PowerPoint Presentation

Systemy terapeutyczne, strategie,

interwencje

psychoanalizabehawioryzm

Terapia

poznawcza

Terapia

humanistyczna

Czynniki leczące

Relacja terapeutyczna

Strategie

parafraza

klaryfikacja

Konfrontacja

informowanie

słuchanie

interpretacja

Kierowanie

odzwierciedlanie

Pierwsze spotkanie terapeuty

i klienta

ZACHOWANIA KLIENTA

Męczę się...!

Jest mi w życiu niedobrze, bo ....

Nie daję rady!

Ciągle powtarzam to samo....

Potrzebuję pomocy!

ZACHOWANIA TERAPEUTY

Dlaczego zdecydował się na

terapię akurat teraz?

Czego ode mnie chce?

Czy jestem w staniu mu pomóc?

Jak spostrzega swój problem?

PODSTAWOWE HIPOTEZY

Słyszę, że cierpi z powodu...

Nie wiem czego ode mnie oczekuje

Boję się, czego w nim?

Jego problem polega na...

PODSTAWOWE KOMUNIKATY

Potrzebuję więcej zrozumienia,
miłości
Potrzebuję nowych umiejętności
Nie kieruję swoim zachowaniem

Słuchanie:

Złożona werbalna i pozawerbalna umiejętność,

a jej forma musi być dostosowana do

wymogów kulturowych i społecznych
Warunek konieczny adekwatnych do sytuacji i

trafnych paradygmatycznie interwencji

werbalnych, wskazujących na słuchanie
podstawa nawiązania kontaktu z drugą osobą
Zmienna modyfikująca siłę przymierza

terapeutycznego, ze względu na właściwości

nagradzające, wzmacniające

Błędy w słuchaniu:



Koncentrowanie się na własnych sprawach

(zmęczenie, własne

problemy...)



oceniające słuchanie, osądzanie, udzielanie rad



filtry przez które przesiewa informacje, b. ważnym z nich jest filtr

kulturowy, im silniejszy tym większe zaburzenia, bo to on

decyduje o tym co uznamy za „normalne”



etykiety jak filtry, teorie naukowe np. przyjęte nazewnictwo

chorób



nastawienie na fakty a nie na klienta, nie same pytania

informacyjne



powtarzanie, nie zagubić się w odpowiedzi?



współczujące słuchanie, w pomocy ma ono ograniczone działanie,

rodzi bowiem poczucie wspólnoty, ale bez przesady



Przerywanie

klientowi w czasie jego wypowiedzi

Umiejętności pomagania wg

Johnsona



Ocena (O) – odpowiedź wskazuje, że odbiorca osądził,

czy kłopoty nadawcy są słuszne, właściwe, poważne i

prawdziwe. Odbiorca w jakiś sposób daje do

zrozumienia, co nadawca może lub powinien zrobić



Interpretacja (I) – odpowiedź wskazuje, że odbiorca

chce nauczyć nadawcę, powiedzieć mu, co ten problem

znaczy, co naprawdę doświadcza bądź co się z nim

dzieje. Odbiorca daje poznać – wyraźnie lub subtelnie –

co nadawca może lub powinien myśleć.



Wsparcie (W) – odpowiedź wskazuje, że zamiarem

odbiorcy jest uspokoić, uśmierzyć, stłumić intensywność

uczuć nadawcy. Odbiorca daje do zrozumienia, że

nadawca nie powinien czuć tego, co czuje.

Umiejętności pomagania wg

Johnsona cd.

Badanie (B) – odpowiedź wskazuje, że odbiorca
poszukuje dalszych informacji, chce wywołać
dyskusję lub prowadzić rozmowę według pewnego
planu, zadawać pytania. Daje do zrozumienia, że
nadawca powinien albo może mieć korzyści z
rozwijania tematu i dalszej rozmowy.
Rozumienie ( R ) – odpowiedź wskazuje, że
odbiorca ma zamiar jedynie zapytać, czy dokładnie
zrozumiał: co nadawca powiedział, co czuje w
związku ze swoimi problemami, i jak je widzi.

Przykład.

Dziewczyna około

20 lat

Naprawdę nienawidzę swojego ojca.

