Pedagogika jako nauka
Pedagogika jako nauka
Pedagogika jako nauka
Pedagogika jako nauka
Pajdagogos
Pajdagogos
(παιδαγωγός)
(παιδαγωγός)
Rzeźba z ok. 375–350 r
Rzeźba z ok. 375–350 r
p.n.e.
p.n.e.
(zbiory Metropolitan Museum of Art,
(zbiory Metropolitan Museum of Art,
NY)
NY)
Pajdagogos
Pajdagogos
•
Paidos – dziecko
Paidos – dziecko
•
Agogos – przewodnik, prowadzący
Agogos – przewodnik, prowadzący
•
Niewolnik opiekujący się synami w domu
Niewolnik opiekujący się synami w domu
swego pana, tzn. odprowadzających ich do
swego pana, tzn. odprowadzających ich do
szkoły, chronienie przed „złym”
szkoły, chronienie przed „złym”
towarzystwem, nadzorowanie edukacji w
towarzystwem, nadzorowanie edukacji w
szkole itp.
szkole itp.
•
Wszystkie działania, które wykonywał
Wszystkie działania, które wykonywał
paidagogos zwano paidagogija
paidagogos zwano paidagogija
Początek pedagogiki naukowej
Początek pedagogiki naukowej
jest wiązany z osobą J.F.
jest wiązany z osobą J.F.
Herbarta
Herbarta
•
Jako pierwszy uzyskał stanowisko habilitowanego
Jako pierwszy uzyskał stanowisko habilitowanego
docenta p. (uniw. w Getyndze 1802)
docenta p. (uniw. w Getyndze 1802)
•
P. definiował jako naukę zajmującą się procesem
P. definiował jako naukę zajmującą się procesem
wychowania i dostarczającą środków gwarantujących
wychowania i dostarczającą środków gwarantujących
osiągnięcie zamierzonych celów wychowania =
osiągnięcie zamierzonych celów wychowania =
„pedagogika to urabianie człowieka do określonego
„pedagogika to urabianie człowieka do określonego
ideału wychowania" .
ideału wychowania" .
•
Zadaniem wychowania jest kształtowanie woli i
Zadaniem wychowania jest kształtowanie woli i
charakteru oraz obudzenie w człowieku szerokich
charakteru oraz obudzenie w człowieku szerokich
zainteresowań.
zainteresowań.
•
P. wg J.F.H. opiera się na etyce i psychologii, gdzie
P. wg J.F.H. opiera się na etyce i psychologii, gdzie
etyka wyznacza i uzasadnia cele wychowania a
etyka wyznacza i uzasadnia cele wychowania a
psychologia uzasadnia środki do osiągnięcia celu (są
psychologia uzasadnia środki do osiągnięcia celu (są
nimi głównie karność oraz nauczanie wychowujące .
nimi głównie karność oraz nauczanie wychowujące .
Współczesna definicja
Współczesna definicja
pedagogiki mówi, że jest to …
pedagogiki mówi, że jest to …
•
„
„
dziedzina (dyscyplina) nauki zajmująca
dziedzina (dyscyplina) nauki zajmująca
się badaniem szeroko rozumianych
się badaniem szeroko rozumianych
procesów edukacyjnych oraz
procesów edukacyjnych oraz
uwarunkowań dyskursu edukacyjnego”
uwarunkowań dyskursu edukacyjnego”
(za: Pedagogika. Leksykon PWN)
(za: Pedagogika. Leksykon PWN)
Definicja bardziej rozpowszechniona:
Definicja bardziej rozpowszechniona:
•
Pedagogika to nauka o wychowaniu, która
Pedagogika to nauka o wychowaniu, która
formuje teoretyczne i metodyczne podstawy
formuje teoretyczne i metodyczne podstawy
planowej działalności wychowawczej
planowej działalności wychowawczej
Pedagogika
Pedagogika
należy do nauk społecznych.
należy do nauk społecznych.
