ZMIANY 
INWOLUCYJNE 
I CHOROBOWE 
W UKŁADZIE RUCHU

 

 

Postępujący zanik mięśni szkieletowych 
rozpoczyna się ok.. 35-40 rż.,  w wieku 70-80 lat 
masa mięśni zmniejsza się o ok.40 %
Do okresu późnej starości kobiety tracą 25 – 40 % , 
                            a mężczyźni 15 – 25 % masy kości
Zmiany inwolucyjne występują również w stawach 
i tkankach otaczających, tkanka chrzęstna ulega 
zanikowi, na jej powierzchni pojawiają się 
szczeliny, co sprzyja powstawaniu torbieli, błona 
maziowa włóknieje, włókna kolagenowe stają się 
krótkie, pogrubiałe i kruche
Nieelastyczność przyczepów ścięgnistych, 
zwyrodnienie więzadeł i terebek stawowych 
sprzyja urazom.
Wymienione zmiany trudno odróżnić od 
chorobowych, decydują raczej różnice ilościowe 
niż jakościowe

 

 

BADANIE UKŁADU RUCHU 

POWINNO OBEJMOWAĆ:

Bardzo dokładny wielokierunkowy wywiad 
dotyczący między innymi warunków życia, 
nastroju
Oglądanie skóry i ocena tkanki podskórnej
Porównawcza ocena obrysów stawów 
kończyn oraz ich ruchomości, zwrócenie 
uwagi                          na trzeszczenia
Badanie kręgosłupa
Ocena obwodowego ukrwienia kończyn
Podstawowe badanie neurologiczne

 

 

Upośledzenie motoryczności w starszym wieku 

   jest głównym czynnikiem, który usposabia do 

powstawania chorób urazowych, a w ich 
następstwie m.in. do zaostrzania się chorób 
przewlekłych. 

Ogólne upośledzenie motoryczności powoduje:



- hipokinezje.,



- obniżenie reaktywności,



- zmiany zniekształcająco-zwyrodnieniowe stawów,



- osteoporozę



- zaniki mieśniowe.

 

 

Powyższe zmiany prowadzą  do 
wadliwej postawy dając  tzw. 
zniedołężnienie starcze.   

Ponadto dołączają się: 

zmiany psychiczne związane  z 
miażdżycą naczyń mózgowych, 
osłabienie słuchu i wzroku, 
niewydolność płucno-sercowa, 
odbiałczenie i niedotlenienie. 

 

 

Nadmierna  aktywność  w  starszym  wieku 
może doprowadzić do: 



rozległych 

uszkodzeń 

narządu 

ruchu, 

stanowiących ryzyko śmiertelnych powikłań. 

Do  złamań  kończyn  u  ludzi  starszych  z 
towarzyszącymi 

im 

powikłaniami 

predysponują:

-     uogólnione zmiany inwolucyjne,
- choroby przewlekle przebiegające w sposób  
  bezobjawowy. 

 
 

 

 

Urazy  w  geriatrii  dotyczą  najczęściej  złamań 
przykrętarzowych i złamań szyjki kości udowej.

Chorych  ze  złamaniami  (w  wieku  starczym) 
należy zaliczyć do pacjentów wymagających:



 intensywnej terapii 



i często zabiegu operacyjnego. 

 

Celem  leczenia  jest  przywrócenie  sprawności 
ruchowej jaka istniała przed urazem. 
W 

związku 

z 

często 

występującym 

długotrwałym unieruchomieniem w opatrunku 
gipsowym  oraz  długim  pobytem  w  łóżku, 
chorzy w wieku starczym narażeni                     
       są na powikłania zagrażające życiu.    

 

 

Dwa zespoły chorobowe, różniące się 

patogenezą    i obrazem klinicznym, można 

nazwać ,,geriatrycznymi" ze względu na 

występowanie                ich w późnym 

okresie życia:
►     polimialgia reumatyczna
►     i choroba Pageta. 
 
 
CHOROBA PAGETA jest procesem destrukcji 

kości spowodowanym osteoporozą i 

osteolizą,             u podłoża których leży 

zwiększona aktywność osteoklastów i 

resorpcja kości.

 

 

POLIMIALGIA REUMATYCZNA jest 

chorobą o podłożu 

autoimmunologicznym, przebiegającą 

z objawami zastoinowej niewydolności 

serca. 
     trzycyfrowy OB, 
     leukocytoza, 
     niedokrwistość, 
     znaczne zmniejszenie masy ciała, 
     obrzęki i obniżony nastrój 

stwarzają obraz ciężkiego stanu, który 

cofa się w ciągu kilku, kilkunastu dni 

po zastosowaniu PREDNIZONU 

(ENCORTON).

