background image

 

 

 

 

PIELĘGNOWANIE  

PIELĘGNOWANIE  

DZIECKA 

DZIECKA 

Z  CHOROBĄ  UKŁADU 

Z  CHOROBĄ  UKŁADU 

NERWOWEGO

NERWOWEGO

background image

 

 

 

 

Układ  nerwowy  dziecka  znajduje  się  w  stanie  ciągłego 

Układ  nerwowy  dziecka  znajduje  się  w  stanie  ciągłego 

rozwoju  czynnościowego  i  dojrzewania.  Stan  ten  jest 

rozwoju  czynnościowego  i  dojrzewania.  Stan  ten  jest 

wypadkową  wielu  czynników: materiału  genetycznego, 

wypadkową  wielu  czynników: materiału  genetycznego, 

stanu zdrowia matki, przebiegu ciąży i porodu. 

stanu zdrowia matki, przebiegu ciąży i porodu. 

Niedojrzałość  układu  nerwowego  sprawia,  że  przy 

Niedojrzałość  układu  nerwowego  sprawia,  że  przy 

pielęgnacji 

dziecka 

przeprowadza 

się 

wnikliwą 

pielęgnacji 

dziecka 

przeprowadza 

się 

wnikliwą 

obserwację stanów snu i czuwania, stanu świadomości, 

obserwację stanów snu i czuwania, stanu świadomości, 

reakcji  na  bodźce  wzrokowe  i  słuchowe,  ocenia  się 

reakcji  na  bodźce  wzrokowe  i  słuchowe,  ocenia  się 

ułożenie  oraz  położenie  poszczególnych  części  ciała 

ułożenie  oraz  położenie  poszczególnych  części  ciała 

względem siebie. Wykorzystuje się do tego:

względem siebie. Wykorzystuje się do tego:

Odruchy  toniczne  szyjne,  powstające  podczas  zmiany 

Odruchy  toniczne  szyjne,  powstające  podczas  zmiany 

pozycji głowy w stosunku do szyi,

pozycji głowy w stosunku do szyi,

Odruchy  toniczne  błędnikowe,  wyzwalane  w  czasie 

Odruchy  toniczne  błędnikowe,  wyzwalane  w  czasie 

zmiany położenia głowy w przestrzeni,

zmiany położenia głowy w przestrzeni,

Odruchy  właściwe,  charakterystyczne  dla  okresu 

Odruchy  właściwe,  charakterystyczne  dla  okresu 

niemowlęctwa,

niemowlęctwa,

Odruchy  chwytne,  należące  do  odruchów  tonicznych 

Odruchy  chwytne,  należące  do  odruchów  tonicznych 

skórnych. 

skórnych. 

background image

 

 

 

 

Wady wrodzone 

Wady wrodzone 

Przepuklina oponowo-mózgowa, 

Przepuklina oponowo-mózgowa, 

spowodowana ubytkiem struktury kostnej w 

spowodowana ubytkiem struktury kostnej w 

linii środkowej czaszki,

linii środkowej czaszki,

Przepuklina oponowo-rdzeniowa, 

Przepuklina oponowo-rdzeniowa, 

umiejscowiona zazwyczaj jest w okolicy 

umiejscowiona zazwyczaj jest w okolicy 

lędźwiowo-krzyżowej,

lędźwiowo-krzyżowej,

Wodogłowie, jest to stan powiększania się 

Wodogłowie, jest to stan powiększania się 

przestrzeni wypełnionej płynem mózgowo – 

przestrzeni wypełnionej płynem mózgowo – 

rdzeniowym w obrębie czaszki kosztem tkanki 

rdzeniowym w obrębie czaszki kosztem tkanki 

mózgowej,

mózgowej,

Małogłowie, jest to mniejsza od prawidłowej 

Małogłowie, jest to mniejsza od prawidłowej 

wielkości czaszki.

wielkości czaszki.

background image

 

 

 

 

Mózgowe porażenie 

Mózgowe porażenie 

dziecięce

dziecięce

Pojęcie to obejmuje niepostępujące zaburzenia 

Pojęcie to obejmuje niepostępujące zaburzenia 

czynności będącego w rozwoju oun, a zwłaszcza 

czynności będącego w rozwoju oun, a zwłaszcza 

ośrodkowego neuronu ruchowego, powstałe w czasie 

ośrodkowego neuronu ruchowego, powstałe w czasie 

ciąży, porodu lub okresie okołoporodowym.

ciąży, porodu lub okresie okołoporodowym.

