Terapia hormonalna

Wojciech Panek

Andropauza i zespół

ADAM.

Czy stosować terapię

hormonalną u mężczyzn z

zaburzeniami wzwodu?

Proces starzenia

• Starość to fizjologiczny etap życia

(poprzedzony
przez okres dojrzałości) , na który składa się
szereg zmian somatycznych i psychicznych.

•  Jest to proces zależny od wieku
  kalendarzowego, biologicznego, stanu
  psychicznego i sytuacji społecznej.

• Proces indywidualny.

• Pojęcie względne dla oceniającego.

Według Sympozjum Gerontologicznego w

Leningradzie 1962 r.

Wiek podeszły: 60 – 74 r.ż.

II.

Wiek starczy: 75 – 89 r.ż

III.

Długowieczni: >90 lat

Według Amerykańskiego Stowarzyszenia

Zdrowia Publicznego

Wczesna starość: 65 – 75 r.ż.

II.

Późna starość: >75 lat



Dla mężczyzn w Polsce wiek emerytalny
(administracyjny) to 65 lat.

• Dynamika procesu starzenia się

zależy od przebiegu procesów
metabolicznych sterowanych przez
hormony.

A. Zmiany w życiu uczuciowym:

Mają charakter indywidualny
•

Uczuciowość związana z własną osobą ma
tendencje do przerostu

•

Nadmierna pobudliwość emocjonalna,
płaczliwość, przecenianie własnych zasług

•

Egoizm

•

Satysfakcja, zrozumienie

B. Zmiany społeczne:

• Redukcja kontaktów społecznych i spadek

aktywności społecznej

• Podejrzliwość i nieufność
1)

Postawa konstruktywna-

pogodzona z faktem

starzenia się i starości.

Postawa zależności-

bierna

Postawa obronna-

boi się

starości,pesymistyczna, aktywna

Postawa wrogości-

agresywna,podejrzliwa,broni

się przed starością

Postawa wrogości wobec siebie-

pogarda wobec

siebie, wiele niepowodzeń

C. Zmiany somatyczne:

•

Pochylenie sylwetki, utrata wzrostu

•

Osłabienie zmysłów,

•

Spadek masy kostnej, mięśniowej, spadek napięcia

mięśniowego, siły, wydolności fizycznej.

•

Dalekowzroczność

•

Fizjoskleroza i miażdżyca

•

Spadek ruchomości klatki piersiowej, wiotkość

zrębu płucnego

•

Infekcje górnych dróg oddechowych, nieżyt oskrzeli

•

Spowolnienie perystaltyki, spadek wydzielania kw.

żołądkowego, soku jelitowego,żółci.

•

Spadek zdolności filtracyjnej nerek

•

Ubytki intelektualne, utrata pamięci

•

Zaburzenia w czynności hormonalnej gruczołów

płciowych,

w wieku 50-70 lat V przysadki maleje

dwukrotnie.

• Kobiety częściej i w większym

stopniu doświadczają
niesprawności fizycznej, mężczyźni
z kolei wcześniej umierają.

W Polsce, w roku 2001 przeciętna długość

życia mężczyzn wynosiła 70,2 lat, a kobiet
78,4 lat.

W Europie w grupie wiekowej 65-69 na 100 ♀

przypada 79 ♂, 70-74 – 65 ♂, 75-79 – 55 ♂,
>80 – 42 ♂.

Polacy w zdrowiu żyją średnio 62,1 lata, a

kobiety 66,6.

Testosteron

1. Hormon steroidowy syntezowany

przez komórki Leydiga w jądrach i w
mniejszym stopniu (10%) przez
komórki warstwy siateczkowatej kory
nadnerczy.

2. Poza T w jądrze syntezowane są

także: androstendion,
dehydroepiandrosteron, 17-
hydroksyprogesteron, estron,
estradiol.

3. Syntezowany jest z cholesterolu LDL i

octanów na drodze dwóch szlaków: Δ

i Δ

Dominuje szlak Δ

4. Wartości referencyjne: 9,0 – 38,0 nmol/l (12,0-35,0)

5. 5 mg/dobę

6. We krwi wiąże się z β-globuliną (SHBG) i

albuminami (97-99%), ok. 1-3% stanowi frakcja

wolna T , biologicznie czynna.

