Regulacja i pobudzanie
procesów innowacyjnych
Prof.dr hab. Józef Szabłowski
Regulacja i pobudzanie
procesów innowacyjnych
Prof.dr hab. Józef Szabłowski
Rynkowy mechanizm regulacji
W literaturze wymienia się pięć założeń rynkowego
mechanizmu regulacji.
1) Wykorzystanie mechanizmu rynkowego jako regulatora
funkcjonowania przedsiębiorstwa polega na ukształtowaniu
dostatecznej „przestrzeni samoregulacyjnej” . Dążenia
przedsiębiorstwa są następujące:
- wzrost sprzedaży,
- poprawa atrakcyjności wyrobów,
- poprawa jakości,
- wprowadzanie nowych rozwiązań,
- obniżanie kosztów produkcji,
- uzyskanie korzystnych cen,
- zdobywanie nowych rynków.
Rynkowy mechanizm regulacji
2) Przedsiębiorstwa, które nie wprowadzają innowacji mają
trudności na rynku i bankrutują.
3) Presja na obniżenie cen i kosztów jest motorem
innowacji.
4) Mechanizm rynkowy rozwiązuje problem alokacji
zasobów i podziału dochodów poprzez dostosowanie się popytu
i podaży.
5) Obecnie konkurencja dokonuje się głównie poprzez (w tej
samej branży):
- uruchamianie produkcji nowych wyrobów,
- doskonalenie ich pod względem jakości,
- poprawę funkcjonalności wyrobów,
- rozszerzenie oferty rynkowej,
- zdobywanie nowych rynków zbytu,
- obniżanie kosztów i cen.
TRZY FUNKCJE RYNKU
Wymienia się w literaturze trzy funkcje rynku w zakresie
kształtowania aktywności innowacyjnej przedsiębiorstw:
- informacyjną,
- inspiracyjną,
- weryfikacyjną,
Funkcja informacyjna
System informacji rynkowej powinien wyróżniać się
następującymi cechami:
- mieć charakter ciągły,
- angażować źródła wewnętrzne i zewnętrzne,
- zapewniać odpowiednią selekcję dopływających
informacji,
-
prowadzić
do
wypracowania
odpowiednio
ukierunkowanych
propozycji
strategii
innowacyjnej
przedsiębiorstwa.
Trzy funkcje rynku
Inspiracyjna funkcja rynku sprowadza się do
prowokowania producentów aby swe działania
ukierunkowali na:
- poprawę jakości wyrobów,
- obniżenie kosztów,
- zmiana w strukturze asortymentowej,
- wprowadzenie nowych wyrobów,
- wycofywanie wyrobów przestarzałych.
Impulsy mogą wynikać z:
- ofert pośredników handlowych, targów,
- giełd, wystaw, reklam,
- propozycji dostawców i kooperantów,
- relacji użytkowników,
- relacji konsumentów.
TRZY FUNKCJE RYNKU
Rynek
w
ramach
formułowania
strategii
przedsiębiorstwa powinien rozstrzygać o:
- kierunku poszukiwań i wyborze konkretnego
pomysłu,
- terminie jego wdrażania do produkcji i
wprowadzania na rynek,
- sposobie wprowadzania nowego produktu na
rynek,
- skali zastosowania (ilości produkcji),
- momencie wycofania wyrobu z produkcji i rynku,
- momencie zastąpienia wyrobu nowym bądź
zdywersyfikowanym.
Trzy funkcje rynku
Weryfikacyjna funkcja mechanizmu rynkowego w
zakresie innowacji dotyczy ryzyka:
- rynkowego
- technologicznego
O możliwości ograniczenia ryzyka decydują:
- kompletność informacji,
- dokładne studia,
- utrzymywanie kontaktów z przyszłymi nabywcami.
Instrumentami weryfikacji innowacji są:
- 1. systematyczna kontrolna lista oceny zawierająca:
- główne wartości produktu
- zalety i korzyści
- parametry jakości
- parametry niezawodności
- parametry bezpieczeństwa
- walory eksploatacyjne, itp.