Wiek dziecka, w którym pojawiły się objawy kliniczne 

Wiek dziecka, w którym pojawiły się objawy kliniczne 

nie jest tak bardzo istotny, jak powiązanie tych 

nie jest tak bardzo istotny, jak powiązanie tych 

objawów w aspekcie etiologicznym z ciążą, porodem 

objawów w aspekcie etiologicznym z ciążą, porodem 

lub okresem okołoporodowym.

lub okresem okołoporodowym.

Przyczyny: 

Przyczyny: 

Niedotlenienie i/lub niedokrwienie mózgu,

Niedotlenienie i/lub niedokrwienie mózgu,

Wcześniactwo,

Wcześniactwo,

Wylewy śródczaszkowe,

Wylewy śródczaszkowe,

Procesy zapalne bakteryjne, wirusowe, pasożytnicze,

Procesy zapalne bakteryjne, wirusowe, pasożytnicze,

Hiperbilirubinemia.

Hiperbilirubinemia.

background image

 

 

 

 

W mózgowym porażeniu dziecięcym stwierdza się:

W mózgowym porażeniu dziecięcym stwierdza się:

 

 

u 30-40% dzieci różnego stopnia upośledzenie 

u 30-40% dzieci różnego stopnia upośledzenie 

umysłowe, 

umysłowe, 

w 35% przypadków padaczkę, 

w 35% przypadków padaczkę, 

u 50% dzieci zaburzenia wzroku, 

u 50% dzieci zaburzenia wzroku, 

u 25% dzieci zaburzenia słuchu,

u 25% dzieci zaburzenia słuchu,

u 50% zaburzenia w zachowaniu,

u 50% zaburzenia w zachowaniu,

 

 

u 50% dzieci nieprawidłowy rozwój mowy.

u 50% dzieci nieprawidłowy rozwój mowy.

Zespoły kliniczne mózgowego porażenia 

Zespoły kliniczne mózgowego porażenia 

dziecięcego:

dziecięcego:

Porażenie kurczowe połowicze,

Porażenie kurczowe połowicze,

Obustronne porażenie połowicze,

Obustronne porażenie połowicze,

Obustronne porażenie kurczowe,

Obustronne porażenie kurczowe,

Postać móżdżkowa,

Postać móżdżkowa,

Postać pozapiramidowa mózgowego porażenia 

Postać pozapiramidowa mózgowego porażenia 

dziecięcego.

dziecięcego.

background image

 

 

 

 

Leczenie dzieci powinno odbywać się 

Leczenie dzieci powinno odbywać się 

przy 

kompleksowym 

udziale 

przy 

kompleksowym 

udziale 

specjalistów 

medycznych 

specjalistów 

medycznych 

paramedycznych.  Szczególnie  ważny 

paramedycznych.  Szczególnie  ważny 

jesz udział rodziców. Od ich postawy, 

jesz udział rodziców. Od ich postawy, 

zaangażowania  i  wytrwałości  zależą 

zaangażowania  i  wytrwałości  zależą 

losy  dzieci.  W  późniejszych  okresach 

losy  dzieci.  W  późniejszych  okresach 

rozwoju  duże  znaczenie  odgrywa 

rozwoju  duże  znaczenie  odgrywa 

także postawa pedagogów.

także postawa pedagogów.

background image

 

 

 

 

Padaczka i inne zaburzenia 

Padaczka i inne zaburzenia 

napadowe

napadowe

Według  WHO  napady  padaczkowe  są  to 

Według  WHO  napady  padaczkowe  są  to 

przejściowe  zaburzenia  czynności  mózgu  o 

przejściowe  zaburzenia  czynności  mózgu  o 

charakterze 

ruchowym, 

czuciowym, 

charakterze 

ruchowym, 

czuciowym, 

wegetatywnym 

lub 

psychicznym, 

które 

wegetatywnym 

lub 

psychicznym, 

które 

powstają  wskutek  nadmiernego  wyładowania 

powstają  wskutek  nadmiernego  wyładowania 

bioelektrycznego  pewnego  obszaru  neuronów 

bioelektrycznego  pewnego  obszaru  neuronów 

lub całego mózgu. 

lub całego mózgu. 