7. U osób starszych notuje się wzrost SHBG

doprowadzający do spadku wolnego T.

8. Testosteron w gruczole krokowym i zewnętrznych

narządach płciowych jest przekształcany przez 5α-

reduktazę typu II do dehydrotestosteronu, który jest

hormonem ostatecznym i dwukrotnie silniejszym niż

T.(Ok. 400 μg/dobę)

9. Największe stężenie T jest u

mężczyzn wieku od 25-30 lat,
potem powolnie spada o 1-3%
rocznie. W 70-80 r.ż. dochodzi do
gwałtownego spadku produkcji T.
(Dużo T w 3 miesiącu życia.)

10.W 75% niski poziom T u

starzejących się mężczyzn zależy od
obniżenia stymulacji układu
podwzgórze-przysadka.

Działanie testosteronu:

• Synteza białek, przyspiesza metabolizm
węglowodanów

• Zmniejsza kumulację tk. tłuszczowej

• Zwiększa masę kostną i mięśniową, zwiększa siłę mięśniową

• Przyspiesza gojenie się ran

• Stymuluje system immunologiczny

• Stymuluje proces erytropoezy

• Utrzymuje prawidłową filtrację w nerkach

• Działa stymulująco na czynność mózgu

• Odpowiedzialny za różnicowanie płci

• Odpowiedzialny jest za rozwój i utrzymanie męskich
drugorzędowych cech
płciowych

• Reguluje spermatogenezę

• Reguluje wydzielanie gonadotropin

• Wpływa na osobowość; reguluje zachowania płciowe,ukształtowuje
męski
profil behewioralny

• Zwiększa libido (popęd) i potencję

Testosteron – rak starcza

PRZECIW

•Brak przemiany

nowotworowej u kastratów,
którym usunięto jądra przed
dojrzewaniem.

•Częstość występowania r.s.

rośnie wraz z wiekiem, kiedy
ubywa T, a nie u młodych
mężczyzn, kiedy jest go dużo

we krwi (model Friedmana)

•Mniejsza częstość
występowania raka stercza u

mężczyzn z marskością
wątroby, kiedy ↑
st.estrogenów, a mniej
wolnego T.

•Badania na szczurach: u
genetycznie podatnych na r.s

szczurów stwierdzono po
zastosowaniu terapii
hormonalnej dwukrotny
spadek zachorowalności na

r.s.

•W grupie dużej

zachorowalności na raka
prostaty, czyli u
Afroamerykanów stwierdza się

wyższy poziom T ( o ok.15%
większy niż u białych)

•Po 37 m. po wdrożeniu

terapii hormonalnej u 350
mężczyzn stwierdzono spadek
PSA o ok.20% (Gomuła)

• Po usunięciu jąder stercz ulega inwolucji.

Pod wpływem egzogennego T powiększa
się, ale nigdy nie osiąga wielkości sprzed
operacji.

• Gooren porównał związek z T i Ca prostatae

do tlenu i ognia: tlen podsyca ogień,
androgeny zaś mogą podsycać raka
prostaty; tlen jednak nie wywołuje pożaru,
tak jak androgeny nie wywołują raka stercza

• Jak dotąd nie udowodniono, że testosteron

powoduje raka stercza i BPH.

Andropauza, zespół ADAM

• Andropauza (wiropauza, męskie

klimakterium, andropenia, PADAM) jest

etapem życia mężczyzny, w którym

obok zmian indukowanych czynnikiem

hormonalnym biorą udział także

czynniki środowiskowe i styl życia. To

one razem decydują o dynamice

procesu. U niektórych mężczyzn objawy

mogą rozwijać się w młodym wieku i w

krótkim okresie czasu, u innych z kolei

później i bardzo długo niezauważalnie.

Zmiany poziomu testosteronu

Deficyt

testosteronu

30 lat

70 lat

•Trudno zauważyć
początek andropauzy.

•Objawy narastają
powoli ze względu na
wolny spadek poziomu
T.

•Istotny jest spadek
wolnej, biologicznie
czynnej frakcji T.

