BUDOWA SKÓRY I JEJ PRZYDATKÓW

SKÓRA

- organ osłaniający narządy wewnętrzne,

- odgrywa rolę w regulacji ciepła

i gospodarki wodnej,

- ma zdolność wchłaniania i wydzielania,

- chroni przed czynnikami zewnętrznymi

(chemicznymi, fizycznymi, bakteriami,

itp.)

POWIERZCHNIA SKÓRY

ok. 1,5- 2

GRUBOŚĆ SKÓRY

ok. 0,5- 4 mm,

najbardziej zmienia się grubość

naskórka, najgrubszy na części

dłoniowej ręki i podeszwie stopy.

SKÓRA pochodzi z ekto- i

mezodermy,

BUDOWA

SKÓRY

- 3 części:

- naskórek (

epidermis

- skóra właściwa (

dermis

- tkanka podskórna (

hypodermis

NASKÓREK

- jest pochodzenia

ektodermalnego,

- zbudowany z

keratynocytów

- leży na błonie podstawnej

(złożonej z białek,

proteoglikanów),

- błona składa się z 3 części:

- blaszki jasnej,

- pod nią jest blaszka ciemna,

- strefa pod blaszką ciemną.

Blaszka jasna

- górna część błony

podstawnej, przylegająca do komórek

podstawnych naskórka. Blaszka jasna

zawiera kompleks białkowy, który jest

związany

z półdesmosomami keratynocytów

warstwy podstawnej, czyli błona

podstawna związana jest z warstwą

podstawną półdesmosomami.

Głównym składnikiem blaszki jest

laminina,

w jej cząsteczce występuje miejsce łączące

się

z kolagenem typu IV, proteoglikanami,

receptorami komórek.

Blaszka ciemna

- główne składniki to

kolagen typu IV, proteoglikany.

Strefa pod blaszką ciemną

- składa

się

z włókien zakotwiczających (zbudowanych

z kolagenu typu VII), dzięki którym

utrzymana jest łączność między

naskórkiem a skórą właściwą.

W błonie podstawnej występują sub.

białkowe będące antygenami

rozpoznawanymi przez autoprzeciwciała

w rozmaitych chorobach.

Tu zaczynają się choroby

autoimmunologiczne.

NASKÓREK

Poszczególne warstwy naskórka:



Warstwa podstawna,



Warstwa kolczysta,



Warstwa ziarnista,



Warstwa jasna,



Warstwa rogowa.

Naskórek

w. podstawna

(rozrodcza)

Stratum basale

najniżej położona warstwa komórek

o wydłużonych, dużych jądrach.

Już w tej warstwie stwierdza się prekursory

keratyny (tonofibryle, cytokeratyny), która

jest ostatecznym produktem metabolizmu

naskórka.

Znajdują się tu melanocyty, kom.

Langerhansa (odpowiedzialne za mechanizmy

odpornościowe), kom. Merkela (szczególnego

typu keratynocyty, wykazujące czynność

neuroendokrynalną).

Naskórek

Komórki podstawne łączą się ze sobą i

położonymi wyżej komórkami warstwy

kolczystej za pomocą desmosomów

(uwypuklenia błony komórkowej)oraz za

pomocą E- kadheryn (cząsteczki kontaktu

międzykomórkowego).

Poprzez podział komórek warstwy

podstawnej następuje ciągła odnowa

naskórka.

Naskórek

w. kolczysta

Stratum spinosum

- składa się

z kilku rzędów wielobocznych komórek,

ulegających spłaszczeniu w kierunku

powierzchni skóry. Między kom. są przestrzenie

z substancją mukopolisacharydowo- białkową

(desmogleiną), komórki połączone są ze sobą

za pomocą cementu międzykomórkowego.

Powyżej tej warstwy zaczyna się proces

terminalnej keratynizacji.

Warstwa podstawna i kolczysta = naskórek

żywy- warstwa Malpighiego.