Zaburzenia  napadowe  spowodowane  czynnikami 

Zaburzenia  napadowe  spowodowane  czynnikami 

infekcyjnymi i zaburzeniami metabolicznymi są 

infekcyjnymi i zaburzeniami metabolicznymi są 

zazwyczaj wyłączane z grupy padaczek i często 

zazwyczaj wyłączane z grupy padaczek i często 

określane jako napady przygodne. 

określane jako napady przygodne. 

Padaczka u dzieci może być spowodowana przez 

Padaczka u dzieci może być spowodowana przez 

wady  mózgu,  uszkodzenia  powstałe  w  czasie 

wady  mózgu,  uszkodzenia  powstałe  w  czasie 

ciąży  i  porodu,  zaburzenia  metaboliczne 

ciąży  i  porodu,  zaburzenia  metaboliczne 

komórek  mózgowych,  urazy  mózgu,  choroby 

komórek  mózgowych,  urazy  mózgu,  choroby 

zwyrodnieniowe.

zwyrodnieniowe.

background image

 

 

 

 

Okres niemowlęcy – padaczka z napadami 

Okres niemowlęcy – padaczka z napadami 

zgięciowymi, tzw. zespół Westa.

zgięciowymi, tzw. zespół Westa.

Polegają  na  nagłym  skurczu  ciała  dziecka  z 

Polegają  na  nagłym  skurczu  ciała  dziecka  z 

przygięciem  głowy  i  kończyn  lub  ich  rozrzuceniem, 

przygięciem  głowy  i  kończyn  lub  ich  rozrzuceniem, 

występują  najliczniej  przy  zasypianiu  lub  budzeniu 

występują  najliczniej  przy  zasypianiu  lub  budzeniu 

się.  Towarzyszy  im  krzyk.  Swoim  obrazem  mogą 

się.  Towarzyszy  im  krzyk.  Swoim  obrazem  mogą 

przypominać  napad  kolki  jelitowej.  Rokowanie  jest 

przypominać  napad  kolki  jelitowej.  Rokowanie  jest 

niepomyślne,  napady  oporne  są  na  leczenie,  ok. 

niepomyślne,  napady  oporne  są  na  leczenie,  ok. 

15% umiera we wczesnym okresie życia. 

15% umiera we wczesnym okresie życia. 

Okres przedszkolny – padaczka miokloniczna.

Okres przedszkolny – padaczka miokloniczna.

Napady  polegają  na  nagłym  skurczu  mięśni  – 

Napady  polegają  na  nagłym  skurczu  mięśni  – 

najczęściej  pasa  ramiennego  i  kończyn  górnych. 

najczęściej  pasa  ramiennego  i  kończyn  górnych. 

Zaburzenia  te  dotyczą  często  dzieci  o  prawidłowym 

Zaburzenia  te  dotyczą  często  dzieci  o  prawidłowym 

rozwoju 

umysłowym, 

obciążonych 

rodzinnie 

rozwoju 

umysłowym, 

obciążonych 

rodzinnie 

padaczką. Prawidłowy rozwój umysłowy, wystąpienie 

padaczką. Prawidłowy rozwój umysłowy, wystąpienie 

choroby po 2rż, niezbyt duża częstotliwość napadów 

choroby po 2rż, niezbyt duża częstotliwość napadów 

wiąże się z pomyślnym rokowaniem.

wiąże się z pomyślnym rokowaniem.

background image

 

 

 

 

Okres przedszkolno-szkolny, padaczka 

Okres przedszkolno-szkolny, padaczka 

Rolandyczna.

Rolandyczna.

Napady  typu  częściowych  prostych  czuciowo-

Napady  typu  częściowych  prostych  czuciowo-

ruchowych  obejmują  twarz,  język,  kończynę 

ruchowych  obejmują  twarz,  język,  kończynę 

górną. 

Charakterystyczne 

jest 

uczucie 

górną. 