Zmiany w stężeniu estrogenów ♀

Perimenopauza

•

Menopauza jest to ostatnia

miesiączka, po której
następuje
co najmniej 6-miesięczna
przerwa.

•

Poziom estrogenów spada

gwałtownie, w przeciągu 1-2
lat na
skutek ustawania czynności
gonad.

•Kobiety do 60 r.ż. starzeją się
szybciej niż mężczyźni, a
póżniej dochodzi do
spowolnienia procesu
starzenia się na skutek
adaptacyjnych zdolności
organizmu.

30 lat

51 lat

70 lat

← MENOPAUZA

• Niezależnie od dynamiki zmian oba

procesy mają ostatecznie niekorzystny
wpływ na zdrowie i jakość życia.

• Im wyższe stężenie testosteronu miał

mężczyzna w młodości, tym szybszy
spadek jego poziomu i burzliwsze
objawy kliniczne.

Objawy andropauzy

1. Somatyczne:

•

Dolegliwości bólowe

•

Osłabienie kondycji fizycznej, wolniejsza regeneracja

•

Utrata apetytu

•

Zaburzenia snu

•

Zmniejszenie masy i siły mięśniowej

•

Zmniejszenie masy kostnej (osteoporoza)

•

Zwiększenie się tłuszczu trzewnego

•

Wzrost tkanki tłuszczowej w ok. brzusznej

•

Przerzedzenie owłosienia,pogrubienie i utrata elastyczności

skóry

•

Wzrost insulinooporności

•

Nadciśnienie tętnicze

•

Przyczynia się do rozwoju ch. Alzheimera i Parkinsona

•

Przyczynia się do rozwoju ch. wieńcowej

•

Uderzenia gorąca, zlewne poty, palpitacje serca

•

Skłonność do krótkotrwałych drzemek

2. Psychiczne:

• Drażliwość, wybuchy złości,
• Zazdrość, podejrzliwość, lęk przed młodszymi

meżczyznami

• Obniżenie orientacji przestrzennej
• Wahania nastroju
• Niepewność
• Hipochondria
• Kłopoty z pamięcią i koncentracją
• Obniżenie nastroju i zadowolenia z życia
• Depresja
• Nadmierna aktywność zawodowa

3. Objawy seksualne:

• Spadek libido
• Zaburzenia erekcji (pogorszenie erekcji i

ustanie porannych wzwodów)

• Obniżenie podniecenia seksualnego
• Obniżenie zadowolenia z życia

seksualnego

• Próba samodowartościowania się

polegająca na stawianiu sobie nowych

zadań i dążenie do obranego celu

wymusza zmianę stylu życia, pozycji

społecznej i wzrost aktywności zawodowej.

• Jest to mechanizm samoobrony,

„samoodnowy”. Zachowanie takie można

uważać za początek objawów klinicznych.

• Ze względu jednak na nieustające

obniżanie się T, mechanizm ten w końcu

przestaje być skuteczny.

• Grupę powyższych objawów określa się

mianem zespołu ADAM – Androgen

Deficiency in the Adult Male –

„

Deficyt androgenów u dorosłych

mężczyzn”

(

wg Brytyjskiego Towarzystwa Andropauzy)

• Wg ISSAM Androgen Decline/Deficiency in the Aging Male

– „Deficyt androgenów u starzejącego się mężczyzny”

• PADAM – Partial Androgen Decline in the Aging Male –

„Częściowe obniżenie stężenia androgenów u

starzejących się mężczyzn”

• Nie wszystkie z wymienionych

objawów muszą wystąpić, aby
rozpoznać zespół ADAM. Niekiedy
znaczne nasilenie pojedynczego
objawu wystarczy, żeby rozpocząć u
mężczyzny diagnostykę w kierunku
zaburzeń hormonalnych i rozpatrzyć
decyzję o ewentualnym leczeniu,
czyli wdrożeniu terapii hormonalnej.

Terapia hormonalna

1. Cele terapii.
2. Kiedy zacząć terapię?
3. Decyzja o leczeniu.
4. Wytyczne do stosowania terapii.
5. Przeciwwskazania.
6. Działania uboczne.
7. Środki i metody wykorzystywane w

terapii.

8. Kliniczne następstwa terapii.

Ad. 1 Cele terapii.