Jej głównymi funkcjami są:
Jej głównymi funkcjami są:
- diagnostyczna = analiza byłej lub obecnej
- diagnostyczna = analiza byłej lub obecnej
rzeczywistości wychowawczej
rzeczywistości wychowawczej
- prognostyczna = opracowywania
- prognostyczna = opracowywania
przyszłych modeli edukacyjnych
przyszłych modeli edukacyjnych
- instrumentalno-techniczna opracowywanie
- instrumentalno-techniczna opracowywanie
procedur przekształcania istniejącej
procedur przekształcania istniejącej
rzeczywistości w postulowaną
rzeczywistości w postulowaną
Z funkcji tych wynikają główne
Z funkcji tych wynikają główne
zadania pedagogiki:
zadania pedagogiki:
-
analiza, opis, wyjaśnianie i porównywanie byłej i
analiza, opis, wyjaśnianie i porównywanie byłej i
obecnej rzeczywistości wychowawczej,
obecnej rzeczywistości wychowawczej,
-
analiza, opis i wyjaśnianie względnie trwałych
analiza, opis i wyjaśnianie względnie trwałych
związków i zależności między sytuacją
związków i zależności między sytuacją
ekonomiczną, polityczną, społeczną, kulturową a
ekonomiczną, polityczną, społeczną, kulturową a
wychowawczą,
wychowawczą,
-
opracowywanie przyszłościowego ideału
opracowywanie przyszłościowego ideału
wychowawczego,
wychowawczego,
-
opracowywanie procedury przekształcania tego
opracowywanie procedury przekształcania tego
ideału w praktyce (co i jak robić, by wykształcić
ideału w praktyce (co i jak robić, by wykształcić
dany wzór osobowy)
dany wzór osobowy)
Propozycje systematyzacji dyscyplin
Propozycje systematyzacji dyscyplin
pedagogicznych
pedagogicznych
Propozycja Polskiej Akademii Nauk:
Propozycja Polskiej Akademii Nauk:
1/ Podstawowe dyscypliny pedagogiczne (p. ogólna,
1/ Podstawowe dyscypliny pedagogiczne (p. ogólna,
teoria wychowania, dydaktyka, historia oświaty i
teoria wychowania, dydaktyka, historia oświaty i
wychowania)
wychowania)
2/ Szczegółowe dyscypliny pedagogiczne
2/ Szczegółowe dyscypliny pedagogiczne
(wyznaczone linią rozwoju człowieka) (p.
(wyznaczone linią rozwoju człowieka) (p.
przedszkolna i wczesnoszkolna, p. szkolna, p.
przedszkolna i wczesnoszkolna, p. szkolna, p.
szkoły wyższej, andragogika, p. specjalna itp.)
szkoły wyższej, andragogika, p. specjalna itp.)
3/ Dyscypliny pedagogiczne odpowiadające głównym
3/ Dyscypliny pedagogiczne odpowiadające głównym
obszarom działalności człowieka (p. społeczna, p.
obszarom działalności człowieka (p. społeczna, p.
pracy, p. zdrowia, p. czasu wolnego i rekreacji,
pracy, p. zdrowia, p. czasu wolnego i rekreacji,
teoria wychowania obronnego, p. kultury, teoria
teoria wychowania obronnego, p. kultury, teoria
wychowania technicznego)
wychowania technicznego)
4/ Dyscypliny pomocnicze i z pogranicza (p.
4/ Dyscypliny pomocnicze i z pogranicza (p.
porównawcza, pedeutologia, biologia, psychologia,
porównawcza, pedeutologia, biologia, psychologia,
filozofia i socjologia wychowania, informatyka i
filozofia i socjologia wychowania, informatyka i
cybernetyka informacyjna, ekonomika oświaty)
cybernetyka informacyjna, ekonomika oświaty)
Propozycja Teresy Hejnickiej-Bezwińskiej:
Propozycja Teresy Hejnickiej-Bezwińskiej:
1/ Wg kryterium metodologicznego (stopnia ogólności):
1/ Wg kryterium metodologicznego (stopnia ogólności):
p. ogólna i pp. szczegółowe
p. ogólna i pp. szczegółowe
2/ Wg celów czynności wychowawczych: dydaktyka i
2/ Wg celów czynności wychowawczych: dydaktyka i
teoria
teoria
wychowania
wychowania
3/ Wg kryterium wieku: p. przedszkolna, p. młodszego
3/ Wg kryterium wieku: p. przedszkolna, p. młodszego
wieku
wieku
szkolnego, p. szkolna, andragogika
szkolnego, p. szkolna, andragogika
4/ Wg kryterium rodzaju działalności: p. obronna, p.
4/ Wg kryterium rodzaju działalności: p. obronna, p.
rekreacji,
rekreacji,
p. sportu, p. czasu wolnego itp.
p. sportu, p. czasu wolnego itp.
5/ Wg rodzajów defektów rozwojowych i dewiacji: p.
5/ Wg rodzajów defektów rozwojowych i dewiacji: p.
resocja-
resocja-
lizacyjna, oligofrenopedagogika, surdopedagogika
lizacyjna, oligofrenopedagogika, surdopedagogika
itp.
itp.
6/ Wg podejmowanych problemów badawczych: p.
6/ Wg podejmowanych problemów badawczych: p.
oświaty,
oświaty,
p. społeczna, p. specjalna, p. porównawcza,
p. społeczna, p. specjalna, p. porównawcza,
pedeutologia
pedeutologia
itp.
itp.