- 2. wywiady konwersacyjne obejmujące badania relacji
potencjalnych konsumentów
- 3. panel konsumentów na podstawie prób testowych
- 4. test marketingowy poprzedzony:
- wysyłką próbek wyrobów
- przeglądem nabywców
- 5. przygotowanie produkcji łącznie z weryfikacją
produktów
- 6. ocena wyrobu
Procesy innowacyjne w
przedsiębiorstwie
Pojawiają się takie hasła jak:
- „gospodarka oparta na wiedzy”,
- „energia przedsiębiorcza podmiotu gospodarczego”,
-
„synergiczna
suma
kreatywności
i
przedsiębiorczości” ,
- „zarządzanie wiedzą w społeczeństwie uczącym się”.
Źródło innowacji tkwi w indywidualnych i zbiorowych
postawach innowacyjnych:
- pracowników
- kierownictwa
- właścicieli przedsiębiorstwa
Zdolność przedsiębiorstwa do innowacji określona jest:
zasobami ludzkimi, rzeczowymi i finansowymi,
- strukturą wewnętrzną umożliwiającą przetwarzanie
nakładów na wyniki,
- systemami motywacyjnymi.
Zdolność innowacyjna przedsiębiorstw powinna być
uzupełniona działaniem makroekonomicznym:
- polityką przemysłową
- polityką naukowo-techniczną
- polityką innowacyjną
Przedsiębiorstwo nie zawsze jest zainteresowane albo nie
zawsze może realizować ważne innowacje w zakresie:
- ochrony środowiska
- zdrowia człowieka
- oszczędzania ograniczonych zasobów energetycznych
czy surowcowych
W celu skłonienia do oszczędności niezbędne są
krajowe instrumenty
- kar i zachęt
Procesy innowacyjne w
przedsiębiorstwie
Przedsiębiorstwo
ukierunkowuje
zamierzenia
swojej
strategii innowacyjnej, a więc jest ono podmiotem
względnie autonomicznym. Przedsiębiorstwo kieruje się
ekonomicznymi kryteriami wyboru, stara się zapewnić
efektywność działań.
Działania innowacyjne cechują się pewną odrębnością:
- niepowtarzalnością działań (w przeciwieństwie do
produkcji czy obrotu),
- dużą złożonością i nowością koncepcyjnością ,
- znacznym odroczeniem efektów w czasie,
- relatywnie wysokimi nakładami,
- ryzykiem technologicznym i rynkowym,
Rola właściciela w strategii innowacyjnej zależy od
formy prawnej firmy:
- przedsiębiorstwa małe – właściciel zarządca,
- spółki z o.o 1-2 udziałowców lub więcej,
- spółki akcyjne,
- spółdzielnie,
- przedsiębiorstwo państwowe,
- przedsiębiorstwo samorządu lokalnego.
Rola przedsiębiorcy zarządcy
J. Schumpeter zwraca uwagę na:
- nowatorskie nastawienie przedsiębiorcy,
-
odpowiedzialność
przedsiębiorcy
za
kombinacje
czynników wytwórczych,
-
zainteresowanie
postępem
technicznym
i
organizacyjnym.
Zarządca:
- tworzy warunki do harmonijnego funkcjonowania
przedsiębiorstwa,
- kształtuje więzi informacyjne,
- konkuruje z innymi podmiotami na rynku,
- reguluje stosunki z otoczeniem,
- kształtuje stosunki międzyludzkie.
Rola wykonawcy w innowacjach
– jest to element wkładu podmiotowego,
– główna rola wykonawcy polega na wykonaniu pracy,
ważne są: - zaangażowanie
– motywowanie
– doprowadzenie do zgodności celów:
– wykonawcy i firmy
– funkcje innowacyjne wykonawcy związane też są z
barierami i oporem przed zmianami
– w strukturach organizacyjnych rozdziela się funkcje :
– wykonawcze
– innowacyjne
– prowadzi to do wydzielenia sfery B+R
– B+R przybierać różne formy organizacyjne.