Głównym celem jest poprawa jakości życia
mężczyzny i profilaktyka wielu chorób,
których powstanie wiąże się ze spadkiem
testosteronu.

Dzieje się to poprzez podniesienie i utrzymanie
fizjologicznego poziomu testosteronu we krwi.

 Depresja, spadek libido, obniżenie sprawności fizycznej

( utrata masy kostnej; osteoporoza i mięśniowej).

 Spadek ryzyka występowania chorób naczyniowo-

sercowych (T rozszerza naczynia wieńcowe,
normalizacja stężenia HbA1c, ↓ tkanki tłuszczowej, ↓
ciśnienia skurczowego)

Ad 2. Kiedy zacząć terapię?

 Wiek powyżej 65 r.ż.

 Poziom testosteronu rano poniżej 10-13

nmol/l (wg innych źródeł 12 nmol/l)

 Zespół ADAM (bez względu na poziom T)

 Pomocny może być wskaźnik andropauzy

tj. T/LH (prawidłowy >1)

 Należy pamiętać, że objawy kliniczne znacznie wyprzedzają

zmiany laboratoryjne.

 Im większy wskaźnik przed rozpoczęciem, tym większa

szansa na przywrócenie endosyntezy testosteronu.

 U hypogonadalnych mężczyzn

 U mężczyzn, u których brak jąder jest

następstwem zabiegu operacyjnego

Ad 3. Decyzja o leczeniu.

Decyzję o rozpoczęciu terapii hormonalnej

należy podjąć wspólnie z pacjentem, po:

•

Szczegółowym zebraniu wywiadu,

•

Badaniu fizykalnym

•

Badaniach laboratoryjnych (T, PSA, enzymy

wątrobowe, morfologia, lipidogram)

•

Inne badania: badanie ejakulatu, badanie w

kierunku osteoporozy)

•

Rozważeniu korzyści i ryzyka.

Ostateczna decyzja należy do pacjenta.

Ad 3. Decyzja o leczeniu.

• U mężczyzn powyżej 40 r.ż.

konieczne jest badanie per rectum
stercza oraz oznaczenie stężenia PSA
przed rozpoczęciem leczenia i raz na
rok. Jeżeli przed rozpoczęciem
leczenia lub w czasie terapii badanie
per rectum i wynik PSA budzi
wątpliwości należy wykonać biopsję
stercza pod kontrolą USG.

Ad 3. Decyzja o leczeniu.

3. Zalety:
• Udowodniona poprawa stanu

psychicznego, fizycznego, seksualnego i

metabolicznego pacjenta.

• Odzyskanie witalności i poprawa pamięci
• Zmniejszenie ryzyka występowania chorób

naczyniowo-sercowych ( 3 x większa

umieralność niż na wszystkie choroby

nowotworowe)

 W Polsce w 2001 r. zmarło 192 861 mężczyzn, w

tym na choroby naczyniowo-sercowe - 82 692

(43%), wszystkie choroby nowotworowe - 50 144

(26%).

Ad 3. Decyzja o leczeniu.

4. Ryzyko:

•

Strach przed rakiem stercza; nie ma żadnych

dowodów na to, że T powoduje raka stercza.

•

Przy leczeniu hCG jest teoretyczne ryzyko

wystąpienia guza jądra-nowotworu niezłośliwego

Leydigoma; również brak definitywnych dowodów.

•

Policytemia jako objaw uboczny,

•

Przy suplementacji T dochodzi do powstania

niefizjologicznego dobowego rozkładu stężenia

testosteronu we krwi.

•

Długotrwała suplementacja T prowadzi po kilku

miesiącach do zaniku spermatogenezy.

•

Odstawienie terapii T po kilku latach jej

stosowania prowadzi do nagłego deficytu tego

hormonu.

Ad 3. Decyzja o leczeniu.

5. Podczas zbierania wywiadu stosuje się

kwestionariusze:

•

Kwestionariusz niedomogi androgennej

starzejących się mężczyzn (Androgen

Deficiency in Aging Male >>ADAM<<

questionnaire), stworzony przez J.E. Morleya;

•

Skala objawów starzejącego się mężczyzny

(AMS - The Aging Males' Symptoms Scale),

opracowana przez L.A.J Heinemanna;

•

Test samooceny.

