Bez tytułu slajdu

CHOROBY

AFEKTYWNE



Psychopatologia - zaburzenia uczuciowości



Klasyfikacja zaburzeń nastroju (afektywnych)

wg ICD-10 i DSM-IV



Zaburzenia afektywne - epidemiologia, etiologia



DEPRESJA



MANIA



Choroba afektywna jedno- i dwubiegunowa



Inne zaburzenia nastroju (afektywne)



Choroby afektywne a samobójstwa



Postępowanie lecznicze

„

Jeżeli lęk (

phobos

) i złe

samopoczucie (dystymia) trwają

długo, to jest to melancholia.”

Hipokrates (ok.. 460-377 p.n.e)

ZABURZENIA AFEKTYWNE

Epidemiologia



Roczna chorobowość w populacji osób dorosłych wyn. 6-

12%, wśród osób w wieku podeszłym - do 15%.



W Europie rozpowszechnienie „dużej depresji” wynosi

ok. 4-9%, „małej depresji” - 1.5-3%, innych - ok. 6-11%



W populacji oddziałów somatycznych zaburzenia

depresyjne dotyczą 10-50% chorych.



W populacji pacjentów POZ rozpowszechnienie zaburzeń

psychicznych szacuje się na 10-30%, z czego 90% to zab.

depresyjne, lękowe, uzależnienia i zab. somatyzacyjne



Średnio tylko co czwarty chory z depresją jest prawidłowo

zidentyfikowany przez lekarza pierwszego kontaktu (?!)



15-25% chorych z depresją ginie śmiercią samobójczą !

Ryzyko zachorowania na depresję

w populacji ogólnej - to 1:5



Kobiety 20 - 25%



Mężczyźni 7 - 12%



Różnice w częstości K:M - 2:1

ewolucja m�czyzn ....wmv

ZABURZENIA AFEKTYWNE

Etiologia (1)



Koncepcje przyczyn endogennych

(badania genet.; zab.

neuro-przekaźnictwa - koncepcje monoaminergiczne; zmiany

regulacji hormonalnej; neuropeptydy; kindling, rytmy

biologiczne, sen; koncepcje psychoimmunologiczne; zmiany

strukturalne o.u.n.



Rola czynników egzogennych

(ch.somatycznych, leków i in.)



Osobowość



Wydarzenia życiowe jako czynniki wyzwalające depresję

(zwłaszcza aktualne straty)



Koncepcje psychoanalityczne



Koncepcja poznawcza

(kognitywna)



Koncepcja „wyuczonej bezradności

” (learned helplessness)



Koncepcje behawioralne

ZABURZENIA AFEKTYWNE

Etiologia (2)

Zab.

przekaźnictwa
synaptycznego:

- Hipoteza
  katecholaminowa
- Hipoteza
serotoninowa
- Hipoteza
zaburzeń
  hormonalnych

Predyspozycja
genetyczna

Predyspozycje
psychologiczne
(introwersja, reagowanie
lękiem)

Przeżycia
obciążające
lub traumatyzujące
Przeżycia straty
„Wyuczona
bezradność”

Aktualne obciążenia
psycho-społeczne

Czynniki fizykalne
np. pozbawienie
światła

Objawy depresji dotyczące emocji,
procesów poznawczych i stanu somatycznego

Czynniki genetyczne,

środowiskowe

Cardno

i wsp.,

1999

Merikangas.,

199

Hettema

i wsp.,

Schizofrenia i

choroby afektywne

Uzależnienia

Zespoły lękowe

Objawy sugerujące

rozpoznanie depresji (1)



Wygląd:

•

wyraz twarzy, mimika

•

głos i wypowiedzi

•

ruchy i pozycja ciała

Objawy sugerujące

rozpoznanie depresji (2)



Zgłaszane skargi:

•

poczucie stałego zmęczenia,ociężałości

•

niechęć do pracy, wykonywania codziennych

czynności

•

Skargi:,,nic nie cieszy”, ,,nic nie interesuje”,

poczucie winy

•

brak satysfakcji z życia, niechęć do życia,

poczucie beznadziejności, myśli

o śmierci

•

gorsza pamięć, trudności ze skupieniem

uwagi przy czytaniu, oglądaniu telewizji

Objawy sugerujące

rozpoznanie depresji (3)



