1

GEODEZYJNE OPRACOWANIE

PROJEKTU

Geodezyjne
opracowanie
projektu

Analiza dokumentacji
projektowej

Sporządzenie szkiców
dokumentacyjnych

Analiza wymagań
dokładnościowych

Opracowanie projektu
osnowy realizacyjnej

Ustalenie lokalizacji
głównych punktów
osiowych

Przygotowanie
szkiców tyczenia

2

Dokładność tyczenia (1)

Tyczone są z reguły

punkty

, których położenie jest określone względem:

a) osnowy realizacyjnej- tyczenie lokalizacyjne,
b) siatki konstrukcyjnej lub osnowy budowlano- montażowej- tyczenie szczegółowe.

JEST TO OGÓLNA ZASADA, KTÓRA W PRAKTYCE MOŻE BYĆ

REALIZOWANA W RÓŻNYCH WARIANTACH

WYMAGANA DOKŁADNOŚĆ TYCZENIA OKREŚLONA
-W PRZEPISACH GEODEZYJNYCH
-W PROJEKCIE
-PREPISY BRANŻOWE,

-PRZEZ WYKONAWCĘ OBIEKTU,

3

Dokładność tyczenia konstrukcji

I.geodeta pyta wykonawcę-

jak dokładnie tyczyć

?

Odpowiedzi.

1.jak najdokładniej
2.bezbłędnie
3.mi tu nie wolno dawać grubszych podkładek niż 20mm
4.dylatacja nie może być mniejsza niż…… (mm), (cm)
5.ja muszę znać masy ziemi z dokładnością do 5%
6.słup musi stać w osi z dokładnością 25mm to daj pan połowę tego
7.itp.. różne odpowiedzi opisowe

II.

informację o dokładności konstrukcji zawiera projekt budowlany

1.tolerancja wymiaru Tw= 30mm
2.tolerancja kształtu Tx= 25mm

Ty= 10mm

3.dopuszczalna odchyłka dp=….
4.klasa dokładności zwymiarowania konstrukcji Nk=…..

III.

informację o dokładności zawierają przepisy branżowe

1.błąd położenie punktu osiowego względem położenia projektowanego
nie może przekraczać ….mm
2.odległość od ściany budynku do granicy działki nie może być mniejsza
niż ….m
3.itd.., itp

4

Dokładność tyczenia (2)

l

m

l

Oś a

Oś b



m



d

m

d

l

m

l

l

m

l

d

m

d

d

m

d

R

m

R

GRANICA DZIAŁKI

BUDYNEK Z OKNEM

min. 3m.

m

l

, m- nie musi oznaczać dokładności w znaczeniu geodezyjnym

5

Tolerancja wymiaru (1)

I. Wymiar tolerowany symetrycznie

N T

w

N - projektowany wymiar
elementu konstrukcji
T

w

- tolerancja wymiaru

dR-odchyłka graniczna

R

– rzeczywisty (prawdziwy)

wymiar elementu

jeżeli będzie spełniony

warunek,że

N-dR <

R

< N+dR

to wymiar elementu

jest zgodny z

projektem

N

T

w

=2dR

+dR

g

R

-dR

d

dR=

T

w

2

dR

d

=dR

g

=

dR

=

R

-

N

Musi być spełniony warunek

dR

< dR

(

Należy pamiętać, że

R

jest wielkością nieznaną. Możemy znać tylko wynik pomiaru l)

6

Tolerancja wymiaru (2)

II. Wymiar tolerowany niesymetrycznie -

N

R

-dR

d

+dR

g

T

w

=dR

g

-

dR

d

dR

d

dR

g

N
’

jeżeli będzie spełniony

warunek,że

N-dR

d

<

R

< N+dR

g

to wymiar elementu jest

zgodny z projektem

jeżeli założyć,
że N’=

(N-dR

d

) + (N+dR

g

)

2

to N’ nazywamy wymiarem
symetrycznym,

dR’=

T

w

2

g
d

dR
dR

N

jeżeli będzie spełniony

warunek,że

N’-dR’ <

R

< N’+dR’

to wymiar elementu jest

zgodny z projektem

R

– rzeczywisty (prawdziwy) wymiar elementu

7

Tolerancja wymiaru dokładność

pomiaru

(1)

zadanie I – z jaką dokładnością wytyczyć projektowany wymiar N aby
spełniał warunki tolerancji wymiaru T

w

?