Ad 3. Decyzja o leczeniu.

6. Na ustalenie optymalnego planu terapii

wpływ mają informacje na temat:

•

chorób wątroby,

•

chorób nerek,

•

chorób naczyniowo-sercowych,

•

cukrzycy,

•

powiększenia prostaty,

•

ewentalnej nietypowej reakcji na androgeny

(alergii),

•

chęci posiadania potomstwa,

•

przyjmowanych innych leków, zwłaszcza leków

przeciwkrzepliwych,

•

bezdechu śródsennego,

•

padaczka.

Ad 4. Wytyczne do stosowania

terapii wg ISSAM

1. Celem hormonalnej terapii jest

podniesienie i stałe utrzymanie stężenia

T w surowicy w zakresie poziomów

fizjologicznych. Należy unikać

przekraczania stężenia fizjologicznego.

2. Lekarz prowadzący terapię powinien

posiadać odpowiednią wiedzę i dobre

rozumienie korzyści i negatywnych stron

każdego stosowanego preparatu.

3. Obecnie dostępne preparaty testosteronu

(z wyjątkiem alkilowanych) są
bezpieczne i skuteczne.

4. Przed wdrożeniem terapii hormonalnej

należy skontrolować stan czynnościowy,
następnie powtarzać badanie co trzy
miesiące w pierwszym roku terapii, a
później raz w roku w ciągu dalszych lat.

5. Przed wdrożeniem terapii należy

skontrolować lipidogram i powtarzać go
regularnie co najmniej raz w ciągu roku.

6. U mężczyzn powyżej 40 r.ż. konieczne jest

badanie per rectum stercza oraz oznaczenie
stężenia PSA przed rozpoczęciem leczenia i raz
na rok. Jeżeli przed rozpoczęciem leczenia lub w
czasie terapii badanie per rectum i wynik PSA
budzi wątpliwości należy wykonać biopsję
stercza pod kontrolą USG.

7. Hormonalna terapia przeciwwskazana jest u

mężczyzn z objawami przeszkody
podpęcherzowej z powodu BPH. Miernie nasilone
zaburzenie odpływu z powodu BPH jest
częściowym przeciwwskazaniem. Po skutecznym
usunięciu przeszkody podpęcherzowej można u
tych pacjentów zastosować terapię.

8. Bezwzględnym przeciwwskazaniem jest rak

stercza.

9. Jeżeli nie ma powyższych przeciwwskazań,

to wiek nie jest czynnikiem ograniczajacym
rozpoczęcie terapii u starzejących się
mężczyzn z wtórnym hypogonadyzmem.

 ISSAM – Międzynarodowe Towarzystwo Badań nad

Starzejącymi się Mężczyznami
(powstało w Wielkiej Brytanii w 1997r.)

Ad 5. Przeciwwskazania.

1. Bezwzględne:

• Rak stercza

• BPH

• Rak sutka

2. Należy zachować ostrożność przy

stosowaniu T egzogennego jeśli

stwierdza się:

guzy wątroby, padaczkę, nadciśnienie tętnicze,

niewydolność nerek i wątroby, chorobę

wieńcową,hiperkalciurię.

Ad 6. Działania uboczne.

1. Wg rekomendacji ISSAM:

• Negatywne zachowania behewioralne

(zmniejszenie dawki bądź przerwanie leczenia)

• Policytemia

(indywidualne określenie dawki)

• Bezdech śródsenny

(kontrola)

W czasie terapii kontrola: eznymów wątrobowych,
morfologii, lipdogramu,prostaty,zaburzeń snu i
stanów emocjonalnych, ukł. naczyniowo-
sercowego.

Ad 6. Działania uboczne.

(substytucja T)

2. Inne:

•

Łagodny trądzik na początku terapii,łojotok

•

Priapizm

(zmniejszenie dawki bądź przerwanie leczenia)

•

Retencja sodu,chloru,potasu;obrzęki

(duże dawki lub długotrwała substytucja T)

•

Ginekomastia

(rzadko)

•

Hiperkalcemia

•

Wstrzymanie bądź spowolnienie

spermatogenezy, zmniejszenie jąder

•

Wzrost masy ciała

•

Może zwiększyć się wrażliwość na insulinę

•

Bardzo rzadko żółtaczka

•

Reakcje nadwrażliwości

Ad 7.Środki i metody

wykorzystywane w terapii

hormonalnej.