Zgłaszne skargi:

•

ciągłe marwienie się (o dzień dzisiejszy, o jutro)

•

poczucie wewnętrznego napięcia, niepokoju,

lęku

•

stronienie od kolegów, od znajomych

•

płytki sen, wczesne budzenie się

•

złe samopoczucie rano

•

utrata apetytu, chudnięcie

•

liczne dolegliwości somatyczne

Współwystępowanie w tym samym czasie co najmniej 5 spośród

wymienionych niżej objawów, w tym cechy oznaczonej symbolem

1 i/lub 2. Objawy utrzymują się niemal przez cały dzień,

przez okres co najmniej 2 tygodni:

1. Nastrój depresyjny
2. Wyraźne zmniejszenie zainteresowań

lub satysfakcji z wykonywanych czynności

3. Wyraźna zmiana masy ciała (chudnięcie lub tycie)
4. Bezsenność lub wzmożona senność
5. Pobudzenie lub zahamowanie ruchowe

6. Zmęczenie (poczucie utraty energii)
7. Poczucie małej wartości, winy
8. Zaburzenia koncentracji,

trudności z podejmowaniem decyzji

9. Nawracające myśli o śmierci, samobójstwie

Kryteria diagnostyczne depresji

endogennej

wg DSM-IV

Choroby, w których może

wystąpić depresja

Zaburzenia wydzielania wewnętrznego…….20 - 30%

Cukrzyca……………………………………

…

…..do 10%

Zakażenia wirusowe…………………………….<10%

Nowotwory………………………………………

……

20 - 40%

Choroby układu krążenia……………………

…

…15 - 25%

Choroby nerek………………………………....

.do 20%

Choroby wątroby……………………….……

…do 15%

Choroby krwi……………………………………

.b.d.

Choroby OUN ………………………………

…

….do 60%

Zespoły bólowe………………………………... do 50%

Leki, które mogą wyzwolić

depresję



Leki hipotensyjne



Kortykosteroidy



Antagoniści kanału Ca



Gestageny



Leki przciwparkinsonowskie



Leki psychotropowe



Leki przeciwnowotworowe

NAKŁADANIE SIĘ OBJAWÓW

ZESPOŁU LĘKU UOGÓLNIONEGO I DEPRESJI

NAKŁADANIE SIĘ OBJAWÓW

ZESPOŁU LĘKU UOGÓLNIONEGO I DEPRESJI

zespół lęku uogólnionego

depresja

lęk

spowolnienie

apatia

brak zainteresowań

izolowanie się

poczucie

beznadziejności

napięcie nerwowe

niepokój

męczliwość

drażliwość

dysforia

zaburzenia

apetytu

zaburzenia snu

napięcie mięśniowe

bóle napięciowe

okołodobowe

wahania

nastroju

zaburzenia

koncentracji

Nutt D. et al: „Generalised Anxiety Disorder: Diagnosis, Treatment and its Relationship to Other Anxiety Disorder” 2nd
Edition; Martin Dunitz Ltd; 1998

wrażliwość na

krytykę

Czym różni się depresja od

„reakcji żałoby”?

•

W przebiegu normalnej reakcji na

stratę bliskiej osoby , reakcji żałoby, może

rozwinąć się pełny zespół depresyjny.

Jednakże przedłużanie się objawów

depresyjnych, które trwają ponad pół

roku, oraz wyraźne cechy poczucia

bezwartościowości, wyraźne spowolnienie

ruchowe, a wreszcie przedłużające się złe

funkcjonowanie ogólne, może świadczyć o

tym, że jest to raczej początek epizodu

depresji, w którym sytuacja straty była

tylko czynnikiem „spustowym”

(wyzwalającym) dla „dużej depresji”.



Czym wyróżnia się depresja u

osób w podeszłym wieku?