Można przyjąć, że (dopuszczalna odchyłka) = (błąd graniczny)

dR =

M

g

m

N

= = =

M

g

dR T

w

3 3 6

Odp. – projektowany wymiar N należy wytyczyć z dokładnością m

N

Dla wymiaru tolerowanego niesymetrycznie

Odp. – należy wytyczyć wymiar N’ z dokładnością m

N

=

T

w

6

8

Tolerancja wymiaru dokładność

pomiaru

(2)

Zadanie II. – jaki wynik pomiaru elementu konstrukcji będzie potwierdzał, że jego
rzeczywisty wymiar spełnia wymogi tolerancji?

dl = l - N

(ocena wyniku pomiaru kontrolnego)

N

T

w

l m

l

T

w

N – dR

d

< l + r*m

l

< N + dR

g

Jeżeli założymy, że dR

d

= dR

g

= dR= T

w

/ 2

to otrzymamy l – N = dl < dR – r*m

l

=dP

dl < dP

dP – dopuszczalna
odchyłka
wyniku pomiaru

Dla wymiaru tolerowanego
niesymetrycznie otrzymamy
(wg. przyjętych oznaczeń)

dl = l – N’ < dR’ –r*m

l

dP

9

Ocena wyniku pomiaru

przykład
-projektowany wymiar elementu konstrukcji N = 21000mm
-tolerancja wymiaru T

w

= 40mm ; dR= T/2 = 20mm

-wynik pomiaru kontrolnego l = 21010mm
-dokładność pomiaru kontrolnego m

l

= 5mm

Czy wynik pomiaru kontrolnego świadczy o spełnieniu wymagań
zapisanych w projekcie?

dl = /N–l/ = /20000mm –21010mm /= 10mm

– uzyskana odchyłka

wyniku pomiaru

dP = / dR – r * m

l

/ = /20mm – r * 5mm /

– dopuszczalna odchyłka

wyniku pomiaru

Dla wartości r= 2 spełniony jest warunek, że

dl  dP

Możemy tylko uzyskać odpowiedź z jakim prawdopodobieństwem wynik
pomiaru świadczy o spełnieniu wymagań projektowych

w = 0,95

10

Tx

Tx

Tn

N

Tz

Ty

Tx

Ty

Tz

Ty

Tolerancja kształtu (1)

I.

II.

11

Tolerancja kształtu (2)

X

Y

T

y

T

x

T

d

d

d

d

x

d

y

pole

tolerancji

Punkty

wytyczone

zgodnie z

projektem

Punkty wytyczone

niezgodnie z

projektem

III.

12

Tolerancja kształtu

Na podstawie zdefiniowanych wymagań dokładności usytuowania
elementów konstrukcji budowli w projektowanej siatce
konstrukcyjnej zadaniem geodety jest ustalenie wymaganej
dokładności wskazania miejsca ustawienia elementu

OGÓLNIE MOŻNA NAPISAĆ

Tu = Tm + Tg

Tm

– część pola tolerancji usytuowania elementu wykorzystana przez

czynności montażowe (budowlane

)

Tg

– część pola tolerancji usytuowania elementu wykorzystana przez

czynności geodezyjne

Tg = Tu – Tm Tg = 2*Mg m

g

= Mg /2r

z taka dokładnością należy wytyczyć i zastabilizować (zaznaczyć)
np. wskaźnik montażowy

13

Tolerancja kształtu-

ocena wyników tyczenia

M

p

M

p

Wytyczony punkt poprawnie- spełnia

wymagania tolerancji

Wytyczony punkt nie spełnia

wymagania tolerancji

Taką interpretację wyników tyczenia można wykonać wówczas gdy geodeta tyczy
punkty przecięcia się osi konstrukcyjnych („węzły konstrukcyjne”)

14

Tolerancja kształtu- przykład

Y

T

y

w

l

s

T

y

p

T

y

/ 2= d

y

Powinien być spełniony
warunek

d

y

> d

w

+ d

l

+ d

s.