1. Preparaty testosteronu:
• Zastrzyki;

domięśniowo,podawane co 2,3,4

tyg.,dobrze tolerowane,wadą jest wysokie
stężenie T po zastrzyku i następnie jego szybki
spadek, co prowadzi do zmian nastroju.
Preparaty: Testosteronum prolongatum,
Omnadren 250(mogą nasilać miażdżycę i
niewydolność krążenia),
Testosterone undecaonate: co 10-14 tyg., stały
poziom testosteronu, długotrwały
efekt.Preparaty: Nebido

• Kapsułki:

wstępnie 3-4 kaps./dobę w dwóch

dawkach,potem 1-3 kaps./dobę.Preparat:

Undestor (Testosterone undecaonate)

• Żele:

nakłada się na ramiona, barki i brzuch raz

na 24h rano, bardzo dobrze tolerowany.

• Plastry:

przylepia się 2 na ramiona, barki,

brzuch lub plecy wieczorem i pozostawia na 24h.

Zaczerwienienie,świąd.

• Implanty:

pozostawia się pod skórą na brzuchu,

3-6 kulek wystarczy na 4-6 miesięcy.

Efekty terapii po 3 – 6 tygodniach.

2. Gonadotropina kosmówkowa hCG:

•

Wykazuje kliniczne działanie takie samo jak LH;

indukuje endogenną syntezę T.

•

Naturalnie podnosi poziom testosteronu, bez

przekraczania fizjologicznych możliwości jego

syntezy w jądrach.

•

Wykorzystywany jest wtedy, kiedy gonady są w

stanie syntezować T przy nieskutecznej

stymulacji z osi podwzgórze-przysadka, czyli u

75% (!) mężczyzn z wtórnym hipogonadyzmem.

•

hCG jest lekiem zarejestrowanym jako preparat

„powodujący wydzielanie T”.

• Wg badań prof.Gomuły u 800

mężczyzn leczonych hCG doszło do 2-
krotnego wzrostu T w stosunku do
poziomu wyjściowego.

• Wg prof.Gomuły, poziomy testosteronu

po stymulacji hCG są takie same u
danych mężczyzn jak w młodości.

• Już

po miesiącu stosowania

hCG

pacjenci odczuwają poprawę
wydolności fizycznej, libido, pamięci i
potencji.

• Nie stwierdzono ujemnych następstw

terapii i efektów ubocznych

(przy 100 tyś.

Injekcji prof.Gomuła, 10 lat stosowania Biogonadylu – dane z raportu
Wydzialu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych
Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i
Produktów Biobójczych w Warszawie)

 Z innych źródeł: gromadzenie wody w organiźmie,

wrażliwość i powiększenie sutków.

• Przerwanie stosowania hCG nie

powoduje istotnych problemów

Przez pierwszych kilka dni
poziom T spada szybciej, a
potem przez kilka tygodni a
nawet miesięcy powoli dochodzi
do wartości sprzed leczenia.

Kilka dni

Tygodnie, miesiące

•Dawkowanie: 2000 j. i.m. co 3 – 4 dni

• W przeciwieństwie do substytucji T, terapia

hCG nie niesie ze sobą nasilenia miażdżycy,

spadku wydzielania LH, oligospermii i

zmniejszenia objętości ejakulatu.

• Stosowanie preparatów egzogennego T niesie

za sobą zablokowanie produkcji LH, co

prowadzi do całkowitego zaniku syntezy

hormonalnej w jądrach. Stosowanie natomiast

hCG do indukowania endogennej syntezy T

powoduje równoległy wzrost endogennej

syntezy estradiolu. A przecież to właśnie

estradiol jest hormonem o działaniu

kardioprotekcyjnym i zabezpiecza przed

osteoporozą.

• Poprawa jakości życia jest najlepiej widoczna w

grupie pacjentów 40 – 60 r.ż.

Ad 8. Kliniczne następstwa terapii.

