Style
przywództwa
- wady i
zalety
Przywództwo -
spontaniczne i
oddolne obdarzenie jednego
z członków grupy
uprawnieniami władczymi ‐
decyzyjnymi,
koordynacyjnymi ‐ w
stosunku do pozostałych.
Z przywództwem typowe jest wyłanianie się
przywódców i konstytuowanie się pozycji
przywódczych. Wynika to z trojakich
konieczności funkcjonalnych, które występują
w większości grup:
• z potrzeby koordynacji działań zmierzających
do realizacji celów grupowych
• z potrzeby zapewnienia wewnętrznej
integracji czy spoistości grupy
• z potrzeby afirmowania ważnych dla grupy
ideałów i wartości przez dostarczanie wzorów
osobowych, a w razie potrzeby egzekwowanie
właściwych sposobów postępowania.
Na takie zapotrzebowanie odpowiada
przywódca lub przywódcy grupy.
Niekiedy może to być jedna osoba, która jest zdolna
równocześnie narzucić członkom grupy efektywne i
wzajemnie zgrane sposoby działania, wytworzyć
między nimi silne więzi i stanowić dla nich
wzorzec postępowania. Czasami pojawiają się w jednej
grupie przywódcy wyspecjalizowani:
ktoś, kto ma najlepszą wiedzę i umiejętności, aby
prowadzić grupę do skutecznej realizacji celów
ktoś inny, kto ma talenty towarzyskie i animatorskie i
zdolny jest stworzyć w grupie atmosferę
solidarności, lojalności, wzajemnego zaufania,
zapewnić ciekawe czy przyjemne spędzanie czasu
ktoś trzeci, kto w doskonały sposób wciela wartości i
idee grupowe i stanowi żywy wzorzec do naśladowania
Styl przywództwa (styl kierowania) -
ogół metod sprawowania władzy
stosowanych w danej organizacji,
obejmujący: wywieranie wpływu,
podejmowanie decyzji, sprawowanie
kontroli nad podwładnymi i ocenianie
ich, komunikację z personelem,
wydawanie poleceń,. Poprzez styl
kierowania przełożony realizuje
swoje działania.
Przywództwo w grupie może
być realizowane w różny
sposób. Rozróżniamy trzy
style przywództwa:
* autokratyczne
* demokratyczne
* permisywne.
• Przywódca autokratyczny sprawuje władzę
samodzielnie i monopolistycznie. Stoi ponad grupą.
• Przywódca autokratyczny narzuca grupie, cele i
zadania grupy.
• Wskazuje strategię i metody działania, wyznaczając
konkretnie każdy kolejny krok, jaki należy podjąć.
• Rozdziela konkretne zadania między wybranych
przez siebie członków grupy.
• Wypowiada wyraźne i jawne personalne opinie
o członkach grupy, rozdziela kary, nagany,
ale i pochwały dla konkretnych członków grupy w
obecności innych.
* nie wymaga wysokich kwalifikacji społecznych
* umożliwia pełną kontrolą nad całością grupy
* czas podejmowania decyzji jest krótki
* pracownicy postępują wg określonych procedur i
wykonują zadania bez dyskusji, co skraca czas
realizacji tych zadań.
* w sposób precyzyjny określa odpowiedzialność
* daje możliwość lepszej koordynacji działań
* konieczna w pewnych sytuacjach szybkość i
jednolitość działania
* okresowo może likwidować niektóre
z potencjalnych konfliktów
* zwolnienie podwładnych z
odpowiedzialności
* nie wykorzystuje w pełni wiedzy i
umiejętności podwładnych
* ogranicza inicjatywę i inwencję twórcza
pracowników
* wymaga stałego nadzoru i precyzyjnego
określania działań
* nie sprzyja zaangażowaniu podwładnych
w realizowaniu działań
• Przywódca demokratyczny koordynuje, doradza,
sugeruje decyzje członkom grupy. Jest
„pierwszym wśród równych”.
