BUDOWANIE POCZUCIA WŁASNEJ WARTOŚCI I SAMOOCENY

Wielu ludzi czuje, że nie są dość dobrzy. Niektórzy z nich po prostu

nie wiedzą, że źródłem większości ich problemów jest

niedocenianie siebie samych.

Mówią:

-Nie jestem dobry.

-Jestem do niczego.

-Jestem absolutnie przygnębiony i nie widzę, żeby coś mogło się

poprawić.

-Nie zasługuję, żeby być szczęśliwy.

-Nic mi się nie udaje.

-Lepiej, gdybym się nie urodził.

-Matka zawsze powtarzała, że jestem beznadziejny, i miała rację.

-Lepiej by było, gdybym nie żył.

-Jestem nieudacznikiem.

-Inni ludzie robią różne rzeczy, a ja nie potrafię, jestem

bezużyteczny.

-Jestem zbyt brzydki, by ktoś się mną zainteresował.

-W szkole byłem beznadziejny, bo po prostu jestem głupi.

-Ludzie odrzucają mnie.

-Zmarnowałem własne życie.

To wszystko są oznaki niskiej samooceny.

Pozytywne wskazówki.

Sporządź listę tego, co masz robić codziennie, a

potem to wykonaj. Nie sporządzaj listy rzeczy

niemożliwych! Bądź realistą..

Jeśli wierzyć psychologom, najważniejszy fakt

dotyczący budowaniu wiary w siebie i

samooceny,

o jakim musimy pamiętać, to ten że możemy

zmienić poglądy o sobie samych, a nawet nasze

uczucia poprzez stopniową zmianę tego, co

sami sobie

mówimy. Nasze negatywne przesłania w

rodzaju: ''Nigdy mi się to nie uda'' itp. trzeba

zastąpić stwierdzeniami: ''Mogę to zrobić.

Spróbuj.

Weź się do tego''.

Odczucia ludzi z niską samooceną:

-Samotni i odizolowani od innych.

-Brak im pewności siebie.

-Złapani w pułapkę własnej bezużyteczności- nigdy nie

będzie lepiej.

-Przeraźliwie smutni po części dlatego, że czują się tacy

bezwartościowi.

-Niekompetentni i niezdolni, aby być dobrymi członkami

rodziny, studentami, rodzicami, partnerami lub dobrze

wykonywać

swoją pracę.

-W nastroju samobójczym, ponieważ są tak bezwartościowi,

że równie dobrze mogliby nie żyć.

-Czują ogromny strach przed życiem, czasami jest to strach

przed sukcesem lub przed porażką- lub oba naraz!

-Doznają przytłaczającego poczucia winy, często bez

potrzeby.

-Czują obezwładniający wstyd, czują się gorsi od innych,

czują, że nie zasługują na miejsce na ziemi.

-Mają trudności z określeniem własnych uczuć.

Jak uwidacznia się niska samoocena.

-Trudność w określaniu, czego chcą i potrzebują.

-Tendencja do depresji, która wydaje się nie mieć oczywistej

przyczyny.

-Brak poczucia bezpieczeństwa w życiu.

-Zaburzenia w jedzeniu- anoreksja, nadwaga itp.

-Ataki paniki.

-Tendencja do ciągłego przepraszania i poniżania się.

-Brak dostatecznych osiągnięć powodowany brakiem wiary w

siebie.

-Trudności w nawiązywaniu dobrych związków.

-Trudności w podejmowaniu decyzji.

-Nadmierna wrażliwość na krytykę.

-Nadmierna wrażliwość na uczucia otaczających ludzi, czasami

poczucie odpowiedzialności za uczucia innych.

-Pozostawanie (w przeszłości lub obecnie) w dysfunkcjonalnej

rodzinie, co prowadzi do bycia osobą ''podporządkowaną'', co

znaczy trwanie w niezbyt zdrowym związku, który

prawdopodobnie wymaga terapii.