•Wzrost
libido,poprawa
stanu seksualnego,
erekcje poranne

•Wzrost masy
mięśniowej i kostnej,
wzrost siły
mięśniowej

•↓ tkanki
tłuszczowej
(szczególnie
brzusznej)

•Poprawa wyglądu
skóry

•

Poprawa

samopoczucia,
  samooceny,nastroju
  i wyglądu;
korygowanie
  stanów depresyjnych

•Przeciwdziałanie
anemii

•Przeciwdziałanie
objawom
wegetatywnym
(zlewne
poty,uderzenia
gorąca)

• Zachowanie męskich
drugorzędowych cech
płciowych

• Wg badań prof.Gomuły terapia hCG

doprowadziła do:

 Obniżenia st. glikowanej hemoglobiny u

pacjentów nie leczonych i leczonych na
cukrzycę

 Normalizacji lipidogramu ( spadek

cholesterolu całkowitego o ok.20%, LDL i
TGL)

 Zwiększenia wskaźnika uwapnienia kości (o

6,4%) i zmniejszenia ryzyka złamania szyjki
kości udowej (po 13 miesiącach obserwacji)

 Zmniejszenie dolegliwości ze strony

dolnych dróg moczowych (parcia naglące,
częstomocz nocny i zwężenie strumienia
moczu u pacjentów z zespołem ADAM i
LUTS (ocena w oparciu o kwestinariusz
IPSS/QoL i badanie urofluwmetryczne)

 Zmniejszenie objętości gruczolaka stercza

(ocena z wykorzystaniem NMR po 3 i 6
miesiącach leczenia)

Zaburzenia erekcji

• Erekcja. Jej powstanie zależy od wielu różnorodnych

czynników, takich jak: regulacja neuronalna, hormonalna,

regulacja na poziomie komórkowym, ogólny stan zdrowia,

obiekt erotyczny, wiek mężczyzny, warunki otoczenia.

• Zaburzenia erekcji polegają na trudności w powstaniu lub/i

utrzymaniu erekcji niezbędnej do odbycia

satysfakcjonującego kontaktu seksualnego.

• Przyczyny:

 ok. 50% - tło krążeniowe (ch. wieńcowa, nadciśnienie, miażdżyca,

angiopatia cukrzycowa) problem rozwija się stopniowo,

zanikają poranne fizjologiczne wzwody

 8% - tło hormonalne

 12% - tło neurogenne
 17% - tło psychogenne (lęki, depresje, konflikty partnerskie,

zakodowanie na bodźce pornograficzne, fantazje erotyczne,

osiąganie orgazmu przy niepełnej erekcji, przedwczesne wytryski,

bolesne stosunki, osłabienie, zanik popędu ) u większości
występują poranne wzwody

młodzi mężczyźni!

 Leki, zabiegi operacyjne

•

Częstość występowania

zaburzeń wzwodu rośnie wraz z
wiekiem i w miarę spadku st. T.

• U

52%

mężczyzn z grupy wiekowej 40-

70 lat stwierdza się zaburzenia wzwodu
w tym:

20% - całkowite
50% - umiarkowane
30% - minimalne

Feldman HA et al.. J Urol 1994; 151:54-61

Ad 8. Kliniczne następstwa terapii.

Wpływ na zaburzenia wzwodu

↑wzrost tolerancji glukozy poprzez nasilenie
anabolizmu węglowodanów, ↓poziomu
glikowanej hemoglobiny→przeciwdziałanie
cukrzycy

↑aktywności arginazy→indukcja NO
                                        ↓
                  ułatwienie napływu krwi
                  do ciał jamistych

Pozytywny wpływ na mięśniówkę
ciał jamistych,spowolnienie
zwłóknienia ciał jamistych

EFEKTY WZROSTU POZIOMU TESTOSTERONU

Poprawa libido

Normalizacja lipidogramu.

W świetle tych danych i doniesień można uznać,

że terapia hormonalna, szczególnie z

zastosowaniem hCG powinna być leczeniem

podstawowym zaburzeń wzwodu,a podawanie

takich leków jak sildenafil, tadalafil, wardenafil

należy traktować jako działanie uzupełniające.

Jean Auguste Ingres.

Document Outline