+ d

p

+ d

z

Jeżeli geodeta wyznacza
tylko wskaźnik montażowy

i założymy, że

d

w

= d

l

= d

s.

= d

p

=

d

z

= d

to

otrzymamy

d

y

> 5*d

Na prz

ykład

w – wyznaczenie wskaźnika montażowego
– d

w

l – odłożenie odcinka l – d

l

s – odchyłka wymiaru elementu – d

s

p – pionowanie elementu – d

p

z –wpływy zewnętrzne – d

z

stąd

d =

d

w

=d

y

/ 5 =

T

y

/

10

X

15

W przykładzie n =
5
d

w

= d

y

/ n = T

y

/

2n

M

w

= T

y

/

2*n

m

w

= M

w

/ r = T

y

/

2*r*n

z taką dokładnością powinien być
wytyczony wskaźnik montażowy

n i e j e s t t o j e d y n a m o ż l i w a o d p o w i e d ź

n – dla różnych technologii realizacji może być różne

Tolerancja kształtu- dokładność

tyczenia (1)

r = 2 w= 0,95
r = 2,5 w= 0,99
r = 3 w= 0,997

w zależności od tego jaką przyjmiemy wartość współczynnika r
takie otrzymamy prawdopodobieństwo, że nie będzie przekroczona
odchyłka d

w

np: T

y

=40mm to dla r = 2 i n= 5 otrzymamy m

w

=

2mm

16

Tolerancja kształtu- dokładność

tyczenia (2)

I.-jeżeli geodeta, oprócz wytyczenia wskaźnika montażowego ma również nadzorować
pionowanie elementu to można odpowiedzi szukać w sposób następujący :

d

w

+ d

p

=

d

g

= 2d =2d

y

/ 5

= T

y

/ 5

odchyłka z tytułu czynności

geodezyjnych

m

g

= M

g

/ r = T

y

/

5r

błąd średni czynności geodezyjnych

M

g

=d

g

= T

y

/ 5

błąd graniczny czynności geodezyjnych

np: T

y

= 40mm to dla r = 2 i n= 5 otrzymamy m

g

=

4mm

czyli powinien być spełniony warunek m

w

2

+ m

p

2

=

m

g

2

stąd np.. m

w

= 3mm ; a m

p

=2,6mm

ODPOWIEDŹ MOŻE BYĆ JESZCZE INNA

17

d = d

y

5 =d

w

=

T

y

2 5 = M

w

m

w

= T

y

2 *r* 5

II. zakładając przypadkowy charakter każdej z odchyłek składowych

d

w

2 +

d

l

2

+ d

s

2

.

+ d

p

2

+ d

z

2

= 5d

2

= d 5

=d

y

m

w

= T

y

2*r * n

Tolerancja kształtu- dokładność

tyczenia (3)

18

a

l

l

l

l

l

l

b

b

b

b

b

T

w

da=
6mm
db=
8mm
dl=
4mm
dw= 30m
dy= ?

y

Z jaką dokładnością musi byś wyznaczone położenie
elementu a aby nie została przekroczona dopuszczalna
odchyłka ustawienia łańcucha elementów dw przy
założeniu żę ustawionych ma być 10 elementów typu b

dw= dy

2

+ da

2

+ 10*db

2

+ 10*dl*

dy

2

= 900- 36- 640- 160= 64

dy= Mg=
8mm

m

g

= 8/3=

2,5mm

19

Wyznaczenie punktów o zaprojektowanych pozycjach względem

osi konstrukcyjnych obiektu

Tyczenie

Bez obserwacji
nadliczbowych

lokalizacyjne

szczegółowe

jednoetapowe

dwuetapowe

wielokrotne

Z obserwacjami
nadliczbowymi

Bez obserwacji
nadliczbowych

Z obserwacjami
nadliczbowymi

Wyznaczenie punktów o zaprojektowanych pozycjach względem

osnowy realizacyjnej

lub też