Ochrona
Ochrona
zdrowia
zdrowia
Ochrona
Ochrona
zdrowia
zdrowia
Podstawy prawne ochrony
Podstawy prawne ochrony
zdrowia
zdrowia
Konstytucja Art. 68.
Konstytucja Art. 68.
Każdy ma prawo do ochrony zdrowia.
Każdy ma prawo do ochrony zdrowia.
Obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej,
Obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej,
władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń
władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń
opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych.
opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych.
Warunki i zakres udzielania świadczeń określa ustawa.
Warunki i zakres udzielania świadczeń określa ustawa.
Władze publiczne są obowiązane do zapewnienia
Władze publiczne są obowiązane do zapewnienia
szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom
szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom
ciężarnym, osobom niepełnosprawnym i osobom w
ciężarnym, osobom niepełnosprawnym i osobom w
podeszłym wieku.
podeszłym wieku.
Władze publiczne są obowiązane do zwalczania chorób
Władze publiczne są obowiązane do zwalczania chorób
epidemicznych i zapobiegania negatywnym dla zdrowia
epidemicznych i zapobiegania negatywnym dla zdrowia
skutkom degradacji środowiska.
skutkom degradacji środowiska.
Władze publiczne popierają rozwój kultury fizycznej,
Władze publiczne popierają rozwój kultury fizycznej,
zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży.
zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży.
Kwestia ochrony zdrowia -
Kwestia ochrony zdrowia -
tendencje
tendencje
Kwestia ochrony zdrowia wykazuje
Kwestia ochrony zdrowia wykazuje
tendencję rozszerzającą
tendencję rozszerzającą
Związek z/ze:
Związek z/ze:
- postępem społecznym,
- postępem społecznym,
- zmianami politycznymi /ubezpieczenie
- zmianami politycznymi /ubezpieczenie
zdrowotne/,
zdrowotne/,
- zmianami w strukturze wieku ludności,
- zmianami w strukturze wieku ludności,
- wzrost znaczenia profilaktyki zdrowotnej
- wzrost znaczenia profilaktyki zdrowotnej
Skutki: wzrost kosztów OZ
Skutki: wzrost kosztów OZ
Ewolucja systemu/modelu
Ewolucja systemu/modelu
ubezpieczeń zdrowotnych 1
ubezpieczeń zdrowotnych 1
Niemcy
Niemcy
Wprowadzenie w 1883 roku
Wprowadzenie w 1883 roku
przymusowego ubezpieczenia
przymusowego ubezpieczenia
zdrowotnego robotników i
zdrowotnego robotników i
urzędników przemysłowych
urzędników przemysłowych
Utworzono Kasy Chorych
Utworzono Kasy Chorych
Pierwszy zasiłek: 50% dniówki – do
Pierwszy zasiłek: 50% dniówki – do
13 tygodni
13 tygodni
Ewolucja systemu/modelu
Ewolucja systemu/modelu
ubezpieczeń zdrowotnych 2
ubezpieczeń zdrowotnych 2
Anglia
Anglia
Ubezpieczenia zdrowotne od 1911 roku
Ubezpieczenia zdrowotne od 1911 roku
Zmiany w czasie II wojny /Raport
Zmiany w czasie II wojny /Raport
Beveridge’a/
Beveridge’a/
Po wojnie opieka zdrowotna;
Po wojnie opieka zdrowotna;
1/ powszechna i bezpłatna
1/ powszechna i bezpłatna
2/ finansowana z podatków publicznych
2/ finansowana z podatków publicznych
3/ odrębność organizacyjna i finansowa
3/ odrębność organizacyjna i finansowa
Ewolucja systemu/modelu
Ewolucja systemu/modelu
ubezpieczeń zdrowotnych 3
ubezpieczeń zdrowotnych 3
Model socjalistyczny
Model socjalistyczny
Służba zdrowia;
Służba zdrowia;
1/ państwowa,
1/ państwowa,
2/ powszechna,
2/ powszechna,
3/ bezpłatna
3/ bezpłatna
Ewolucja systemu/modelu
Ewolucja systemu/modelu
ubezpieczeń zdrowotnych 4
ubezpieczeń zdrowotnych 4
Model rynkowy
Model rynkowy
Specyfika;
Specyfika;
- asymetria informacyjna: lekarz –
