Odporność budynków istniejących 
na wpływy eksploatacji górniczej

Kryteria ochrony budynków

Odporność istniejącej zabudowy na wpływy eksploatacji 

górniczej zależy od:



konstrukcji



ustroju statycznego



podłoża



szerokości dylatacji szczelin – w zabudowie zwartej

Uproszczony sposób określania odporności zabudowy:



dokonanie wstępnej selekcji budynków pod względem 

poziomu ich zagrożenia wpływami deformacji podłoża



ocena odporności zabudowy dużych obszarów 

/dzielnice, miasta, wsie/ dla potrzeb sformułowania 

programów ochrony powierzchni

.

 

 

Kategoria odporności budynku /zsynchronizowana z  

kategorią terenu górniczego/ - uwzględnia cechy 

fizykomechaniczne podłoża i budowli, jej geometrię, 

aktualny stan deformacji i uszkodzeń budynku oraz 

stan jego naturalnego zużycia.

Podstawowe kryteria:



wytrzymałościowe – PSGU /przejściowe stany 

granicznego użytkowania/



odkształceniowe



stopień uciążliwości użytkowania obiektu

 

 

Definicja kategorii odporności n – oznacza odporność 

budynku na wpływy deformacji podłoża o max wskaźnikach 

ε, R właściwych dla terenu o kategorii górniczej nie 

większej niż n.
Przez pojęcie odporności budynku na wpływy podziemnej 

eksploatacji górniczej rozumie się zdolność budynku do 

przeniesienia określonych wpływów ciągłych deformacji 

terenu bez zagrożenia bezpieczeństwa użytkowania 

obiektu, przy jednoczesnym dopuszczeniu wystąpienia w 

obiekcie niewielkich uszkodzeń elementów konstrukcyjnych 

i nie konstrukcyjnych, możliwych do usunięcia w ramach 

remontów bieżących i nie mających wpływu na istotne 

pogorszenia się walorów użytkowych obiektu.

 

 

Sposoby oceny odporności



metoda punktowa



metoda skali odporności



parametryczna metoda oceny odporności

 

 

Metody te są przeznaczone do oceny: 



odporności budynków w celu ich ochrony przed 

podjęciem pierwszej lub kolejnej eksploatacji 

górniczej.



odporności budynków mieszkalnych o konstrukcji 

ścianowej murowanych z elementów 

drobnowymiarowych, zlokalizowanych w 

zabudowie wolnostojącej lub zwartej o wys. do 

pięciu kondygnacji.



odporności budynków użyteczności publicznej i 

budynków przemysłowych lub gospodarczych o 

konstrukcji i użytych materiałach zbliżonych do 

stosowanych w budynkach o tradycyjnej 

konstrukcji murowej

 

 

Zakres stosowania tych metod nie obejmuje:



budynków handlowych



budynków o konstrukcji szkieletowej



budynków szczególnie chronionych ze względu na ich 

walory architektoniczne lub ich sposób użytkowania



budynków w złym stanie technicznym, w którym 

występuje zagrożenie bezpieczeństwa użytkowania lub 

występują spękania o znacznej rozwartości albo 

budynków posadowionych na litej bądź słabo spękanej 

skale



budynków wychylonych od pionu powyżej 40 mm/m



budynków zabezpieczanych na wpływy eksploatacji 

górniczej na etapie projektowania i wykonania, które nie 

były poddane jeszcze wpływom górniczym

 

 

Dla powyższych przypadków odporność budynku należy 

oceniać indywidualnie na podstawie szczegółowej analizy 

statycznej jego pracy.

Metoda punktowa – polega na przypisaniu odpowiedniej 

liczby punktów, każdej z siedmiu wyodrębnionych 

charakterystycznych cech budynku oraz podłoża 

gruntowego. 
Zakwalifikowanie budynku do określonej kategorii 

odporności odbywa się na podstawie tablicy 

kwalifikacyjnej, w zależności od sumarycznej liczby 

przyznanych budynkowi punktów. Budynkowi przypisuje 

się kategorię odporności równą kategorii terenu 

górniczego określoną przez poziome odkształcenie terenu 

ε.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kategorie odporności budynku określa się na 

podstawie przyznanej budynkowi sumarycznej 

liczby punktów, według zasad podanych w tablicy 

kwalifikacyjnej:

 

 

Przykład oceny odporności:

 

 

Murowany budynek mieszkalny o mieszanym układzie 

konstrukcyjnym nie jest zabezpieczony na wpływy górnicze. 

Wysokość budynku -12,2 m.
Ściany piwnic, fundamenty i ściany nadbudowy są ceglane o 

oszacowanym module Em = 900MPa. 
Strop nad piwnica – ceglany na belkach stalowych, pozostałe 

stropy są drewniane.
Nadproża okienne i drzwiowe wykonano jako ceglane płaskie
Budynek posadowiono na kilkumetrowej warstwie piasków 

średnich i grubych o E

0

 = 30 MPa.

Stan techniczny budynku określono jako średni, nieliczne 

zarysowania 

 

 

Punktacja poszczególnych cech - według tablicy 

kwalifikacyjnej 7.3: 
cecha 1   - dla 30,64 m -15 punktów, 
cecha 2   - rzut prosty i bryła wydłużona -

L/B=30,64/12,64=2,42>2,0 i
H/L=l2,2/30,64=0,40<0,5- 2 punkty, 

cecha 3   - posadowienie na stałym poziomie - 0 

punktów, 

cecha 4   - grunty nieskaliste - 0 punktów, 
cecha 5   - fundamenty ceglane   -   3   punkty,   

ściany piwnic- ceglane - 1 punkt, strop 

piwnic - ceglany na dźwigarach

Ocena odporności budynku metodą 
punktową

 

 

      stalowych - 2 punkty, nadproża 
      ceglane płaskie -2 punkty, 
      inne elementy - nie występują, 

cecha 6   -brak zabezpieczenia - 15 punktów, 
cecha 7  - stan   techniczny   średni   -    2 punkty,    

 

      uszkodzenia konstrukcji - nieliczne 

       

zarysowania ścian - 2 punkty, czynniki 

       

uzupełniające (tabl. 7.4) - 0 punktów, 
Razem 44 punkty.
Według tablicy kwalifikacyjnej 7.5 dla 44 punktów 

budynek charak teryzuje się odpornością kategorii 

drugiej i może przenieść poziome odkształcenie terenu 

równe ε

dop

 = 2,0 mm/m