Naskórek

w. ziarnista

Stratum granulosum

- składa

się

z kilku rzędów wrzecionowatych komórek

o spłaszczonych jądrach wypełnionych

ziarnami keratohialiny (pośredni produkt w

wytwarzaniu białka keratynowego).

Kosztem przekształcających się jąder

komórkowych tworzą się ziarna keratohialiny.

Na tym poziomie rozpoczyna się proces

keratynizacji.

Naskórek

bariera Reina

(nie traktowana jako warstwa)- cieniutka

błona zbudowana z ziaren keratohialiny, stanowi granicę

między naskórkiem żywym i martwym.

Bariera ta hamuje ucieczkę wody z organizmu

i zapobiega nadmiernemu wnikaniu wody do organizmu.

Jest nieprzepuszczalna dla wody i sub. w niej

rozpuszczonych oraz tłuszczów.

Jest przepuszczalna dla gazów (pary wodnej), niektórych

tłuszczowców (lipoidów, witamin rozpuszczalnych

w tłuszczach, NNKT), prowitaminy B5, składników

mineralnych, enzymów, aminokwasów, hormonów

płciowych i fitohormonów, glukozy, promieni słonecznych

i niektórych sub. szkodliwych (kwasów, zasad, metali

ciężkich, nikotyny).

Naskórek

w. jasna

(strefa pośrednia),

Stratum

lucidum

- to wąskie pasmo między

w. ziarnistą a rogową.

Zbudowana z eleidyny (NMF), ma

duże znaczenie w zaburzeniach

rogowacenia. Występuje w

miejscach, gdzie jest zwiększona

hiperkeratoza (dłonie, stopy).

Naskórek

w. rogowa

Stratum corneum

- spłaszczone

komórki bez jąder, komórki tej warstwy

zachodzą dachówkowato na siebie, zwane

korneocytami, wypełnione keratyną.

W dolnych warstwach przylegają do siebie, na

powierzchni ułożone są luźno i ulegają

złuszczeniu.

Warstwa zawiera białka keratynowe, które

wiążą wodę nadając elastyczność.

Na powierzchni warstwy rogowej znajduje się

płaszcz lipidowy, który wraz z keratyną

reguluje proces wchłaniania i przenikania do

skóry sub. rozpuszczalnych w wodzie i

tłuszczach.

Naskórek

PŁASZCZ TŁUSZCZOWY SKÓRY

Warstwa łoju znajdująca się na powierzchni naskórka

jest płaszczem tłuszczowym skóry (PTS).

Wraz z cieniutką warstwą potu tworzy on barierę

ochronną zwaną płaszczem hydrolipidowym skóry.

Funkcje płaszcza hydrolipidowego skóry:

Hamuje przenikanie wody i sub. w niej rozpuszczalnych,

Chroni naskórek przed wysuszeniem, ogranicza TEWL,

Zapewnia odpowiednią elastyczność, miękkość i giętkość

skórze oraz włosom,

Utrzymuje pH skóry w okolicach 5,5 (odczyn lekko kwaśny),

Ze względu na duże stężenie jonów H+ jest barierą dla

elektrolitów dodatnich, (głębiej leżąca warstwa zawiera

grupy OH-, chroni przed wnikaniem elektrolitów ujemnych),

Wraz z potem określa indywidualny zapach człowieka.

Naskórek

KERATYNA

(podstawowa bariera ochronna naskórka):

Podstawowe funkcje ochronne naskórka pełni warstwa rogowa.

Składa się ona ze ściśle do siebie przylegających, martwych,

zrogowaciałych komórek (korneocytów), których głównym

składnikiem są białka (KERATYNA), lipidy oraz woda.

Komórki warstwy rogowej wypełnione są białkiem

keratynowym.

Keratyna stanowi 58% warstwy rogowej.

Tworzy ona barierę wodoodporną- nie dopuszcza ani do zbyt

intensywnego wyparowywania wody przez naskórek, ani do

nadmiernego jej pochłaniania z zewnątrz.