- asymetria informacyjna: lekarz –
pacjent
pacjent
- zależność
- zależność
- brak wpływu na koszty
- brak wpływu na koszty
Popyt na usługi
Popyt na usługi
medyczne
medyczne
- kształtowany jest przez technikę
- kształtowany jest przez technikę
im wyższy poziom rozwoju
im wyższy poziom rozwoju
techniki medycznej – tym więcej
techniki medycznej – tym więcej
usług i bardziej kosztownych
usług i bardziej kosztownych
indukowanie popytu przez podaż
indukowanie popytu przez podaż
Ubezpieczenie prywatne
Ubezpieczenie prywatne
Wstrzymanie w Polsce
Wstrzymanie w Polsce
ochrona przed nieprzewidzianymi
ochrona przed nieprzewidzianymi
wydatkami
wydatkami
Opłata za usługi medyczne
Opłata za usługi medyczne
- każdorazowo za wykonanie
- każdorazowo za wykonanie
- lekarz: brak ograniczeń
- lekarz: brak ograniczeń
rola etyki lekarskiej
rola etyki lekarskiej
- wzrost kosztów usług
- wzrost kosztów usług
Rola państwa w ochronie
Rola państwa w ochronie
zdrowia
zdrowia
odpowiada za alokacje środków w opiece
odpowiada za alokacje środków w opiece
zdrowotnej,
zdrowotnej,
pokrywa część kosztów /w systemie
pokrywa część kosztów /w systemie
zaopatrzeniowym - zapewnia podstawowe
zaopatrzeniowym - zapewnia podstawowe
usługi medyczne/
usługi medyczne/
problem zdrowia choroby jest problemem
problem zdrowia choroby jest problemem
państwa i jednostki,
państwa i jednostki,
organizacja działań na rzecz zdrowia
organizacja działań na rzecz zdrowia
przestrzeganie zasady równości w opiece
przestrzeganie zasady równości w opiece
zdrowotnej – jako wartości uniwersalnej,
zdrowotnej – jako wartości uniwersalnej,
gwarant podstawowego standardu opieki
gwarant podstawowego standardu opieki
zdrowotnej
zdrowotnej
/Golinowska/
/Golinowska/
Kwestia zdrowia w PS
Kwestia zdrowia w PS
Oznacza nierówny dostęp do usług
Oznacza nierówny dostęp do usług
systemu ochrony zdrowia
systemu ochrony zdrowia
KZ także skutkiem podejścia do
KZ także skutkiem podejścia do
definicji zdrowia
definicji zdrowia
Podejścia do definicji
Podejścia do definicji
zdrowia
zdrowia
Podejście biomedyczne
Podejście biomedyczne
Podejście WHO
Podejście WHO
Podejście socjoekologiczne
Podejście socjoekologiczne
Podejście biomedyczne 1
Podejście biomedyczne 1
- zdrowie oznacza brak choroby
- zdrowie oznacza brak choroby
- choroba i jej rodzaj określane na
- choroba i jej rodzaj określane na
podstawie obiektywnej obserwacji
podstawie obiektywnej obserwacji
- podejście to uwzględnia
- podejście to uwzględnia
Międzynarodowa Klasyfikacja
Międzynarodowa Klasyfikacja
Chorób, Urazów i Przyczyn
Chorób, Urazów i Przyczyn
Zgonów – zawiera opis i klasyfikację
Zgonów – zawiera opis i klasyfikację
chorób /1955/
chorób /1955/
Podejście biomedyczne 2
Podejście biomedyczne 2
Specyfika
Specyfika
- negatywne ujęcie zdrowia
- negatywne ujęcie zdrowia
- brak pozytywnego ujęcia zdrowia,
- brak pozytywnego ujęcia zdrowia,
- wąski obszar zjawisk,
- wąski obszar zjawisk,
- użyteczność dla środowisk
- użyteczność dla środowisk
medycznych /przy leczeniu
medycznych /przy leczeniu
konkretnych jednostek
konkretnych jednostek
chorobowych/
chorobowych/
Podejście WHO
Podejście WHO
Zdrowie jako „…pełnia dobrego samopoczucia
Zdrowie jako „…pełnia dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego,
fizycznego, psychicznego i społecznego,
pozwalającą na prowadzenie przez człowieka
pozwalającą na prowadzenie przez człowieka
produktywnego, sensownego i twórczego życia
produktywnego, sensownego i twórczego życia
w sferze tak społecznej, jak ekonomicznej.
w sferze tak społecznej, jak ekonomicznej.