• Depresja u osób wieku podeszły

występuje częściej niż w innych grupach

wiekowych. Przyczyny tej depresji

(dawniej niezbyt poprawnie nazywanej

depresją inwolucyjną) mogą być bardzo

różne, natomiast obraz kliniczny depresji

wieku podeszłego wyróżnia się: licznymi

dolegliwościami bólowymi, skargami na

kłopoty z pamięcią, oraz częstszym

występowaniem niepokoju ruchowego i

psychicznego.

Zaburzenia nastroju typowe dla

kobiet



Zaburzenia przedmiesiączkowe



Depresje okresu ciąży i poporodowe



Zaburzenia nastroju związane z

menopauzą

Przedmiesiączkowe zaburzenia

nastroju



Zespół przedmiesiączkowy (PMS)

>75%



Przedmiesiączkowe zaburzenie dysforyczne

3-8%



Zaburzenia psychiczne nasilające się w tym

okresie (depresja, zaburzenia lękowe, bulimia i

inne)

Zespół przedmiesiączkowy

(PMS)



Ponad 100 objawów: somatycznych i

psychicznych



Do rozpoznania wystarczy jeden uciążliwy objaw



Pojawienie się w tygodniu przed menstruacją



Ustąpienie zaraz po menstruacji



Rozdrażnienie, napięcie,

dysforia, chwiejność emocji,

depresja



Zakłócenie codziennego

funkcjonowania

i relacji z ludźmi



2/3 przypadków nie reaguje na

tradycyjne leczenie

Przedmiesiączkowe

zaburzenie dysforyczne

(PMDD)

Przedmiesiączkowe

zaburzenie dysforyczne

(PMDD)

Przedmiesiączkowe

zaburzenie dysforyczne

(PMDD)

Przedmiesiączkowe

zaburzenie dysforyczne

(PMDD)



Leczenie zachowawcze - jak w PMS



Leki przeciwdepresyjne -

serotoninergiczne (SSRI)



Możliwość przerywanego podawania

leku:

tylko w fazie lutealnej każdego cyklu



Terapie hormonalne - agoniści GnRH,

danazol, estradiol (+ progesteron)

Leczenie

Depresje w ciąży i

poporodowe



Objawy depresji w czasie ciąży 25 -35%



Przygnębienie poporodowe

50 - 85%



Depresja poporodowa

10 - 20%



Psychozy poporodowe

0,1 - 0,2%

Depresje w ciąży i

poporodowe

Depresje w ciąży i

poporodowe



Reakcja psychologiczna



Nadczynność osi PPN



Wahania stężenia hormonów płciowych



Oś HPG a układ serotoninergiczny



Zaburzenia funkcji tarczycy



Genetyczne lub rodzinne uwarunkowania

Etiopatogeneza

Depresje w ciąży i

poporodowe

Depresje w ciąży i

poporodowe



Społeczno-ekonomiczne



Zaburzenia psychiczne

w przeszłości, w rodzinie



Cechy osobowości

Czynniki ryzyka

Depresja w czasie ciąży



Objawy depresyjne u 30% kobiet

w ciąży, rzadziej niż w okresie

poporodowym



Szczyt objawów w 1 i 3 trymestrze



Zapowiedź depresji poporodowej

Przygnębienie

poporodowe

- postpartum ”blues”

Przygnębienie

poporodowe

- postpartum ”blues”



Najłagodniejsza postać zaburzeń

nastroju

po porodzie



Objawy w kilka dni po porodzie,

szczyt - 5 dnia, trwa do 14 dni



Nie zaburza istotnie

funkcjonowania kobiet

Depresja poporodowa



Ważne wczesne rozpoznanie

(często w formie utajonej)