Warstwa rogowa chroni przed utratą wody, odpowiada więc za

elastyczność skóry.

Keratyna zabezpiecza również przed zanieczyszczeniem

powietrza (dym z papierosów) oraz promieniowaniem

ultrafioletowym.

Naskórek

CEMENT MIĘDZYKOMÓRKOWY

Komórki powierzchownych warstw naskórka zlepione

są ze sobą za pomocą tzw. cementu

międzykomórkowego.

Zbudowany jest on z lamelli (blaszek) lipidowych

zanurzonych w roztworze NMF.

Substancje wchodzące w skład NMF-u powstają z

dezintegracji jąder komórkowych rogowaciejących

komórek.

W skład lamelli wchodzą: ceramidy (40%), woski,

kwasy tłuszczowe, sterole (cholesterol).

NMF składa się w 40% z wodnego roztworu kwasu

piroglutaminowego i jego soli sodowej, ponadto w

jego skład wchodzi: mocznik, keratynina, jony NA,

Ca, K, Cl, Mg, oraz sole kwasów : mrówkowego,

mlekowego, cytrynowego.

SKÓRA WŁAŚCIWA

– pochodzenia

mezodermalnego.

Zbudowana z (znajdują się w niej):

- włókien tkanki łącznej,

- zawiera komórki łącznotkankowe,

- naczynia krwionośne,

- zakończenia nerwowe,

- przydatki.

SKÓRA WŁAŚCIWA

2 WARSTWY:

w. brodawkowa

- obejmuje brodawki

skórne zawierające naczynia krwionośne,

przebiega faliście,

w. siateczkowata

- obejmuje głębsze

warstwy, aż do tkanki podskórnej, różni się

bardziej zbitym charakterem kolagenu.

Umożliwia w miarę swobodne przesuwanie

się skóry względem głębiej leżących

tkanek.

SKÓRA WŁAŚCIWA

Włókna te wtopione są w bezpostaciową masę

(istotę podstawową) zbudowaną głównie

z: mukopolisacharydów (kwasu

chondroitynosiarkowego i hialuronowego) oraz

białek i polisacharydów.

Włókna tworzą sieć, przeplatają się wzajemnie.

Włókna kolagenowe typu I i III stanowią

podstawę podścieliska łącznotkankowego,

a kolagen typu IV i laminina występują w

obrębie błon podstawnych naczyń i błony

podstawnej naskórka.

SKÓRA WŁAŚCIWA

KOMÓRKI TKANKI ŁĄCZNEJ występujące w skórze

właściwej to:

fibrocyty i fibroblasty

(fibroblasty przekształcają się

w fibrocyty)- wytwarzają kolagen,

histiocyty

(są makrofagami pochodzącymi z

monocytów krwi, elementy systemu obronnego

skóry),

komórki tuczne produkujące

- hormony tkankowe- dające reakcje skórne na

bodźce mechaniczne, fizyczne, chemiczne.

Np. histamina, która powoduje rozszerzenie naczyń

krwion. (zaczerwienienie sk.) i zwiększenie ich

przepuszczalności,

- enzymy tkankowe: mucynazę i hialuronidazę, ich

funkcja polega na odpowiednim rozmieszczeniu w sk.

mukopolisacharydów.

pojedyncze komórki krwi- limfocyty

TKANKA PODSKÓRNA

Zbudowana głównie z:

- tkanki tłuszczowej,

- zrazików tłuszczowych (złożone z adipocytów-

kom. tk. tłuszczowej),

- tkanki łącznej luźnej,

- tkanki łącznej zbitej.

Tkanka podskórna pełni funkcje ochronne w

stosunku do bodźców mechanicznych, stanowi

amortyzację wobec urazów, ma też znaczenie

podporowe.