• Przywódca demokratyczny kieruje ustalaniem
przez grupę ich celów i zadań grupy.
• Przedstawia grupie alternatywne scenariusze,
wskazując na ich szansę, koszty i rozmiary
ryzyka.
• Pozostawia rozdział zadań samym członkom
grupy, udzielając co najwyżej pewnych sugestii.
• Skupia się na obiektywnej ocenie skuteczności
działań, wskazując na ich możliwe usprawnienia.
*
integracja pracowników ze sobą i z instytucją,
konstruowanie układów partnerskich
* pracownicy traktowani są w sposób podmiotowy,
maja prawo do udziału w podejmowaniu decyzji
* rozwija się pomysłowość i inicjatywę pracowników,
powodując aktywne współdziałanie
* podnosi się poczucie współodpowiedzialności za
wykonywanie zadań
* integruje gr. pracownicze
* poprawia nastrój i atmosferę pracy
* sprzyja zaangażowaniu i integracji z firmą
* umożliwia pełne wykorzystanie wiedzy
i umiejętności pracownika
* przedłuża się czas podejmowania decyzji
ze względu na konieczność uzgodnienia
stanowisk
* wymaga wysokich umiejętności
społeczności i pewnych walorów
osobowych u kierownika
* może mieć ujemny wpływ na szybkość
i jednolitość działania
* istnieje ryzyko powstania chaosu.
• Przywódca permisyjny jest realizatorem ustaleń
podjętych swobodnie przez grupę i minimalnie
wtrąca się do procesu decyzyjnego, służąc jedynie
grupie swoimi kompetencjami i umiejętnościami
wykonawczymi.
• Przywódca permisyjny pozostawia decyzje
swobodnej dyskusji grupowej.
• Służy radą, kiedy grupa potrzebuje informacji
niezbędnych do konstruowania planu działania.
• Nie uczestniczy w rozdziale zadań między
członków grupy.
• Rzadko wdaje się w personalne oceny, a formułuje
co najwyżej ogólne komentarze na temat
działania grupy.
* pełne wykorzystanie kwalifikacji
pracowników i ich predyspozycji
* rozwija samodzielność myślenia
* rozwija poczucie odpowiedzialności
* wyzwala inicjatywę i samodzielność
* podnosi poziom zaangażowania
* niejasność kompetencji
* rozmycie odpowiedzialności
* długi czas realizacji zadań
* wymagane są wysokie kompetencje
społeczne zespołu
* ryzyko powstania chaosu
organizacyjnego
* ryzyko wystąpienia konfliktów w zespole
PRZYWÓDZTWO AUTOKRATYCZNE: styl
sprawowania przywództwa oparty na narzucaniu
z góry jednoosobowych decyzji
bez konsultacji z członkami grupy.
PRZYWÓDZTWO DEMOKRATYCZNE: styl
sprawowania przywództwa oparty na roli koordynującej,
mediującej i wspomagającej osiąganie większościowych
decyzji przez członków grupy.
PRZYWÓDZTWO PERMISYJNE: styl sprawowania
przywództwa oparty na służeniu grupie jedynie radą
i ekspertyzą, z pozostawieniem pełnej autonomii
w podejmowaniu decyzji samym członkom
grupy.
Żaden z wymienionych stylów
kierowania nie jest obiektywnie
gorszy ani lepszy.
W praktyce nigdy też nie
występują w postaci czystej, przez
co można obserwować
całą gamę różnych stylów
kierowania. Najlepiej jednak, gdy
styl kierowania jest
optymalizowany ze względu na
cele, jakie zarządzający ma
zrealizować i grupę, z
którą przyszło mu te cele
realizować.
Piotr Sztompka, Socjologia. Analiza
społeczeństwa.
Style kierowania – władza –
autorytet.. Opracowała dr Danuta
Fjałkowska, Jelenia Góra 2006/2007