Edynburska skala depresji poporodowej



Objawy już w pierwszym tygodniu po

porodzie



Większość depresji mija po 3-6 miesiącach



Depresja po poronieniu i aborcji - podobny

przebieg kliniczny

Depresja poporodowa



Bezsenność



Zaburzenia apetytu



Obniżenie nastroju i/lub rozdrażnienie



Brak energii/niemożność funkcjonowania



Unikanie kontaktów z ludźmi



Narzekanie na brak wsparcia społecznego



Niewłaściwa interpretacja zachowań dziecka



Problemy z pamięcią, koncentracją, logicznym

myśleniem



Zamartwianie się, zagubienie, dezorientacja

Objawy

Psychozy poporodowe



Rzadko występują: 1 na 500 do 1000 kobiet



Gwałtowne objawy w kilka dni po porodzie



Pierwiastki, choroba psychiczna

w przeszłości i w rodzinie



Obraz kliniczny: maniakalno-depresyjny lub

zaburzenia świadomości



Samobójstwa i dzieciobójstwa



Konieczność hospitalizacji psychiatrycznej



Co to jest depresja

maskowana?

• U części chorych na depresję objawy smutku, czy

spadku zainteresowań mogą być niezauważalne,
natomiast mogą oni cierpieć na liczne dolegliwości
bólowe, czy zgłaszać inne skargi somatyczne, np.
zaburzenia snu, spadek łaknienia, czy uczucie
osłabienia.

• Jeśli dolegliwości te nie znajdują odbicia w stanie

somatycznym chorych, nie reagują na leki
„somatyczne” (np. przeciwbólowe), nasilają się w
godzinach rannych, a w rodzinie chorego można
zidentyfikować przypadki depresji, to mamy do
czynienia z depresją maskowaną, a więc taką postacią
depresji, w której typowe objawy depresyjne nie są na
pierwszym planie. Depresja maskowana jest zwykle
postacią depresji endogennej.

Maski

zaburzenia lękowe (lęk przewlekły)

psychopatologiczne natręctwa

zespół agorafobii

jadłowstręt (anorexia)

Zaburzenia rytmów bezsenność

biologicznych

nadmierna senność

Maski „wegetatywne”

zes.dławicy piersiowej (pseudoangina pect)

i psychosomatyczne zab. Motoryki przewodu pokarmowego

stany spastyczne dróg żółciowych

zespół „niespokojnych nóg”

świąd skóry

Maski bólowe bóle głowy

neuralgia (np. nerwu trójdzielnego)

Maski behawioralne okresowe nadużywanie alkoholu i/lub leków

Depresje maskowane

wg „Psychiatrii” pod red. Prof. A. Bilikiewicza i in.

Obrazy kliniczne (zespoły) depresji typu

endogennego

wg „Psychiatrii” pod red. Prof. A. Bilikiewicza i in.



Depresja prosta

(depresja typowa)



Depresja zahamowana

(depresja z zahamowaniem,

osłupienie depresyjne)



Depresja urojeniowa

(depresja psychotyczna, depresja z

urojeniami, zespół depresyjno-urojeniowy)



Depresja lękowa

(zespół depresyjno-lękowy)



Depresja hipochondryczna

(zespół depresyjno-

hipochondryczny)



Depresja z natręctwami

(depresja anankastyczna, zespół

depresyjno-anankastyczny)



Depresja depersonalizacyjna

(zespół depresyjno-

depersonalizacyjny, depresja anestetyczna)



Zespoły mieszane

Podwójna depresja

(double depression)