 

 

W 

tej 

grupie 

chorych 

w 

leczeniu  złamań        z  wyboru 
stosuje  się  metodę  operacyjną 
która  umożliwia  zapobieganie 
powikłaniom przez: 

wczesną pionizację, 
usprawnianie 

czynnościowe 

narządu ruchu
 i  ukladu oddechowego.

 

 

Charakterystyka złamań starczych:
-    umiejscowienie  w  przynasadach  i 

nasadach  oraz  w  kościach    gąbczastych 

np. w kręgach,
-      niewspółmierna siła urazu do 

rozległości uszkodzenia,
-      opóźnienie gojenia i powstawania 

definitywnej blizny kostnej,

- powikłania miejscowe, narządowe          

                                      i  ogólnoustrojowe  np.: 

zaostrzenie 

chorób 

przewlekłych, 

niewydolność  układu  płucno-sercowego, 

  moczowego  oraz  nasilenie  się  psychoz 

inwolucyjnych  i pourazowych.

 

 

Upadki mogą nastąpić z przyczyn medycznych, 

takich jak:

• zaburzenia równowagi i chodu (chód 

starczy),
• zaburzenia narządów zmysłów (wzrok, słuch),
• omdlenia,
 

zaburzenia sercowo-naczyniowe,

 

zaburzenia neurologiczne,

• zaburzenia metaboliczne,
choroby napadowe (np. napad atoniczny),
• zaburzenia poznawcze,
oraz na skutek zadziałania czynników 

zewnętrznych takich jak:
• wypadki,
• przemoc.

 

 

Profilaktyka urazów i wypadków u 

osób starszych:
• regularna kontrola stanu ogólnego,
• kontrola zażywanych środków 

farmakologicznych,
• asekuracja i pomoc w wykonywaniu 

czynności,
 zapewnienie warunków bytowych 

umożliwiających swobodne
 i bezpieczne poruszanie się, np. 

antypoślizgowa powierzchnia podłogi,
• korzystanie ze sprzętu ułatwiającego 

poruszanie się, np. chodzik, balkonik. 

 

 

 

 

Wszyscy pacjenci, którzy są  włączeni 

    do rehabilitacji leczniczej, powinni w 

miarę możliwości być usprawniani poza 
łóżkiem,
przy szerokim wykorzystaniu różnych 
pomocy technicznych do których 
zalicza 

   się m. in.:

• stoły pionizacyjne,
• podwieszenia funkcjonalne,
• fotele inwalidzkie,
• kąciki treningu czynności w zakresie 
samoobsługi.

 

 

Analizując przyczyny przewrócenia  

             się osoby starszej, zwykle 

znajduje                  się kilka, ale na 

ogół trudno wskazać najważniejszą. 
►  Nagły  zwrot  głowy  w  czasie 

przechodzenia przez jezdnię
►       Nierówna nawierzchnia 
►       Bó1 stawu kolanowego 
►       

Osłabienie 

spowodowane 

głodem

 

Czynniki  zagrożenia  w  każdym 

przypadku  mogą  być  inne,  dlatego 

poszukiwania uniwersalnych metod 

zapobiegania są niecelowe. 

 

 

ZASADY POSTĘPOWANIA_

1

. Ostrożność w stosowaniu leków.

2. Zabezpieczenie przed hipotonią ortostatyczną.
3. Unikanie nieostrożnych zwrotów i odchylania głowy.
    4.  Łatwa  dostępność  rzeczy  często  używanych, 

korzystanie                                  z  pomocy  innych  przy 

wyjmowaniu  przedmiotów  umieszczonych  wysoko  lub 

nisko.

    5.  W  przypadku  ograniczonej  znacznie  sprawności: 

ustawienie ciężkich, stabilnych mebli (stół, duży fotel, 

kredens)  tak,  aby  można  było  się  o  nie  wesprzeć, 

wstając lub pokonując pustą przestrzeń.

    6.  W  mieszkaniach  starszych  osób  nie  powinno  być 

progów, 

chodników, 

przesuwalnych 

dywaników, 

śliskich 

podłóg, 

wanien. 

W 

pomieszczeniach 

sanitarnych należy umieszczać uchwyty.

  7. Osoby starsze, zwłaszcza niepełnosprawne, powinny 

chodzić  ubrane  w  lekkie,  łatwe  do  zdejmowania  i 

nakładania  rzeczy                        oraz  obuwie  typu 

sportowego, zapinane na rzepy.