Charakterystyczne 

jest 

uczucie 

sztywnienia 

języka, 

uniemożliwiające 

sztywnienia 

języka, 

uniemożliwiające 

mówienie, ślinotok. 

mówienie, ślinotok. 

W  miarę  dorastania  dzieci  rodzaj  i  typ 

W  miarę  dorastania  dzieci  rodzaj  i  typ 

napadów  staje  się  coraz  bliższy  napadom 

napadów  staje  się  coraz  bliższy  napadom 

wieku  dojrzałego.  Typowy  napad  polega  na 

wieku  dojrzałego.  Typowy  napad  polega  na 

nagłej  utracie  przytomności  połączonej  z 

nagłej  utracie  przytomności  połączonej  z 

upadkiem 

sinicą 

twarzy. 

Początkowo 

upadkiem 

sinicą 

twarzy. 

Początkowo 

występują  skurcze  toniczne  całego  ciała, 

występują  skurcze  toniczne  całego  ciała, 

następnie  wiele  skurczów  klonicznych.  Na 

następnie  wiele  skurczów  klonicznych.  Na 

ustach  pojawia  się  piana,  często  napadowi 

ustach  pojawia  się  piana,  często  napadowi 

towarzyszy  bezwiedne  oddanie  moczu  lub 

towarzyszy  bezwiedne  oddanie  moczu  lub 

przygryzienie języka.

przygryzienie języka.

background image

 

 

 

 

Padaczki fotogenne, związane z genetycznie 

Padaczki fotogenne, związane z genetycznie 

uwarunkowaną cechą powstawania 

uwarunkowaną cechą powstawania 

wyładowań czynności bioelektrycznej pod 

wyładowań czynności bioelektrycznej pod 

wpływem błysków świetlnych. 

wpływem błysków świetlnych. 

Drgawki gorączkowe, występują u dzieci 

Drgawki gorączkowe, występują u dzieci 

pomiędzy 6mż a 5rż, u których temperatura 

pomiędzy 6mż a 5rż, u których temperatura 

mierzona 

mierzona 

per rectum

per rectum

 wynosi 38

 wynosi 38

0

0

C i więcej 

C i więcej 

lecz nie występują objawy infekcji oun. 

lecz nie występują objawy infekcji oun. 

Postępowanie: podanie leków 

Postępowanie: podanie leków 

p/gorączkowych (np. paracetamolu 10-

p/gorączkowych (np. paracetamolu 10-

15mg/kg mc) doodbytniczo oraz pojenie 

15mg/kg mc) doodbytniczo oraz pojenie 

chłodnymi płynami. 

chłodnymi płynami. 

background image

 

 

 

 

Stan padaczkowy występuje wtedy kiedy napad u 

Stan padaczkowy występuje wtedy kiedy napad u 

dziecka trwa 30 minut lub więcej. Stanowi on 

dziecka trwa 30 minut lub więcej. Stanowi on 

poważne zaburzenie, będące zagrożeniem dla 

poważne zaburzenie, będące zagrożeniem dla 

zdrowia i życia dziecka. Wyróżnia się w jego 

zdrowia i życia dziecka. Wyróżnia się w jego 

przebiegu dwa stadia:

przebiegu dwa stadia:

1, w którym ustrój jest w stanie skompensować 

1, w którym ustrój jest w stanie skompensować 

powstające zaburzenia,

powstające zaburzenia,

2, w którym zdolności te zanikają, co prowadzi do 

2, w którym zdolności te zanikają, co prowadzi do 

śmierci, bądź do przeżycia, ale z nieodwracalnymi 

śmierci, bądź do przeżycia, ale z nieodwracalnymi 

uszkodzeniami mózgu.

uszkodzeniami mózgu.

