dr n. med. Krzysztof CHMIELA



Jest to odwracalny i kontrolowany stan
depresji OUN uzyskiwany przez leki
anestetyczne.



Zawiera: zniesienie świadomości, czucia
bólu, zniesienie odruchów, zwiotczenie
mięśni i niepamięć wsteczną



Odruch na nacięcie skóry przy zbyt płytkiej
anestezji – ruchy kończyn

ZALETY:

-

Prosta technika

-

Szybkie i zwykle przyjemne zasypianie

-

Brak wyraźnego okresu pobudzenia

KONTROWERSJE:

-

Mniejsza sterowność leków dożylnych



Zatrzymanie krążenia



Brak wyrównania hipowolemii



Niekontrolowane podciśnienie tętnicze



Zatory powietrzne i tłuszczowe



Wstrząs uczuleniowy



Niewydolność oddechowa (ośrodkowa i
obwodowa)



Wymioty i regurgitacja (zespół Mendelsona)



BARBITURANY (Thiopental; Metohexital)



ETOMIDAT



PROPOFOL



KETAMINA



BENZODIAZEPINY (Midazolam;
Flunitrazepam; Diazepam)

Są najstarszą i grupą dożylnych anestetyków
używanych w celu wprowadzenia do
znieczulenia ogólnego. W praktyce klinicznej
stosuje się zwykle tylko bardzo krótko działające
barbiturany -

tiopental

i

metoheksytal

, aby

osiągnąć szybkie i przyjemne dla pacjenta
wprowadzenie. Środki te nie nadają się
natomiast do podtrzymywania znieczulenia
ogólnego, ponieważ do tego potrzebne byłyby
dawki poważnie upośledzające funkcje układu
krążenia, oddychania i czynność nerek



Podstawienie w pozycji C2 w miejsce atomu
tlenu atomu siarki – tiobarbituran



Lepsza rozpuszczalność w tłuszczach



Szybki efekt działania po jednorazowym
podaniu



Barbiturany wywierają na o.u.n. działanie

zstępujące porażające. Polega ono na

czynnościowym hamowaniu substancji siatkowatej

mózgu. W ciągu 10-20 s po wstrzyknięciu tiopentalu

lub metoheksytalu pacjent zasypia. Znieczulenie

może się w ciągu pierwszych 40 s jeszcze pogłębić,

potem jednak szybko następuje spłycenie, tak że po

20-30 min wraca przytomność



Oznaki znieczulenia ogólnego. Objawy znie czulenia

są w narkozie barbituranowej niecharakterystyczne:

źrenice są wąskie lub nor malnej wielkości, gałki

oczne przyjmują po łożenie centralne odruch

mrugania i odruchy ścięgniste są zniesione, funkcje

układu krąże nia i oddychania są umiarkowanie

osłabione



PENTHOTAL SODIUM (Abbott)



THIOPENTAL (Biochemie, VUAB)

◦

fiolk. 0,5g; 1,0g (substancja sucha koloru żółtego)

◦

Przygotowanie 20 ml aqua pro iniectionae

◦

1 ml=25mg lub 1ml=50mg

◦

Roztwór jest silnie zasadowy pH około 11



ZASTOSOWANIE:

◦

wprowadzenie do znieczulenia ogólnego

◦

przeciwdrgawkowo

◦

obniżenie podwyższonego ciśnienia
śródmózgowego

◦

ochrona mózgu (śpiączka barbituranowa)

◦

wspomaganie w znieczuleniu przewodowym



DAWKOWANIE:



iv 3-5 mg/kg mc – dorośli



Iv 5-6 mg/kg mc – dzieci



Iv 7-8 mg/kg mc - niemowlęta



FARMAKOKINETYKA:

◦

Początek działania: iv 10-20 s; per rectum 8-
10min (zmienne)

◦

Efekt szczytowy: iv 30-40s

◦

Czas działania: iv 5-15 min (wybudzenie)



DZIAŁANIA UBOCZNE:

◦ Układ krążenia

: depresja mięśnia sercowego,

arytmia

◦ Układ oddechowy

: depresja oddychania, skurcz

krtani i oskrzeli

◦ Układ nerwowy:

ostry zespół majaczeniowy,

przedłużona senność, bóle głowy

◦ Układ pokarmowy:

nudności, wymioty, ślinotok

◦

Inne: odczyny uczuleniowe, drżenia mięśniowe



Oksybarbituran



Roztwór 1%



Silnie zasadowy roztwór; pH około 11.