KERATYNIZACJA, ROGOWACENIE NASKÓRKA

Przemiany komórek naskórka podczas ich wędrówki

od warstwy rozrodczej (podstawnej) do powierzchni

skóry. Jest to spłaszczanie się, obumieranie i

wypełnianie keratyną komórek naskórka

odbywające się w trakcie przechodzenia

keratynocytów ku powierzchni skóry.

Kom. w. podstawnej dzielą się dając dwie komórki.

Jedna z nich pozostaje nadal kom. rozrodczą, a

druga wędruje w stronę powierzchni skóry

popychana przez nowe komórki powstałe w wyniku

podziałów jej „siostry”. Komórka wędrując ku

powierzchni skóry obumiera, rogowacieje i złuszcza

się. Dzieje się tak dlatego, że warstwy naskórka

leżące bliżej powierzchni są słabo odżywione.

Odnowa naskórka- przejście komórek od warstwy

podstawnej do rogowej trwa średnio 26-28 dni.

UKŁAD NACZYNIOWY SKÓRY

Naczynia krwionośne mają podstawowe

znaczenie dla regulacji cieplnej.

Naczynia tworzą w skórze właściwej dwa duże

sploty naczyniowe:

głęboki splot naczyń

na granicy skóry właściwej

i tkanki podskórnej (splot poskórny),

powierzchniowy splot podbrodawkowy

(podnaskórkowy)- są to naczynia włosowate

(kapilary), zaopatruje brodawki skórne.

Odpowiada za ukrwienie naskórka, ale naczynia

krwionośne do samego naskórka nie wnikają.

Przez naskórek nie przebiegają żadne

naczynia krwionośne. Wszystkie

potrzebne do życia substancje naskórek

czerpie z krwi krążącej w naczyniach

warstwy brodawkowej skóry właściwej.

Tlen, woda i sub. odżywcze (glukoza)

przechodzą z naczyń do płynu

międzytkankowego, a następnie

dyfundują przez błonę podstawną, która

oddziela naskórek od skóry właściwej.

Im większa powierzchnia brodawek

(mocniejsze pofałdowanie) i im lepsze ich

ukrwienie (więcej naczyń włosowatych),

tym więcej sub. odżywczych

dostarczanych jest do naskórka oraz

szybciej zachodzą procesy przemiany

materii.

Z wiekiem brodawki skórne ulegają

spłaszczeniu a liczba naczyń krwionośnych

zmniejsza się dlatego naskórek jest coraz

gorzej odżywiony, a metabolizm w.

rozrodczej ulega spowolnieniu.

Do komórek oddalonych od warstwy

brodawkowej (położonych płyciej) dochodzi

mniej sub. odżywczych, a ze względu na

cement międzykomórkowy i barierę Reina

dochodzi tam również mniej wody. Komórki

te zaczynają więc obumierać (brak wody,

tlenu, pożywienia).

UKŁAD NACZYNIOWY SKÓRY

składa się z:

- naczyń włosowatych,

- naczyń przedwłosowatych

(prekapilarow),

- naczyń żylnych,

- naczyń tętniczych.

NACZYNIA LIMFATYCZNE WŁOSOWATE

Zaczynają się w warstwie

brodawkowej skóry właściwej i łączą

się w sieć poniżej tej warstwy. Druga

sieć naczyń limfatycznych występuje

w tkance podskórnej, zbiera chłonkę

z okolic gruczołów potowych,

łojowych

i mieszków włosowych.

WŁOSY

Mieszek włosowy składa się z części nabłonkowej i

łącznotkankowej.



Z nabłonka (naskórka), który w głębi tworzy macierz

(rozrośnięta warstwa rozrodcza), w wyniku rogowacenia

powstaje łodyga włosa.



Włos otacza pochewka utworzona przez naskórek (część

nabłonkową)



Główną częścią łącznotkankową jest brodawka włosa (leżąca

pod macierzą) zaopatrzona w naczynia krwionośne i nerwy,

ściśle związana z macierzą.



Tuż powyżej brodawki (w części nabłonkowej) znajdują się

melanocyty.



