background image

 

 

 

 

Dieta bezglutenowa

Dieta bezglutenowa

background image

 

 

 

 

Dieta bezglutenowa powinna być łatwo strawna, 

bogata w pełnowartościowe białko (białko zwierzęce

 np. białko jaja, mięsa, mleka),              

z ograniczeniem tłuszczu, bogata w witaminy:

  A, D, C,   

kwas foliowy oraz w składniki mineralne, głównie w

apń i żelazo

  Białkiem wywołującym chorobę glutenową (inna 

nazwa: choroba trzewna, celiakia) jest gliadyna- 

(składnik glutenu) zawarta w ziarnach owsa, 

jęczmienia, żyta i pszenicy. Chorzy muszą wyłączyć 

ze swojej diety produkty spożywcze zawierające 

gluten i zastąpić je ryżem, kukurydzą lub soją. 
Stosowanie diety bezglutenowej jest zalecane w 

zespole złego wchłaniania . Zanik kosmyków jelita 

cienkiego pod wpływem glutenu prowadzi do zaburzeń 

procesów wchłaniania i wodno-elektrolitowych. 

Proces ten prowadzi do niedożywienia, a w 

skrajnych przypadkach, również do zmian osobowości 

mogących przejawiać się apatia, agresja itp..

background image

 

 

 

 

Nie stosowanie diety bezglutenowej w ciągu 

dwóch pierwszych latach życia dziecka może 

doprowadzić do - poza zaburzeniami rozwoju 

fizycznego - zahamowania intensywnego rozwoju 

układu nerwowego i doprowadzić do trwałego 

upośledzenia rozwoju intelektualnego. W 

przypadku zespołu złego wchłaniania i 

przejściowej nietolerancji glutenu dieta 

bezglutenowa jest stosowana przez stosunkowo 

krótki czas (około kilku miesięcy). W ostrej 

fazie zaburzeń wchłaniania, kiedy śluzówka 

jelita jest plaska, może wystąpić objaw 

nietolerancji mleka i jego przetworów oraz 

cukru. W tym czasie należy stosować tzw. 

preparaty mlekozastepcze. Jej przestrzeganie 

powoduje regenerację kosmków jelitowych, tym 

samym ustępowanie niepożądanych objawów 

klinicznych. U dzieci z ostrym procesem 

chorobowym często w pierwszej fazie leczenia 

jest konieczne zastosowanie obok diety 

bezglutenowej także bezmlecznej, 

hipoalergicznej

background image

 

 

 

 

Na czym polega dieta 

Na czym polega dieta 

bezglutenowa

bezglutenowa

Dieta bezglutenowa polega na eliminacji: 

Dieta bezglutenowa polega na eliminacji: 

pszenicy, żyta, jęczmienia i owsa oraz 

pszenicy, żyta, jęczmienia i owsa oraz 

wszystkich ich przetworów, nie oznacza 

wszystkich ich przetworów, nie oznacza 

jednak eliminacji innych produktów 

jednak eliminacji innych produktów 

zbożowych. Produkty mączne dozwolone w 

zbożowych. Produkty mączne dozwolone w 

diecie bezglutenowej to naturalne 

diecie bezglutenowej to naturalne 

bezglutenowe zboża. Należy pamiętać, iż o 

bezglutenowe zboża. Należy pamiętać, iż o 

całokształcie diety decyduje lekarz, może on 

całokształcie diety decyduje lekarz, może on 

oprócz glutenu zalecić wyeliminowanie z 

oprócz glutenu zalecić wyeliminowanie z 

diety również innych produktów (dwucukry, 

diety również innych produktów (dwucukry, 

mleko). Dieta bezglutenowa polega na 

mleko). Dieta bezglutenowa polega na 

całkowitej i bezwzględnej eliminacji 

całkowitej i bezwzględnej eliminacji 

glutenu. występuje on w pszenicy, 

glutenu. występuje on w pszenicy, 

jęczmieniu, życie i owsie.

