Determinanty
konsumpcji
zrównoważonej
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
email: rudnickm@uek.krakow.pl
tel. 012 293 52 46, pok. 418, IV p., paw. A
www.uek.krakow.pl/zktur
Determinanty
konsumpcji
zrównoważonej
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
email: rudnickm@uek.krakow.pl
tel. 012 293 52 46, pok. 418, IV p., paw. A
www.uek.krakow.pl/zktur
mgr Michał Rudnicki
2
Turystyka zrównoważona
Zrównoważona turystyka
Zrównoważona turystyka to każda forma
rozwoju turystycznego, zarządzania
i aktywności turystycznej, która
podtrzymuje ekologiczną, społeczną
i ekonomiczną integralność terenów, a
także zachowuje dla przyszłych pokoleń
w nie zmienionym stanie zasoby
naturalne i kulturowe tych obszarów.
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
3
Cele turystyki zrównoważonej
Cele turystyki zrównoważonej
1.
Cel ekologiczny
2.
Cel ekonomiczny
3.
Cel społeczny
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
4
Pojęcia turystyki zrównoważonej nie
powinno się utożsamiać z formą ruchu
turystycznego!
Odnosi się ono do sposobu funkcjonowania,
organizacji i zarządzania szeroko
rozumianą gospodarką turystyczną na
obszarze recepcji turystycznej.
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
5
Przyczyny wzrostu znaczenia zasad
zrównoważonego rozwoju
w sektorze turystyki:
skala przeobrażeń środowiska przyrodniczego i
kulturowego pod wpływem turystyki w
niektórych regionach świata osiągnęła poziom
krytyczny, który zagraża jej dalszemu rozwojowi.
przyroda i środowisko są głównymi zasobami dla
środowiska; większość turystów uznaje je za
najważniejszy produkt turystyczny w regionie,
regiony turystyczne konkurują między sobą w
przyciąganiu ruchu turystycznego, a
decydującym czynnikiem w tym
współzawodnictwie jest ochrona środowiska i
zachowanie jego jakości,
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
6
Przyczyny wzrostu znaczenia zasad
zrównoważonego rozwoju
w sektorze turystyki (cd.):
obserwuje się „zmęczenie” tradycyjną
masową turystyką, w niektórych grupach
społecznych poszukuje się jej alternatyw,
wraz ze zmieniającym się modelem turystyki
coraz większa liczba turystów preferuje
przyjazne środowisko jako miejsce
wypoczynku,
przewiduje się, że w przyszłości mieszkańcy
regionów turystycznych będą akceptować
turystykę przyjazną dla środowiska.
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
7
Fazy turystyki (zrównoważonej)
Fazy rozwoju turystyki
1.
Faza poparcia (50. i 60. lata)
2.
Faza ostrzegawcza (70. lata)
3.
Faza przystosowawcza (lata 80.)
4.
Faza wiedzy (lata 90. i później)
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
8
Modele turystyki
zrównoważonej
Warian
t
Pozycja
turystyki
Pozycja
zrównoważone
go
rozwoju
Charakterystyka
1
Dominacja
(imperatyw)
turystyki
Bardzo słaba
Skrajnie płytka interpretacja
zrównoważonego rozwoju.
2
Turystyka
kierowana
przez produkt
Słaba
Płytka interpretacja zrównoważonego
rozwoju.
3
Turystyka
kierowana
względami
środowiska
Silna lub
bardzo silna
Głęboka interpretacja zrównoważonego
rozwoju.
4
Turystyka
zminimalizowa
na
Bardzo silna
Koncepcja ekocentryczna.
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
9
Rodzaje turystyki
zrównoważonej
Rodzaje turystyki zrównoważonej:
1.
Turystyka łagodna
2.
Turystyka zielona
3.
Turystyka odpowiedzialna
(przyjazna środowisku)
4.
Turystyka masowa
5.
Turystyka alternatywna
6.
Turystyka zrównoważona
7.
Ekoturystyka
8.
Agroturystyka
9.
Turystyka wiejska
10.
Turystyka ACE
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
10
Rodzaje turystyki - zakresy
ET
TZ
TA
TM
TM - Turystyka masowa
TA - Turystyka alternatywna
TZ - Turystyka zrównoważona
ET - Ekoturystyka
Uwagi:
ET vs TZ
TM vs TZ
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
11
Czynniki oddziaływania na
środowisko
Istotne czynniki prowadzące do
negatywnego wpływu na środowisko:
1.
zbyt duża liczba turystów
2.
nieodpowiednie zachowania turystów
3.
niewłaściwa organizacja ruchu
turystycznego
4.
nieodpowiednia organizacja przestrzeni
użytkowanej przez turystów
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
12
Wskaźniki dopuszczalnej liczby
osób
Grupy wskaźników dopuszczalnej liczby
osób:
1.
