Nawożenie w rekultywacji

Najczęściej  stosowane  jest  nawożenie 

trzema  podstawowymi  składnikami 

odżywczymi  roślin:  azotem,  fosforem 

i potasem (tzw. nawożenie NPK). 

Dawki  nawożenia  ustala  się  w  oparciu 

o  analizę  gruntu  i  zapotrzebowanie 

roślin. 

Zasobność  gleb  w  fosfor  i  potas 

określa się metodą Egnera-Riehma 
i  wyraża  odpowiednio  w  mg  P

2

O

5 

lub mg K

2

O na kg gleby.

 

Metoda polega na ekstrakcji fosforu i potasu 

z gleby roztworem mleczanu wapnia 

buforowanym do pH ok. 3,6. 

Zakłada się, że formy fosforu i potasu 

ekstrahowane tym odczynnikiem stanowią 

pulę obu pierwiastków przyswajalną dla 

roślin. 

Liczby graniczne, określające stopień 

zasobności gleb w fosfor i potas, 

stosowane w Stacjach Chemiczno-

Rolniczych, odnoszą się wyłącznie do tej 

metody ekstrakcji. 

Zawartość przyswajalnego fosforu w mg P

2

O

5

 / kg 

gleby określona metodą Egnera Riehma.

Zasobność 

gleby 

Gleby lekkie 

piaszczysto- 

gliniaste 

Gleby średnie 

piaszczysto-

gliniaste i gliniaste 

Gleby ciężkie  

ilasta glina i iły 

 

pH 

pH 

pH 

 

<5,5  5,6 – 

6,5 

>6,6  <5,5  5,6 – 

6,5 

>6,6  <5,5  5,6 – 

6,5 

>6,6 

ubogie 

<70  <85  <100  <50  <60  <75  <40  <50  <60 

średnio 

zasobne 

71 – 

140 

86 – 

170 

101 – 

200 

51 – 

100 

61 – 

120 

76 – 

150 

41 – 

80 

51 – 

100 

61 – 

120  

 

zasobne  >140  >170  >200  >100  >120  >150  >80  >100  >120 

 

Zawartość przyswajalnego K określona metoda 
Egnera – Riehma 

Zasobność 

mg K

2

O kg

-1

 

ubogie 

<100 

średnio zasobne 

101 – 200 

zasobne 

>200 

 

Przykłady zastosowanych 

nawożeń. 

Wierzchowina zwałowiska zewnętrznego 

odkrywki „Lubstów”. Rekultywacja w 
kierunku leśnym. Rekultywacja według 
tzw. „szkoły poznańskiej”

Dawki nawożenia:

Rok 

N 

P

2

O

5

 

 

kg czystego składnika  

1 

200 

100 

2 

400 

200 

3 

400 

200 

4 

400 

200 

Suma  

1400 

700 

 

Nie zastosowano nawożenia potasem, gdyż grunty 
były zasobne w ten składnik. 
Nawożenie w pierwszym roku mniejsze niż w 
latach kolejnych z uwagi na niewielkie 
zapotrzebowanie małych sadzonek 
wprowadzanych roślin. 

Nawożenie gruntów zwłowiskowych w Turowie 
zaproponowane przez Skawinę i Trafas:
Neutralizacja wodą amoniakalną 6 – 8 % i mączką 
fosforytową w ilości 1,5 T/ha. Następnie nawożenie 
50 kg/ha K

2

O, 200 kg/ha P

2

O

5

 i 100 kg /ha N. 

Dawki nawożenia w Zagłębiu Cottbus:
200 - 240 kg/ha K

2

O, 100 - 200 kg/ha P

2

O

5

 i 20 - 30 

kg /ha N. Azot stosuje się głównie w celu 
pobudzenia wzrostu roślinności motylkowej (tzw. 
dawka startowa azotu). W późniejszych latach 
rekultywacji pod rośliny rolnicze stosuje się:
120 kg/ha K

2

O, 90 - 120 kg/ha P

2

O

5

 i 100 – 200 kg 

/ha N.

Do nawożenia zielonego przeznacza się rośliny 
dające wysoki plon zielonej masy i korzeni zasobny 
w azot i inne składniki mineralne. Rośliny te po 
przyoraniu wzbogacają warstwę orną gleby w 
substancję organiczną i składniki pokarmowe, 
wywierając jednocześnie bardzo korzystny wpływ 
na jej właściwości fizykochemiczne i biologiczne. 

Nawozy zielone

Nawozy zielone należą do tzw. nawozów pełnych, 
ponieważ zawierają wszystkie składniki niezbędne 
dla życia roślin. Spełniają one również rolę 
„regulatorów” zniekształconych stosunków 
chemicznych w glebie, gdyż w pewnym stopniu 
oddziałują neutralizująco na występujące w glebie 
związki toksyczne dla roślin. 

Nawozy zielone

W nawożeniu zielonym stosuje się głównie rośliny z 
rodziny motylkowatych. Duża wartość tych roślin 
wynika m.in. z ich zdolności wiązania za 
pośrednictwem bakterii brodawkowatych azotu 
atmosferycznego, niektóre mają ponadto zdolność 
pobierania z gleby składników mineralnych 
będących w związkach niedostępnych dla innych 
roślin. 

Najbardziej rozpowszechnione są łubiny, peluszka, 
seradela i wyka siewna. 

Nawozy zielone

Nawozy organiczno - mineralne

Węgiel brunatny może być stosowany jako nawóz. 

Nawozowe właściwości węgla brunatnego wynikają 
z jego składu chemicznego tj. zawartości 
pierwiastków odżywczych, kwasów huminowych i 
ich soli. Pośrednie oddziaływanie jest związane z 
silnie rozwiniętym układem porowatym i 
właściwościami sprzyjającymi rozwojowi mikroflory. 

Nawozy organiczno - mineralne

Węgiel brunatny jako nawóz może być stosowany w 
stanie surowym lub w mieszankach nawozowych.

 Przykładowo produkowany w Bełchatowie Eko-
Lignite zawiera 70% węgla brunatnego i 30 % kredy 
jeziornej. 

Nawozy organiczno - mineralne

W Koninie produkowane są 
Plonofoska W – nawóz organiczno-mineralny 
zawierający 40 % materii organicznej, 6% N, 4 % 
P

2

O

5

,  5 % K

2

O 5 % CaO w postaci dolomitu, 

mikroelementy oraz supersorbent zwiększający 
skuteczność nawozu w okresie suszy. 
Rekulter zawiera 40 % materii organicznej, 0,15 % 
N, 0,2 % P

2

O

5

,  0,15 % K

2

O,  10 % Ca w postaci 

dolomitu, oraz wszystkie mikroelementy. 
 

Nawozy organiczno - mineralne

 
Nawozy z węgla brunatnego produkowane są 
również przez firmy prywatne. Przykładem jest 
preparat Humidol zawierający:
 60 - 70 % węgla brunatnego, 
20 – 30 % mączki dolomitowej i 
10 – 20 % mączki wapiennej.