jęczmieniu, życie i owsie.

background image

 

 

 

 

Produkty dozwolone w 

Produkty dozwolone w 

diecie bezglutenowej:

diecie bezglutenowej:

 

 

Mleko płynne i w proszku, sery, twarogi, śmietana, 

Mleko płynne i w proszku, sery, twarogi, śmietana, 

sery żółte, mięsa i wędliny nie zawierające 

sery żółte, mięsa i wędliny nie zawierające 

glutenu( często np. do pasztetu dodawana jest 

glutenu( często np. do pasztetu dodawana jest 

kasza manna), podroby-watroba, płuca nerki, jaja, 

kasza manna), podroby-watroba, płuca nerki, jaja, 

owoce, warzywa, ryz, kukurydza, soja, tapioka, 

owoce, warzywa, ryz, kukurydza, soja, tapioka, 

gryka ,makarony bezglutenowe, kasze kukurydziana, 

gryka ,makarony bezglutenowe, kasze kukurydziana, 

gryczana, jaglana, ryz, płatki ryżowe, 

gryczana, jaglana, ryz, płatki ryżowe, 

kukurydziane, proso, kleik ryżowy, mąka 

kukurydziane, proso, kleik ryżowy, mąka 

ziemniaczana, ryżowa, gryczana, tapiokowa, 

ziemniaczana, ryżowa, gryczana, tapiokowa, 

kukurydziana, skrobia kukurydziana wszystkie 

kukurydziana, skrobia kukurydziana wszystkie 

tłuszcze, cukier, miód, przyprawy, sól, pieprz, 

tłuszcze, cukier, miód, przyprawy, sól, pieprz, 

kawa, herbata, kakao, pieczywo, ciasta i desery 

kawa, herbata, kakao, pieczywo, ciasta i desery 

musza być przygotowywane z produktów nie 

musza być przygotowywane z produktów nie 

zawierających glutenu,

zawierających glutenu,

alkohole: wino, rum, tequila, sake, wódki 

alkohole: wino, rum, tequila, sake, wódki 

wytwarzane z ziemniaków (np. Luksusowa, 

wytwarzane z ziemniaków (np. Luksusowa, 

Monopolowa) 

Monopolowa) 

background image

 

 

 

 

Produkty zabronione w 

Produkty zabronione w 

diecie bezglutenowej:

diecie bezglutenowej:

 

 

Kasze: manna, jęczmienna, owsiana, maki z owsa, 

Kasze: manna, jęczmienna, owsiana, maki z owsa, 

jęczmienia, żyta i pszenicy, przetwory zawierający 

jęczmienia, żyta i pszenicy, przetwory zawierający 

ww. rodzaje zbóż, produkty gotowe zawierające wyżej 

ww. rodzaje zbóż, produkty gotowe zawierające wyżej 

wymienione składniki, słodycze zawierające dodatki z 

wymienione składniki, słodycze zawierające dodatki z 

maki i ww. zbóż, wszystkie przetwory zawierające 

maki i ww. zbóż, wszystkie przetwory zawierające 

dodatki z zawartością glutenu, pieczywa i ciast 

dodatki z zawartością glutenu, pieczywa i ciast 

(pszennego, żytniego i razowego), opłatka 

(pszennego, żytniego i razowego), opłatka 

wigilijnego i komunijnego, makaronów pszennych i 

wigilijnego i komunijnego, makaronów pszennych i 

razowych, kaszy jęczmiennej, pęczaku, mannej, 

razowych, kaszy jęczmiennej, pęczaku, mannej, 

kuskus,

kuskus,

pasztetów, parówek (do których w procesie produkcji 

pasztetów, parówek (do których w procesie produkcji 

dodawana jest bulka) , kawy zbożowej , płatków 

dodawana jest bulka) , kawy zbożowej , płatków 

jęczmiennych, owsianych 

jęczmiennych, owsianych 

produktów zawierających skrobie pszenna (nie 

produktów zawierających skrobie pszenna (nie 

oczyszczona z glutenu) lub syrop skrobiowy czy 

oczyszczona z glutenu) lub syrop skrobiowy czy 

skrobie modyfikowana przygotowane na jej bazie 

skrobie modyfikowana przygotowane na jej bazie 

niektórych alkoholów: piwo (powstaje ze słodu z 

niektórych alkoholów: piwo (powstaje ze słodu z 

jęczmienia), wódek (żytnich) . 

