

1) inicjująca, bardziej lub mniej świadoma intencja nadawcy

(osoby, która wytwarza przekaz) przekazania pewnej treści,

2) kodowanie, tj. przełożenie tych treści na określone

zachowania,

3) nadawanie, tj. przekazanie wiadomości za pośrednictwem

określonych zachowań,

4) odbiór, tj. percepcja przez narządy zmysłów odbiorcy

zachowań nadawcy,

5) odkodowywanie, tj. przełożenie odebranych sygnałów na

wiadomość,

6) interpretacja wiadomości, tj. przypisanie jej przez odbiorcę

znaczenia w kontekście jego ogólnej wiedzy o świecie.

Przekazami (komunikatami) w komunikacji interpesonalnej są:

zachowania werbalne (wypowiedzi)

niewerbalne

(mimika twarzy, kinezjetyka — pozycja ciała, postawa, gesty i in.

ruchy ciała, proksemika — przestrzenna odległość między

komunikującymi się osobami, parajęzyk — wysokość i natężenie

głosu, tempo mówienia, śmiech itp.).

Jeśli treści przekazywane różnymi kanałami są sprzeczne, odbiorca

zwykle kieruje się przekazem niewerbalnym („mową ciała”).

Komunikacja interpersonalna wymaga

wspólnego dla nadawcy i odbiorcy kodu

określającego relacje między

zachowaniami

treściami, które mają one oznaczać.

W komunikacji interspersonalnej

każdy komunikat jest zarazem bodźcem-przekazem

nadawcy dla odbiorcy

reakcją nadawcy na wcześniejszy przekaz odbiorcy.

Człowiek w procesie komunikowania interpersonalnego pełni

jednocześnie funkcję nadawcy przekazującego wiadomość

i odbiorcy — obserwuje, jakie wrażenie na rozmówcy wywołuje

przekazywana wiadomość; także odbiorca przyjmujący

wiadomość przekazuje jednocześnie nadawcy swój stosunek

do odbieranych treści; działa tu więc pętla sprzężenia

zwrotnego.

Należy odróżniać ją od

moralności

która jest

praktyką realizowania norm działania

uznanych w danym środowisku lub w danej epoce

historycznej

za ukierunkowujące to działanie ku dobru.

Etyka

jest nauką

, jest zbiorem twierdzeń, sądów, które

jakkolwiek niewątpliwie są nastawione na to, aby

kierować czynami, niemniej znajdują się do tych

czynów w takim stosunku jak swoista

teoria

samej

praktyki

Problemem powiązania ogólnych zasad,

jakie znajdujemy w etyce, z konkretnymi

zachowaniami, które mają być przez te

zasady kształtowane lub z ich perspektywy

oceniane, zajmuje się

kazuistyka

Jej przedmiotem są poszczególne fakty

moralne postrzegane w kontekście

szczegółowych okoliczności wypływających z

sytuacji, w jakiej działający człowiek się

znalazł.

Będąc nauką etyka gwarantuje

dążenie do tego,

by normy postępowania człowieka

opierały się na

możliwie jak najgruntowniejszym poznaniu tego,

co dotyczy bytu ludzkiego oraz bytu w ogóle.

Ponadto jak każda nauka

etyka odwołuje się do rozumu

a swoje podstawy znajduje w refleksji filozoficznej.

W aspekcie normatywnym jest etyka definiowana jako nauka

ustalająca

(na podstawie przyjętych ocen i norm

albo na podstawie odkrytych prawd i wartości)

dyrektywy moralnego

postępowania,

w aspekcie opisowym zaś

jako nauka podejmująca opis, analizę i wyjaśnianie

rzeczywiście istniejącej moralności.

Różne sposoby uprawiania tej dyscypliny doprowadziły do

powstania

działów etyki:

etyka normatywna

w ramach tego działu etycy ferują

sądy etyczne i ich racjonalne uzasadnienie

etologia moralności

zajmuje się problematyką nie

filozoficzną, lecz empiryczną, znajdujemy tu zagadnienia o

charakterze historycznym, socjologicznym i psychologicznym

metaetyka

jest wyrazem charakterystycznej dla XX wieku

tendencji do analizy logicznej aparatu pojęciowego i sposobu

rozumowania,

jej przedmiotem są gnoseologiczne, logiczne i metodologiczne

zagadnienia etyki normatywnej

Metaetycy pomijają etologię moralności, ponieważ

zagadnienia dotyczące gnoseologii i metodologii tej dyscypliny

wiedzy zajmują się teoretycy w ramach metarefleksji

poświęconej naukom społecznym.

Metaetyka korzysta jednak z badań etologicznych w kwestii

znaczenia terminów etycznych.

Document Outline