Ocena efektów klinicznych 

psychoterapii

M. Siwiak-Kobayashi

Konferencja „Badania nad 

lękiem” 

Toruń, 24.06.2006

 

 

Co to są „efekty 
kliniczne”?

•

 w odniesieniu do zaburzeń 

lękowych czy ogólniej nerwicowych 
i związanych ze stresem?

• w psychoterapii?

 

 

Czy to?



 Poprawa objawowa?



 Poprawa jakości życia?



zmiana postaw i przekonań 



zmiana relacji z innymi



zmiana reakcji emocjonalnych



zmiana sposobów radzenia sobie



Zmiany oczekiwane przez terapeutę 

zgodnie     z założeniami szkoły 

terapeutycznej jaką reprezentuje?

 

 

W psychoterapii ocenia się 

przede wszystkim 

zmiany

W-g Kazdina ocena obejmuje”
• różne perspektywy

(samoocena 

pacjenta,ocena terapeuty, przeszkolonego 
obserwatora, bliskich)

• różne sfery objawów 

(afekt, zmienne 

fizjologiczne, poznanie i zachowanie)

• różne sfery funkcjonowania 

(praca, 

funkcjonowanie społeczne, małżeńskie)

 

 

W/g Bergina(1963) ocenia się 
zmiany w zakresie:

• 

przeżywanych negatywnych 

emocji,

• obserwowalnego 
nieprzystosowania,

• ekspresji impulsów,

• samoakceptacji

 

 

Kratochwil (1980) uwzględnia 
następujące kryteria poprawy w 
psychoterapii:

• powrót do pracy i utrzymanie statusu            
                     ekonomicznego,

• brak lub zmniejszenie skarg na trudności,

• właściwe przystosowanie społeczne,

• osiągnięcie zadowolenia z kontaktów 
seksualnych,

• poprawa stosunków międzyludzkich,

• zdolność do rozwiązywania konfliktów w 
życiu codziennym

 

 

 

Miary poprawy 

objawowej



Ogólne wrażenie kliniczne (general clinical 

impression).



Ocena samego pacjenta



ogólna



kwestionariuszowa



Ocena zachowań pacjenta związanych z 

objawami przez personel medyczny



ogólna 



kwestionariuszowa



Ocena najbliższych (rodziny)

 

 

Narzędzia do oceny stanu 
psychicznego:



Do pomiaru cech  (ew. zaburzeń) 
osobowości:

  Catell PI, MMPI, MPI  (Eysenck)

 Do oceny niektórych aspektów osobowości

np.. Funkcjonowania interpersonalnego,

Strategii radzenia sobie, jakości życia, miejsca
 kontroli, lęku jako cechy i stanu, poczucia 
Koherencji itd.

 

 

Do pomiaru objawów 
psychopatologicznych



Narzędzia wypełniane przez obserwatora 

(np.. Skala Hamiltona Depresji i Lęku), 

skale do oceny objawów psychotyczych, 

uzależnień itp.



Narzędzia wypełniane przez  pacjenta: 



Screeningowe (Kwestionariusz Ogólnego Stanu 

Zdrowia – Goldberga), Prime MD,



Do oceny klinicznej: HSCL,Kwestionariusz”O”



 Skale nasilenia poszczególnych zaburzeń – 

Skala depresji Becka, S.D. Montgomery Asberg,