Naturalna chłonność rekreacyjna terenów
niezagospodarowanych
2.
Pojemność rekreacyjna terenów z infrastrukturą
turystyczną
3.
Przepustowość szlaków turystycznych
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
13
Motywy wyjazdów turystycznych
1.
Potrzeba doznania nowych przeżyć, odkrycia czegoś
nowego
2.
Potrzeba wypoczynku poza miejscem zamieszkania
3.
Oglądanie nowych, pięknych krajobrazów
4.
Poznawanie przyrody i delektowanie się nią
5.
Uczestnictwo w sporcie
6.
Poznawanie nowych ludzi, udział w spotkaniach
towarzyskich
7.
Ucieczka od hałasu i zanieczyszczeń
8.
Poprawa stanu zdrowia i kondycji fizycznej
9.
Moda
10.
Ucieczka od otoczenia społecznego (rodziny, pracy
itp.)
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
14
Zasady zrównoważonej turystyki
1.
Propagowanie przez turystykę zdrowego i
produktywnego trybu życia w harmonii z przyrodą,
zbliżanie ludzi różnych narodowości, uczenie tolerancji,
2.
Rozwój turystyki ma przyczyniać się do zachowania
zasobów przyrody oraz ochrony rdzennej kultury
społeczności lokalnych,
3.
Rozwój turystyki powinien opierać się na różnorodności
walorów naturalnych i kulturowych oraz sprzyjać
utrzymaniu tej różnorodności,
4.
Rozwój turystyki w regionach powinien dokonywać się
przy udziale ludności miejscowej, począwszy od etapu
planowania; powinien też kreować nowe źródła
dochodów,
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
15
Zasady zrównoważonej turystyki
(cd)
5.
Rozwój turystyki powinien być zintegrowany z
planowaniem na różnych szczeblach gospodarki,
6.
Działalność usługowa i produkcyjna w tur. powinna
zmierzać do zmniejszenia ilości odpadów oraz
oszczędności energii i wody, eliminować z użycia
substancje niebezpieczne dla środowiska, stymulować
personel, klientów i społeczności lokalne dla zachowań
proekologicznych,
7.
Kraje powinny promować politykę otwartego systemu
rynkowego w turystyce, wolną wymianę usług tur.,
podporządkowaną zasadom zrównoważonego rozwoju
i respektującą międzynarodowe prawo ochrony
środowiska.
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
16
Instytucje i organizacje
propagujące ideę turystyki
zrównoważonej
Parlament Europejski
Rada Europy
Międzynarodowa Organizacja Turystyczna (WTO)
Światowa Rada Podróży i Turystyki (World Travel
and Tourism Council)
Światowy Fundusz na rzecz Przyrody (World Wide
Fund for Nature)
Europejska Federacja Parków Narodowych
i Krajobrazowych (EUROPARC)
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
17
Adresaci działań instytucjonalnych
na rzecz upowszechniania turystyki
zrównoważonej
podmioty działające w sektorze
turystycznym,
instytucje zajmujące się planowaniem
i udostępnianiem obszarów dla turystyki,
instytucje ochrony przyrody,
władze rządowe i lokalne,
a także sami turyści i mieszkańcy
obszarów recepcyjnych
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
18
Efekty działań
instytucjonalnych
Agenda 21 dla Podróży i Gospodarki Turystycznej (Agenda
21 for the Travel and Tourism Industry),
Globalny kodeks etyki w turystyce (Global Code of Ethics for
Tourism),
Zrównoważona turystyka – eliminacja ubóstwa (Sustainable
tourism – Eliminating Poverty),
Rekomendacja Rady Europy No. R (95) 10,
Podstawowe kierunki dotyczące zrównoważonego rozwoju
turystyki europejskiej,
certyfikat Green Globe
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
19
Znakowanie ekologiczne w
turystyce
Blue Flag (Niebieska Flaga)
Certyfikat PAN Parks
Europejska karta turystyki
zrównoważonej na obszarach
chronionych
(inicjatywa EUROPARC)
Green Globe
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
20
Blue Flag
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
21
Certyfikat PAN Parks
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
22
Europejska karta turystyki
zrównoważonej na obszarach
chronionych
(inicjatywa EUROPARC)
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
23
Green Globe
Ekonomika turystyki i rekreacji