Dlaczego on mnie tutaj przyprowadził.
Zawsze myślałam, że to dobry i
porządny człowiek! Teraz dopiero
poznałam jego prawdziwe oblicze. Pani
też go pozna. Tylko na początku wydaje
się taki miły i uprzejmy, ale potem...!
Nienawidzę! Nienawidzę! (krzyczy).

Typy odpowiedzi:

Powiedz mi, co takiego się wydarzyło? Czy

coś się stało?

Słyszę, jak krzyczysz, że go nienawidzisz,

chociaż kiedyś myślałaś, że to dobry człowiek.

Jesteś bardzo wzburzona. Przecież Twój

ojciec chce tylko Twojego dobra.

W Twoim wieku często jest się

niezadowolonym z własnych rodziców.

Najlepiej, jak porozmawiasz z Ojcem, może

wówczas dojdziecie do porozumienia.

Typy interwencji wg

Brammera

1. Umiejętności słuchania - postawa i reakcje

słowne

Parafrazowanie

–

powtórzenie

podstawowego

komunikatu przy użyciu podobnych słów, ale w

krótszej formie.

Klaryfikowanie

– sens podstawowego komunikatu

lub sens dwóch, trzech sprzecznych komunikatów.

Sprawdzanie percepcji

– powtórzenie w przypadku

bardzo niejasnych komunikatów np. Czy dobrze

Cię rozumiem.....

Umiejętności wspomagające

słuchanie:

Parafrazowanie jest metodą przeformułowaniu

podstawowego komunikatu

klienta

przy użyciu podobnych,

lecz zazwyczaj w mniejszej ilości słów:

Dla pomagającego, parafrazowanie jest przede wszystkim

sposobem na sprawdzanie jego rozumienia tego

klient

mówi

omunikowanie

klientowi

, że usiłujesz rozumieć jego

podstawowe przesłanie i że nadążasz za jego werbalną

eksploracją

Parafraza może też dotyczyć uczuć

Parafraza jako podsumowanie, jest również pomocn

przy

klaryfikowaniu komunikatów o mieszanej lub podwójnej treści

Kroki w formułowaniu

parafrazy



wsłuchaj się w podstawowy komunikat

pacjenta



sformułuj i przedstaw

pacjentowi

zwięzłe i proste podsumowanie

podstawowego komunikatu



obserwuj oznaki ze strony

pacjenta

lub

zażądaj odpowiedzi, która potwierdzi lub

zaprzeczy, że parafraza jest trafna i

pomocna w poprawianiu rozumienia

Klaryfikowanie

Stosuje się wówczas, gdy klient podaje

sprzeczne ze sobą informacje o stosunku do

jakiejś osoby, przeżywanych uczuciach,

odnoszeniu się do sytuacji czy siebie

Wysłuchaj dwa podstawowe komunikaty

przekazywane przez klienta

Zwerbalizuj je używając podobnej konstrukcji

wypowiedzi jak w parafrazie

Sprawdź czy klient usłyszał, że mówi o

dwóch sprzecznych uczuciach,

oczekiwaniach, nastawieniach

Umiejętności kierowania



Pośrednie

– pytania otwierające rozmowę, bez wskazania jej

kierunku i/lub pytania zachęcające do eksploracji i

odpowiedzialności za tok rozmowy.



Bezpośrednie

– pytania skierowane na pewne obszary

funkcjonowania osoby – pytania zachęcające do poszerzenia

świadomości jakiegoś aspektu siebie bądź wydarzeń.



Ogniskowanie

(koncentrowanie) – na wybranej przez

pomagającego idei lub uczuciu, które zostało uznane za

znaczące.



Zadawanie pytań

– otwarte (Jak tego doświadczasz?),

zamknięte (Kiedy?, Kto? Jak często? itp.)

Umiejętności

odzwierciedlania



Odzwierciedlanie uczuć

– nazywanie uczuć,

które przeżywa (manifestuje) osoba w celu

możliwości ich rozpoznawania przez osobę.



Odzwierciedlanie doświadczeń

– szczególnie w

przypadku

obserwowanej

sprzeczności

przypadku

obserwowanej

sprzeczności

pomiędzy

relacją

wydarzeń

mimiką,

pomiędzy

relacją

wydarzeń

mimiką,

gestykulacją (stosuj opis tego co widzisz, z

powtórzeniem tego co słyszysz!).