Prawidłowy nastrój

>2 lata

czas

dystymia

częściowa remisja

6 - 24 miesiące

Standardowe leczenie

pacjentów z depresją

Prawidłowy nastrój

8 tygodni

czas

Start leczenia

67%

zareaguje

33%

nie reaguje na lek

Podanie placebo w

epizodzie depresyjnym

Prawidłowy nastrój

8 tygodni

czas

Podanie placebo

33%

zareaguje

67%

nie reaguje

Podanie placebo po okresie

właściwego leczenia i uzyskania

remisji epizodu depresyjnego

Prawidłowy nastrój

8 tygodni

czas

Podanie leku

placebo

50%

pozostaje

w dobrej formie

50%

ponownie

zapadnie na

epizod depresyjny

6 - 12 miesięcy

Dalsze podawanie leku po

wyleczeniu epizodu

depresyjnego

Prawidłowy nastrój

8 tygodni

czas

Remisja + kontynuacja leczenia

85%

pozostaje

w dobrej formie

15%

następuje

nawrót

1 rok

Cechy charakterystyczne manii

Ogólna cecha

Objaw

Nastrój

Podniecenie

Euforia

Drażliwość

Niecierpliwość

Samoocena

Podwyższona

Zaprzeczenie choroby

Bagatelizowanie objawów somatycznych

Pewność siebie/pewność sukcesu

Funkcjonowanie

społeczne

Brak empatii

Zachowania natrętne

Zachowania prowokacyjne

Krytycyzm

Zaburzony

Niebranie pod uwagę możliwych negatywnych konsekwencji

ryzykownych zachowań

Brak roztropności

Lekkomyślność

Myślenie

Gonitwa myśli

Natłok pomysłów

Wzmożone kojarzenie

Dźwięczenie

Tworzenie kalamburów

Cechy charakterystyczne

manii cd.



Ogólna cecha

Objaw

Mowa

Odpowiedzi natychmiastowe

Przyspieszona

Głośna

Zachowanie

Śmianie się

Nadmierna mimika twarzy

Obfita gestykulacja

Podstawa asertywna

Czasami cechy stereotypii lub katatonii

Objawy

neurowegetatywne

Spadek zapotrzebowania na sen

Nadmiar energii

Wzrost libido

Spadek apetytu

Objawy psychotyczne

(w niektórych

przypadkach)

Urojenia wielkościowe zgodne z nastrojem

Omamy zgodne z nastrojem

Epidemiologia zaburzenia

afektywnego

dwubiegunowego (BD)



Częstość występowania

•

BD – 1.2% populacji w

czwartej dekadzie życia

[Weissman i in. 1988]

•

BD I - 0.8%, BD II –0.5%

populacji USA [APA-1994]

•

BD – 3.3% populacji powyżej

18 r.ż. [Angst-1993]

•

Cyklotymia – 1.4% populacji

M i 4% populacji K [Hagnell i

in.-1982]



Wiek pierwszego zachorowania:

•

Średnio: 21 lat, szczyt

zachorowań – 15-19 lat

[APA-1994]

•

Pierwsza terapia – śr. 22

lata, pierwsza hospitalizacja

– śr. 26 lat [Egeland-198]



K/M

•

BD I – K=M

•

BD II – K>M



Rasy

•

Brak różnic

ZABURZENIA AFEKTYWNE

JEDNO- I DWUBIEGUNOWE

Epidemiologia



Rozpowszechnienie chorób afektywnych szacuje się na 10-

15% (wzrasta po 45 r.ż.)



Występują 2-3 razy częściej u kobiet niż u mężczyzn



Zab.afektywne jedno- jak i dwubiegunowe zwykle nawracają



Średnia długość nawrotów w ch.afektywnej jednobiegunowej

wyn. 6 miesięcy, w ch.dwubiegunowej - 3 miesiące



W ch.afektywnej dwubiegunowej liczba faz maniakalnych

i depresyjnych wykazuje różnice - przeważają

zesp.depresyjne



U ok. 60% chorych z ch.afektywną dwubiegunową pierwszy

epizod stanowi depresja



15-25% chorych z depresją ginie śmiercią samobójczą !

Spektrum zaburzeń

afektywnych

dwubiegunowych



Zaburzenie afektywne

dwubiegunowe typu I.

(BD I):

•

Co najmniej jeden

epizod manii +/- epizody

depresyjne



Zaburzenie afektywne

dwubiegunowe typu II.

(BD II):

•

Co najmniej jeden

epizod hipomaniakalny

+ epizody depresyjne



Cyklotymia:

•

Długotrwałe, niektóre

objawy depresyjne

hipomaniakalne

•

Brak epizodu

depresji, manii

i hipomanii

Kłopoty diagnostyczne –

mania vs. hipomania



Nasilenie objawów



Brak objawów psychotycznych



Czas trwania (7 dni v 4 dni)



Brak konieczności hospitalizacji

w hipomanii?



Brak konieczności stosowania leków

antypsychotycznych w

hipomanii (?)

Kłopoty diagnostyczne

terapeutyczne -

comorbidity



Nadużywanie substancji psychoaktywnych w grupie

ChAD I.