-Trudności w zaufaniu ludziom.

-Problem z osobami, które tak długo opiekowały się innymi, że

zaniedbują siebie samych.

Kluczowym problemem jest poczucie

braku wartości. Myślimy, że inni ludzie

mogą być

w porządku, ale nie my. Powody takich

przekonań są różne u różnych osób,

lecz

u podstawy tego leży jakieś wydarzenie

w przeszłości, które doprowadziło do

przekonania, że nie jesteśmy dobrzy

jako istoty ludzkie.

Pozytywne wskazówki.

Trzeba szanować wszystkich. Możemy się z nimi nie

zgadzać. Możemy nawet myśleć, że są źli, ale są

istotami ludzkimi i zasługują na to, by ich dobrze

traktować i cenić.

Niektórzy psychologowie mówią, że jeśli

postępujesz tak jak osobą, którą chciałbyś być,

staniesz się taką osobą!

Dlatego:

-Jeśli działamy z pewnością siebie, stajemy się

pewni siebie.

-Jeśli działamy odważnie, stajemy się odważni.

Ćwiczenie.

Spróbuj prześledzić, jak dalece sam się

poniżasz. Można to zrobić, sprawdzając,

kiedy mówisz ''powinienem'' i ''trzeba

było''.

Za pomocą tych słów czasami poniżasz

siebie i innych.

Niska samoocena:

-Wpływa na całe nasze życie,

nieodwracalnie niwecząc codzienne

działania.

-Wpływa na nasze myślenie

i światopogląd.

-Wpływa na nasze związki.

-Sprawia, że w wielu dziedzinach

osiągamy znacznie mniej niż to,

na co nas stać.

-Obniża jakość życia.

Postrzeganie samego siebie.

Samoocena rodzi się z postrzegania samego

siebie, które rozwinęliśmy podczas dorastania

i innych zmagań toczonych w życiu. To

prawdopodobnie bardzo złożony proces, a

jego korzenie tkwią w:

-Sposobach traktowania nas przez rodzinę w

dzieciństwie.

-Kulturze społeczeństwa, w której żyjemy.

-Stosunkach z całą rodziną, przyjaciółmi (i

wrogami).

-Naszych uzdolnieniach, z którymi urodziliśmy

się (lub nie), i naszej niepowtarzalnej

osobowości.

Wydarzenia mogące doprowadzić do

niskiej samooceny:

-Pochodzenie z rozbitej rodziny, potem

zastąpionej przez ojczyma lub macochę.

-Wykorzystywanie psychiczne, emocjonalne,

werbalne lub seksualne.

-Znęcanie się w szkole lub w domu.

-Podkreślanie porażek, niedociągnięć, trudności.

-Manipulowanie przez kogoś silniejszego.

-Brak czasu ze strony rodziców- zajęcie innym

dzieckiem, pracą itp.

-Ostra krytyka.

-Poczucie porzucenia.

-Poczucie wykluczenia z rodziny lub

niedopasowania.

Wielokrotnie niska samoocena bierze się z

poczucia winy i to właśnie ono może wpędzić nas

w depresję.

-Ze wstydem przypominamy sobie, co zrobiliśmy.

To jest źródło naszej winy.

-Ze wstydem przypominamy sobie, co mówiono o

nas, kiedy nas niepotrzebnie poniżano.

-Pamiętamy o złych lub kłopotliwych czynach,

które popełniliśmy, i mówimy sobie, że z powodu

tych złych czynów jesteśmy na zawsze potępieni.

Przypinamy sobie etykietę kłamcy, złodzieja,

idioty czy inną.

To tak, jakbyśmy sobie powiedzieli: ''Zrobiłem tę

niemądrą rzecz i teraz jestem całkowicie zły''.

A to przecież kłamstwo.

Przełożyliśmy uczucie bezwartościowości związane

z tym, co zrobiliśmy, na głęboki wstyd wynikający z

tego, kim jesteśmy.