Przyjęta zasada równości, sprawiedliwości i
Przyjęta zasada równości, sprawiedliwości i
zasada partycypacji w zdrowiu stanowi istotną
zasada partycypacji w zdrowiu stanowi istotną
przesłankę w realizacji podstawowego prawa
przesłankę w realizacji podstawowego prawa
ludzkiego, obywatelskiego poszczególnych
ludzkiego, obywatelskiego poszczególnych
grup ludności do zdrowia i korzystania z usług
grup ludności do zdrowia i korzystania z usług
zdrowia”. /Frąckiewicz 2002/
zdrowia”. /Frąckiewicz 2002/
Podejście
Podejście
socjoekologiczne 1
socjoekologiczne 1
„
„
Zdrowie jest traktowane jako dynamiczny
Zdrowie jest traktowane jako dynamiczny
stan równowagi pomiędzy fizjologicznym,
stan równowagi pomiędzy fizjologicznym,
psychologicznym i ekologicznym aspektem
psychologicznym i ekologicznym aspektem
istnienia człowieka”.
istnienia człowieka”.
Uzupełnienie podejścia WHO o aspekt
Uzupełnienie podejścia WHO o aspekt
ekologiczny
ekologiczny
Określa stan możliwy do osiągnięcia w
Określa stan możliwy do osiągnięcia w
danej sytuacji,
danej sytuacji,
Wyznacza cząstkowe cele zdrowotne,
Wyznacza cząstkowe cele zdrowotne,
obejmujące wszystkie aspekty zdrowia
obejmujące wszystkie aspekty zdrowia
Podejście
Podejście
socjoekologiczne 2
socjoekologiczne 2
Ustanowienie listy celów
Ustanowienie listy celów
zdrowotnych, np.
zdrowotnych, np.
- zdrowie dla wszystkich,
- zdrowie dla wszystkich,
- style życia prowadzące do zdrowia
- style życia prowadzące do zdrowia
- zdrowe środowisko,
- zdrowe środowisko,
- właściwa opieka medyczna
- właściwa opieka medyczna
- wspieranie działań prozdrowotnych,
- wspieranie działań prozdrowotnych,
- nauka a zdrowie dla wszystkich
- nauka a zdrowie dla wszystkich
Podejście
Podejście
socjoekologiczne 3
socjoekologiczne 3
Wprowadza pojęcie „
Wprowadza pojęcie „
Potencjał zdrowotny
Potencjał zdrowotny
”
”
to cecha:
to cecha:
- organizmu,
- organizmu,
- psychiki,
- psychiki,
- społeczeństwa, które
- społeczeństwa, które
- umożliwiają
- umożliwiają
- przyczyniają się
- przyczyniają się
- podtrzymują
- podtrzymują
- przywracają – stan równowagi dynamicznekj
- przywracają – stan równowagi dynamicznekj
Potencjał zdrowotny może być kształtowany:
Potencjał zdrowotny może być kształtowany:
- przez promocję zdrowia,
- przez promocję zdrowia,
- przez świadome działanie
- przez świadome działanie
Podejście
Podejście
socjoekologiczne 4
socjoekologiczne 4
Promocja zdrowia
Promocja zdrowia
– „proces
– „proces
umożliwiający każdemu człowiekowi
umożliwiający każdemu człowiekowi
zwiększenie wpływu na swoje
zwiększenie wpływu na swoje
zdrowie w celu jego poprawy i
zdrowie w celu jego poprawy i
utrzymania” /Karta Ottawska/
utrzymania” /Karta Ottawska/
Kwestia zdrowia
Kwestia zdrowia
Elementy kwestii zdrowia w związku z ww
Elementy kwestii zdrowia w związku z ww
zły stan zdrowia społeczeństwa /kryteria oceny:
zły stan zdrowia społeczeństwa /kryteria oceny:
standardy, porównania międzynarodowe/
standardy, porównania międzynarodowe/
działania, które powinny być podjęte, gł. przez
działania, które powinny być podjęte, gł. przez
państwo
państwo
określenie uwarunkowań zdrowia /czynniki,
określenie uwarunkowań zdrowia /czynniki,
procesy – wpływające na potencjał zdrowotny/
procesy – wpływające na potencjał zdrowotny/
Zwraca uwagę, że kwestia zdrowia to problem:
Zwraca uwagę, że kwestia zdrowia to problem:
kulturowy – style, tradycja
kulturowy – style, tradycja
socjalny – dostępność usług
socjalny – dostępność usług
polityczny – sytuacja ochrony zdrowia
polityczny – sytuacja ochrony zdrowia
Pomiar/kryteria oceny
Pomiar/kryteria oceny
stanu zdrowia 1
stanu zdrowia 1
Wskaźniki:
Wskaźniki:
Zachorowalność
Zachorowalność
/zapadalność/ liczba
/zapadalność/ liczba
nowych przypadków zachorowań w
nowych przypadków zachorowań w
danym roku w stosunku do liczby
danym roku w stosunku do liczby
ludności /w stos. do 10 lub 100 tys.