Macierz zawiera na swoim szczycie opuszkę włosa- najbardziej

zewnętrzna część macierzy.



Do mieszka uchodzą gruczoły łojowe. Między pochewką włosa

a samym włosem będzie gromadzić się łój.



Lejek to ujście gruczołu łojowego na zewnątrz.



Do pochewki włosa przymocowany jest mięsień przywłosowy,

napięcie go powoduje wypchnięcie łoju na powierzchnię skóry.

Rozróżniamy trzy rodzaje

włosów:

- włosy meszkowe- delikatne owłosienie

występujące u płodów i noworodków,

- drobne owłosienie ciała- jest to

owłosienie, które w okresie dojrzewania

zastępowane jest wtórnym owłosieniem

typu męskiego lub żeńskiego,

- owłosienie główne- są to włosy głowy,

łonowe, rzęsy, brwi.

Dodatkowe informacje

Całkowita liczba mieszków włosowych jest

niezmienna w ciągu całego życia, ustala się

ona już między 9 a 22 tygodniem życia

płodowego.

Mieszki, przypominające kształtem pucharki,

powstają jeszcze przed naszym przyjściem na

świat. Ich liczba jest stała, po urodzeniu nie

powstają nowe, ale też nie tracimy żadnego.

Średnio na naszej głowie znajduje się około 100-

150 tys. mieszków włosowych.

Szybkość wzrostu włosa zależy od płci, wieku, pór

roku. Na owłosionej skórze głowy wynosi około

1 cm na miesiąc.

Średnica łodygi włosa wynosi średnio około 0,08

mm.

Dodatkowe informacje

Każdego dnia tracimy zwykle około 50-100

włosów. Związane jest to z aktualną fazą

cyklu włosowego

w odróżnieniu od zwierząt, które linieją o

określonej porze, ludzkie mieszki nie

przechodzą poszczególnych faz cyklu

równocześnie.

FAZY ŻYCIA WŁOSA

Podczas naszego życia włosy przechodzą przez kolejne cykle, na

które składają się trzy odmienne fazy.

anagen

- faza wzrostu włosa, w tej fazie włosy rosną,

najdłuższa (3-6 lat), dobrze wykształcona opuszka włosa,

najszybciej dzielące się komórki nabłonka.

Na początku tej fazy wyrastający włos jest cienki,

niewybarwiony, tzw. włos pergaminowy lub meszkowy

(niemowlęcy). Po kilku miesiącach zaczyna wyrastać włos

gruby i wybarwiony. W tej fazie mieszek włosa jest długi,

głęboki i wytwarza grube, silnie z

abarwione włosy.

katagen

- okres inwolucji (przejściowy)- trwa kilka dni do 2

tyg., opuszka włosa stopniowo zanika, rogowacieje i

przesuwa się ku górze. Włos przestaje rosnąć, jego koniec z

tworzącą się jakby maczugą odrywa się od brodawki i

przesuwa bliżej powierzchni skóry.

telogen

- stan spoczynku (trwa 2- 4 miesiące), zrogowaciały

korzeń włosa leży bliżej powierzchni skóry, na poziomie

mięśnia przywłośnego. Następnie zalążek włosa znajdujący

się nad brodawką zaczyna produkować nowy włos, który

wypycha stary. Rozpoczyna się nowy cykl życiowy włosa.

Stary włos wypada, zostaje wypchnięty przez nowy.

Fazy wzrostu włosa

Faza wzrostu.

Faza zastoju (1a: włosek) (1b: brodawka).

Faza odpoczynku (2a: cebulka włosa) (2b: komórki brodawki).

Nowa faza wzrostu (3a: nowy włos) (3b: stary włos).

Faza wzrostu: nowy włos.

BUDOWA WŁOSA

Włos zbudowany jest w zasadzie z trzech warstw: od

zewnątrz otacza go cienka osłonka włosa, druga

warstwa to warstwa środkowa stanowiąca całą masę

włosa, czyli kora włosa, oraz ostatnia warstwa, czyli

rdzeń, wewnątrz złożony z kilku warstw komórek.

