ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE

Definicja

►

Państwo

– oznacza złożoną,

zróżnicowaną wewnętrznie,

wieloszczeblową strukturę

administracyjną społeczeństwa

zamieszkującego określone terytorium,

dysponujące władzą ustawodawczą,

wykonawczą i sądowniczą.

ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE

Definicja

►

Potocznie przez państwo rozumiemy:

centralne oraz lokalne instytucje i

urzędy publiczne

, których działalność

związana jest z funkcjonowaniem

danego systemu społeczno-

gospodarczego.

ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE

POLITYKA GOSPODARCZA

►

Polityka gospodarcza jest jednym z wielu

zjawisk w warunkach funkcjonowania

każdego państwa. Jest to zjawisko

powszechne, tzn. że wszelkie procesy

gospodarcze i społeczne są

zdeterminowane daną polityką

gospodarczą państwa. Każdy odczuwa

skutki tej polityki, np. podatkowe,

edukacyjne, zdrowotne, ubezpieczeniowe.

ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE

Definicja:

►

Polityka gospodarcza to sztuka

rządzenia gospodarką.

►

jest to świadome oddziaływanie

państwa na zjawiska gospodarcze za

pomocą określonych narzędzi

służących do osiągnięcia założonych

celów.

ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE

POLITYKA GOSPODARCZA -

ZWIĄZKI

►

Polityka gospodarcza jest związana z

takimi elementami, jak: instytucja

państwa, cele gospodarcze i

narzędzia ich realizacji.

ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE

POLITYKA SPOŁECZNA

►

Polityka społeczna (socjalna) – jest

elementem polityki gospodarczej,

ponieważ nie można rozpatrywać

gospodarki w oderwaniu od

społeczeństwa. Polityka gospodarcza

rzutuje na poziom i warunki życia

społeczeństwa.

ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE

NOWE ZJAWISKO

►

Po II wojnie św. – nowe zjawisko –

polityka gospodarcza o zasięgu

ponadpaństwowym – UE.

ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE

Instytucja państwa

►

Starożytność – państwo jest instytucją

wieczną, ludzie nigdy nie umieli żyć w

izolacji. Władza państwowa pochodzi

od Boga.

ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE

Instytucja państwa

►

Średniowiecze – teoria patrymonialna –

włada państwowa wynika z tytułu

własności ziemi (feudalizm).

ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE

Instytucja państwa

►

Oświecenie – teoria umowy społecznej.

J.J. Rousseau – władza państwowa jest

rezultatem pewnej umowy społecznej,

gwarantującej istnienie

zorganizowanego społeczeństwa.

ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE

Instytucja państwa

►

XIX wiek – teoria fizjokratyzmu –

państwo i społeczeństwo utożsamiano

z organizmem ludzkim, analogia.

ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE

Instytucja państwa

►

Koniec XIX w. – teoria solidarystyczna

państwa – państwo jest organizacją, w

której władzę sprawuje najsilniejsza

grupa społeczna, jednak nie zawsze

może ona realizować swoje cele bez

udziału grup słabszych. Dlatego

potrzebne sjest solidaryzowanie różnych

grup społecznych, poprzez stosowanie

rozwiązań kompromisowych.

ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE

Instytucja państwa

►

XX wiek – teoria normatywna państwa

– H. Kelsen (niem.). Państwo jest

wyłącznie pewnym tworem prawnym.

Za jego przejaw uznaje obowiązujące

akty prawne.

►

Teoria dobrobytu – państwo jest

instytucją, która wyraża interesy

całego społeczeństwa, zajmuje

określone terytorium, dysponuje

organami władzy, i ma za zadanie

dbać o interesy wszystkich obywateli.

ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE

Funkcje państwa

►

Wśród funkcji państwa można

wymienić

funkcje ekonomiczne,

społeczne i polityczne

. Funkcje te

wzajemnie się przenikają.

ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE

Argumenty za ekonomiczną

rolą państwa:

Wynikają one głównie ze słabości

mechanizmu rynkowego

ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE

Argumenty za ekonomiczną

rolą państwa:

Konieczność zabezpieczenia systemu

gospodarczego od strony

instytucjonalno – prawnej (tworzenie

norm prawnych i instytucji

chroniących prawa własności).

ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE

Argumenty za ekonomiczną

rolą państwa:

Niedoskonałości rynku i konkurencji w

praktyce (monopolizacja gospodarki,

niedoskonała informacja, ograniczona

mobilność czynników produkcji).

ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE

Argumenty za ekonomiczną

rolą państwa:

Występowanie negatywnych efektów

zewnętrznych w zakresie produkcji i

konsumpcji. (zanieczyszczenie

środowiska naturalnego, natężenie

hałasu – normy emisji).

ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE

Argumenty za ekonomiczną

rolą państwa:

4. Istnienie dóbr publicznych – latarnie

morskie, chodniki i oświetlenie ulic,

usługi wojska, policji, straży pożarnej.

W tym wypadku istniałyby trudności w

egzekwowaniu opłat za takie usługi –

problem gapowicza. Są one mało

opłacalne dla sektora prywatnego i bez

zaangażowania państwa mogłyby

zaniknąć.

ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE

Argumenty za ekonomiczną

rolą państwa:

Istnienie dóbr szczególnie niekorzystnych

lub korzystnych społecznie (narkotyki,

alkohol, nikotyna), (niektóre szczepionki,

książki). Państwo ma tworzyć bodźce do

konsumpcji dóbr pożądanych i antybodźce

do nabywania niekorzystnych społecznie

dóbr.

ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE

Argumenty za ekonomiczną

rolą państwa:

Występowanie takich zjawisk, jak

duże wahania aktywności

gospodarczej, bezrobocie, niepełne

wykorzystanie mocy wytwórczych

oraz inflacja. Tylko w skali całego

kraju można minimalizować te

niekorzystne zjawiska.

ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE

Argumenty za ekonomiczną

rolą państwa:

Istnienie pozbawionych opieki ludzi

starych, niedołężnych i chorych.

ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE

Argumenty za ekonomiczną

rolą państwa:

8. Powstawanie zbyt dużych, nie

akceptowanych społecznie różnic

dochodowych i majątkowych. Państwo

ma prowadzić działania na rzecz

wyrównywania startu życiowego,

szans.

ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE

Argumenty przeciw

ekonomicznej roli państwa

Wynikają one z przeświadczenia, że

problemy powstające w związku z

interwencjonizmem państwowym są

większe niż korzyści z tego tytułu

ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE

Argumenty przeciw

ekonomicznej roli państwa

Pojawianie się stanów nierównowagi

na rynku, w wyniku regulacji

państwowych, które rzutują

bezpośrednio na ceny produktów i

usług.

ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE

Argumenty przeciw

ekonomicznej roli państwa

2. Zniekształcone, mniej obiektywne

informacje.

ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE

Argumenty przeciw

ekonomicznej roli państwa

Zmniejszona elastyczność systemu

gospodarczego – biurokracja,

usztywnienie procesu decyzyjnego.

ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE

Argumenty przeciw

ekonomicznej roli państwa

4. Wysokie koszty interwencjonizmu

państwowego przy równocześnie

niewielkiej skuteczności wielu

działań.

ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE

Argumenty przeciw

ekonomicznej roli państwa

5. Osłabienie bodźców związanych z

rynkiem.

ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE

Argumenty przeciw

ekonomicznej roli państwa

6. Niereprezentatywność państwa –

działanie w interesie własnym przez

urzędników, a nie społecznym.

ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE

Argumenty przeciw

ekonomicznej roli państwa

7. Ograniczanie wolności jednostki i

hamowanie oddolnej inicjatywy.

ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE

Funkcja alokacyjna

państwa

Polega na podejmowaniu

działań sprzyjających

optymalnej alokacji zasobów gospodarczych

Chodzi tutaj o

korygowanie lub zastępowanie

w niektórych sytuacjach mechanizmu

rynkoweg

o, rozszerzanie prywatnej

przedsiębiorczości i rynku. Nie zawsze interes

jednostki jest zgodny z interesem społecznym.

Problem wyboru adekwatnych form własności,

przekształcenia własnościowe, prywatyzacja,

określenie niezbędnego zakresu własności

publicznej, wspieranie konkurencji.

ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE

Funkcja stabilizacyjna

Dotyczy takich celów, jak osiągnięcie i

utrzymanie wysokiego tempa wzrostu

gospodarczego, ograniczanie zjawiska

inflacji i bezrobocia, zmniejszenie

amplitudy wahań poziomu aktywności

gospodarczej oraz możliwie najlepsze

wykorzystanie rzeczowych czynników

wytwórczych.

ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE

Funkcja redystrybucyjna

Polega na działaniach zmierzających do

niwelowania zbyt dużych, nie akceptowanych

społecznie różnic dochodowych i majątkowych

oraz pomocy ludziom chorym,

starym.

Gospodarka rynkowa niejako z natury prowadzi

do różnic dochodowych. Państwo może tutaj

oddziaływać na strukturę konsumpcji oraz

dostęp do preferowanych społecznie

produktów i usług, takich, jak: kultura, oświata,

szkolnictwo, mieszkalnictwo, służba zdrowia.

Document Outline