jęczmienia), wódek (żytnich) . 

background image

 

 

 

 

W codziennej diecie:

W codziennej diecie:

- należy mieszać różne rodzaje mąki bezglutenowej.

- należy mieszać różne rodzaje mąki bezglutenowej.

- jadłospis powinien uwzględniać ilość produktów z każdej grupy 

- jadłospis powinien uwzględniać ilość produktów z każdej grupy 

zgodnie z zaleceniami związanymi z wiekiem.

zgodnie z zaleceniami związanymi z wiekiem.

- należy zapewnić odpowiednią liczbę posiłków: dzieci do 5-ego 

- należy zapewnić odpowiednią liczbę posiłków: dzieci do 5-ego 

roku życia 5posiłków, dzieci w wieku szkolnym minimum 4 

roku życia 5posiłków, dzieci w wieku szkolnym minimum 4 

posiłki. 

posiłki. 

- powinno się codziennie spożywać pieczywo bezglutenowe.

- powinno się codziennie spożywać pieczywo bezglutenowe.

- w każdym posiłku powinny się znaleźć owoce i warzywa

- w każdym posiłku powinny się znaleźć owoce i warzywa

Należy pamiętać, iż o całokształcie diety decyduje lekarz, może 

Należy pamiętać, iż o całokształcie diety decyduje lekarz, może 

on oprócz glutenu zalecić wyeliminowanie z diety również innych 

on oprócz glutenu zalecić wyeliminowanie z diety również innych 

produktów (dwucukry, mleko). Dieta bezglutenowa polega na 

produktów (dwucukry, mleko). Dieta bezglutenowa polega na 

całkowitej i bezwzględnej eliminacji glutenu. występuje on w 

całkowitej i bezwzględnej eliminacji glutenu. występuje on w 

pszenicy, jęczmieniu, życie i owsie.

pszenicy, jęczmieniu, życie i owsie.

Dieta dla osób, które chorują na celiakię lub mają alergię na 

Dieta dla osób, które chorują na celiakię lub mają alergię na 

gluten. Specjaliści Vitalii opracowali plan żywieniowy dla osób 

gluten. Specjaliści Vitalii opracowali plan żywieniowy dla osób 

nie mogących spożywać produktów zbożowych, które zastąpiono 

nie mogących spożywać produktów zbożowych, które zastąpiono 

m.in.: ryżem i kaszą gryczaną itp. Urozmaicona, pożywna i 

m.in.: ryżem i kaszą gryczaną itp. Urozmaicona, pożywna i 

smaczna dieta bezglutenowa, dzięki której odzyskasz radość 

smaczna dieta bezglutenowa, dzięki której odzyskasz radość 

jedzenia i energię oraz szczupłą sylwetkę. 

jedzenia i energię oraz szczupłą sylwetkę. 

background image

 

 

 

 

Przykładowy plan posiłków

Przykładowy plan posiłków

 

 

 

 

Śniadanie 

Śniadanie 

Jogurt brzoskwiniowy z płatkami 

Jogurt brzoskwiniowy z płatkami 

kukurydzianymi, banan, sok owocowy

kukurydzianymi, banan, sok owocowy

Drugie śniadanie

Drugie śniadanie

Pudding z wanilią, jabłko

Pudding z wanilią, jabłko

Obiad 

Obiad 

Ryż, pierś kurczaka z warzywami, 

Ryż, pierś kurczaka z warzywami, 

kompot jabłkowy

kompot jabłkowy

Kolacja 

Kolacja 

Sałatka jajkiem i warzywami, herbata 

Sałatka jajkiem i warzywami, herbata 

background image

 