Włos dzielimy na wystająca ponad powierzchnię

skóry część wolną- łodygę włosa i tkwiący w

mieszku włosowym, głęboko w skórze, korzeń włosa.

Warstwy włosa:



osłonka



kora włosa



rdzeń włosa

PAZNOKCIE

Główne części składowe paznokci to:

- macierz,

- zrogowaciała płytka paznokciowa,

- pod płytką łożysko łącznotkankowe,

- otaczające skóra (

peronychium

Paznokcie

Naskórek zagłębia się tworząc macierz. Macierz jest

miejscem wzrostu płytki paznokciowej.

Dalej jest łożysko, następnie

hyponychium

Części tylne i boczne płytki paznokciowej tkwią w

wale (fałdzie naskórkowym), część łożyska pod

wałem to wspomniana już macierz (

matrix

Obrąbek naskórkowy, czyli „skórka”(

eponychium

pokrywa płytkę od strony wału i chroni ją przed

urazami. W części proksymalnej znajduje się

lanula

(przylega do obrąbka naskórkowego )- jest to

zbielenie w kształcie półksiężyca. Część dystalna

(wolna) płytki paznokciowej połączona jest z

łożyskiem przez

hyponychium

WZROST płytki paznokciowej wynosi ok. 2 mm miesięcznie, jest

kilkakrotnie wolniejszy w obrębie palców nóg niż rąk.

GRUCZOŁY ŁOJOWE

Są pochodnymi mieszków włosowych, rozwijają się z

uwypukleń ich ścian. Liczba ich wynosi 0,5 – 1 miliona,

przy czym mogą one być:

- bądź

gruczołami przywłosowymi

, uchodzącymi do mieszka

włosowego tuż poniżej lejka i tworzącymi aparat

mieszkowo- łojowy (90%)

- bądź też

gruczołami występującymi w skórze samodzielnie

niezależne rozwojowo od włosów (10%).

Do tych ostatnich należą gruczoły tarczkowe w powiekach,

gruczoły czerwieni warg, łechtaczki, wewnętrznej

powierzchni napletka, gruczoły w obrębie warg sromowych

małych oraz w okolicy brodawki sutkowej u kobiet.

Gruczoły przywłosowe dzieli się jeszcze na dwa rodzaje:

duże, związane z włosami terminalnymi (np. na skórze

owłosionej głowy) oraz małe, związane z włosami

meszkowymi (np. na twarzy u kobiet). Najlepiej rozwinięte

gruczoły łojowe występują w skórze nosa, warg i policzków

natomiast nie występują one na skórze stóp i dłoni.

Gruczoły łojowe

Gruczoły łojowe należą do

holokrynowych

w których wytwarzanie łoju łączy się

z niszczeniem komórek wydzielniczych,

tzn. wytwarzana wydzielina powstaje w

wyniku rozpadu odpowiednio zmienionej

komórki gruczołu, które następnie zostają

odtworzone przez warstwę rozrodczą.



Wydzielanie łoju odbywa się poprzez skurcz

mięśni przywłośnych, przymocowanych do

pochewki włosa. Skurcz taki występuje pod

wpływem zimna lub bodźców psychicznych.



Na ogół wielkość gruczołów łojowych jest

proporcjonalna do grubości włosa.

Intensywność wydzielania

łoju

Intensywność wydzielania łoju

zależy

od okresów życia. Jest ono nasilone

w pierwszych 3-5 miesiącach po

urodzeniu, znacznie zmniejsza się

ok. 5 roku życia, następnie narasta

ponownie w okresie pokwitania. Powyżej

40 rż. wydzielanie łoju zmniejsza się

bardzo wyraźnie, zwłaszcza u kobiet

ok. 60 rż. Rola łoju to ochrona przed

czynnikami mechanicznymi,

chemicznymi

i bakteryjnymi.