ludności /w stos. do 10 lub 100 tys.
ludności/
ludności/
Chorobowość
Chorobowość
liczba chorujących w
liczba chorujących w
stos. do ogółu ludności /na 10 lub 100
stos. do ogółu ludności /na 10 lub 100
tys./
tys./
Pomiar/kryteria oceny
Pomiar/kryteria oceny
stanu zdrowia 2
stanu zdrowia 2
Śmiertelność
Śmiertelność
– liczba zgonów na
– liczba zgonów na
dana jednostkę chorobową w danym
dana jednostkę chorobową w danym
roku do liczby osób chorujących na
roku do liczby osób chorujących na
tę jednostkę / na 10 lub 100 tys./
tę jednostkę / na 10 lub 100 tys./
Umieralność ogólna
Umieralność ogólna
liczba zgonów
liczba zgonów
w danym roku na 10 lub 100 tys.
w danym roku na 10 lub 100 tys.
Umieralność niemowląt
Umieralność niemowląt
– liczba
– liczba
zmarłych niemowląt w danym roku w
zmarłych niemowląt w danym roku w
stosunku do 1000 żywych urodzeń
stosunku do 1000 żywych urodzeń
Pomiar/kryteria oceny
Pomiar/kryteria oceny
stanu zdrowia 3
stanu zdrowia 3
Inne wskaźniki
Inne wskaźniki
trwanie życia
trwanie życia
dalsze trwanie życia dla wieku 15, 30, 45, 60
dalsze trwanie życia dla wieku 15, 30, 45, 60
lat
lat
orzeczenia inwalidzkie
orzeczenia inwalidzkie
samobójstwa absencja chorobowa
samobójstwa absencja chorobowa
prawdopodobieństwo zgonów /dla płci, wieku/
prawdopodobieństwo zgonów /dla płci, wieku/
- w Polsce dla mężczyzn w wieku 15 – 59 dwa
- w Polsce dla mężczyzn w wieku 15 – 59 dwa
razy wyższe niż w Szwecji czy Niemczech
razy wyższe niż w Szwecji czy Niemczech
przyczyny zgonów
przyczyny zgonów
choroby układu krążenia – ok. 50%
choroby układu krążenia – ok. 50%
choroby nowotworowe – ok. 20%
choroby nowotworowe – ok. 20%
Organizacja ochrony
Organizacja ochrony
zdrowia
zdrowia
Wymagania wobec służby zdrowia Musi być;
Wymagania wobec służby zdrowia Musi być;
kompetentna
kompetentna
powszechna – wszystkie dziedziny dla wszystkich
powszechna – wszystkie dziedziny dla wszystkich
obywateli
obywateli
dostępna – bezpłatna lub odpłatna odp. do możliwości
dostępna – bezpłatna lub odpłatna odp. do możliwości
osiągalna – odp do liczby i rozmieszczenia ludności
osiągalna – odp do liczby i rozmieszczenia ludności
niezależna – w sprawach dotyczących ochrony zdrowia
niezależna – w sprawach dotyczących ochrony zdrowia
zorganizowana i wyposażona odpowiednio do potrzeb
zorganizowana i wyposażona odpowiednio do potrzeb
poszczególnych działów
poszczególnych działów
dostosowana do struktury administracyjnej kraju
dostosowana do struktury administracyjnej kraju
W dziedzinie ochony zdrowia powinna dominować
W dziedzinie ochony zdrowia powinna dominować
aktywna rola państwa
aktywna rola państwa
Działy medycyny
Działy medycyny
profilaktyka
profilaktyka
lecznictwo
lecznictwo
rehabilitacja
rehabilitacja
Lecznictwo
Lecznictwo
3 piony
3 piony
lecznictwo otwarte /przychodnie
lecznictwo otwarte /przychodnie
ogólne, specjalistyczne, szkolne,
ogólne, specjalistyczne, szkolne,
przemysłowa służba zdrowia, służba
przemysłowa służba zdrowia, służba
sanitarno – epidmiologicznba/
sanitarno – epidmiologicznba/
lecznictwo zamknięte /kliniki, szpitale,
lecznictwo zamknięte /kliniki, szpitale,
sanatoria/
sanatoria/
pomoc doraźna /ratownictwo
pomoc doraźna /ratownictwo
medyczne/
medyczne/
Wskaźniki oceny systemu
Wskaźniki oceny systemu
ochrony zdrowia
ochrony zdrowia
liczba łóżek szpitalnych na 10 tys.