Najważniejsze, byśmy zrozumieli, że dokonaliśmy

bardzo niezdrowego przesunięcia od naszego

uczynku do mówienia sobie, że z tego powodu

jesteśmy bezwartościowi.

-Czujemy, że jesteśmy niewartościowi i

nieakceptowani oraz że nigdy nie będziemy dobrzy.

-Gardzimy sobą, a wstyd, jaki czujemy, jest źródłem

niskiej samooceny.

-Z powodu tego wstydu chcemy zbudować dobry,

mocny mur, za którym schowamy się, a może

nawet zrobimy z niego wieżę, tak żeby nikt nas nie

zobaczył, i w końcu będziemy czuć się bezpiecznie i

nie będziemy zatruwać nikogo na zewnątrz.

Pozytywne wskazówki.

Co roku wyznacz sobie osiągalny cel.

Spędzaj czas z ludźmi, którzy cię

inspirują i przy których się śmiejesz.

Unikaj tych, którzy cię irytują lub

nudzą.

Jak tylko wstaniesz z łóżka, zatrzymaj

się na chwilę i spróbuj prześledzić w

umyśle nadchodzący dzień, patrząc

na wszystko

z optymizmem

Ćwiczenie.

-Opisz na kartce osobę, którą chciałabyś być:

kochającą, uprzejmą, hojną, szanowaną,

wdzięczną, współczującą, bystra itd.

Zamiast zakładać, że nigdy taki nie będziesz,

staraj się myśleć pozytywnie i pracować, by stać

się taką osobą. Zacznij od małych rzeczy . Możesz

zdecydować, że będziesz robić jedną miłą rzecz

codziennie przez tydzień, po prostu żeby zacząć.

-Zacznij dzielić się z bliskimi pozytywnymi

informacjami o sobie.

W moich jasno określonych granicach mam

prawo:

-Kochać

-Mieć własne przekonania i nie zgadzać się z innymi,

jeśli chcę

-Być asertywna i jasno mówić, czego chcę

-Być sobą

-Wycofywać się, kiedy tego potrzebuję

-Decydować o poziomie fizycznego kontaktu, jakiego

chcę

-Wyrażać swój gniew i frustrację

-Zmieniać się jako osoba

-Podejmować ryzyko

Oczekuję, że nie będę:

-Zdradzona

-Odrzucona

-Manipulowana

-Wykorzystywana w żaden sposób

Pozytywne wskazówki.

-Troska o bliskich, uśmiechanie się, bycie

uprzejmym i myślenie o potrzebach innych to

sposoby, by zacząć czuć się dobrze ze sobą.

-Utrzymuj pozytywne nastawienie. W ten

sposób będziesz czerpał naukę z błędów i

obracał je w kształcące doświadczenia.

Możemy chcieć zmienić niektóre rzeczy,

ale musimy nauczyć się rozróżniać między

tym, co możemy zmienić, a tym, czego

nie.

Musimy pracować nad tym, żeby:

-Czuć, że jesteśmy w porządku

-Być w pokoju ze sobą, takim, jakim

jestem

-Uśmiechać się do siebie

-Próbować zablokować negatywne ''stare

płyty'' i przekazywać sobie bardziej

pozytywne przesłania

Lubię siebie takiego, jaki

jestem!

Pozytywne wskazówki.

Wszyscy jesteśmy wyjątkowi

Wszyscy jesteśmy szczególni

Wszyscy mamy wartość

Za każdym razem, kiedy

przegrywamy albo stajemy

przed problemem, możemy

potraktować to jako okazję

nauczenia się

czegoś nowego o nas samych,

co sprawi, że będziemy

silniejsi, by stawić czoło życiu.

Bardziej pewni siebie ludzie

mają sposoby, aby docenić

siebie.

-Troszczą się o siebie

-Są dla siebie uprzejmi

-Mówią: ''Jestem tego warta''

Pozytywne wskazówki.