 

 

 

  

  

 

 

I Śniadanie

I Śniadanie

płatki kukurydziane na mleku

płatki kukurydziane na mleku

,pi

,pi

eczywo

eczywo

 

 

bezglutenowe z masłem, polędwica i pomidorem

bezglutenowe z masłem, polędwica i pomidorem

h

h

erbata z cytryna

erbata z cytryna

     

     

II Śniadanie

II Śniadanie

Kanapki z żółtym serem i szynka (pieczywo 

Kanapki z żółtym serem i szynka (pieczywo 

bezglutenowe)

bezglutenowe)

, m

, m

andarynka

andarynka

      

      

 

 

Obiad

Obiad

 

 

Zupa kalafiorowa

Zupa kalafiorowa

, k

, k

asza gryczana

asza gryczana

p

p

ulpety w sosie pomidorowym

ulpety w sosie pomidorowym

s

s

urówka z porów i jabłka z majonezem

urówka z porów i jabłka z majonezem

k

k

ompot truskawkowy

ompot truskawkowy

             

             

Podwieczorek 

Podwieczorek 

Jogurt owocowy

Jogurt owocowy

, b

, b

iszkopt bezglutenowy

iszkopt bezglutenowy

            

            

 

 Kolacja

Omlet z groszkiem (uwaga na mąkę !)

Omlet z groszkiem (uwaga na mąkę !)

,p

,p

ieczywo 

ieczywo 

  

  

bezglutenowe z dżemem

bezglutenowe z dżemem

, h

, h

erbata z cytryna

erbata z cytryna

 

background image

 

 

 

 

Kilka istotnych uwag

Kilka istotnych uwag

Stosowanie diety bezglutenowej jest zalecane w 

Stosowanie diety bezglutenowej jest zalecane w 

zespole złego wchłaniania . Zanik kosmyków jelita 

zespole złego wchłaniania . Zanik kosmyków jelita 

cienkiego pod wpływem glutenu prowadzi do zaburzeń 

cienkiego pod wpływem glutenu prowadzi do zaburzeń 

procesów wchłaniania i wodno-elektrolitowych. 

procesów wchłaniania i wodno-elektrolitowych. 

Proces ten prowadzi do niedożywienia, a w 

Proces ten prowadzi do niedożywienia, a w 

skrajnych przypadkach, również do zmian osobowości 

skrajnych przypadkach, również do zmian osobowości 

mogących przejawiać się apatia, agresja itp. Nie 

mogących przejawiać się apatia, agresja itp. Nie 

stosowanie diety bezglutenowej w ciągu dwóch 

stosowanie diety bezglutenowej w ciągu dwóch 

pierwszych latach życia dziecka może doprowadzić 

pierwszych latach życia dziecka może doprowadzić 

do - poza zaburzeniami rozwoju fizycznego - 

do - poza zaburzeniami rozwoju fizycznego - 

zahamowania intensywnego rozwoju układu nerwowego 

zahamowania intensywnego rozwoju układu nerwowego 

i doprowadzić do trwałego upośledzenia rozwoju 

i doprowadzić do trwałego upośledzenia rozwoju 

intelektualnego. W przypadku zespołu złego 

intelektualnego. W przypadku zespołu złego 

wchłaniania i przejściowej nietolerancji glutenu 

wchłaniania i przejściowej nietolerancji glutenu 

dieta bezglutenowa jest stosowana przez stosunkowo 

dieta bezglutenowa jest stosowana przez stosunkowo 

krótki czas (około kilku miesięcy). W ostrej fazie 

krótki czas (około kilku miesięcy). W ostrej fazie 

zaburzeń wchłaniania, kiedy śluzówka jelita jest 

zaburzeń wchłaniania, kiedy śluzówka jelita jest 

plaska, może wystąpić objaw nietolerancji mleka i 

plaska, może wystąpić objaw nietolerancji mleka i 

jego przetworów oraz cukru. W tym czasie należy 

jego przetworów oraz cukru. W tym czasie należy 

stosować tzw. preparaty mlekozastepcze. 