Postępowanie w stanach padaczkowych

Postępowanie w stanach padaczkowych

:

:

Zapewnienie drożności dróg oddechowych, kontrola 

Zapewnienie drożności dróg oddechowych, kontrola 

oddechu i tętna,

oddechu i tętna,

Odśluzowanie, sprawdzenie drożności dróg 

Odśluzowanie, sprawdzenie drożności dróg 

oddechowych, ocena zaburzeń świadomości, 

oddechowych, ocena zaburzeń świadomości, 

badanie dna oczu, poziom glukozy, gazometrii, 

badanie dna oczu, poziom glukozy, gazometrii, 

jonogramu, płynu mózgowo-rdzeniowego,

jonogramu, płynu mózgowo-rdzeniowego,

Intubacja ew. wentylacja, monitorowanie glukozy, 

Intubacja ew. wentylacja, monitorowanie glukozy, 

gazów, jonogramu, badanie EEG, EKG, CT, płynu 

gazów, jonogramu, badanie EEG, EKG, CT, płynu 

mózgowo-rdzeniowego.

mózgowo-rdzeniowego.

background image

 

 

 

 

Zapalenie opon 

Zapalenie opon 

mózgowo - rdzeniowych

mózgowo - rdzeniowych

Może  być  wywołane  przez  bakterie,  wirusy,  grzyby, 

Może  być  wywołane  przez  bakterie,  wirusy,  grzyby, 

pasożyty.

pasożyty.

Zapalenie  opon  wywołane  przez  dwoinkę  zapalenia 

Zapalenie  opon  wywołane  przez  dwoinkę  zapalenia 

opon – drobnoustrój wnika do organizmu najczęściej 

opon – drobnoustrój wnika do organizmu najczęściej 

przez górne drogi oddechowe. Obraz kliniczny zależy 

przez górne drogi oddechowe. Obraz kliniczny zależy 

od  wieku  dziecka.  W  wieku  niemowlęcym:  niepokój, 

od  wieku  dziecka.  W  wieku  niemowlęcym:  niepokój, 

nadpobudliwość,  przeczulica,  drgawki,  wymioty, 

nadpobudliwość,  przeczulica,  drgawki,  wymioty, 

uwypuklenie  i  tętnienie  ciemiączka.  U  dzieci 

uwypuklenie  i  tętnienie  ciemiączka.  U  dzieci 

starszych:  bóle  głowy,  wymioty,  dodatnie  objawy 

starszych:  bóle  głowy,  wymioty,  dodatnie  objawy 

oponowe.

oponowe.

Płyn  mózgowo-rdzeniowy  jest  mętny,  zawiera 

Płyn  mózgowo-rdzeniowy  jest  mętny,  zawiera 

zwiększoną  ilość  białka,  zmniejszone  stężenie 

zwiększoną  ilość  białka,  zmniejszone  stężenie 

glukozy  oraz  znacznie  zwiększoną  ilość  leukocytów. 

glukozy  oraz  znacznie  zwiększoną  ilość  leukocytów. 

Powikłaniem  może  być  trwałe  uszkodzenie  układu 

Powikłaniem  może  być  trwałe  uszkodzenie  układu 

nerwowego, 

porażenie 

nerwów 

czaszkowych, 

nerwowego, 

porażenie 

nerwów 

czaszkowych, 

niedowłady  kończyn,  zakrzepy  naczyń  mózgowych 

niedowłady  kończyn,  zakrzepy  naczyń  mózgowych 

lub ropień mózgu. 

lub ropień mózgu. 

background image

 

 

 

 

Zespół Guillaina - Barrego

Zespół Guillaina - Barrego

Jest  to  zakaźno  –  toksyczne  zapalenie  wielonerwowe  i 

Jest  to  zakaźno  –  toksyczne  zapalenie  wielonerwowe  i 

wielokorzonkowe. Etiologia nie jest w pełni poznana. 

wielokorzonkowe. Etiologia nie jest w pełni poznana. 

Objawy

Objawy

:  wiotkie  porażenie  mięśni  kończyn  symetryczne, 

:  wiotkie  porażenie  mięśni  kończyn  symetryczne, 

mięśni oddechowych, niekiedy zaburzenia mowy, połykania, 

mięśni oddechowych, niekiedy zaburzenia mowy, połykania, 

objawy  kardiologiczne,  a  także  zaburzenia  czucia, 

objawy  kardiologiczne,  a  także  zaburzenia  czucia, 

nadmierna  potliwość,  okresowo  występujące  nadciśnienie 

nadmierna  potliwość,  okresowo  występujące  nadciśnienie 

lub  spadki  ciśnienia,  zaburzenia  zwieraczy,  niewydolność 

lub  spadki  ciśnienia,  zaburzenia  zwieraczy,  niewydolność 

mięśni oskrzeli i krążenia. 

mięśni oskrzeli i krążenia. 