Łój ludzki

zalegający na powierzchni

skóry nazywany jest sebum. Wydostaje

się do ujścia mieszka włosa lub

bezpośrednio na powierzchnię skóry.

SKŁAD:

- kwasy tłuszczowe,

- skwalen,

- cholesterol,

- trójglicerydy,

- wolne kwasy tłuszczowe,

- i inne.

Czynność gr. łojowych a hormony

Czynność gruczołów łojowych podlega również

wpływom hormonalnym

Pod wpływem bodźca hormonalnego gruczoł łojowy

powiększa się, zwiększa się ilość wydzielanego łoju.

Głównym czynnikiem hormonalnym

odpowiedzialnym za takie procesy są

androgeny

Są to zarówno androgeny gonad, jak i androgeny

nadnerczowe.

testosteron i progesteron

powodują przerost gruczołów

łojowych i ich wzmożone wydzielanie.

estrogeny i antyandrogeny

( np. octan cyproteronu)

wpływają na obniżenie się poziomu testosteronu, co

pośrednio obniża wydzielanie łoju skórnego.

Zahamowanie to występuje jedynie przy znacznych

dawkach estrogenów, gdyż one dopiero mogą hamować

gonodotropię, pobudzającą gonady męskie do produkcji

testosteronu.

GRUCZOŁY POTOWE

SKŁADAJĄ się z :

- części wydzielniczej,

- części wyprowadzającej,

- ujścia

Części wydzielnicze znajdują się w

warstwie siateczkowatej skóry właściwej.

PODZIAŁ GRUCZ. POTOWYCH:

- gruczoły potowe ekrynowe,

- gruczoły potowe apokrynowe.

GRUCZOŁY POT. EKRYNOWE

- występują w całej skórze z wyjątkiem:

skóry warg, wewnętrznej powierzchni

napletka, żołędzi, prącia, łechtaczki i warg

sromowych mniejszych,

- najwięcej jest ich w skórze dłoni i stóp,

- mają budowę prostych cewek zwiniętych

spiralnie,

- miejsce zwinięcia cewki gruczołu jest jego

częścią wydzielniczą, a pozostała część

cewki jest przewodem wyprowadzającym

pot na powierzchnię skóry,

GRUCZOŁY POT. EKRYNOWE

- gruczoły potowe wytwarzają pot,

- skład potu: woda, chlorek sodu (NaCl),

amoniak, mocznik, kwas moczowy,

witamina C i niewielkie ilości

proteoglikanów,

- wydzielanie potu regulowane jest przez

układ nerwowy,

- wytwarzanie i wydzielanie potu jest

ważnym elementem układu

termoregulacyjnego ciała, parowanie potu

z powierzchni skóry zużywa dużo ciepła i

zapobiega przegrzaniu ciała.

GRUCZOŁY POT. APOKRYNOWE

- występują w skórze tylko niektórych okolic

ciała: pod pachami, w przewodzie słuchowym

zewnętrznym, w powiece, sutku, okolicy

odbytu

i w wargach sromowych większych,

- ich wydzielanie regulowane jest przez hormony

płciowe (gruczoły pojawiają się w okresie

pokwitania),

- są duże w porównaniu z gruczołami potowymi

ekranowymi, mają kształt rozgałęzionych

cewek,

- przewody wyprowadzające uchodzą do

mieszków włosowych lub na powierzchnię

naskórka,

GRUCZOŁY POT. APOKRYNOWE

- wydzielina gruczołów apokryfowych jest lepka i przypomina

wyglądem mleko,

- pot zawiera: wodę, NaCl, kwas mlekowy, mocznik, białko,

glikozaminoglikany,

- wydzielina tych gruczołów jest bezwonna, dopiero pod

wpływem bakterii nabiera charakterystycznego zapachu,

- wydzielanie potu związane i regulowane jest głównie poprzez

bodźce hormonalne i emocjonalne,

- gruczoły te nie biorą udziału w termoregulacji.

Document Outline