stosować tzw. preparaty mlekozastepcze. 

background image

 

 

 

 

Dieta bezglutenowa polega na eliminacji: pszenicy, 

Dieta bezglutenowa polega na eliminacji: pszenicy, 

żyta, jęczmienia i owsa oraz wszystkich ich 

żyta, jęczmienia i owsa oraz wszystkich ich 

przetworów, nie oznacza jednak eliminacji innych 

przetworów, nie oznacza jednak eliminacji innych 

produktów zbożowych. Produkty mączne dozwolone w 

produktów zbożowych. Produkty mączne dozwolone w 

diecie bezglutenowej to naturalne bezglutenowe 

diecie bezglutenowej to naturalne bezglutenowe 

zboża - kukurydza i ryz oraz wszystkie ich 

zboża - kukurydza i ryz oraz wszystkie ich 

przetwory, a także soja, proso, gryka, sorgo, mąka 

przetwory, a także soja, proso, gryka, sorgo, mąka 

ziemniaczana, tapioka itd. Za bezglutenowe można 

ziemniaczana, tapioka itd. Za bezglutenowe można 

uznać produkty z surowców naturalnie 

uznać produkty z surowców naturalnie 

bezglutenowych lub skrobi pszennej, w których 

bezglutenowych lub skrobi pszennej, w których 

zawartość glutenu nie przekracza 1 mg/100 g 

zawartość glutenu nie przekracza 1 mg/100 g 

produktu. Coraz częściej producenci umieszczają na 

produktu. Coraz częściej producenci umieszczają na 

produktach bezglutenowych symbol przekreślonego 

produktach bezglutenowych symbol przekreślonego 

kłosa, lub napis: bezglutenowe. W przypadku 

kłosa, lub napis: bezglutenowe. W przypadku 

produktów, co do których nie mamy pewności czy do 

produktów, co do których nie mamy pewności czy do 

ich sporządzenia nie użyto maki można 

ich sporządzenia nie użyto maki można 

przeprowadzić próbę z płynem Lugola wystarczy użyć 

przeprowadzić próbę z płynem Lugola wystarczy użyć 

1-2 krople płynu. 

1-2 krople płynu. 

background image

 

 

 

 

Płyn Lugola jest uniwersalnym wykrywaczem skrobi - 

Płyn Lugola jest uniwersalnym wykrywaczem skrobi - 

niestety każdej - a wiec i kukurydzianej i 

niestety każdej - a wiec i kukurydzianej i 

ziemniaczanej czy sojowej. Jednakże w naszych 

ziemniaczanej czy sojowej. Jednakże w naszych 

technologiach spożywczych najczęściej stosowana 

technologiach spożywczych najczęściej stosowana 

jest mąka pszenna i o ile przeprowadzana próba 

jest mąka pszenna i o ile przeprowadzana próba 

wykaże w badanym produkcie obecność skrobi (maki) 

wykaże w badanym produkcie obecność skrobi (maki) 

lepiej nie podawać go osobie chorej na celiakie. 

lepiej nie podawać go osobie chorej na celiakie. 