Jeśli zmienimy nasze

przekonania

i wartości, możemy zmienić

własne życie.

Jeśli będziemy uprzejmi dla

siebie samych, polubimy siebie

bardziej.

Jeśli chcemy podnieść swoją samoocenę, musimy

założyć, co chcemy osiągnąć.

1. Napisz parę słów o tym, co znaczy dla ciebie

''sukces'',

np. ''znaleźć partnera'', ''być dobrym rodzicem'' itd.

2. Napisz parę słów o tym, co naprawdę cenisz w życiu-

chodzi o te wielkie sprawy, które sprawiają, twoim

zdaniem, że ktoś jest dobrym człowiekiem i odniósł

sukces, cechy, które cenisz

u innych i które próbujesz wpoić swoim dzieciom,

bratankom itp. (np. pozytywne myślenie, uprzejmość,

szczerość, poczucie humoru itd.)

3. Jeśli to właśnie cenisz u innych, to- jeśli chcesz

poczuć, że odniosłeś sukces- zapragnij tego dla siebie.

Musisz często wracać do tej listy, by sprawdzać, czy

pracujesz nad tym, by te wartości uczynić częścią

swojego życia.

Pozytywne wskazówki.

Rozwijaj nastawienie do życia

typu: ''Potrafię to zrobić!''

Zaprzestanie żalu nad sobą może

być początkiem nowego, lepszego

życia

Zamiast myśleć: ''Jestem ofiarą'',

zacznij myśleć: ''Stałem się silny,

bo przeżyłem te wszystkie okropne

rzeczy''.

Możemy zmienić siebie.

-Dzięki negocjacji możemy zmienić naszą rolę

zarówno

w domu, jak i poza nim

-Możemy zmienić to, jak wykorzystujemy czas i

pieniądze oraz nasze nastawienie do tych spraw

-Możemy zmienić zainteresowania i zdecydować, by

bardziej rozwijać własne zdolności

-Możemy zmienić swój pogląd na życie, nasze cele

i ambicje

-Możemy podnieść naszą sprawność fizyczną oraz,

do pewnych granic, kształt i wymiary naszego ciała

-Możemy zdecydować, by pogłębić związki z

szerszą rodziną i społecznością

-Możemy zmienić nasze nadzieje i marzenia

w rzeczywistość

Nasze własne szczęście zależy tylko od nas samych

i od naszego nastawienia.

Aby być szczęśliwym, trzeba:

- Zrozumieć własne życie wewnętrzne

-Strzec osobistej przestrzeni z determinacją i

dobrym humorem

-Żyć tak, by troszczyć się o siebie samych i tych

dokoła nas

-Cenić innych

-Wybaczać sobie i innym

-Być szczerym wobec siebie i własnych przekonań

-Pozwalać rozkwitać życiu duchowemu

-Akceptować siebie

-Uczyć się ufać zarówno sobie, jak i tym, których

kochamy

-Kochać siebie bezinteresownie

Istnieją trzy kroki, które musisz zrobić, jeżeli

chcesz osiągnąć wysokie poczucie własnej

wartości:

1. Pozbądź się uzależnienia od toksycznych

substancji lub zachowań.

2. Spójrz na siebie i podejmij nowe decyzje

dotyczące starych informacji i uczuć.

3. Stwórz nowe wzorce zachowań i emocji,

które wzmocnią twoje pączkujące poczucie

własnej wartości.

Poczucie własnej wartości pochodzi z wyboru,

nie jest nam wrodzone.

Ćwiczenie.

Sporządź listę rzeczy, które

kiedyś chciałeś zrobić.

Które z nich nadal mógłbyś

zrobić, gdybyś się naprawdę

postarał?

Literatura:

Sue Atkinson- ''Budowanie poczucia własnej wartości.

Praktyczny poradnik.''

Anna Dodziuk- ''Pokochać siebie.''

Danuta Wosik- Kawala- ''Korygowanie samooceny

uczniów gimnazjum.''

Document Outline