Rozpoznanie

Rozpoznanie

badanie 

elektromiograficzne, 

rezonans 

badanie 

elektromiograficzne, 

rezonans 

magnetyczny.

magnetyczny.

Rokowanie

Rokowanie

: musi być ostrożne, ponieważ przebieg kliniczny 

: musi być ostrożne, ponieważ przebieg kliniczny 

może  być  ostry,  podostry,  nawrotowy  i  przewlekły.  W 

może  być  ostry,  podostry,  nawrotowy  i  przewlekły.  W 

przebiegu  choroby  może  dojść  do  zejścia  śmiertelnego  na 

przebiegu  choroby  może  dojść  do  zejścia  śmiertelnego  na 

skutek  porażenie  mięśni  krtani,  gardła,  mięśni  gładkich 

skutek  porażenie  mięśni  krtani,  gardła,  mięśni  gładkich 

oskrzeli,  porażenia  ośrodka  oddechowego.  Najczęściej 

oskrzeli,  porażenia  ośrodka  oddechowego.  Najczęściej 

kończy  się  pomyślnie,  pozostawiając  niekiedy  nieznaczne 

kończy  się  pomyślnie,  pozostawiając  niekiedy  nieznaczne 

niedowłady kończyn. 

niedowłady kończyn. 

Leczenie

Leczenie

kortykosteroidy, 

leki 

przeciwobrzękowe 

kortykosteroidy, 

leki 

przeciwobrzękowe 

poprawiające  ukrwienie  układu  nerwowego  (Cavinton),  we 

poprawiające  ukrwienie  układu  nerwowego  (Cavinton),  we 

wstępnej fazie leczenia – antybiotyk.

wstępnej fazie leczenia – antybiotyk.

background image

 

 

 

 

Postępująca dystrofia 

Postępująca dystrofia 

mięśniowa 

mięśniowa 

typu Duchenne‘a

typu Duchenne‘a

Jest to choroba genetycznie uwarunkowana, 

Jest to choroba genetycznie uwarunkowana, 

dziedziczona w sposób autosomalny recesywny, 

dziedziczona w sposób autosomalny recesywny, 

sprzężona z płcią – dotyczy głównie chłopców.

sprzężona z płcią – dotyczy głównie chłopców.

Objawy: upośledzony rozwój fizyczny: dzieci później 

Objawy: upośledzony rozwój fizyczny: dzieci później 

zaczynają chodzić, mają trudności ze wstawaniem, 

zaczynają chodzić, mają trudności ze wstawaniem, 

wchodzeniem na schody, z pozycji leżącej lub 

wchodzeniem na schody, z pozycji leżącej lub 

siedzącej wstają „wspinając się po sobie”, w badaniu 

siedzącej wstają „wspinając się po sobie”, w badaniu 

stwierdza się zaniki mięśniowe w obrębie klatki 

stwierdza się zaniki mięśniowe w obrębie klatki 

piersiowej, ud i podudzi, osłabienie i zanik odruchów 

piersiowej, ud i podudzi, osłabienie i zanik odruchów 

kolanowych, a później – skokowych. Choroba ma 

kolanowych, a później – skokowych. Choroba ma 

charakter postępujący, w postaci o przebiegu ostrym 

charakter postępujący, w postaci o przebiegu ostrym 

prowadzi do unieruchomienia ok. 9rż.

prowadzi do unieruchomienia ok. 9rż.

Rozpoznanie: zmiany w zapisie EMG, badanie 

Rozpoznanie: zmiany w zapisie EMG, badanie 

histopatologiczne wycinka mięśniowego, badania 

histopatologiczne wycinka mięśniowego, badania 

enzymatyczne.

enzymatyczne.

Leczenia przyczynowego nie ma. Stosuje się zespół 

Leczenia przyczynowego nie ma. Stosuje się zespół 

witamin i niezbyt forsowne leczenie usprawniające.

witamin i niezbyt forsowne leczenie usprawniające.


Document Outline