Płyn Lugola zawiera jod, który barwi skrobie na 

Płyn Lugola zawiera jod, który barwi skrobie na 

kolor fioletowy. Sam płyn ma zabarwienie rubinowo-

kolor fioletowy. Sam płyn ma zabarwienie rubinowo-

czerwone. Białka barwią się pod wpływem płynu 

czerwone. Białka barwią się pod wpływem płynu 

Lugola na brązowo. Tak wiec tylko fioletowe 

Lugola na brązowo. Tak wiec tylko fioletowe 

zabarwienia próbki badanego produktu świadczy o 

zabarwienia próbki badanego produktu świadczy o 

obecności w nim maki. W przypadku wędlin należy 

obecności w nim maki. W przypadku wędlin należy 

pamiętać ze wystąpienie pojedynczych drobnych 

pamiętać ze wystąpienie pojedynczych drobnych 

fioletowych "kropek" w plasterku kiełbasy 

fioletowych "kropek" w plasterku kiełbasy 

posmarowanej płynem świadczy o zabarwieniu się 

posmarowanej płynem świadczy o zabarwieniu się 

skrobi kminku czy pieprzu i nie dyskwalifikuje 

skrobi kminku czy pieprzu i nie dyskwalifikuje 

wędliny. Natomiast pojawienie się jednolitego 

wędliny. Natomiast pojawienie się jednolitego 

fioletowego zabarwienia w całym plasterku lub w 

fioletowego zabarwienia w całym plasterku lub w 

znacznej jego części, świadczy o tym, ze do 

znacznej jego części, świadczy o tym, ze do 

produkcji badanej wędliny została użyta 

produkcji badanej wędliny została użyta 

niewskazana substancja. Płyn Lugola można zamówić 

niewskazana substancja. Płyn Lugola można zamówić 

w aptece, a receptę można uzyskać u każdego 

w aptece, a receptę można uzyskać u każdego 

lekarza. Wszystkie toksyczne dla pacjentów z 

lekarza. Wszystkie toksyczne dla pacjentów z 

defektem złego wchłaniania składniki nazwano 

defektem złego wchłaniania składniki nazwano 

glutenem. 

glutenem. 

background image

 

 

 

 

Działanie toksyczne dla organizmu zależy 

Działanie toksyczne dla organizmu zależy 

zarówno od dawki spożytego glutenu jak i 

zarówno od dawki spożytego glutenu jak i 

jego rodzaju. Najbardziej toksyczna jest 

jego rodzaju. Najbardziej toksyczna jest 

gliadyna zawarta w pszenicy, następnie 

gliadyna zawarta w pszenicy, następnie 

sekalina w życie, hordeina w jęczmieniu. 

sekalina w życie, hordeina w jęczmieniu. 

Mniejsza toksyczność wykazuje avenina 

Mniejsza toksyczność wykazuje avenina 

zawarta w owsie. Nietoksyczne są prolaminy 

zawarta w owsie. Nietoksyczne są prolaminy 

ryżu, kukurydzy, prosa, sorgo. Do 

ryżu, kukurydzy, prosa, sorgo. Do 

bezglutenowych należy zaliczyć również 

bezglutenowych należy zaliczyć również 

grykę. Występujące niekiedy objawy 

grykę. Występujące niekiedy objawy 

nietolerancji po spożyciu gryki wiąże się 

nietolerancji po spożyciu gryki wiąże się 

z niedostatecznym przemiałem i alergia. O 

z niedostatecznym przemiałem i alergia. O 

działaniu toksycznym decyduje jednak nie 

działaniu toksycznym decyduje jednak nie 

zawartość glutenu w produktach 

zawartość glutenu w produktach 

bezglutenowych, lecz jego dobowa dawka i 

bezglutenowych, lecz jego dobowa dawka i 

indywidualna wrażliwość. Produkty zbożowe 

indywidualna wrażliwość. Produkty zbożowe 

bezglutenowe są ubogie w żelazo, witaminy 

bezglutenowe są ubogie w żelazo, witaminy 

z grupy B (B1, B2, B6), błonnik pokarmowy, 

z grupy B (B1, B2, B6), błonnik pokarmowy, 

dlatego należy zwrócić szczególna uwagę na 

dlatego należy zwrócić szczególna uwagę na 

wysokie spożycie w diecie owoców i warzyw, 

wysokie spożycie w diecie owoców i warzyw, 

także strączkowych, a przy skłonnościach 

także strączkowych, a przy skłonnościach 

do zaparć - dodatkowo otrąb ryżowych lub 

do zaparć - dodatkowo otrąb ryżowych lub 

kukurydzianych.

kukurydzianych.


Document Outline