Początek działania: iv 20-40sek; per rectum
<5min



Efekt szczytowy: iv 45 sek; per rectum 5-10
min



Czas działania: iv 5-10 min; per rectum 30-
90 min.



proszek do przygotowania roztworu do
wstrzykiwania (500 mg)



20 ml; 1ml=25mg



Dawka do indukcji 1,5-2,5mg/kg

Producent: Eli Lilly



DZIAŁANIA UBOCZNE:

◦

Układ krążenia

: depresja mięśnia sercowego,

arytmia

◦

Układ oddechowy

: depresja oddychania, skurcz

krtani i oskrzeli

◦

Układ nerwowy:

ostry zespół majaczeniowy,

przedłużona senność, bóle głowy

◦

Układ pokarmowy

:

nudności, wymioty, ślinotok

◦

Inne

: odczyny uczuleniowe, drżenia mięśniowe



PRZECIWWSKAZANIA:



Utajona lub jawna porfiria



U pacjenta w stanie astmatycznym lub
astmą w wywiadzie stosować bardzo
ostrożnie



U pacjentów w hipowolemii; w podeszłym
wieku oraz przy zastosowaniu leków
narkotycznych i sedacyjnych należy
zredukować dawkę



Metohexital działa 3 x silniej;



jego działanie jest krótsze

(stosować można w ambulatorium)

;



upośledza czynność układu krążenia w
mniejszym stopniu niż Thiopental



Bolesność zastrzyku



Przy zastrzyku dożylnym bolesność występuje

rzadko w przypadku tiopentalu, nieco częściej

przy podaniu metoheksytalu; jest to

spowodowane podrażnieniem ściany

naczyniowej. Większe stężenia obu preparatów

mogą spowodować powstanie zakrzepu.



Wstrzyknięcie podskórne silnie alkalicznych

roztworów tiopentalu i metoheksytalu prowadzi

do podrażnienia tkanek z piekącym bólem, przy

wyższych stężeniach do martwicy";



Jeśli ból przy wstrzykiwaniu jest bardzo silny,

trzeba wziąć pod uwagę możliwość

pomyłkowego wstrzyknięcia dotętniczego.



Pomyłkowe wstrzyknięcie dotętnicze



Pomyłkowe wstrzyknięcie dotętnicze pochodnej
kwasu barbiturowego prowadzi do skurczu
naczyń i gwałtownego bólu promieniującego ku
dłoni. Następuje najczęściej silny skurcz tętnicy
z zanikiem tętna na obwodzie, zblednięciem
kończyny, a następnie pojawia się ciężka sinica.
Skutkami mogą być zgorzel i nieodwracalne
uszkodzenie nerwów. Nasilenie uszkodzeń jest
zależne od dawki i stężenia wstrzykniętego
barbituranu.



POSTĘPOWANIE

:



Wstrzyknięcie roztworu fizjologicznego w daną

tętnicę celem rozcieńczenia barbituranu.

Wstrzyknięcie lidokainy, która ma wpływ

rozszerzający na naczynia. Niektórzy autorzy

zalecają dodatkowo wstrzyknięcie heparyny,

inni zaś blokadę układu sympatycznego danej

kończyny.

Niebezpieczeństwo pomyłkowego wstrzyknięcia

dotętniczego jest szczególnie duże, jeśli

wykonuje się zastrzyk w zgięciu łokciowym. Z

tego powodu nie zaleca się tego miejsca do

podawania dożylnych środków znieczulających.



HYPNOMIDATE (Janssen) amp. 20mg/10ml



ETOMIDAT-LIPURO

1ml=2mg

DAWKOWANIE:
iv 0,15 – 0,3 mg/kg indukcja
iv 2 – 3 mg dawka podtrzymująca



Niebarbituranowy lek nasenny; pozbawiony

działania przeciwbólowego



W dawkach terapeutycznych wywiera niwielki

wpływ na układ krążenia



U 1/3 pacjentów podczas podawania leku

występują ruchy miokloniczne



Obniża metabolizm mózgu, zmniejsza

przepływ mózgowy i ciśnienie śródczaszkowe



Ze względu na mały wpływ na ciśnienie krwi

zapewnia lepszą perfuzję mózgu niż

Thiopental czy Propofol



Supresja kory nadnerczy wywołana
podaniem pierwszej dawki leku utrzymuje
się prze 4-8 godz.