liczba łóżek szpitalnych na 10 tys.
średnie wykorzystanie łóżka
średnie wykorzystanie łóżka
szpitalnego /osobodzień/
szpitalnego /osobodzień/
średni okres pobytu w szpitalu
średni okres pobytu w szpitalu
liczba lekarzy na 10 tys
liczba lekarzy na 10 tys
odsetek wizyt domowych
odsetek wizyt domowych
liczba osób objętych opieką
liczba osób objętych opieką
profilaktyczną
profilaktyczną
Lata 2000 2003
Lata 2000 2003
Lekarze 81641 87617
Lekarze 81641 87617
Stomatolodzy 18205 10737
Stomatolodzy 18205 10737
Farmaceuci 15110 25217
Farmaceuci 15110 25217
Pielęgniarki 207767 181291
Pielęgniarki 207767 181291
Położne 24016 21129
Położne 24016 21129
2000 – 22 lekarzy na 10000 ludności,
2000 – 22 lekarzy na 10000 ludności,
3 stomatologów
3 stomatologów
Szpitale
Szpitale
Lata 2000
Lata 2000
2003
2003
Łóżka ogólne 218516
Łóżka ogólne 218516
186043
186043
Łóżka/10000 /96 55
Łóżka/10000 /96 55
49
49
Łóżka psych 33168
Łóżka psych 33168
21280
21280
Wzrost liczby miejsc
Wzrost liczby miejsc
miejsca w ośrodkach dla narkomanów
miejsca w ośrodkach dla narkomanów
hospicja
hospicja
zakłady opiekuńczo – pielęgnacyjne
zakłady opiekuńczo – pielęgnacyjne
Finansowanie ochrony
Finansowanie ochrony
zdrowia
zdrowia
Ubezpieczenia zdrowotne – odpisy
Ubezpieczenia zdrowotne – odpisy
od podatków - składka na NFZ
od podatków - składka na NFZ
Kryzys finansów
Kryzys finansów
niewystarczające nakłady/środki.
niewystarczające nakłady/środki.
nieefektywne wykorzystanie
nieefektywne wykorzystanie
niegospodarność
niegospodarność
korupcja
korupcja
Główne zagrożenia
Główne zagrożenia
zdrowotne w Polsce
zdrowotne w Polsce
Bezrobocie
Bezrobocie
Niedostatek/bieda
Niedostatek/bieda
Spadek poczucia bezpieczeństwa
Spadek poczucia bezpieczeństwa
Patologie społeczne
Patologie społeczne
Zachowania ryzykowne/używki
Zachowania ryzykowne/używki
Działania na rzecz
Działania na rzecz
zdrowia
zdrowia
Wyniki badań amerykańskich z lat 80 –
Wyniki badań amerykańskich z lat 80 –
tych
tych
Utrzymanie zdrowia warunkuje:
Utrzymanie zdrowia warunkuje:
52% styl życia jednostki
52% styl życia jednostki
21% warunki środowiska
21% warunki środowiska
16% cechy dziedziczne
16% cechy dziedziczne
10% dostępność i poziom opieki
10% dostępność i poziom opieki
zdrowotnej
zdrowotnej
KONIEC
KONIEC