•

ośmiokrotnie częstsze niż w populacji bez innych

zaburzeń psychicznych [Regier-1990]

•

Gorsze rokowanie: krótsze remisje, dłuższe leczenie,

gorsza współpraca [Tohen i in.-1990]



Zespół lęku napadowego i ChAD

•

dwukrotnie częstsze niż w populacji bez innych zaburzeń

psychicznych [Regier-1990]

•

TLPD i precypitacja manii



OCD

•

5-7% pacjentów z CHAD ma rozpoznanie również OCD

[Regier – 1990]

•

Konieczność przewlekłego przyjmowania leków

antydepresyjnych

Główne zagadnienia terapii

ChAD

[Sachs-1996]



Terapia epizodu manii



Terapia epizodu depresji



Zapobieganie nawrotowi manii



Zapobieganie nawrotowi depresji

DYSTYMIA



Termin wieloznaczny - dawniej:

depresja nerwicowa



Rozpowszechnienie - do 5% populacji ogólnej



U kobiet (gł. 20-30 rż.) 2-krotnie częściej niż u mężczyzn



Współwystępowanie uzależnień, zab.osobowości, natręctw



Klinicznie: umiark. obniżenie podstawowego nastroju, złe

samopoczucie, poczucie ciągłego zmęczenia, ogólnej nie-

sprawności psychofiz, apatia, anhedonia, niska

samoocena (zwykle przy zachowanej zdolności

funkcjonowania społ.)



Nasilenie objawów łagodne / umiarkowane, z dobowym

wahaniem samopoczucia, zaburzeniami snu, apetytu



Objawy utrzymujące się przewlekle, przynajmniej 2 lata

CYKLOTYMIA



Def.: utrzymujące się przez długi czas (często przez całe

życie) wahania nastroju i aktywności w postaci

łagodnych stanów subdepresji oraz hipomanii

występujące zwykle naprzemiennie, niekiedy oddzielone

dłuższymi (kilku-miesięcznymi) okresami normalnego

samopoczucia (na ogół niezależnie od bieżących

wydarzeń życiowych).



Rozpowszechnienie - szacowane na 3-5% populacji



Równie często u kobiet, jak u mężczyzn



Zwykle niepostrzegane jako problem zdrowotny,

nieleczone



Potencjalne powikłania - uzależnienia (alkohol i/lub leki)

Przyczyny niepełnosprawności na świecie

Rok 1990

Rok 2020 - przewidywania

Infekcje dolnych dróg

oddechowych

Biegunki

Powikłania

okołoporodowe

Depresja

Choroba

niedokrwienna serca

1. Choroba niedokrwienna
serca

Depresja

Wypadki drogowe

Choroby naczyniowe

mózgu

Przewlekła obturacyjna

choroba płuc

Murray, Lopez (WHO Bank, Harvard School of Public Health)

1. Badania rodzin, bliźniąt i dzieci adoptowanych

zgodnie dowodzą znaczenia czynników

genetycznych w popełnianiu samobójstwa

[Roy i wsp. 1997]

2. Chociaż 90 % osób podejmujących próbę

samobójczą ma w tym czasie zaburzenia

psychiczne, większość pacjentów nigdy nie

podejmuje prób samobójczych

[Mann 2002]

3. Nawet w przypadku pacjentów z ChAD o znanym

wyższym ryzyku samobójstwa, nie przekracza

ono nigdy 50 %

[Goodwin and Jamison 1990]

W populacji osób z próbami samobójczymi

pewne cechy kliniczne niezależne od

rozpoznania psychiatrycznego wiążą się

z wyższym ryzykiem:



myśli samobójcze z poczuciem beznadziejności



agresywność i cechy impulsywne



urazy czaszki w wywiadzie, schorzenia neurologiczne



nadużywanie substancji psychoaktywnych i alkoholizm



przemoc w rodzinie lub podjęta wcześniej próba

samobójcza

Czynniki socjodemograficzne

zidentyfikowane jako związane

z samobójstwem niezależnie od

pierwotnego schorzenia

psychiatrycznego:

- bezrobocie

- zamieszkiwanie okolic wiejskich

- posiadanie broni

- ubóstwo

- izolacja społeczna

- samotność

[Mann i wsp. 1999, 2002]

Badania laboratoryjne:

neurochemiczne korelacje

zachowań sambójczych:

spadek ilości transportera serotoniny, szczególnie w korze

przedczołowej, niezależnie od wywiadu w kierunku MDD

[Arango 1995, Mann 2000]

up-regulacja postsynaptycznych receptorów 5HT1A i 5HT2A

w korze ofiar samobójstw

[Stanley 1983]

niskie stężenia serotoniny oraz jej głównego metabolitu -

kwasu 5-hydroksyindolooctowego w preparatach z pnia

mózgu oraz w płynie mózgowo rdzeniowym u ofiar

samobójstw niezależnie od diagnozowanych u tych ludzi

chorób psychicznych – cecha swoista- nie stwierdza się jej u

pacjentów ze współistniejącą chorobą psychiczną, lecz

niepodejmujących prób

samobójczych

[Asberg 1986]

Zaburzenia osobowości są powszechnie uznawane jako

czynnik sprzyjający występowaniu prób samobójczych

– samodzielnie lub w połączeniu z innymi

zaburzeniami osi I

[Yen i wsp. 2003]

Zaburzenia osobowości mogą także stanowić czynnik

ryzyka samobójstwa współwystępując z

zaburzeniami, które jako takie nie niosą zagrożenia

popełnieniem samobójstwa – np. u pacjentów

badanych z powodu paniki-agorafobii

[Starevic

1999]

Spośród wielu zaburzeń osobowości wg DSM-IV,

najczęściej z zachowaniami samobójczymi łączone są

zaburzenia osobowości typu borderline oraz

osobowość antysocjalna -

charakteryzują się wysoką

częstością zachowań impulsywnych

[Links 1999]

Spektrum impulsywności

MANIA

OŚ B

IMPULSYWNOŚĆ

Osoby uzależnione od alkoholu lub

substancji mają zwiększone ryzyko

zachowań samobójczych- do 30%; K=M

[Hufford, 2001]

często okazują się mieć zaburzenia

osobowości, najczęściej typu

dyssocjalnego

[Mulder, 2002]

Związki pomiędzy nadużywaniem lub

uzależnieniem od alkoholu, cechami

osobowości i zachowaniami samobójczymi

nie są jeszcze poznane, ale kluczem do

nich wydaje się być impulsywność i poziom

agresywności

[Koller 2002; Sher 2003; Conner i Duberstein, 2004]

Czynniki mogące wpływać na różnice

w odsetku popełnianych

samobójstw w

zależności od regionu i okresu:



czynniki socjodemograficzne



etniczne



religijne



prawne



odbiór społeczny samobójstwa



strategie prewencji



rzetelność prowadzonej dokumentacji

[Schmidke 1997]

Geografia

samobójstw

Pośrednie dowody na istnienie różnic

w odsetku samobójstw wśród

różnych narodowości zebrano w trakcie

badań prowadzonych w Stanach

Zjednoczonych

i Australii

Wykazały one istotne różnice w odsetku

samobójstw wśród imigrantów w

zależności

od kraju pochodzenia

[Sainsbury i Barraclough 1968; Burvill 1998]

Najwyższy odsetek samobójstw w

Europie stwierdza się w krajach

bałtyckich (ponad 40 na 100 000

mieszkańców) oraz w Federacji

Rosyjskiej

Zaraz za nimi znajdują się kraje Europy

Środkowej: Węgry, Słowenia, Ukraina

i Białoruś oraz Finlandia na

północy

Z drugiej strony, najniższy odsetek

samobójstw stwierdza się w Europie

południowej i zachodniej (poniżej 10 na

100 000 mieszkańców rocznie)

[WHO 2003]

Farmakoterapia (2)

1 nawrót

nawroty

względn

bezwzględ

nie

5 lat

2 lata

względn

bezwzględ

nie

leczyć

Document Outline