Lek nie wywołuje uwalniania histaminy



FARMAKOKINETYKA:

◦

Początek działania: 30 - 60 sek.

◦

Efekt szczytowy: 1 min.

◦

Czas działania: 3 – 10 min



U pacjentów z padaczką należy
stosować ostrożnie



Lek należy podawać do dużego
naczynia żylnego z powodu dolegliwości
bólowych występujących przy podaży
do naczyń o niewielkiej średnicy



Aby zapobiec skurczom mioklonicznym
w premedykacji należy stosować
benzodiazepiny



DZIAŁANIA UBOCZNE:



układ krążenia

– hipotensja, nadciśnienie,

arytmie



układ oddechowy

– hiperwentylacja,

hipowentylacja, skurcz krtani, czkawka



układ nerwowy

– mioklonie, ruchy

toniczne, ruch gałek ocznych



układ pokarmowy

– nudności lub wymioty



układ hormonalny

– supresja nadnerczy



inne

– zakrzepowe zapalenie żył



Nie zalecany

dla dzieci poniżej 10 rż



Dizopropylofenol – dożylny środek
anestetyczny



Dawki indukcyjne powodują bezdech i
hipotensję



Lek zmniejsza mózgowe ciśnienie perfuzyjne



Powoduje wyrzut histaminy (reakcja
uczuleniowa)



Nasilenie depresji OUN i krążeniowej po
opioidach, lekach uspokajających i nasennych



Nasilenie działań środków zwiotczających
niedepolaryzujących



Ból po podaży do małych naczyń



Redukcja dawki u osób w wieku podeszłym



Nie jest lekiem zalecanym u osób z
podwyższonym ciśnieniem śródczaszkowym



Należy stosować ostrożnie u pacjentów z
padaczką lub wywiadem drgawkowym



amp. 200mg/20ml

1 ml=10 mg



fiolk. 500 mg/50ml

1 ml=10 mg



DAWKOWANIE:



Indukcja: iv 2 – 2,5 mg/kg powoli



Podtrzymanie: 20 – 30 mg



FARMAKOKINETYKA



Początek działania: ok. 30-40 sek.



Efekt szczytowy: 1 min



Czas działania: 5 – 10 min



Eliminacja: wątrobowa i płucna



DZIAŁANIA UBOCZNE:



Układ krążenia

: hipotensja, nadciśnienie,

arytmie, tachykardia, bradykardia



Układ oddechowy

: depresja oddychania,

bezdech, czkawka, skurcz krtani i oskrzeli



Układ nerwowy

: bóle, zawroty głowy,

euforia, splątanie, ruchy kloniczno-toniczne,
drgawki



Układ pokarmowy

: nudności, wymioty,

kurcze jelit



DZIAŁANIA UBOCZNE:



Objawy miejscowe:

ból i kłucie w miejscu

podania, wrażenie palenia



Odczyny uczuleniowe:

rumień, świąd,

pokrzywka



Inne:

gorączka, złudzenia o treści

erotycznej



Lek jest przeciwwskazany u osób

uczulonych na jaja kurze lub olej

sojowy

*

CALYPSOL

(Gedeon Richter)

fiolk. 0,5g/10ml

1ml=50mg

•

KETANEST

(Parke Davies)

•

fiolk. 0,5g/10ml; 0,2g/20ml

•

1ml=50 mg; 1ml=10mg



DAWKOWANIE: (analgosedacja)

◦

iv 0,5 – 1mg/kg mc

◦

Im 2,5 – 5mg/kg mc

◦

p.o. 5-6 mg/kg mc (postać dożylną rozpuścić w
napojach gazowanych)

INDUKCJA ZNIECZULENIA:

-

Iv 1 – 2,5 mg/kg mc

-

Im 5 – 10 mg/kg mc



FARMAKOKINETYKA:
początek działania:

◦

iv < 30sek

◦

Im 3-4 min

efekt szczytowy

-

iv 1min

-

im 5 – 20 min

-

p.o. – 30 min



WSKAZANIA:



Krótkotrwałe znieczulenie ogólne dla
wykonania drobnych zabiegów chirurgicznych
wymagających analgezji takich jak: nacinanie
ropni, zmiana opatrunków, badania RTG,



Pełne znieczulenie w połączeniu z innymi
środkami anestetycznymi do wywołania
narkozy chirurgicznej np. do operacji złamań,
repozycji zwichnięcia, amputacji, cesarskiego
cięcia, laparotomii.