Odzwierciedlanie treści

– podobne do parafrazy

Odzwierciedlenie uczuć

zależy od:

Umiejętności rozpoznawania przez terapeutę

cielesnych, somatycznych oznak uczuć

przeżywanych przez osobę (Jeśli klient nie

rozpoznaje uczuć to pytanie ...Co czujesz? jest

nieefektywne)

Umiejętności rozpoznawania przez terapeutę

własnych uczuć

Umiejętności stosownego nazywania uczuć

(błędne: Myślę, że boisz się; poprawne: boisz się)

Odzwierciedlenie

doświadczenia

Zauważ sprzeczność między przekazem

werbalnym (narracją) a zachowaniem,

gestykulacją, mimiką klienta

Np. gdy klient, uśmiechając się, opowiada o
tym, jak bardzo mu zależy na dziewczynie i
równocześnie zaciska pięści

Najpierw opisz co słyszysz w wypowiedzi, potem

dodaj co klient przekazuje pozawerbalnie,

nazywając także rozpoznawane uczucie

Umiejętności konfrontowania

–

jak doświadczasz tego, co

dzieje się w relacji



Rozpoznawanie swoich uczuć

– co dzieje się z

Tobą podczas

relacji i

rozmowy z

pacjentem

(przeciwprzeniesienie)



Opisywanie i dzielenie się uczuciami

– Tylko w

przypadku odpowiedniego poziomu zaufania w

relacji oraz po ocenie możliwości osoby do

przyjęcia danego komunikatu (model)



Udzielanie informacji zwrotnych

– wyrażanie

uczuć i opinii (opisz zachowanie, a następnie

Twoje wrażenie).

Przeciwwskazania do

konfrontacji



Terapeuta nie odróżnia uczuć „tu i teraz” od

emocji wynikających z przeciwprzeniesienia



Terapeuta nieadekwatnie rozpoznaje

moment, w którym można dokonać

konfrontacji np. zbyt wcześnie czy późno



Poważne zaburzenia emocjonalne, wysoki

poziom podejrzliwości i nieufności



Niski poziom przymierza terapeutycznego



Doświadczanie przez klienta wysokiego

poziomu stresu lub kryzysu



W poprzedzających reakcjach klient daje

znać, że czuje się niezrozumiany

Umiejętności

interpretowania



Metafory



Fantazje, bajki



Interpretacja zgodna z założeniami

koncepcji psychologicznej natury

człowieka

Przykład: Byłem wczoraj na przyjęciu, za dużo
wypiłem. Wybuchnąłem płaczem. Płakałem,
płakałem. Jestem taki samotny. Tak mi wstyd.

1. Upiłeś się, płakałeś, teraz Ci wstyd
2. Widzę, że wstydzisz się nadal, gdy opowiadasz o

wczorajszym

3. Masz sobie za złe, że wczoraj straciłeś kontrolę nad

sobą

4. Piłeś aż do momentu upicia się. To ci pozwoliło

ujawnić swoje skrywane uczucia, a teraz karzesz się
za to, że pozwoliłeś sobie na takie zachowania

5. Czujesz się tak samotny i zrozpaczony, jak w

dzieciństwie, gdy matka oddawała cię do babci

6. Pragniesz poczuć się znowu w ramionach matki

Zasady interpretacji

Interpretacja powinna być dostosowana do

poziomu gotowości klienta (poziomu obrony)
Najpierw podaje się interpretację

funkcjonalną potem genetyczną
W interpretacji funkcjonalnej pojawia się

rozpoznanie „pozytywnych”,

zaspokajających aspektów objawów,

nieprzystosowawczych wzorców zachowania
Najpierw interpretację obron, potem lęków

przed pragnieniami i pragnień

Umiejętności

informowania



Przekazywanie informacji

– odpowiadanie

na zadane pytania lub przekazywanie

informacji wymaganych etyką zawodową



Sugerowanie

dzielenie

się

Sugerowanie

dzielenie

się

doświadczeniem

– tylko w poradnictwie

czasami w niektórych okolicznościach w

interwencji w kryzysie

Umiejętności podsumowania i

łączenia tematów



Wskazywanie na podstawowe tematy

rozmowy albo życiowe



Podsumowanie części lub całej rozmowy



Wskazanie na powtarzający się na

kolejnych sesjach temat

Document Outline