DZIAŁANIA:



Powoduje tzw. „anestezję dysocjacyjną”



Występuje analgezja i niepamięć



W wyniku działania Ketaminy występują często
dziwne, często powodujące strach marzenia senne i
halucynacje wzrokowe (około 30% pacjentów),
których nasilenie można łagodzić podaniem
benzodiazepiny.



Czas działania 10 – 20 min



PRZECIWWSKAZANIA:



Schorzenia naczyń wieńcowych



Nadciśnienie tętnicze



Objawowa niewydolność serca



Stenoza mitralna i aortalna



Urazy czaszkowo-mózgowe



Guz chromochłonny nadnerczy



Niewyrównana hipertyreoza



Pęknięcie macicy i wypadnięcie pępowiny



Uszkodzenie oka z perforacją



Padaczka



Schorzenia psychiatryczne



Należą do trankwilizerów; są to leki
psychotropowe z grupy leków
neuroleptycznych lub anksjolitycznych; od
klasycznych leków uspokajających i
nasennych różnią się brakiem wyraźnego
tłumienia świadomości i selektywnym
wpływem na procesy psychiczne.



DZIAŁANIE:



uspokajające



anksjolitycznie (przeciwlękowo)



przeciwdrgawkowo



nasenne



zwiotczenie mięśni



W większych dawkach uspokojenie po benzodiazepinach

przechodzi w osłupienie (stupor) i sen.



Nie występuje jednak znieczulenie

chirurgiczne



DORMICUM (Roche)

◦

amp. 5mg/1ml; 15mg/3ml; 5mg/5ml

◦

tabl. 7,5mg; 15mg

WSKAZANIA: premedykacja, sedacja z

zachowaniem świadomości, indukcja i
podtrzymanie znieczulenia



DAWKOWANIE:

◦

PREMEDYKACJA:



im 2,5 – 10 mg (0,05 – 0,2mg/kg)



p.o. 20-40 mg



10 mg/2 ml



pH – 6,6 – 6,9 (ból przy podawaniu iv i im)



Diazemuls jest rozpuszczany w tłuszczu –
nie powoduje bólu; jest drogi



2 mg / 1 ml



Silniejsze działanie niż Diazepamu 7-10X



Większa skuteczność przeciwdrgawkowa



Po podaniu iv sen występuje w ciągu 3 min



Czas trwania około 20-30 min.



W połączeniu z alkoholem powoduje
niepamięć wsteczną



Metabolizm: wątrobowy



Wydalanie: nerkowe



amp. 0,5mg/5ml



ZASTOSOWANIE:

◦

diagnostyczne i terapeutyczne odwracanie
działania agonistów receptorów
benzodiazepinowych

◦

Przeciwdziałanie po znieczuleniu ogólnym lub
sedacji przy utrzymującej się utracie świadomości,
jeżeli stosowano beznodiazepiny



Antagonista receptora benzodiazepinowego.



W stosunku do hipowentylacji antagonizm
może być niepełny.



Do odwrócenia działania poszczególnych
diazepin potrzebne są różne dawki

(np.

Lorazepam wymaga większych dawek niż
Diazepam)



U osób uzależnionych od benzodiazepin
może spowodować wystapienie objawów
abstynencji (drgawki, splątanie i
pobudzenie)



Dawkowanie:

- przeciwdziałanie pochodnym benzodiazepin:

0,1-0,2 mg i.v., w razie potrzeby
wielokrotnie;



dawka maksymalna wynosi 3,0 mg;

- w rozpoznaniu różnicowym śpiączki:

0,5-1,0 mg i.v.



DZIAŁANIA UBOCZNE:



Układ krążenia:

arytmia, tachykardia,

bradykardia, nadciśnienie, bóle dusznicowe,
uderzenia krwi do głowy



Układ pokarmowy

: nudności i wymioty



Układ nerwowy

: drgawki, pobudzenie,

labilność emocjonalna



I

nne

: wysypka, dreszcze, zapalenie

zakrzepowe żył, ból w miejscu podaży